Morgunblaðið - 27.09.1995, Blaðsíða 16
16 MIÐVIKUDAGUR 27. SEFfEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
EVRÓPA
ERLENT
EMU-umræðu líkt
við pólitíska
jarðsprengju
Brussel. Reuter.
TILLAGA ítala um frestun á efna-
hags- og myntbandalagi Evrópu-
ríkja (EMU) fram yfir árið 1999
og sú yfirlýsing Theo Waigels, fjár-
málaráðherra Þýskalands, að ekki
eigi að hleypa öðrum inn í mynt-
bandalagið en þeim er uppfylli skil-
yrði Maastricht-sáttmálans hafa
vakið upp nokkra umræðu um hvort
ákvæðum Maastricht verði hugsan-
lega breytt. Segja sumir að leiðtog-
arnir hafi stigið á pólitíska jarð-
sprengju með því að taka þetta mál
upp opinberlega.
„Það mætti orða þetta þannig
að með því að segja það sem ekki
mátti segja sé hætta á því að allt
ferlið fari út um þúfur,“ segir Rob-
in Marshall, yfírhagfræðingur
Chase Manhattan Bank í London.
Framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins hefur hins vegar ítrekað
að ekki komi til greina að breyta
skilyrðum Maastricht fyrir aðild að
EMU þar sem siíkt hefði ófyrirsjá-
anlegar afleiðingar.
Það héfur einnig vakið athygli
hversu lítið hefur farið fýrir Frökk-
um í umræðunni um framtíð EMU
síðustu daga. Evrópskur stjórnarer-
indreki sagði margt benda til að
Frakkar væru að komast á þá skoð-
un að peningalegur samruni væri
ekki æskilegur fyrir Frakka. Svo
gæti farið að Frakkar myndu
standa frammi fyrir því að velja á
milli pólitísks friðar á innanlands-
vettvangi og evrópskrar sameining-
ar.
Flestir eru sammála því að pen-
ingalegur samruni sé óhugsandi án
þátttöku Frakka.
Bjerregaard
í vanda
RITT Bjerregaard,
sem fer með um-
hverfismál í fram-
kvæmdastjóm Evr-
ópusambandsins,
liggur undir ámæli
þessa dagana fyrir
að þiggja fé og gjafir
fyrir greinaskrif og
ræðuhöld. Sam-
kvæmt starfsreglum
framkvæmdastjóm-
arinnar mega með-
limir hennar ekki
stunda nein önnur
störf. Reglurnar eru
þó opnar fyrir túlkun
og telja embættismenn fram-
kvæmdastjómarinnar að Bjer-
regaard hafi ekki brotið þær.
Talsmaður Bjerregaard stað-
festir að hún hafi fengið greiðslu
fyrir að skrifa greinar í blöð og
tímarit. „Það er hins vegar ekki ■
eins há upphæð og þið haldið,“
segir hann.
Þá hefur komið fram að Bjer-
regaard fékk sendar 19 rauðvíns-
flöskur frá dönskum skóla, þar
sem hún hélt ræðu, en talsmaður-
inn segir hana hafa skilað því
þegar í stað. Vínið var um 30.000
króna virði.
Dönsku blöðin
velta sér upp úr
málinu
Dönsku síðdegis-
blöðin velta sér upp
úr fréttum af vand-
ræðum fram-
kvæmdastjórnar-
mannsins. Bjerrega-
ard hefur sætt gagn-
rýni í Danmörku fyrir
að standa fast á rétti
sínum þegar um per-
sónulegan fjárhag
hennar er að ræða.
Þannig bjó hún í
risastórri íbúð í
Kaupmannahöfn, með ríflegum
styrk frá skattgreiðendum, á með-
an hún sat á danska þinginu. Bjer-
regaard höfðaði dómsmál til að
fá úr því skorið, hvort hún ætti
rétt á greiðslunum, og vann það.
Hún neitaði sömuleiðis að afsala
sér biðlaunum ráðherra er hún
hóf störf hjá framkvæmdastjórn-
inni, og var loks svipt þeim með
ákvörðun danska forsætisráðherr-
ans. Þá var hún gagnrýnd fyrir
að fara í frí eftir aðeins mánaðar-
starf hjá framkvæmdastjórninni
og að mæta ekki á fundi, sem
hennar var vænzt á.
