Morgunblaðið - 15.08.1995, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Á mótí skylduáskrift að RÚV
I SUNNUDAGSBLAÐI Morgun-
blaðsins 16 júlí sl. birtist stutt við-
tal við Kristínu A. Jónsdóttur, for-
mann samtakanna Fijálst val, þar
sem hún lýsir baráttu sinni við að
íá_ fellda niður skylduáskrift að
RÚV. Tilefnið var, að 13 júli sl.
voru menntamálaráðherra Birni
Bjarnasyni afhentir undirskrifta-
listar samtakanna með 17.000 und-
irskriftum. í þessu sama blaði voru
tvær aðrar greinar sem snerta m.a.
mál fjölmiðla frá ólíkum hliðum.
Ný tækni - ný útvarpslög
Sú fyrri Ijallaði um nýja tækni
sem á að fara prufukeyra hér á
landi í samráði við önnur lönd.
Greinin hét „Grundvöllur að fjöl-
miðlum framtíðarinnar". Grein
þessi var ákaflega fróðlegur lestur,
ekki síst í ljósi þeirrar baráttu sem
við í samtökunum stöndum nú í.
Ég tel að það gæti verið nauðsyn-
legt fyrir alþingismenn að lesa
þessa grein, ekki síst þeir sem eiga
að sitja í útvarpslaganefnd og alla
þá þingmenn sem koma til með að
ákveða framtíðarskipan mála í fjöl-
miðlum. í greininni er tækninni,
sem er að koma, gerð nokkur skil
eða a.m.k. einni hlið þeirra mála.
Það er alveg ljóst að
alþingismenn og aðrir
verða að fara að skoða
hug sinn aftur, í ljósi
nýrrar tækni. Það ligg-
ur fyrir sem staðreynd
að við íslendingar
munum innan tíðar
geta horft á sjónvarps-
efni frá mun fleiri aðil-
um og þá eftir öðrum
leiðum heldur en er nú
tekið gjald fyrir hjá
RÚV. Alþingismenn
verða að gera sér grein
fyrir að verndun menn-
ingar og íslenskrar
dagskrárgerðar verður
ekki tryggð með því
skylduáskrift á RÚV í
Árni Svavarsson
Dfl^ö3
Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum
fljótt
• Tuskur
• Feiti
• Lífræn efni
• Hár /
• Dömubindi
• Sótthreinsar
einnig lagnir
One Shot fer
fljótt að stífluoni
af því að það er
tvisvar sinnum
þyngra en vatn.
Tilbúinn
stíflu
eyðir
Útsölustaðir:
Bensínstöðvar
og helstu ~ ""
byggingavöruverslanir.
Dreifing: Hringás hf.,
sími 567 7878 - fax 567 7022
að halda
núverandi
mynd. Þessi gjaldtaka er að verða
að „farsa“ sem verður hlegið að
eftir nokkur ár.
Heildarkerfi sem felur
í sér öll samskipti
Staðreyndin er sú að sjónvarp,
tölvur og símakerfið eru að renna
saman í eina heild. Þá verður það
líka æ algengara að allt sjónvarps-
efni sé selt í áskrift gegnum ein-
hvers konar lykla eða ljósleiðara,
eins og er nú þegar í undirbúningi,
t.d. fyrir Grafarvog, og verður þá
mun auðveldara að taka gjald ein-
göngu fyrir það sem fólk kýs að
horfa á hveiju sinni. Ráðamenn
verða að gera upp hug sinn hvort
þeir vilja leggja á nefskatt eða fara
eðlilegri leiðina að læsa útsending-
unni með einum eða öðrum hætti.
