Morgunblaðið - 16.12.1995, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skurðaðgerðum fækkað
o g dreg’ið úr þjónustu
Yfírlæknir á Bamaspítali Hríngsins segir að
búið sé að skerða þjónustu við sjúklinga og
aðstandendur. Lengra verði ekki gengið
öðruvísi en að hætta einhverri þjónustu.
Yfírlæknir á skurðdeild segir að gert sé
ráð fyrir að skurðaðgerðum á Landspítala
verði fækkað um 600 á næsta ári, sem
þýði að biðlistar lengist. Egill Olafsson
ræddi við læknana um niðurskurð á rekstri
Landspítalans.
íviorgunoiaoiu/ ívnttuiui
TVEIMUR deildum á handlækningasviði Landspítalans var lok-
að í gær, en þær verða lokaðar í tvær vikur um jólin. Til að
þetta sé framkvæmanlegt hefur verið dregið úr skurðaðgerðum
á bæklunardeild. Hér aðstoðar Ingunn Steingrímsdóttir
hjúkrunarfræðingur sjúkling við að færa sig milli deilda.
JÓNAS Magnússon, yfirlæknir á
skurðdeild Landspítalans, seg-
ir að áætlanir um rekstur
deildarinnar á þessu ári geri ráð fyr-
ir að gerðar verði um 600 færri
skurðaðgerðir á næsta ári en í ár.
Þetta muni leiða til þess að biðlistar
lengist, en í dag bíða 1.266 sjúkling-
ar eftir aðgerð. Hann segir nauðsyn-
legt fyrir stjómmálamenn og þjóðina
að gera upp við sig hvort þjóðin vilji
hafa svona marga veika sjúklinga á
biðlista.
„Stjómamefnd spítalans hefur
óskað eftir því að rekstur deildarinn-
ar á næsta ári verði með sama hætti
og hann var síðustu þijá mánuði
þessa árs. Það hefur verið dregið úr
starfsemi deildarinnar á síðari hluta
ársins þannig að aðgerðir í ár verða
300 færri en í fyrra. Ef það gengur
yfir allt næsta ár mun aðgerðum
fækka um 600. Biðlistar hafa verið
að lengjast á þessu ári og þeir koma
til með að lengjast meira á næsta
ári,“ sagði Jónas.
1.266 sjúklingar á biðlista
Jónas sagði að í dag væru 1.266
sjúklingar á biðlista í ýmsum sér-
greinum. Hann sagði að nýlega hefði
verið gert sérstakt átak varðandi
skráningu á biðlista þannig að þeir
væru orðnir mjög áreiðanlegir. Búið
væri að fara yfir þá og bera saman
við þjóðskrá og taka út þá sem ekki
vilja koma til aðgerðar. Eftir væri
að yfirfara biðlista í einni grein og
því gæti talan lækkað um nokkra
sjúklinga.
Jónas sagði að algengt væri að
sjúklingar þyrftu að bíða eftir aðgerð
í níu mánuði, en dæmi væru um
tveggja ára bið eftir -aðgerð. Bráð-
veikir. sjúklingar hefðu forgang. í
greinum eins og gallsteinaaðgerðum
væri í reynd- varla hægt að sinna
öðrum en bráðasjúklingum. Af 100
sjúklingum á biðlista eftir gallsteina-
aðgerð væru 60 skilgreindir bráð-
veikir.
Biðlistar dýrir fyrir sjúklinga
og þjóðina
„Ég óska eftir því að allt fólk í
landinu hugleiði hvemig það vill hafa
þetta. Vill fólk hafa þessa biðlista
svona langa og að þeir haldi áfram
að lengjast? Þjóðir í kringum okkur
hafa farið út í að gefa sjúklingum
tryggingu fyrir því að aðgerðin verði
gerð á þeim á't.d. næstu 100 dögum.
Hér höfum við engar tryggingar
gefið fólki. Sjúklingar eru sifellt að
hringja í okkur og spyrja hvenær
þeir komist að og við -eigum erfitt
með að gefa skýr svör.’ Þetta veldur
þeim og ökkur miklu óhagræði.
Við verðum líka að hafa y huga
að það er dýrt fyrir okkur að vera
með langa biðlista. Sjúklingar bíða
oft óvinnufærir. Þeir þurfa dýr lyf
og þeir geta veikst meðan þeir bíða.
Við þurfum oft að gera aðgerðir á
biðlistasjúklingum á kvöldin, á nótt-
unni eða um helgar vegna þess að
þeir veikjast skyndilega. Það gefur
augaleið að þetta er ekki hag-
kvæmt.“
í vor fékk Landspítalinn 24 millj-
óna króna aukafjárveitingu til að
stytta biðlista eftir aðgerðum. Jónas
sagði að þessir peningar hefðu allir
farið í liðskiptaaðgerðir og biðlistum
eftir aðgerðunum hefði verið eytt á
sex vikum. „Sparnaður seinni hluta
ársins hefur gert þetta átak að engu
og við erum aftur komnir með bið-
lista eftir liðskiptaaðgerðum."
