Morgunblaðið - 03.05.1996, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 3. MAÍ 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Miðasala
hafin á
Listahátíð
ÞANN 1. maí hófst miðasala
Listahátíðar í Upplýsingamið-
stöð ferðamála í Bankastræti
2. Hægt verður að velja úr
miðum á tuttugu tónleika, tvær
danssýningar, þijár leiksýn-
ingar, fjölleikahús, fjöllistasýn-
ing og ljóðakvöld, en miðasala
á óperuna Galdra-Loft hefst í
íslensku óperunni 7. maí.
Auk fyrrnefndra atburða
verða 25 myndlistarsýningar
og nokkrir bókmenntaviðburð-
ir. Listahátíð er haldin annað
hvert ár og er einn stærsti
lista- og menningarviðburður
á íslandi. Á dagskránni eru
viðamikil erlend atriði sem að
öllu jöfnu myndu ekki sækja
ísland heim og innlend atriði
sem spegla það listalíf sem
hér blómstrar. Margt er fram-
andi og óvenjulegt. Óvenju
mörg atriði eru í boði á hátíð-
inni sem stendur frá 1. júní
til 2. júlí.
Mozart á
ferð og
flugi
TÓNMENNTASKÓLI Reykja-
víkur heldur tónleika í Islensku
óperunni laugardaginn 4. maí.
Frumflutt verður tónverkið
Mozart á ferð og flugi, sem
10 ára nemendur úr skólanum
hafa samið undir handleiðslu
Þorkels Sigurbjörnssonar tón-
skálds.
Einnig verður frumflutt tón-
verkið Mozart í Reykjavík fyrir
22 hljóðfæraleikara sem Þor-
kell hefur samið. Að síðustu
koma fram nemendur frá skól-
anum og leika einleik og sam-
leik.
Aðgangur er ókeypis og öil-
um heimill meðn húsrúm leyfir.
TÓNLIST
Brciðholtskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Ýmis bandarísk gospel lög. Sönghóp-
urinn Móðir Jörð u. stj. Estherar
Helgu Guðmundsdóttur. Einsöngvar-
ar: Agnes Erna Stefánsdóttir, Esther
Helga Guðmundsdóttir, Lára Heiður
Sigurbjörnsdóttir, Jóhann Friðgeir
Valdimarsson, Kristján Helgason,
Oktavía Stefánsdóttir og Sigurbjörg
Hv. Magnúsdóttir. Sigrún Grendal,
píanó; Jón Steinþórsson, bassi; Kor-
mákur Geirharðsson, trommur.
Breiðholtskirkju, mánudaginn 29.
apríl ld. 20:30.
ÞAÐ VAR hopp og hí og tralala
í indjánatjaldlaga Breiðholtskirkj-
unni á mánudaginn var þegar „Móð-
irJörð", sönghópur Söngsmiðjunnar
á Hverfisgötu, ásamt hryntríói efndi
til tónleika við allgóða aðsókn. Við-
fangsefnin voru nær eingöngu
bandarísk gospel-lög eftir þá af-
kastamiklu félaga Anon og Trad, en
útsett af nafngreindum útsetjurum.
Guðspjallasöngur þessi varð til
sem afsprengi hinna eiginlegu negra-
sálma (spirítuals) upp úr 1920 og
mótaður af hinum þá nýtilkomna
jassi, s.s. þeldökkur þéttbýlissálma-
söngur með sveiflu. Hann er „tónlist
vonar“, eins og Mahalia Jackson eitt
sinn orðaði það, andstætt blúsnum,
sem er tónlist örvæntingar.
Menn eru misjafnlega gerðir.
Sumir taka öllu utanaðkomandi opn-
um örmum án fyrirvara. Aðrir hafa
vöflur á, og meðal slíkra mætti helzt
nefna þrennt, þá staldrað er við vin-
sældir gospelsöngs á Norðurlöndum.
í fyrsta lagi varð tóngreinin til við
sérstæðar aðstæður félagslegrar
kúgunar og einangrunar, sem Norð-
KRISTJÁN Jónsson sýnir mál-
verk unnin á þessu ári og því síð-
asta, á Sóloni íslandusi. Verkin
vann hann sérstaklega með sýn-
ingarsai Sólons í huga. „Ég fór
að bera víurnar í salinn fljótlega
eftir síðustu sýningu mína í Hafn-
arhúsinu í fyrra.“
Myndirnar eru litríkar. Tíu litl-
ar myndir hanga í stigagangi en
í aðalsal eru fimm stór málverk.