Báðar þessar leiðir hafa sína kosti
sem galla, en þrátt fyrir það eru
þær betri og eðlilegri kostir en nú-
verandi fyrirkomulag. Þá er það
skoðun undirritaðs að ástæða sé til
að skoða líka þriðja möguleikann,
sem er að selja RÖV og gera það
að hlutafélagi. Skoðum þetta nánar
1. Nefskattur. Að skattleggja t.d.
alla íslendinga eldri en 16 ára af
því að við viljum halda því fram
að RÚV sé fyrir alla íslendinga og
því eigum við öll að borga. Gallinn
við þetta er sá, að alþingismönnum
er greinilega ekki treystandi til að
skila þeim skatti sem tilheyrir hveij-
um málaflokki. Þetta þekkjum við
úr bifreiðagjöldum og sjáum að allt-
af vantar verulega uppá að sömu
upphæð sé skilað til vegamála og
er sköttuð af bifreiðum og rekstri
þeirra. Við þurfum ekki að fara út
fyrir fjölmiðlana til að sanna þetta
enn frekar því að fyrir nokkrum
árum var sett á sérstakt gjald lit-
sjónvarpstækja og var gert ráð fyr-
ir ákveðinni upphæð, sem rynni til
^úðkaupsveisluf—Gtisamkomur—skemmtanir—tónleikar—sýningar—kynningar og fl. og fl. og fl.
I Risatjöld - veisliápd..
i ofi -og ýmsir fylgihlutir
% A VÁ ** Ekki treysta á veðrið þegar
?* AtO* skipuleggja á eftirminnilegan viðburð -
I Tryggið ykkur og leigiö stórt tjald á
c staöinn - það marg borgar sig.
fj Œr&r**??! öllum sfœrðum frá 20 - 700mz.

Einnig: Borð, stólar, tjaldgólf og
fjaldhitarar.
alclga skáta
„meo skátum á heimaveili
sM 5621390 • fax 552 6377
SIÐASTA
ÚTSÖLUVIKA
15% aukaafsláttur af útsöluverði
Nýtt kortatímabil.
• •
C^)chuhuclpÆ Suðurlandsbraut 52,
/uiyLtyl4JrCCl (bláu húsin v/Faxafen),
fyrir frjálslega vaxnar konur. sími 588 3800.
sjónvarpsins til end-
urnýjunar á sendingar-
búnaði fyrir lit. Þegar
landsmenn tóku sig til
og keyptu miklu fleiri
littæki en ráð var fyrir
gert læddist Alþingi í
þessa peninga og ráð-
stafaði þeim í aðra
hluti og íslenska sjón-
varpið fékk þá aldrei.
2. Lyklakerfi. Hér
eru nokkru fleiri
möguleikar og eru
sjálfsagt að bætast við
enn fleiri með nýrri
tækni. Sú leið sem er
nærtækust er að ef
RÚV legðist á eitt með Stöð 2 og
skaffaði myndlykla sömu tegundar
og þeir nota nú inn á öll heimili á
landinu. Þá er kominn grundvöllur
fyrir fólk að velja hvað það vill
kaupa. Andstaðan hjá almenningi
við þessa hugmynd er einkennileg
og stafar hugsanlega af misskiln-
ingi fólks á því að það þurfi að
borga fyrir myndlykillinn. Það eru
ýmsir kostir við að taka á móti sjón-
varpsefni í gegnum myndlykil. Sem
dæmi, ef RÚV kæmi inn í þetta
kerfi gæti það einnig keypt erlent
efni fyrir lægra gjald og það leiddi
síðan af sér betra efni og vinsælla.
Þá má líka gera ráð fyrir að meira
væri til af peningum til að fram-
leiða íslenskt dagskrárefni. Þetta
þýðir í raun betra efni í alla staði.
Aðrar ástæður liggja að baki and-
Sjónvarp, tölvur og
símakerfið, segir Árni
Svavarsson, eru að
renna saman í eina heild.
stöðu ráðmanna RÚV, en það verð-
ur ekki farið út í þá hluti hér að
■ sinni.
3.Hlutafélag. Þriðji möguleikinn
er að selja RÚV og breyta því í
almennings hlutafélag. Þá er
kannski helst von á að vinstri öflin
hér á landi' settu sig upp á móti
því. Þetta er samt trúlega hag-
kvæmasta lausnin, því það vita all-
ir sem vilja vita að ríkisrekstur
hefur alltaf þá tilhneigingu að vera
verr rekinn en einkarekstur. Hér
er sem sagt um að ræða hreina
polítíska ákvörðun. Þessi leið myndi
til dæmis leysa þann vanda sem
stofnunin er í hvað varðar stjórn-
endur. Þetta þýddi auðvitað að
ráðnir yrðu menn með tilheyrandi
menntun og kunnáttu til að stjórna
fyrirtækinu.
