Morgunblaðið - 27.09.1995, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Fréttamyndir
FRÉTTALJÓSMYND ársins 1994 er eftir James Nachtway
og sýnir mann sem Hútúar misþyrmdu í Rúanda.
VERK eftir Helgu.
Sýningu
Helgu að
ljúka
M YNDLIST ARSÝNIN GU
Helgu Sigurðardóttur sem hún
nefnir „Ný sýn“ lýkur á föstu-
daginn. Helga hefur í mörg ár
unnið að gerð esoterískra
mynda og haldið margar einka-
sýningar.
Hún kallar list sína „List
sálarinnar" þar sem myndir
hennar hreyfa oft við týúpsæi
þess sem skoðar og þær eru
allar unnar í gegn um hug-
leiðslu og innri tengingu.
Sýningin er á matstofunni A
næstu grösum, Laugavegi 20b,
og er opin miðvikudag, fimmtu-
dag og föstudag kl. 11.30-14 og
17-22.
MYNPOST
Kr i nglan
FRÉTTALJÓSMYNDIR
Verðlaunamyndir World Press
Photo. Til 1. október. Aðgangur
ókeypis.
FRÉTT ALJ ÓSMYNDIR víðs-
vegar að úr heiminum'hafa síð-
ustu daga blasað við þeim sem
lagt hafa leið sína í Kringluna.
Þarna eru komnar verðlauna-
myndir World Press Photo-sam-
keppninnar frá síðastliðnu ári. Að
þessu sinni sendu tæplega 3.000
ljósmyndarar frá 97 löndum inn
um 30.000 myndir. Þeim var skipt
niður í efnisflokka og verðlaun
veitt í hverjum þeirra. Þetta mun
hafa verið í 40. skipti sem keppn-
in er haldin.
Að þessu sinni hefur dómnefnd-
in annaðhvort staðið sig óvenju-
lega vel eða myndirnar almennt
verið betri en oft áður; gæði ljós-
myndanna eru meiri og margar
eftirminnilegar. Sem fyrr beinist
athyglin að stórum fréttaatburð-
um, svo sem átökum á Haití, í
Tsjetsjníju og Rúanda, en þau
sjónarhorn Ijósmyndaranna sem
hér birtast eru iðulega persónuleg
og þeir hafa sett sig inn í málin
í vönduðum myndröðum. Þá eru
ekki síður áhugaverðar myndir af
daglegu lífi fólks sem býr langt
utan óróasvæða og margar þeirra
koma til með að lifa lengur en
myndir sem sýna fréttatengda at-
burði. Áherslan hefur greinilega
verið lögð á að verðlauna ljós-
myndir gæðanna vegna, ekki
vegna mikilvægis atburðanna sem
þær sýna. Þá eru svarthvítar ljós-
myndir mun meira áberandi en oft
áður, en þær-vilja verða tímalaus-
ari og áhrifaríkari en fréttamyndir
í lit. Svarthvítar myndir bjóða upp
á meiri dramatík í ljósi og skugg-
um og sterkari form, á meðan lit-
myndirnar virðast frekar einnota
og fölna hratt.
Að öðrum ljósmyndurum
ólöstuðum koma James Nachtway,
Anthony Suau og Larry Towell
sterkast út á sýningunni. Nacht-
way á ljósmynd ársins, áhrifamik-
ið portrett af Hútúmanni í Rú-
anda, sem misþyrmt var með
gaddavír, og myndröð úr flótta-
mannabúðum í Zaire þar sem kól-
erufaraldur geisar. Suau myndaði
einnig í flóttamannabúðum og síð-
an kveður við annan tón í mynd-
röð hans af landbúnaði í Búlgaríu,
en fyrir hana vann hann flokkinn;
sem kenndur er við daglegt líf. I
öðru sæti í honum varð myndröð
Towells, af fjölskyldu hans í
Kanada; mjög sterk sería. Allar
þessar ljósmyndir eru svarthvítar.
Sigurvegarinn í flokki stakra
fréttamynda, sem sýnir er þjófur
er grýttur á Haiti, er litmynd eins
og þær verða bestar; mikil hreyf-
ing og sterk form sem litimir
byggja upp að hluta. Fleiri áhrifa-
ríkar myndir frá Haiti eru einnig
sýndar, sem og frá Rúanda og
Tsjetsníju. Myndröð af heimilis-
lausum bömum í Brasilíu er at-
hyglisverð, önnur af uppstoppuð-
um dýrum í París, sem og af rann-
sókn á eldgíg í Eþíópíu. Þá er
íþróttamynd ársins, af danska
landsliðsmarkverðinum í knatt-
spyrnu, með þeim bestu sem sést
hafa úr þeirri íþróttagrein.