Myndefnið er hús og landslag en
einnig notar hann skrift sem teng-
ist myndefninu. „Það var mun
dekkra yfirbragð yfir síðustu
einkasýningu minni. Myndirnar
voru grátóna en með mörgum
undirliggjandi litum sem birtust
sem heill heimur af litum þegar
betur var að gáð. Þetta var hugs-
anlega spænska arfleifðin," sagði
Kristján en hann nam myndlist í
Barcelona á Spáni. „Ég var mikið
hvattur af kennaranum mínum
út; að reyna að byggja á þeim
grunni sem ég hafði, þ.e. íslenska
menningararfinum, sem mér _
fannst mjög eðlilegt að gera. Ég
hafði verið mikið frá landinu og
leit þarafleiðandi mjög róman-
tískum augum á Island.“
Kristján nam fjölmiðlafræði í
Bandaríkjunum og kveðst hafa
verið venjulegur áhugamaður um
myndlist þá en þegar hann fór í
ferðalag til Spánar 1986 hafi hann
heillast af landinu og ákveðið að
urlandabúar hafa fæstir forsendur
til að geta skilið að fullu.
í öðru lagi er flutningsmátinn afar
háður tilfinningu fyrir swing, sveiflu,
sem fæstir nema sjóaðir jasshljóm-
listarmenn ná sannfærandi tökum
á. I sjálfu sér mundi það litlu skipta,
ef væri blús og jass ekki jafn alþekkt-
ur stíll meðal áheyrenda í okkar
heimshluta og raun ber vitni.
í þriðja lagi kemur til ákveðin
þreyta - a.m.k. hjá sumum okkar,
er náð hafa að vaxa úr grasi - gagn-
vart einhæfri mótun amerískra hryn-
tóngreina - blús, jass og vaggs &
veltu - á megninu af léttri tónlist
hér á landi, sem staðið hefur í nær-
fellt 40 ár, og enn sér ekki fyrir
endann á. Því enn þann dag í dag
fyrirfinnst varla íslenzkt rokk, sem
ekki meira eða minna er undirlagt
blússkalanum og mismunandi mikið
stöðluðum synkópum svart/lat-
neskra danslaga og enskrar mál-
hrynjandi.
En, sem sagt, sumir láta sig minna
sliga af fortíðinni en aðrir, og auðvit-
að sízt yngstu kynslóðir, fyrir hveij-
um löngu liðnar lummur virðast
endalaust geta öðlazt nýtt líf - a.m.k.
svo lengi sem létta tónlist augna-
bliksins nær ekki að endumýja sig
sem skyldi, líkt og virðist hafa átt
sér stað undanfarin ár.
Svo mikið var þó víst, að áheyrend-
ur létu sér framlag sönghópsins vel
líka, því kórinn uppskar mikið klapp,
og m.a.s. standandi klapp í lokin.
Framan af virtist söngurinn samt
nokkuð daufur, og hvarflaði að
manni, hvort keiluform Breiðholts-
Fast land
undir
fótum
ganga alla leið og fara út í mynd-
listamám. „Ég taldi að það væri
vel þess virði að fara alla leið og
athuga hvort þetta væri eitthvað
meira heldur en að „telja sig hafa
þokkalegan smekk og ánægju af
hlutunum."
Ég vinn myndirnar mínar mikið
og það tel ég vera áhrif frá Barcel-
óna. Þar er myndlistin allstaðar,
í öllum byggingum og á hveiju
götuhomi og listalíf allt mjög mik-
ið. Ég vann töluvert með ljósmynd-
ir í skólanum, sem ég framkallaði
á málmplötur. Þetta vom myndir
af húsum og arkitektúr mest-
megnis. Ég vona að ég geti komið
mér upp aðstöðu til að vinna meira
með þann miðil í framtíðinni."
Rómantískur draumur
Titlar myndanna á Sólon eru
ýmist latneskir og/eða íslenskir.
Ein mynd heitir t.d. Stella, Banka-
stræti - Terra firma en það þýðir
kirkju væri heppilegt undir söng, því
endurómur hússins var fjarska lítill.
