Morgunblaðið - 17.03.1996, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 17. MARZ 1996 15
LISTIR
Harmljóð og
tröllaslagur
TÓNLIST
Hljómdiskar
JÓN LEIFS: FINE I & II
ELEGY, ICELAND
CANTATA, ICELANDIC
OVERTURE
Chorus of the Icelandic Opera
Iceland Symphony Orchestra
Peti'i Sakari. Hljóðritað í samvinnu
við RÚV. Framleiðandi: Chris
Webster. Tónmeistari: Bjarni Rúnar
_ Bjarnason. Utgefandi:
Islensk tónverkamiðstöð
CHANDOS Chan 9433.
TVÖ fyrstu verkin, íslenskur
forleikur eða Minni íslands (Op.
9) og Alþingishátíðarkantata (Op.
13), eru samin á Þýskalandsárum
tónskáldsins (1926 og 29-30) —
seinna verkið, fyrir blandaðan kór
og hljómsveit, er samið í tilefni
þúsundára afmælis Alþingis, en
sem kunnugt er var efnt til sam-
keppni um kantötu við texta eftir
Davíð Stefánsson vegna hátíðar-
innar. Að vísu tók Jón Leifs ekki
þátt í samkeppninni þegar til kom,
enda talið sig eiga litla möguleika
af ástæðum sem búið er að fjalla
um og óþarfi að rifja_ upp hér.
Hátíðarkantata Páls ísólfssonar
hlaut viðurkenningu dómnefndar.
Fátt' er sameiginlegt með þessum
ágætu verkum nema textinn. Verk
Jóns Leifs er mikilúðlegt, innlifað
og fagurt í sínu „frumstæða" og
áleitna tónmáli (berið saman síð-
asta þáttinn, Brennið þið vitar -).
Islenskur forleikur hefur heyrst
oftar, eins konar sinfónískt ljóð
sem ætlað er að lýsa Islandsbyggð
í þúsund ár. Þetta er þó í fyrsta
sinn sem niðurlag verksins er hljóð-
ritað með kór og barnakór
(Gradualekór Langholtskirkju).
Verkið er meira eða minna samið
um þjóðlagabrot og stemmur, sem
birtast og hverfa í brotaþrotum á
stórbrotnum ferli þess. „Óleyfileg“
aðferð, sem gengur upp á hrífandi
hátt.
Hin verkin á hljómdiskinum eru
meðal seinni tónsmíða Jóns Leifs.
Elegy eða Harmljóð (Op. 53) er
eitt af fegurstu verkum tónskálds-
ins, tregafullt — eins og nafnið
gefur til kynna, persónulegt og
einmanalegt, með skærri birtu og
skuggum, líkt og í hægum útsynn-
ingi. Fine I og II (Op. 55 og 56)
eru samin á heimili tónskáldsins í
Reykjavík í nóvember 1963 — með
undirtitli „Kveðja til jarðnesks
lífs“. Fyrra verkið er dramatískt
og ógnvekjandi þrátt fyrir fremur
laustengt form. Hið síðara, fyrir
strengi og víbrafón, er mildari
kveðja — ekki óskyld Elegyunni,
en hér er hugboð um nánd dauð-
ans sem snýr að tónskáldinusjálfu.
Enn einn merkur hljómdiskur
með verkum Jóns Leifs, að þessu
sinni frá Chandos. Sinfóníuhljóm-
sveit Islands leikur undir stjórn
Petri Sakari ásamt kór íslensku
óperunnar og Gradualekórnum.
Flutningur er mjög góður eins og
vænta má, stundum magnaður.
Hljómsveitin í fínu formi og Petri
Sakari virðist vel með á nótunum
hvað varðar „einkamál“ og trölla-
slag Jóns Leifs — svo sem landi
hans, Osmo Vánska. Hljóðritun
mjög góð.
Oddur Björnsson
Konur skelfa,
fullt hús í
einn og hálf-
an mánuð
ALHEIMSLEIKHÚSIÐ hefur sýnt
Konur skelfa eftir Hlín Agnars-
dóttur á Litla sviði Borgarleik-
hússins fyrir fullu húsi í einn og
hálfan mánuð. Sýningarhlé verður
gert í eina viku vegna fjarveru
Maríu Ellingsen sem verður við-
stödd sýningar á Agnesi á kvik-
myndahátíð í Frakklandi. Næsta
sýning verður miðvikudaginn 20.
mars. Uppselt er að verða á allar
sýningar fyrir páska, en sýningar
eftir páska verða auglýstar síðar.
Nýverið gaf Alheimsleikhúsið
úr þrettán laga geisladisk með
frumsaminni tónlist eftir hljóm-
sveitina Skárren ekkert úr leikrit-
inu Konur skelfa. Geisladiskurinn
fæst í verslunum Japis og Borgar-
leikhúsinu.
-—..♦ ♦ ♦-----
Skyggnur
á Sóloni
EINAR Ólafsson
sýnir á Sóloni
íslandus
svart/hvítar
skyggnur með
lifandi tónlist
sem flutt verður
í dag, sunnudag,
kl. 21. og mánu-
dagskvöld kl. 21.
Myndirnar
voru teknar
síðastliðið sumar í miðausturhluta
Spánar á gamalli pílagrímaslóð
kaþólikka og segja þær ferðasög-
una.
Allir eru velkomnir.
Holland heldur höfði
KVIKMYNPm
Iláskólabíó
ÓPUS HERRA
HOLLANDS („MR.
HOLLAND’S OPUS“)
★ ★ ★
Leikstjóri Stephen Hereck.
