Morgunblaðið - 07.12.1995, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Flutningnr grunn-
skólans, hvað nú?
FLUTNINGUR
grannskólans er yfir-
vofandi 1. ágúst 1996.
Þá munu sveitarfélög-
in, stór og smá, bera
fulla ábyrgð á rekstri
skóianna. Tugþúsund-
ir nemenda og þús-
undir kennara eiga þá
allt sitt undir því að
vel verði að flutningn-
um staðið. Ef litið er
til baka og gluggað í
það sem skrifað hefur
verið um flutninginn
fær maður það á til-
finninguna að ekkert
sé að óttast.
Loforðin
Már Vilhjálmsson
Síðastliðið vor kepptust for-
ystumenn ríkis og sveitarfélaga,
allir sem einn, við að fullvissa
þjóðina um að vel verði að verki
staðið. Skólarnir yrðu auðvitað
betur reknir hjá sveitarfélögunum
en hjá ríkinu. Búið yrði betur að
nemendum og tími væri kominn
til að endurskoða kjör kennara,
þau væra þjóðinni til vansa. Öll
þessi góðu orð mikilsmetandi
manna tendruðu vonarneista í
hugum kennara. Kannski myndi
skólinn batna við flutninginn og
kjör þeirra skána. Miklar brejrt-
ingar voru framundan en líka
spennandi tímar og birta.
Menntamálaráðherra skipaði í 3
nefndir til þess að vinna að undir-
búningi flutningsins
undir forystu sér-
stakrar verkefnis-
stjórnar. í tveimur
þessara nefnda hafa
kennarafélögin haft
sína fulltrúa. Fulltrúar
menntamálaráðuneyt-
is, fjármálaráðuneytis,
sveitarstjórna og sam-
taka kennara hafa ali-
ir lýst því yfir að nauð-
synlegt væri að sátt
væri um flutninginn.
Hvað nú?
Kennuram þykir
ekki lengur nein sér-
stök ástæða til bjartsýni. Áhyggj-
ur hafa aukist frá því í vor og sú
hugsun læðist að mörgum að við
flutninginn geti skólastarfi verið
töluverð hætta búin. Undirbún-
ingsvinna er að vísu komin lengra
á veg. Mörgum vandamálum hefur
verið ratt úr veginum en mörg eru
enn óleyst.
Tæknileg atriði eins og með
hvaða hætti sveitarfélögin komi
til með að rækja skyldur sínar í
samræmi við ákvæði grannskóla-
laga, ákvæði reglugerða og að-
alnámskrár grunnskólans hafa öll
fengið ítarlega umfjöllun í nefnd-
unum og samkomulag er um mörg
þeirra. Vandamálin sem núna eru
uppi snúast flest um kennarana
sjálfa, laun þeirra og réttindi. í
upphafi hélt ég, í einfeldni minni,
að sú nefnd ráðherra sem ijallar
um réttindamálin kæmi til með
að eiga allra nefnda náðugasta
daga. Vilji væri fyrir því að skerða
á engan hátt réttindi eða kjör
kennara. Þetta hefur ekki orðið
raunin. Starf í réttindanefndinni
hefur verið mikið og málin flókin.
Aðilar hafa ekki, alls ekki, verið
tilbúnir að skrifa upp á það að
kennarar haldi algerlega óskertum
réttindum.
Skuldasöfnun
sveitarfélaga
Fjárhagsstaða flestra sveitarfé-
laga er víst afar slæm. Flest þeirra
safna skuldum og halli ríkissjóðs
er víst hátíð sé miðað við halla-
rekstur sveitarfélaganna. Það er
sveitarfélögunum því ákaflega
mikilvægt að þeir tekjustofnar
sem þau fá umráð yfir við flutning-
inn tryggi þeim nægilegt fé til
þess að standa undir rekstri
grannskólanna. Fjármagnið verð-
ur að vera nægilegt til þess að þau
geti að fullu rækt skyldur sínar
samkvæmt lögum. Hér er ekki síst
átt við það ákvæði grannskólalag-
anna að allir grannskólar skuli
verða einsetnir árið 2000. Um
þetta era sveitarstjórnamenn og
kennarar fyllilega sammála.
Það er ekki síður mikilvægt að
ganga þannig frá málum að tekju-
stofnarnir verði eyrnamerktir skól-
unum þannig að illa statt sveit-
arfélag falli ekki í þá freistni að
Fsr þinn hundur í skóinn?
-landsins mesta úrval af jólavörum fyrir dýravini
DÝHARÍKIÐ
...fyrir dýravini!
við Grensásveg sími 568 6668
Vilji sveitarfélögin yfir-
taka grunnskólann, með
kennurum hans, verða
þau, að mati Más Vil-
hjálmssonar, að semja
við kennara.
flytja fjármagn frá skólunum til
annarra verkefna. Gæði skóla-
starfs mega ekki ráðast af fjár-
hagsstöðu sveitarfélagsins. Állir
eiga að hafa jafnan rétt til náms.