Hrynsveitin lék vel og snyrtilega án
meiriháttar sveiflu-tilþrifa og var í
góðu jafnvægi við kórinn, en píanóið
hefði mátt vera ögn sterkara miðað
við bassa og trommur.
Sönghópurinn hreyfði sig meira
en títt er um hérlendan kórsöng; líkti
t.d. líkamlega eftir hruni Jeríkó-
veggja á orðunum down, down, og
lét fátt eftir liggja með ýmsu handap-
ati og tilheyrandi, sem náði þó ekki
alltaf að vega upp skortinn á borinni
og barnfæddri þeldökkri sveiflu.
Mæddi þar reyndar meira á ein-
söngvurum, mest á Oktavíu Stefáns-
dóttur, sem komst líka næst því að
ná upprunalegum blæ í impróvíser-
uðum „frammíköllum“, eins og tíðk-
ast í gosplum vestan hafs.
Af 19 söngvurum hópsins voru
aðeins 4 karlar, hvort sem olli veik-
indi eða bara dæmigerður karla-
skortur í reykvísku kórstarfi, og
hlaut það að setja hálfgildings
kvennakórsblæ á sönginn. Gæti þess
utan komið til, að erfitt sé að fá
íslenzkan karlpening til að leggja
fram þær ástríðufullu tilfinningar
og líkamshreyfingar sem greinin
krefst, og kæmi það svosem ekki á
óvart.
Meðal 17 atriða söngskrár stóðu
nokkur upp úr öðrum. I „All night,
all day“ (Ángels watching over me)
setti ídiðfagur píanóleikur Sigrúnar
Grendal punkt yfir i-ið. „Óður til
Móður Jarðar“, gamalt og frumstætt
indjánalag við isienzkan texta kór-
stjórans, hefði trúlega komið hópnum
fast land undir fótum. „Ég rakst
á þennan titil fyrir nokkrum árum
og hann hitti mig því þetta var
lítið samheiti yfir það sem ég er
að gera, persónulega og í mynd-
listinni. Ég hef grúskað í latínu
eftir það því latínan er bæði mys-
tísk og ljóðræn og vísar í upp-
runa. Titlar mynda minna mynda
ljóðræna heild þegar öll sýningin
er komin saman. Þegar mynd er
tilbúin og titill kominn við hana
þarf ég að endurmeta allt aftur.
Hún talar sínu eigin máli og fer
jafnvel að gera mér grikki sem
ég þarf að bregðast við.
Kristján vinnur eftir ljósmynd-
um og fer markvisst í ljósmynda-
ferðir. „Ef ég finn myndir sem
vekja spcnnu þá safna ég þeim
saman. Ég hafna þeirri hugmynd
að ekki sé hægt að vinna meira
með landslagið," segir hann að-
spurður um landslagsmynd á sýn-
ingunni,„Ég verð að fá að eiga
þann rómantíska draum að það
sé hægt að halda áfram á þeirri
braut og finna nýjar leiðir. Einn
góðan veðurdag kemur einhver
nýr snillingur upp á meðal okkar
sem slær vopnið úr höndum efa-
hyggjumanna."
- Gætir þú kannski verið sá
maður?
„Nei. Ég er varla orðinn snill-
ingur strax,“ sagði Kristján Jóns-
son.
á bálið í tíð Páls í Selárdal fyrir
kukl. Hljóðnemaeinsöngur Agnesar
Ernu Stefánsdóttur í „Amazing
grace“ var áhrifamikill sakir sér-
kennilegrar nefkveðinnar en heill-
andi raddbeitingar.
Hreinleiki hinna ungu kórsöngv-
ara í inntónun var ekki alltaf eins
og bezt varð á kosið, og var „Deep
river" meðal dæma um það, auk
þess sem framan af vantaði meiri
kraft og opnari hljóm. 7 manna hóp-
ur söng hið skemmtilega „Shut de
do“ éftir Randy Stonehill, úts. Mark
Hayes, er virtist undir áhrifum frá
karíbskri tónlist, jafnvel kalypsó, og
vantaði aðeins andstæðukafla til að
lagið bæri af flestu öðru að frum-
leika.