Viðræður við Marokkó
áfram strand
• VIÐRÆÐUR ESB og Mar-
okkó um gerð nýs samnings um
fiskveiðar í lögsögu Marokkó
liggja enn niðri, þrátt fyrir yfir-
lýsingar Emmu Bonino, sjávar-
útvegsstjóra ESB, um að þær
myndu hefjast að nýju i síðasta
lagi 25. september. Enn er þó
samband milli samningsaðila og
búizt við að viðræður geti hafizt
í sjöunda sinn á næstunni. Evr-
ópuþingið Iýsir „alvarlegum
áhyggjum" vegna stöðu samn-
ingaviðræðnanna og krefst þess
að þær verði leiddar til lykta á
fjórum mánuðum í mesta lagi.
• JACQUES Santer, forseti
framkvæmdasljórnar ESB,
heimsótti Pólland á mánudag-
inn. Hann sagði að viðræður til
undirbúnings aðild Póllands að
ESB ættu að halda áfram eins
og áður, en vildi ekki nefna
neinar tímasetningar um hugs-
anlega aðild. Hann sagðist þó
vona að ríkjaráðstefnu ESB,
sem hefst á næsta ári, lyki árið
1997 og eftir það væru engar
hindranir í vegi þess að hefja
viðræður við ný aðildarríki.
• RÁÐHERRAR dóms-og inn-
anrikismála í ESB hafa komið
sér saman um sameiginlegan
lista ríkja, hverra þegnar þurfa
vegabréfsáritun til að komast
inn í eitthvert af ríkjum ESB. Á
listanum eru um 100 ríki, þar á
meðal Júgóslavía (Serbía og
Montenegro) og Makedónía.
Bretland
Lyfja-
blanda við
alnæmi vek-
urvonir
London. Reuter.
GREINT var frá því í gær að sér-
stök lyfjablanda markaði þáttaskil
í baráttunni gegn alnæmi og var
þeim fréttum fagnað jafnt meðal
vísindamanna sem aðstandenda
góðgerðarstofnana.
Breska Læknavísindaráðið
kvaðst hafa komist að því að
blanda af alnæmislyfinu AZT
(zidovudine eða retrovir) og öðru
hvoru tveggja skyldra lyfja, ddl
(didanosin) eða ddC (zalcitabin),
gæti lengt lífdaga alnæmissjúkl-
inga um 38% eða tvö ár.
Afgerandi niðurstöður
Niðurstöður vísindamannanna
voru það afgerandi að þeir ákváðu
að greina frá þeim í miðjum klíðum
rannsókna sinna.
„Okkur fannst að læknar og
almenningur ættu almennt að vita
að þetta er raunin,“ sagði Brian
Gazzard, læknir við Chelsea og
Westminster sjúkrahúsið í London.
„Ég tel ljóst að fólk, sem nú er
að hefja lyfjameðferð ætti þegar
að fá lyfjablöndu.“
3000 manna úrtak
Vísindamennirnir gerðu tilraun-
ir sínar á þijú þúsund manna hópi
með alnæmisveiruna á Bretlandi,
írlandi, Ítalíu, Ástralíu, Hollandi,
Sviss og Þýskalandi. Þær hófust
árið 1992 og var fólkinu ýmist
gefíð AZT, blanda af AZT og ddl,
eða blanda af AZT og ddC. Öll
þessi lyf hafa áhrif á getu alnæm-
isveirunnar til að valda tjóni og
Ijölga sér.
I sviðsljósinu
Reuter
HUMPHREY, kötturinn í Down-
ingstræti númer 10, sat fyrir hjá
ljósmyndurum í gær en skömmu
áður hafði verið tilkynnt, að hans
væri saknað og væri líklega all-
ur. Svo var þó ekki, heldur hafði
hann sest upp í Læknaskóla hers'-
ins, sem er í nágrenninu.
Minnast Erlings
Skjálgssonar
NORÐMENN munu á næsta ári
halda 1000 ára minningarhátíð Erl-
ings Skjálgssonar, höfðingja á
Rogalandi, sem féll fyrir hendi Ól-
afs helga Noregskonungs í bar-
daga. Erlingur var í raun konungur
í ríki sínu á vesturströndinni og
stundaði umfangsmikil viðskipti,
m.a. við ísland og Grænland.
í tilefni minningarhátíðarinnar
verður efnt til fyrirlestra og tón-
leikahalds, auk þess sem Erlings
verður minnst með ýmsum öðrum
hætti. Hátíðahöldin hefjast form-
lega 8. júní 1996 er minnismerki j
um Erling Skjálgsson verður af-
hjúpað í Sola.
1000 ára minningarhátíðin er )
miðuð við brúðkaup Erlings og
Ástríðar, systur Ólafs konungs
Tryggvasonar.
Þá verður settur á svið söngleik-
urinn Rogakonungurinn í Sola, efnt
til hátíðahalda í bænum, svokall-
aðra „Erlings Skjálgssonar-daga“
og gefin út bók um Erling.