Handritshöfundur Patrick Sheane
Duncan. Kvikmyndatökustjóri Oliver
Wood. Tónlist Michael Kamen.
Aðalleikendur Richard Dreyfuss,
Glenne Headly, Jay Thomas,
Olympia Dukakis, W.H. Macy, Alicia
Witt, Terence Howard, Jean Louisia
Kelly. Bandarisk. 1995.
TÓNLISTARMAÐURINN
Glenn Holland (Richard Dreyfuss)
hefur nýlokið námi og hyggst taka
að sér menntaskólakennslu um
skeið, til að fjármagna æðri tak-
mörk í lífinu. En tónsmíðarnar sitja
á hakanum og dvöl hans við JFK
menntaskólann teygist í þrjá ára-
tugi. Holland ky.nnist því á fyrstu
dögum að kennsla er ekkert
íhlaupastarf - ef menn ætla að
sinna því af kostgæfni og laða fram
árangur hjá mislitum nemendahóp.
Holland fer nýjar og fijálslegar
leiðir og vinnur hylli nemenda
sinna og flestra samstarfsmanna
en eiginkona (Glenne Headly) og
sonur verða útundan.. Er hann lít-
ur yfir farinn veg í myndarlok er
sýnin þó ekki sem verst.
Ópus herra Hollands minnir um
margt á þá ágætu mynd, Forrest
Gump. Spannar yfir lungann úr
lífshlaupi eftirtektarverðrar per-
sónu, samtímamanns Gumps, og
hún krydduð með dægurtónlist og
innskotum úr stjórnmálavafstri
síns tíma. Gamalkunna Demó-
kratasætsúpan með Víetnamívaf-
inu; Dylan, Hendrix, Bítlunum, og
þeim félögum öllum, á sínum stað.
Við blasir rósrautt Disneyraunsæi
úr öllum áttum. Söguþráðurinn
kryddaður mjög dramatískum há-
punktum, einsog heyrnarmeinum
sonarins, stirðum Ijölskyldumál-
um, platónsku framhjáhaldi.
Skemmtigildið er engu að síður
ótvírætt, þrátt fyrir óhóflega
lengd, þetta er prýðilega vel gerð
vasaklútamynd með línurnar hans
Lennons sáluga að leiðarljósi, sem
hljómuðu einhvern veginn á þann
veg að „lífið væri það sem gerðist
á meðan þú værir upptekinn af því
að snúast í öðru“. Útkoman væri
þó ekki jafn ásættanleg ef Ric-
hards Dreyfus nyti ekki við. Það
beinlínis stormar af honum þar sem
hann spannar lífshlaup herra Hol-
lands frá þrítugu til sextugs. Slær
aldrei feilnótu í sterkri og blæ-
brigðaríkri túlkun, gerir meðalefni
forvitnilegt og áhrifaríkt og ekki
ólíklegt hann uppskeri Óskarsverð-
launin seinna í mánuðinum. Dreyf-
uss ríkir yfir myndinni og kann
heldur betur að notfæra sér að
Ópus herra Hollands fjallar fyrst
og fremst um titilpersónuna, aðrir
eru aukanúmer. Glenne Headly
fer, þegar best lætur, þolanlega
með hlutverk eiginkonunnar, vís-
ast valin í hlutverkið til að skyggja
ekki á stjörnuna. W.H. Macy, Jay
Thomas og einkum Olympia Duk-
akis (góð lumma kompásatriðið),
eru mun brattari í hlutverkum
samkennara Hollands. Það er þó
hin unga og efnilega leikkona, Jean
Louisia Kelly sem stendur uppúr
hópi meðleikaranna í hlutverki
efnilegs og aðlaðandi nemanda
Hollands, sem stendur í svipuðum
sporum og lærimeistari hennar í
myndarbytjun. Þessi fínlega ástar-
saga er smekklega sögð, þar sem
hið gullfallega lag Gershwins,
Someone to Watch Over Me, skip-
ar stórt hlutverk. Ópus herra Hol-
lands, með öllum sínum kennara-
myndaklisjum, telst seint til stór-
virkja, en gamli refurinn hann Ric-
hard Dreyfuss sér til þess að hún
situr eftir í minningunni. Holland
er hans besta hlutverk og frammi-
staða um árabil.
Sæbjörn Valdimarsson
íslensk gæðaframleiðsla
Hnakkurinn Smári
agtoUH-BEBTYiaSMM
Stðumúta 34, sími/fax 588 3540. TST
Þessi hnakkur
hefur frábært sæti
og knapinn er í
góðu sambandi
við hestinn.
Kynningarverð.
Söðlasmiðurinn Pétur Þórarinsson
NÝSMÍÐI - VIÐGERÐIR • VERSLUN
Stökktu til
Benidorm
um páskana
fyrir 29.932
3. til 14. apríl
Við seljum nú síðustu sætin til
Benidorm um páskana og
bjóðum þér nú einstakt
ferðatilboð þar sem þú getur
notið þess besta í yndislegu
veðri á Benidorm um páskana.
Þannig gengur það fyrir sig:
Við höfum nú tryggt okkur viðbótargistingu á
frábærum kjörum. Þú bókar á morgun eða hinn og
’tryggir þér sæti og gistingu í páskaferðina og fimm
dögum fyrir brottför hringjum við í þig og látum
þig vita hvar þú gistir í fríinu.
v..,. 29.932*
m.v. hjón með 2 börn, 2-11 ára,
skattar innifaldir.
Verðkr 39.960
m.v. 2 fullorðna í íbúð, 3. apríl,
skattar innifaldir.
Austurstræti 17,2. hæð. Sími 562 4600.