Legutími kominn
niður í 7,5 daga
Jónas sagði að legutími á Land-
spítalnum hefði verið að styttast síð-
ustu ár m.a. vegna þess að sjúkling-
ar væru sendir fljótt heim til að
spara.
„Meðallegutími vegna skurðað-
gerða er kominn niður í 7,5 daga.
Það er algengt að sjúklingar liggi í
einn og hálfan dag fyrir aðgerð með-
an verið er að undirbúa þá undir
aðgerð þannig að sjúklingar liggja í
aðeins 6 daga eftir aðgerð. Hér er
ég ekki að tala um aðgerðir vegna
fæðingarbletta heldur aðgerðir eins
og hjartaaðgerðir, brottnám líffæra,
liðskipti og annað sem við gerum
hér. Legutíminn er orðinn talsvert
styttri en á sjúkrahúsum á Norður-
löndunum."
Jónas tók fram að aðstæður lækna
til að koma af sér sjúklingum eftir
aðgerðir hefðu batnað á seinni árurn.
Heimahjúkrun hefði aukist; betur
væri annast um aldraða en áður og
eins hefði fólk betri aðstæður en
áður til að liggja heima og vildi það
auk þess oft fremur en að liggja lengi
á sjúkrahúsi.
„Þetta heilbrigðiskerfi okkar er
búið að vera undir smásjánni síðan
1991. Þess er stöðugt krafist að
hagrætt sé meira og skorið niður.
Það er farið að bera á uppsögnum.
Störfum á spítalanum hefur fækkað
um 40 á þessu ári. Þetta hefur eðli-
lega siæm áhrif á starfsandann. Fólk
er hrætt um stöðu sína auk þess sem
það liggur undir árásum fjármála-
ráðuneytisins um óábyrga stjórn og
að við virðum ekki fjárlög. Þetta
hefur niðurbijótandi áhrif á fólk sem
er að reyna að gera vel í sínum störf-
um og er líka að leggja sig fram um
að spara,“ sagði Jónas.
Á Alþingi hafa komið fram raddir
þar sem stjómendur Landspítalans
eru gagnrýndir fyrir að fara ekki
eftir fjárlögum. Bent hefur verið á
að ósanngjamt sé að bæta spítalan-
um upp hallarekstur undangenginna
ára á sama tíma og stór sjúkrahús
á landsbyggðinni hafi hagað sínum
rekstri í samræmi við áætlun fjár-
laga.
„Það er fullkomið ábyrgðarleysi
að bera saman starfsemi Borgarspít-
alans og Landspítalans við starfsemi
sjúkrahúsa úti á landi. Ég tek það
fram að ég ber mikla virðingu fyrir
öllu því starfsfólki sem vinnur á spít-
ölunum úti á landi. Ég veit í hvaða
vandræðum það er. En spítali, sem
gerir aðgerðir á sjúklingum í hjarta-
og lungnavél; þar sem margir sjúkl-
ingar eru daglega í öndunarvélum
og nýrnavélum; sinnir öllum nýbur-
um jandsins og sér um hluta af
kennslu læknanema er ekki sam-
bærileg stofnun við lítið sjúkrahús
úti á landi," sagði Jónas.
27% sparnaður á lyfjakostnaði
á krabbameinsdeild
Þórarinn Sveinsson, yfirlæknir á
krabbameinslækningadeild, sagði
ekki ljóst hvaða afleiðingar niður-
skurður á deildinni hefði. Hann sagði
að á undanförnum árum væri búið
að beita miklu aðhaldi í rekstri deild-
arinnar á öllum sviðum og vandséð
væri hvar hægt væri að bera niður
til að mæta kröfum um enn meiri
niðurskurð.
„Við höfum reynt að spara með
aðhaldi í lyfjameðferð á þann hátt
að velja eins ódýr lyf og hægt er.
Við höfum náð að minnka lyfjakostn-
að á deildinni um 27% á þessu ári í
samanburði við síðasta ár. Spamað-
urinn hefur einnig bitnað á manna-
haldi. Það hefur ekki fengist að ráða
í störf þeirra sem hafa hætt, en það
eykur álagið á þá sem eru fyrir. Við
höfum enga ráðið í mörg ár þrátt
fyrir að við höfum verið að bæta á
okkur verkefnum," sagði Þórarinn.
Um 85% sjúklinga á krabbameins-
lækningadeild eru göngudeildar-
sjúklingar, þ.e. þeir koma til með-
ferðar á daginn og fara heim að lok-
inni meðferð. Hann sagði að eðli
sjúkdómsins væri þannig að hefja
yrði meðferð á öllum sjúklingum um
leið og sjúkdómurinn .greindist.
Hættan væri sú að sparnaður á deild-
inni leiddi til þess að kostnaður við
meðferð sjúklinga yrði meiri annars
staðar.