Ríkisskrímslið
stækkar stöðugt
Hin greinin sem ég minntist á
var einnig í Morgunblaðinu 16. júli
og var hún skrifuð af blaðamanni
og var samantekt, viðtöl við hina
ýmsu frammámenn íslenskra fyrir-
tækja. Greinin hét: „Hvað varð um
Iðgjöldin eru
AÐ undanförnu hef-
ur FÍB vakið athygli á
því að iðgjöld af bíla-
tryggingum eru of há
hér á landi. Þau eru
50-100% hærri en í
nágrannalöndunum.
Forráðamenn trygg-
ingafélaganna brugð-
ust fyrst við ábending-
um FÍB með því að
fullyrða að slysatíðni
hér á landi væri marg-
falt meiri en erlendis
og hefði vaxið um 80%
á síðustu árum, sam-'
kvæmt tölum Umferð-
arráðs. Þeir sögðu að
eina leiðin til að lækka iðgjöld bíla-
trygginga væri að umferðarslysum
fækkaði. FÍB hefur bent á að þess-
ar fullyrðingar um slysatölurnar
hafa verið hraktar af formanni
Umferðarráðs í fjölmiðlum. Hann
hefur skýrt frá því að tölurnar hafi
hækkað vegna bættrar skráningar,
einkum á smáskrámum og litlum
áverkum, en ekki vegna fjölgunar
slysa. Þá hefur hann sagt að tölurn-
ar séu alls ekki samanburðarhæfar
milli landa.
Tveggja milljarða króna
aukagreiðsla
FÍB bendir á að há iðgjöld bíla-
trygginga hér á landi skýrist fyrst
og fremst af því að tryggingafélög-
in innheimta nær tvöfalt hærri
greiðslur en sem nemur kostnaði
þeirra vegna trygginganna. í Morg-
unblaðinu og DV síðastliðinn laug-
ardag heldur umræðan um þetta
mál áfram og þar svara fram-
kvæmdastjórar tryggingafélaganna
spurningum fjölmiðlanna.
Ljóst er af ummælum þeirra að
þeir ætla að halda áfram að inn-
heimta árlega tveimur milljörðum
króna meira hjá íslenskum bíleig-
endum en sem nemur kostnaði
vegna umferðarslysa.
Tjónin eru ofáætluð
Þessi árlega tveggja milljarðar
króna umframinnheimta er til kom-
in vegna þess að tryggingafélögin
áætla að tjónagreiðslur þeirra verði
mun meiri en reynslan ber vitni.
Árni Sigfússon
Þessar greiðslur fara í
sjóð sem nú stendur í
rúmum 12 milljörðum
króna. Þennan sjóð
segja tryggingamenn
nauðsynlegan til að
mæta tjónum sem ekki
er búið að gera upp,
einkum slysatjónum.
Árið 1989 heyrðist
ekki einn einasti trygg-
ingamaður hafa
áhyggjur af því að
bótasjóðurinn nægði
ekki fyrir óuppgerðum
tjónum vegna umferð-
arslysa. Þá nam hann
2,8 milljörðum króna.
Hann hefur því vaxið um 430% á
fimm árum.
Sjóðurinn dugar fyrir
bótum í 4-5 ár
Þess ber að gæta að tryggingafé-
lögin hafa ekki gefið í skyn að hjá
þeim hafi safnast upp ógreiddar
slysabætur umfram venju. Ákveðið
jafnvægi er í tjónagreiðslum ár frá
ári, eins og fram kemur í ársskýrsl-
um Vátryggingaeftirlitsins. Miðað
við það nægir núverandi 12 millj-
arða króna bótasjóður (vátrygging-
arskuld) til að greiða allar bætur
vegna umferðartjóna- og slysa
næstu Ijögur til fimm ár. Auðvitað
þurfa að vera til bótasjóðir vegna
óuppgerðra tjóna. Sá sjóður sem
hér um ræðir er hins vegar í engu
samræmi við þarfir bíleigenda. Hins
vegar skapar hann 1,5 milljarða
króna vaxtatekjur fyrir trygginga-
félögin á hveiju ári.
Sjóðasöfnun tryggingafélaganna
á kostnað bíleigenda er fyrir Iöngu
komin út fyrir öll velsæmismörk.
Bíleigendur hafa ekkert um þessa
upphæð að segja. Þeir eru skyldað-
ir til að greiða hana.