Sýningin er sett upp á göngum
Kringlunnar og er einstaklega
sundurlaus þar og illa frá henni
gengið. Myndirnar eru á stöndum
hér og þar, á báðum hæðum, og
samhengið milli myndraða og
flokka iðulega rofið. Myndirnar
sjálfar era stórar en undarlega illa
prentaðar og kornin í þeim óskýr.
Deila má um þá ákvörðun að sýna
þessar myndir í verslunarhúsnæði
og víst fór betur um sýningarnar
í Listasafni ASÍ hér áður fyrr.
Hins vegar er kosturinn við stað-
setninguna sá að margir leggja
leið sína í Kringluna og sjá þá
sumt af því besta sem fréttaljós-
myndarar vora að fást við á síð-
asta ári.
Enginn íslenskur fréttaljós-
myndari sendi myndir í keppnina
að þessu sinni, og mörg ár eru
síðan íslensk mynd komst inn á
sýninguna. íslenskir ljósmyndarar
eiga þó ekki að láta deigan síga,
heldur taka þátt. Því þótt íslensk
stjórnmálabarátta hljóti ekki náð
fyrir augum erlendrar dómnefndar
þá birtast hér af og til mannlífs-
myndir og portrett sem ættu fylli-
lega skilið að hanga við hlið þess-
ara erlendu í Kringlunni.
Einar Falur Ingólfsson
ísland í
svarthvítu
VEGUR 87, nærri Mývatni, eftir Marco Paoluzzo.
BÓKMENNTIR
Ljósmyndir
ÍSLAND
eftir Marco Paoluzzo. 73 svarthvítar
jjósmyndir. Formáli eftir Illuga Jök-
ulsson. Flashback Publication, 1995.
4.995 kr.
FLESTIR ljósmyndarar sem
vinna út frá íslensku landslagi
kjósa að gera það í lit og skiptir
þá litlu hvort þeir séu heimamenn
eða útlendingar. Það kom því
ánægjulega á óvart að fá í hendur
þessa myndarlegu bók með svart-
hvítum myndum af landinu. Marco
Paoluzzo er svissneskur, stundar
iðnaðarljósmyndun í heimalandi
sínu og hefur auk þess unnið fyrir
kunn tímarit. Þessar íslandsmynd-
ir tók hann á árunum 1991 til
1994.
í bókinni era á áttunda tug ljós-
mynda og eru þær teknar með
stórformatsvélum. Sjónarhorn Pa-
oluzzos er oft á tíðum rómantískt,
með gufuslæddum fossum, slétt-
um vötnum og brimsorfnum fjör-
um. Hann beinir linsunni gjarnan
að auðninni, hefur þá dauðan fugl,
bein eða hríslur í forgranni og síð-
an breiða sandarnir úr sér. Það
eru hreinar myndir formrænt séð,
en lítil áhætta tekin í myndbygg-
ingu. Svo era þarna aðrar myndir
sem minna á bandarískan módern-
isma frá fyrri hluta aldarinnar, þar
sem Paoluzzi fer nær fyrirmynd-
unum, tekur fyrir form í kirkjum,
tönkum, röram og slíku, og era
þær mun áhugaverðari.
Paoluzzi hrífst greinilega af
andstæðum í landslagi, leik ljóss
um hraun og kletta og vatns um
sand. Birtan er oft falleg í þessum
ljósmyndum en myndirnar kunn-
uglegar og nokkuð um endurtekn-
ingar. Umhverfi Jökulsárlóns fær
þannig dijúga athygli, er veralega
rómantískt, en í bókinni er stað-
hæft að staðurinn sá sé „hinn
dulúðugasti á landinu." Einungis
einni mannveru bregður fyrir á
síðum bókarinnar, í einfaldri og
sterkri Flateyjarmynd, en ljós-
myndaranum tekst annars best
upp þegar hann beinir linsum sín-
um að manngerðum hlutum í
landslaginu. Það geta verið hita-
veitupípur eða verksmiðja í
Reykjavík. Ein sterkasta opna
bókarinnar sýnir annars vegar
hringveginn við Núpsstað og svo
gamlan bíl við kirkjugarðinn á
Hvammstanga. Þar leika myndirn-
ar saman og vekja hugrenninga-
tengsl; bókarformið er nýtt til að
vekja spurningar og styrkja stakar
myndir. Ein skrýtnasta ljósmynd
bókarinnar, og um leið sú áhuga-
verðasta, er panórama frá Heima-
ey, af bílum í annars auðri götu
milli fiskverkunarhúsa. í henni er
einhver óræð spenna og hlutföllin
óvenjuleg.
Þessi íslandsbók Marco Pa-
oluzzos er ákaflega fallega unnin.
Hönnunin er stílhrein en það er
prentunin sem á mest hrós skilið.
Það er alltof sjaldgæft að sjá svart-
hvítar ljósmyndir unnar jafn vel
og hér; svart verður kolsvart og
allur grátónaskalinn nýtur sín vel.