Aukinn kraftur var kominn í kór-
inn í „Sometimes I feel“ (like a moth-
erless child). „Nobody knows the tro-
uble I’ve seen“ þjáðist nokkuð af
fleðulegu hljómavali útsetjarans, en
í „0 happy day“ færðist fjörið í auk-
ana með tilheyrandi vaggi, vingsi og
undirklappi kórs á 2. og 4. slagi (off
beat), er stangaðist á við hið venju-
og múlbundna undirklapp íslenzkra
tónleikagesta á 1. og 3., líkt og ver-
ið væri að leika Radetzky-marsinn á
áramótatónleikum í Vín. Hrynsveitin
hefði þar mátt sýna meiri tilþrif,
ekki sízt bassinn, er virtist nokkuð
reyrður á klafa rokks á kostnað
fijálsrar sveiflu.
Stemningin var nú komin að suðu-
marki, og síðustu lögin, „O, happy
day!“, „This little light of rnine" og
„Swing low, sweet chariot" uppskáru
rausnarlegt lófatak, að hluta til fyrir
bláleitu frammígjömm Oktavíu Stef-
ánsdóttur, er voru, hvað sannfæringu
og stílkennd varðar - eins og sagt
er handan Atlantshafs - „almost
there. “
Ríkarður Ö. Pálsson
Vísnatón-
leikar í
Hafnarfirði
í KVÖLD kl. 20.30 verða haldn-
ir vísnatónleikar á veitingahús-
inu A. Hansen í Hafnarfírði.
Tónleikamir eru hluti tónleikar-
aðarinnar Norrænir vísnadagar
1996. Þar koma fram norska
tríóið Geirr Lystrup og gottfolk,
og fínnska vísnasöngkonan Bar-
bara Helsingius. Fulltrúi fslands
á tónleikunum er Hreiðar Gísla-
son og félagar hans, Ólafur
Traustason og Guðjón Þorláks-
son.
Geirr Lystrup er í hópi þekkt-
ustu tónlistarmanna Noregs.
Hann kemur hingað með nafna
sína tvo, þá Geirr Otnæs sem
leikur á harmoniku og Geir
Lovaid sem leikur á túbu. Þeir
koma víða við í flutningi sínum.
Barbara Helsingius á marga
aðdáendur hér á landi, enda er
hún einn af máttarstólpum nor-
rænnar vísnatónlistar eftir rúm-
lega þijátíu ára feril sem vísna-
söngvari.
Tónleikarnir eru haldnir í
samvinnu Norræna félagsins í
Hafnarfirði og Tónlistarfélags-
ins Vísnavina.
Kammertón-
leikar
KAMMERTÓNLEIKAR verða
haldnir í sal Tónlistarskóla
Kópavogs að Hamraborg 11,
laugardaginn 4. maí kl. 11.
Flutt verða verk eftir Alban
Berg, J.S. Bach, Fjölni Stefáns-
son, F. Mancini, Ronald Hamm-
ei' og G.F. Telemann.
Aðgangur ókeypis og öllum
heimill.
Inga Hlöð-
versdóttir
sýnir í
London
í GÆR var opnuð sýning á 20
olíumálverkum eftir Ingu Hlöð-
versdóttur j Gallery Vermillion
í London. „í verkum sínum fjall-
ar Inga um öfl náttúrunnar þar
sem landslagsform og litir gefa
verkunum sérstakt andrúms-
loft“, segir í kynningu.
Inga er fædd í Reykjavík
1951. Hún stundaði nám við
Myndlistarskólann í Reykjavík
1980-1984, Myndlista- og
handíðaskóla íslands 1984-
1978, síðan í Rotterdam í Hol-
landi við Academie van Beeld-
ende Kunsten 1987-1989, það-
an sem hún útskrifaðist úr
málaradeild. Frá 1990-1993 bjó
hún og vann í París, en býr nú
aftur í Rotterdam síðan 1993.
Inga hélt sína fyrstu einka-
sýningu 1994 í Lucernaire,
Centre national d’essai í París.
Hún hefur tekið þátt í samsýn-
ingum víða.
Síðasta sýn-
ingarhelgi
Hafsteins
NU er síðasta helgi myndlist-
arsýningar Hafsteins Aust-
manns í Gerðubergi og á Sjón-
arhóli, Hverfisgötu 12.
Hrynjandilist
í Ráðhúsinu
UNGLINGAR frá Steiner-
skólanum í Helsingfors í Finn-
landi sýna hrynjandilist í Ráð-
húsi Reykjavíkur á laugardag
og sunnudag kl. 16.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
KRISTJÁN Jónsson myndlistarmaður.
Sveiflusálmar