FÍB er virkur málsvari
bíleigenda
Mál er að þessari oftöku iðgjalda
linni. Bíleigendur verða að treysta
á sterkan málsvara í þessum efnum.
Ekki einn einasti opinber aðili virð-
ist hafa tök á því að hemja trygg-
ingafélögin. Þau setja reglurnar og
þau framfylgja þeim.
efnahagsbatann?" Þar var meðal
annars fjallað um þá staðreynd að
fýrirtækjum sem og almenningi
hefur verið gert að herða sultar-
ólina. Fyrirtækin hafa verið að
spara, breyta og hagræða til að ná
fram hagkvæmni í rekstri til að
mæta erfiðari tímum. Heimilin í
landinu beijast nú í bökkum, en á
sama tíma er ríkið að þenjast út.
Skrímslið er að stækka. í þessari
grein var líka „kálfur": „Opinber
óreiða“. Þar kemur fram að mönn-
um finnst þensla ríkis og sveitarfé-
laga fara yfir öll velsæmismörk.
Ríkissjónvarpið er bara hluti af
þessari óreiðu. Þessu til staðfesting-
ar má nefna að RÚV fer yfir á fijár-
lögum ár eftir ár og svo þegar ráða-
menn eru spurðir hvers vegna svara
þeir kokhraustir: „Að þetta sé sam-
kvæmt kröfu fjárvéitingavaldsins."
(Ummæli Harðar Vilhjálmssonar,
fjármálastjóra RÚV á fundi sam-
takanna Fijálst val.)
Lesandi góður, hvernig væri að
þú spyrðir þingmanninn „þinn“
hvort hann geri þá kröfu að RÚV
fari yfir á fjárlögum.
Alþingismenn athugið! Við sem
störfum í samtökunum verðum var-
ir við æ háværari raddir fólks um
allt land, það er alltaf að aukast
andstaðan við skylduáskriftina.
Fólk er hreinlega orðið þreytt á því
að hafa ekki fijálst val. Krafan er
einföld og við skorum á ykkur að
sýna af ykkur víðsýni og framsýni,
afnemið skylduáskriftina að RÚV,
fyrr fer þessi stofnun ekki að vanda
vinnubrögðin.
Höfundur er ritarí samtakanna
Fijálst val, áhugahópur um val-
frelsi í fjölmiðlum.
of há
Sjóðasöfnim trygginga-
félaganna á kostnað
bíleigenda, segir Árni
Sigfússon, er löngu
komin út fyrir öll
velsæmismörk.
Dæmigert fyrir afstöðu trygg-
ingafélaganna til málsins er þegar
talsmaður þeirra sagði að FÍB ætti
frekar að snúa sér að einhveiju
öðru en ræða tryggingamál, til
dæmis að fækka tjónum. I viðtölum
Morgunblaðsins síðastliðinn laugar-
dag kemur einnig fram að trygg-
ingamenn kvarta undan því að FIB
hafi ekki leitað eftir upplýsingum
frá þeim og saka því FIB um aug-
lýsingamennsku. Því er til að svara
að það er áralöng reynsla starfs-
manna og stjórnar FIB að þegar
leitað er eftir skýringum frá trygg-
ingafélögunum, þá loka þau á upp-
lýsingar og vísa á Vátryggingaeftir-
litið. Málflutningur FÍB um iðgjöld
bílatrygginga byggir á _ skýrslum
þaðan. Einnig hefur FÍB fengið
mikilvægar ábendingar frá ýmsum
starfsmönnum tryggingafélaga hér
á landi.
Ásakanir um auglýsinga-
mennsku hjá FÍB eru út í hött. Það
er ekki auglýsingamennska að gæta
hagsmuna fyrir eigendur 142 þús-
und ökutækja á öflugan hátt.
Óskum eftir samstarfi
um lækkun
FÍB stendur ekki í stríði við
tryggingafélögin. Þvert á móti. FÍB
vill að tryggingafélögin gerist sam-
starfsaðili félagsins í baráttunni
fyrir lækkun rekstrarkostnaðar
ökutækja. Fjölskyldubíllinn er nú
dýrasti einstaki rekstrarliðurinn í
heimilishaldinu. Það munar miklu
ef tekst að lækka þann kostnað
með því að áætla rétt framlag í
bótasjóðinn og stuðla áfram að
fækkun slysa.
Höfundur er formaður FÍB.