íslenskir prentarar gætu lært
margt af þessari bók.
Einar Falur Ingólfsson
Teiknimyndasam-
keppni Thorvaldsens-
félagsins
Besta myndin
ájólamerki
í VOR efndi Thorvaldsensfélagið til
teiknimyndasamkeppni meðal barna
í tilefni af 120 ára afmæli sínu 19.
nóvember 1995. Besta myndin verð-
ur notuð á jólamerki félagsins í ár.
Myndir eftir alia þátttakendur verða
sýndar á sögusýningu Thorvalds-
ensfélagsins í Ráðhúsi Reykjavíkur
dagana 7. og 8. október næstkom-
andi.
Þátttaka miðaðist við böm fædd
árið 1982 og síðar. Alls bárust 152
myndir í samkeppnina. Dómnefnd
var skipuð Bergijótu Ingvarsdóttur,
myndmenntakennara, Sigurgeiri
Siguijónssyni ljósmyndara og Þresti
Magnússyni teiknara.
Niðurstöður dómnefndar urðu
þessar: 1. verðlaun Jens Sigurðsson
Reykholti. 2. verðlaun Andrés Ólafs-
son Reykholti, Bergur Siguijónsson
Seltjarnarnesi, Elísa Snorradóttir
Reykholti, Pálína Sjöfn Þórarins-
dóttir Borgamesi og Unnur Malín
Sigurðardóttir Reykjavík.
Thorvaldsensfélagið hvetur þátt-
takendur, aðstandendur og almenn-
ing til að koma og sjá þessa sýningu.
----------» ♦ ♦-----
Austurrísk
myndlist
SÝNING sjö austurrískra myndlist-
armanna verður opnuð í Nýlista-
safninu í dag kl. 20.30. Þeir eiga
það allir sammerkt að takast á við
spurninguna um stöðu listamanns-
ins og listaverksins nú í lok 20. ald-
arinnar.
I tengslum við opnunina munu
þrír myndlistarmannanna, þau
Wolfgang Pavlik, Ingeborg Strobl
og Josef Trattner, halda fyrirlestur
um verkin, austurríska myndlist og
svara fyrirspumum. Auk þeirra eiga
verk á sýningunni Erwin Bohatsch,
Hans Weigand, Erich Praschak og
Erwin Wurm.
Sýningin er opin daglega frá kl.
14 til 18 og lýkur 15. október.
Finnland á Evrópu-
korti í 500 ár
FINNLAND og ísland eiga
margt sameiginlegt, einnig á
sviði kortagerðar. Það sýnir
kortasýningin „Finnland á Évr-
ópukorti í 500 ár“ í Þjóðarbók-
hlöðunni. Forseti Finnlands,
Martti Ahtisaari, opnaði sýning-
una í gær.
Kortasýningin rekur hvernig
þessi tvö lönd birtust framan af
í óljósri mynd á útjaðri hins
þekkta heims. Á heimskortinu í
dómkirkjunni í Hereford frá lok-
um 13. aldar er sýndur skíðamað-
ur sem stendur nærri ystu rönd
veraldar. Það er talin elsta mynd
af Finnum. Á prentuðu korti sést
Finnland í fyrsta sinn árið 1493.
Á þessu sama korti eftir Hartman
Schedel birtist ísland einnig.
Þetta er sömuleiðis fyrsta kortið
þar sem Norðurlönd era sýnd sem
hluti af Evrópu.
Prentuð kort miðluðu mennt-
uðum Evrópumönnum smám
saman aukinni vitneskju um lönd
okkar. Margir frægir kortagerð-
armenn eiga sinn þátt í þessari
sýningu. Þar sést að kort eftir
Ptolemaios (90-168) frá Alex-
andríu, einn af lærdómsmönnum
hellenska tímans, vora uppgötv-
uð á ný í upphafi 15. aldar. Carta
Marina eftir Olaus Magnus í
Svíþjóð, sem kom út í Feneyjum
1539, lagði góðan grunn að
þekkingu á Norðurlöndum. Þetta
er stórt kort, prentað sem vegg-
kort á níu folío-arkir. Það er
ríkulega myndskreytt og sýnir
byggð, atvinnuhætti, dýralíf og
aðra auðlegð í löndum okkar.
Sýningin gerir grein fyrir
auknum áhuga Evrópumanna á
Norðurlöndum. Kortagerðar-
menn hagnýttu sér sífellt ná-
kvæmari upplýsingar frá sjófar-
endum og vora oft landkönnuðir
sjálfír. Finnar verða þjóð með æ
skýrari einkennum, frá því að
vera fjarlægt landssvæði á hjara
veraldar.
Sýningin er í Þjóðarbókhlöðu
til 26. október.