Það segja lögin!
Samningamál sveitarfélaga
og kennara
Formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga kom fyrir nokkra
fram í sjónvarpi og lýsti þeirri
ætlan sveitarfélaganna að yfirtaka
kjarasamninga kennara við ríkið.
Kennarar hefðu samning við ríkið
út árið 1996. Ef taka ætti upp
kjarasamninga við kennara, sem
hann reyndar hefði ekkert umboð
til, yrðu það að vera þríhliða við-
ræður sveitarfélaga, ríkis og kenn-
ara. Formaðurinn nefndi einnig í
umræddu viðtali að ekki væri nein
sérstök ástæða að bæta kjör kenn-
ara. Þetta eru miklar fréttir.
Sveitarfélögin geta ekki yfirtek-
ið ákvæði kjarasamninga. For-
maður Sambands íslenskra sveit-
arfélaga ætti að vita að kjara-
samningur er ekki kjarasamningur
nema að hann sé undirritaður og
samþykktur af báðum aðilum. Til
þess að til verði kjarasamningur,
eða kjarasamningar, milli kennara
og sveitarfélaganna þarf fyrst af
öllu að setjast niður og hefja samn-
ingaviðræður! Kennarafélögin
hafa lýst því yfir að þau óski eftir
samningaviðræðum við sveitarfé-
lögin sem allra fyrst.
Forystumenn Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga ættu að
muna að samningamenn Verzlun-
arskóla íslands reyndu, í kjara-
samningum við kennara í lok
marsmánaðar, að fá áskrift að
launalið kjarasamnings kennara
og ijármálaráðherra án þess að
réttindapakkinn fylgdi með. Þá
liðu ekki margir dagar þar til þeim
varð ljóst að þessi skerðingarleið
væri ófær. Kennarar létu ekki
vaða yfir sig.
Aðalfundur Hins íslenska kenn-
arafélags 10. og 11. nóvember síð-
astliðinn lýsti þeirri skoðun sinni
að lífeyrisréttindi, sem og önnur
réttindi, væru óaðskiljanlegur hluti
af umsömdum kjörum launa-
manna. Þetta eru allir kennarar
sammála um. Ósjaldan hefur
„réttindavopninu" verið beitt sem
rökum fyrir lakari launum opin-
berra starfsmanna heldur en sam-
bærilegra hópa á almennum mark-
aði!
Sveitarfélögin hafa haft fleiri
mánuði til þess að endurskipu-
leggja sig svo þau verði færari um
að taka við grunnskólanum. Þau
hafa haft nægan tíma til þess að
ákveða með hvaða hætti þau vilja
koma fram sem samningsaðili.
Þess vegna vekur það furðu að
forysta þeirra lýsi yfir umboðs-
leysi sínu.
Að lokum
Nemendur eiga að hafa jafnan
rétt til náms. Við flutning grunn-
skólans verður að tryggja sveit-
arfélögum nægilegt fjármagn til
þess að þau geti veitt nemendum
þennan rétt. Það verður því að
tryggja að það fjármagn sem ætl-
að er í rekstur skólanna fari í
rekstur skólanna.
Þúsundir kennara missa vinn-
una við flutning grunnskólans frá
ríki yfir til sveitarfélaga. Það er
líklegt að flestir þeirra muni kjósa
að halda áfram að starfa við
kennslu þó svo vinnuveitandinn
verði annar. Til þess að svo geti
orðið þarf að ganga frá kjara-
samningi við kennara. Kjarasamn-
ingar kennara fást ekki í áskrift.
Hvorki hluti þeirra eða þeir í heild
sinni. Vilji sveitarfélögin yfirtaka
grunnskólann, með kennurum
hans, verða þau að semja. Hafi
forasta sveitarfélaganna ekki
samningsumboð er ekki seinna
vænna en að gera eitthvað í því
máli.
Höfundur er formaður hagsmuna-
nefndur Hins íslenska kcnnnrnfé-
lags.
II a v; 1 '] r f r )': 0 cll
'5 T á n æstu Slielstöfí
■ ■ Fylltu út þennan miða og þú gætir fengið
wm fallegt íslenskt jólatré að gjöf frá
|3r Skógræktinni og Skeljungi.
r Dregið verður 1 5. desember.
n Hringt verður í hina heppnu.
Staöur -
Hvaða umhverfisátak styrkir Skeljungur?
Skilaöu miöanum á Shellstöö fyrir 11. desember. Skógrsekt með Skeljungi