Þjónustan hefur verið skert
„í þessari umræðu um sparnað er
fyrst og fremst horft í kostnað við
rekstur spltalans, en ekki er horft á
hvað fæst fyrir þennan pening,"
sagði Ásgeir Haraldsson, yfírlæknir
á Barnaspítala Hringsins.
„Barnaspítali Hringsins býr við
mjög kröpp kjör og sú aðstaða sem
við veitum veikum börnum og að-
standendum þeirra er engan veginn
viðunandi. Við höfum orðið að loka
mörgum deildum í langan tíma á
þessii ári. Sem dæmi get ég nefnt
að dagdeild Bamaspítala Hringsins
hefur verið lokuð í hálft ár. Dagdeild-
in er sá vaxtarbroddur sem við viljum
leggja áherslu á líkt og gert er í
öðrum löndum.
Ef það er nauðsynlegt að skera
niður núverandi starfsemi Barna-
spítala Hringsins kemur það enn
frekar niður á þjónustunni. Það hefur
verið dregið úr þjónustunni og hún
er ekki eins og við kysum að hún
væri. Sem dæmi get ég nefnt að við
erum að gera ýmsar rannsóknir á
börnum á göngudeild þar sem okkur
fmnst að það eigi að leggja börnin
inn, þó ekki væri nema daglangt.
Við höfum ekki fengið tækifæri til
að auka og þróa hjartalækningar á
börnum. Marga mánuði á ári er eng-
inn bamahjartalæknir eða barna-
taugalæknir við störf hér. Við höfum
engan barnanýrnalækni og engan
barnagigtarlækni.
Starfsfólki spítalans var fækkað I
sumar á þann hátt að ekki var ráðið
í stað þeirra sem hættu. Við höfum
fækkað starfsfólki á undanförnum
ámm. Fjöldi starfsfólks miðað við
fjölda sjúklinga er langt undir þeim
viðmiðunum sem eru á Norðurlönd-
unum. Það er búið að þrengja svo
að rekstri Barnaspítala Hringsins að
það er ekki hægt að skera meira
niður í rekstri án þess að taka
ákvörðun um að hætta einhverri
ákveðinni þjónustu," sagði Ásgeir.
Hjálmur
bjargaði
höfðinu
ÖRYGGISHJÁLMUR er talinn
hafa forðað manni frá lífs-
hættulegum áverka þegar
skófla ámoksturstækis slóst í
höfuð hans þar sem hann var
við jarðvegsvinnu vegna
stækkunar álversins í
Straumsvík síðastliðið mið-
vikudagskvöld.
Maðurinn, sem er 22 ára
gamall, þeyttist til við höggið
en hélt meðvitund. Hann var
fluttur til aðhlynningar á
slysadeild, en meiðsli hans
reyndust ekki alvarleg og var
hann kominn til starfa á ný í
gær.
Að sögn Halldórs Ingólfs-
sonar, verkefnisstjóra hjá Veli
hf. sem annast jarðvegsfram-
kvæmdirnar í Straumsvík,
þykir ljóst að hjálmurinn hafi
bjargað því að maðurinn slas-
aðist ekki alvarlega. Einnig
hefði skipt miklu máli að lýs-
ingu hefði verið komið upp á
vinnusvæðin þótt ekki hafi
verið kveðið á um það I verk-
samningi, en stjómandi
ámoksturstækisins hefði kom-
ið auga á manninn og getað
komið í veg fyrir að verr færi.
Halldór sagði þetta góða
áminningu um að gæta þyrfti
fyllsta öryggis á vinnusvæðum
sem þessu.
Verkfall flug’um-
ferðarstjóra í
Lúxemborg
Röskun
áflugi
Flugleiða
VEGNA verkfalls flugumferð-
arstjóra í Lúxemborg í gær
þurfti vél Flugleiða að lenda í
Saarbriicken I Þýskalandi og
að sögn Einars Sigurðssonar,
upplýsingafulltrúa Flugleiða,
var ekið með farþegana til
Lúxemborgar.
Vélin fór héðan á réttum
tíma í gærmorgun en þetta
hafði í för með sér tveggja
tíma seinkun á vélinni heim
og síðan tveggja tíma seinkun
á flugi vélarinnar vestur um
haf til New York.
„Þetta var boðuð eins dags
aðgerð þannig að við eigum
ekki von á að það verði fram-
hald á þessu. Við gerum ráð
fyrir að verða búnir að hrista
þetta út úr kerfinu á morgun
[laugardag]," sagði Einar.
Jólamatur til
Svíþjóðar
Senda má 3
kg af kjöti
HEIMILT er að senda allt að
þremur kílóum af kjöti í pósti
til Svíþjóðar eftir að þar í landi
var slakað á reglum sem kváðu
á um að ekki mætti senda
nema eitt kíló að hámarki í
hverri sendingu.
Samkvæmt upplýsingum
utanríkisráðuneytisins báru
Svíar fýrir sig reglugerð Evr-
ópusambandsins um kjötinn-
flutninginn. Hundruð kvart-
ana höfðu borist ráðuneytinu
vegna þessa, en í gær hafði
tekist að leysa málið.