Morgunblaðið - 07.12.1995, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 1995 57
BRÉF TIL BLAÐSIIMS
Endurskoðum fisk-
veiðistj órnunina
Frá Kristmundi Ásmundssyni:
NÚVERANDI fiskveiðistjórnun
(kvótakerfí), var komið á laggirnar
til að hindra ofveiði ákveðinna físki-
stofna við ísland og jafnframt
tryggja hámarks nýtingu og af-
rakstur þeirra fyrir landsmenn alla.
Einnig skyldi kvótakerfið vera
einn af hornsteinum vísindarann-
sókna á áðurgreindum fiskistofnum,
þar sem réttar tölur um afla úr
þeim lægju ætíð fyrir. Jafnframt er
það sérstaklega tekið fram í núgild-
andi lögum um fískveiðistjórnun að
lífríkið í hafinu umhverfis okkur
innan fískveiðilögsögunnar, sé sam-
eign okkar alira. Um þessi markmið
er engin ágreiningur hjá þorra fólks.
En hafa þessi markmið náðst með
núverandi fyrirkomulagi á stjórnun
fiskveiða eins og ætlun var?
Því miður verður að svara þess-
ari spurningu neitandi. Þvert á móti
virðast þau fjariægjast í sífellu.
Fiski kastað
Undanfarin ár hafa þær raddir
orðið allháværar meðal þeirra sem
þekkja til í greininni, að ómældu
magni af fiski sé kastað.
Menn kasta undirmálsfíski, dauð-
blóðguðum físki og öðrum skemmd-
um físki sökum mun lægra verðs
sem fæst fyrir hann og þar með
tilfínnanlegs tekjumissis viðkom-
andi í því kvótaleysi sem margir búa
við. Sömuleiðis neyðast menn til að
kasta þeim fisktegundum sem
slæðast í veiðarfæri, ef kvóti er
búinn, þótt verið sé að sækja í aðra
stofna.
Einnig er keyrt framhjá vikt og
fiskur viktaður inn undir fölskum
formerkjum og seldur sem slíkur.
Sérstaklega virðist þetta eiga við
um þorskveiðar og kveður svo
rammt að því, að heyra má einstaka
sjómenn tala um að allt að 20-25%
af þeim þorski sem veiðist komi
hvergi fram í aflatölum.
Af framangreindu er því ljóst að
enginn veit hve mikið er veitt úr
hinum ýmsu fiskistofnum hér við
land og þá ekki síst úr þorskstofnin-
um.
Rannsóknir
marklausar
Allar rannsóknir sem byggjast á
uppgefnum aflatölum eru þannig
marklausar. Öll úthlutun kvóta
byggist að stórum hluta á þessum
rannsóknum og er nánast brosleg
ef ekki væri um slíkt lífsspursmál
íslensku þjóðarinnar að ræða.
Fiskur sem er hent gefur ekki
af sér krónu í þjóðarbúið. Alvarleg-
ast er kannski það, að ekki verður
hann til að auka viðkomu stofnsins
í framtíðinni.
Nýting og arðsemi fiskstofns eins
og þorsksins er því augljóslega
versnandi í þessu umhverfi.
Brostnar forsendur
Það verður þjóðinni jafnframt æ
ljósara að ákvæðið um að fískurinn
í sjónum sé sameign þjóðarinnar
er bara að verða orð á pappír og
án stoðar í raunveruleikanum. Út-
hlutaður kvóti er framseljanlegur
og er það alfarið ákvörðun útgerð-
armannsins. Sjómenn og aðrir bein-
ir hagsmunaaðilar hafa ekkert um
það að segja. Lög um forkaupsrétt
sveitarfélaga á skipum er sniðgeng-
in. Kvóti er bókfærður í fyrirtækj-
um og jafnframt afskrifaður á fimm
árum. Greiða ber erfðaskatt af
kvóta skv. dómi og svona má halda
áfram.
Hægt og hljótt, undir forystu
kvótasinna og andstæðinga veiði-
gjalds, er staðið fyrir mestu eigna-
upptöku í íslandssögunni. Þessa
eignaupptöku verður að stöðva. Þau
markmið sem menn settu sér í upp-
hafi, um aflastjórnun, hámarksaf-
rakstur tegunda, grundvöll vísinda-
vinnu auk sameignar þjóðarinnar á
fiskistofnunum, hafa þannig ekki
náðst. Þvert á móti eru þau íjarlæg-
ari, og halda áfram að fjarlægjast.
Aflamarkskerfið hefur þannig
brugðist þjóðinni í öllum grundvall-
aratriðum.
Nýjar leiðir
Þegar núverandi fiskveiðistjóm-
unarkerfí er gagnrýnt heyrir maður
gjarna þau tilsvör að þetta sé það
skársta sem til er og að við verðum
að sætta okkur við það á meðan
ekkert annað betra finnst.
Þetta er einungis órökstudd full-
yrðing sem hefur verið endurtekin
nógu oft til að fólk trúi henni.
Þvert á móti er það skoðun und-
irritaðs að afnema beri kvótakerfið
og koma á fiskveiðistjórn sem byggi
á sóknarstýringu og eðlilegu afla-
gjaldi.
Með réttri útfærslu á því er hægt
að tryggja að allur afli komi að
landi, sé viktaður og skráður undir
réttum formerkjum. Einnig hverfur
eignin á fiskistofnunum aftur til
baka til réttmætra eigenda sinna
sem er almenningur í landinu.
Binda ber ákvæði um sameign
þjóðarinnar í stjómarskrá lýðveld-
isins.
Höfundur er einn af 265 þús. eigend-
um auðlindarinnar umhverfís hafið.
KRISTMUNDUR ÁSMUNDSSON,
Leynisbrún 7, Grindavík.
Morgunverdarfundur
Föstudaginn 8. desember 1995, Skála,
2. hæð Hótel Sögu frá kl. 8:00 - 9:30
. ^ íslenskt
á krossgötum
FVH boðar til fundar um nýjungar í
sjónvarpsmálum.
Frummælendur:
Páll Magnússon sjónvarpsstjórí Sýnar
Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson formaður
Útvarpsráðs
Á fundinum verður m.a. rætt um:
• Hvaða áhrif hafa nýjar sjónvarpsstöðvar
á markaðinn?
• Sölu ríkis á útsendingarrásum
• Hvemig bregst RÚV við þessari samkeppni?
» Hvað er neytandinn tilbúinn tíl að greiða
fyrir fjölmiðia?
FÉLAG VIÐSKIPTAFRÆÐINGA
OG HAGFRÆÐINGA
Opinn fundur - gestir velkomnir
Eitt blab fyrir alla!
- kjarni málsins!