Herraítalía
dreginn j
fyrir dóm
Enffinn stjómmálamaður hefur sett
jafnmikið mark á Ítalíu eftir síðari
heimsstyrjöld og Giulio Andreotti. Nú hefur
hann verið sóttur til saka fyrir að vera hand- >
bendi mafíunnar.
Palermo. Reuter.
ÉTTARHÖLD hófust í gær í
máli Giulios Andreottis, ein-
hvers áhrifamesta stjóm-
málamanns á Ítalíu eftir heimsstyij-
öldina síðari. Andreotti, sem leiðtog-
ar annarra ríkja kölluðu „herra Ital-
íu“, er sakaður um að hafa átt náin
samskipti við mafíuna á löngum
stjórnmálaferli sínum. Hann neitar
þessum sakargiftum alfarið.
Andreotti var forsætisráðherra sjö
sinnum og ráðherra rúmlega 20 sinn-
um. Hann er nú 76 ára og öldunga-
deildarþingmaður fyrir lífstíð. Eina
veigamikla embættið, sem hann hef-
ur ekki gegnt, er forsetaembættið.
Áður en alda spillingar- og hneykslis-
mála reið yfír Ítalíu árið 1990 með
þeim afleiðingum að flokkur kristi-
legra demókrata, sem Andreotti
veitti forystu, hrundi var talið víst
að hann myndi ljúka ferlinum í for-
setastóli, en nú er það harla ólíklegt.
Sennilegra er að hann Ijúki veru
sinni í sviðsljósinu í rammgerum
réttarsalnum í Ucciardone-fangels-
inu í Palermo á Sikiley, þar sem rétt-
að var í mafíumálum síðasta áratug-
ar. Þar fara fram málaferlin, sem
ítölsk blöð kalla „réttarhöld aldarinn-
ar“ og „Watergate Ítalíu“. Breska
tímaritið The Economist líkti þeim
við réttarhöldin yfir bandarísku
íþróttastjörnunni O.J. Simpson hvað
snerti íjölmiðlafár, feiknlega hauga
af óskiljanlegum sönnunargögnum
(málskjöl saksóknara eru eitt hundr-
að þúsund síður) og gagntekningu
og naflaskoðun heillar þjóðar.
„Ef einhver getur sannað að ég
hafí lyft fingri til að hjálpa mafíósa
eða staðið í vegi fyrir einni einustu
aðgerð gegn mafíunni mun ég hylja
höfuð mitt ösku,“ sagði Andreotti í
við tali við Rómarblaðið La
Repubblica á sunnudag. „Eða öllu
heldur, láta hengja mig.“
Það er ekki að undra að mál
Andreottis hefur tröllriðið ítölskum
fjölmiðlum undanfarið.
„Verði Andreotti sekur fundinn,
verður öll Ítalía dæmd með honum
því að í næstum hálfa öld gerðu ítal-
ar hann að miðpunkti stjórnmála í
landi sínu,“ sagði Dennis Mack
Smith, breskur sagnfræðingur og
sérfræðingur í málefnum Ítalíu.
Sakargiftirnar
Sagt er að skipti Andreottis við
stjórnmálamenn í tengslum við maf-
íuna á Sikiley hafí hafist árið 1968.
Málið gegn Andreotti er reist á
framburði fyrrum félaga mafíunnar,
svokallaðra „pentiti", eða hinna iðr-
andi, sem halda því fram að hann
hafi haldið hlífiskildi yfir mafíunni í
Róm áratugum saman. I staðinn fékk
hann atkvæð( og pólitískan stuðning
mafíunnar. Án hinna iðrandi lið-
hlaupa úr mafíunni hefði ákæruvald-
ið ekkert í höndunum. Haft hefur
verið eftir Tommaso Buscetta, fræg-
asta liðhlaupanum úr röðum maf-
íunnar, að samskiptunum milli maf-
íunnar og pólitísks valds á Ítalíu
mætti lýsa með einu orði: Andreotti.
Vörn Andreottis verður reist á því
að vitnisburði liðhlaupanna sé ætlað r
að ná fram hefndum fyrir aðgerðir !
Andreottis gegn skipulagðri glæpa- .
starfsemi. Andreotti segir að lið- ’
hlauparnir séu að reyna að bjarga
sér frá langri fangelsisvist og munu
veijendur hans reyna að sýna fram
á að þeir séu tækifærissinar og frá-
leitt sé að taka framburð viður-
kenndra morðingja og glæpamanna
fram yfír orð manns, sem er jafningi
helstu leiðtoga heims.
Fundur með „Toto“ Riina?
Ákæruvaldið heldur því fram að .
Andreotti hafi átt fund með Salvat- *
ore „Toto“ Riina, yfírmanni mafíunn-