Morgunblaðið - 07.07.1996, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 7. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Þorkell
AUÐUR Guðjónsdóttir: „Mér finnst aumkunarvert að læknar skuli vilja tefja málið, eyðileggja fyr-
ir dóttur minni og öðrum sem svipað er ástatt um, á þeim forsendum, að verið sé að gefa þeim
falskar vonir og að um skottulækningar sé að ræða. Hver tapar á því að þessi aðgerð sé gerð á dótt-
ur minni? Fordómarnir mega ekki vera svo miklir að þeir komi í veg fyrir framfarir.
Undanfarin sjö ár hefur
Auður Guðjónsdóttir
barist fyrir hagsmunum
dóttur sinnar, sem slas-
aðist alvarlega í bílslysi.
Auður segir í samtali
við Urði Gunnarsdótt-
ur nú svo komið að
vegna andstöðu ís-
lenskra lækna. eigi hún
ekki annars úrkosti en
að fara með dótturina
úr landi til að ljúka að-
gerð, sem kínverskur
læknir, dr. Zhang Sha-
ocheng, og dr. Halldór
Jónsson gerðu á henni
í desember sl.
MAÐUR einn hefur látið
þau orð falla að hann
vildi eiga Auði Guðjóns-
dóttur fyrir móður. Síð-
astliðin sjö ár hefur hún verið óþreyt-
andi í baráttunni fyrir dóttur sína,
Hrafnhildi Thoroddsen, sem slasaðist
alvarlega í bílslysi árið 1989. Auður
hefur tekist á við lækna og heilbrigð-
isyfirvöld, skrifræðið í kínverska
hemum og ritstjóra bandarískra
læknatímarita, auk þess sem hún
hefur staðið fremst í fiokki þeirra
sem knýja á um breytingar á skaða-
bótum til handa ungmennum sem
lenda í slíkum slysum. Auður hefur
m.a. fengið því framgengt að í des-
ember sl. kom hingað til lands kín-
verskur læknir, dr. Zhang Shaocheng
til að gera aðgerð á Hrafnhildi og
var ætlunin að hann kæmi aftur í
maí til að framkvæma síðari hluta
aðgerðarinnar. Auður segir það hafa
dregist úr hófí fram vegna seina-
gangs Landlæknisembættisins og
andstöðu íslenskra taugaskurðlækna
og segist nú ekki eiga annars úr-
kosti en að fara með dóttur sína til
Svíþjóðar eða til Kína til að dr. Zhang
geti lokið við aðgerðina.
„Landlæknir hefur ekki gætt
hagsmuna dóttur minnar í þessu
máli, heldur lagt áherslu á að halda
frið við lækna,“ segir Auður, sem
hefur starfað sem skurðhjúkrunar-
fræðingur í 25 ár og þekkir því
mætavel til heilbrigðisþjónustunnar.
Hún er afar ósátt við þá meðferð
sem málið hefur fengið hjá embætt-
inu, svo og hjá taugaskurðlæknum,
sem hún segir engan vilja hafa sýnt
til að aðstoða dóttur sína. Þeir hafí
hins vegar brugðist hinir verstu við
því að dr. Zhang, sem er bæklunar-
skurðlæknir, skyldi framkvæma að-
gerðina þar sem hún sé strangt til
tekið á sviði taugaskurðlækninga.
Þeir hafí staðið í vegi fyrir því að
seinni hiuti hennar sé framkvæmdur
hér á landi.
„Ég tel meðferðina á þessu máli
vera hneyksli, m.a. það að landlækn-
ir ætlar læknum sem hafa lýst því
yfír að þeir hafí ekkert vit á því sem
dr. Zhang er að gera, að úrskurða í
þessu máli. Landlæknir hefur sagt
mér að þetta sé svo viðkvæmt mál,
það getur vel verið, en þá fyrst og
fremst fyrir læknana. Öll meðferðin
á því er til marks um það að líðan
dóttur minnar er algert aukaatriði.“
Fj ölmiðlaumfj öllun
kom á óvart
Flestum er enn.í fersku minni sú
fjölmiðlaumfjöllun sem varð vegna
komu dr. Zhangs í desember og seg-
ir Auður hana hafa komið sér mjög
á óvart. Það tók hana átta mánaða
baráttu við skrifræðið í kínverska
hemum áður en af komu hans varð.
Það hafi hins vegar ekki hvarflað
að sér að reynt yrði að standa í vegi
fyrir komu hans hér, enda hafí sú
ekki orðið raunin fyrr en eftir aðgerð-
ina. Ekki hafi heyrst hósti né stuna
frá íslenskum Iæknum fyrir aðgerð-
ina, þrátt fyrir að sagt hafi verið frá
henni nokkrum dögum áður en hún
var framkvæmd.
Árangurinn af aðgerðinni er sá
að Hrafnhildur hreyfír nú báða fætur
án þess að nota spelkur upp á mjöðm,
eins og hún þurfti fyrir aðgerð.
Hrafnhildur getur hins vegar ekki
gengið, til þess er mátturinn í fótun-
um of lítill.
Dr. Zhang vill freista þess að ljúka
aðgerðinni, sem felst í því að tengja
skyntaug við tvo mjóa taugaþræði
sem ganga niður úr mænunni en þær
taugar eru orðnar mjög rýrar vegna
þess hversu langur tími er liðinn frá
slysinu. Hins vegar losaði dr. Zhang
um þræðina í aðgerðinni í desember
og vonast til að þeir hafí jafnað sig
aðeins á þeim tíma sem liðinn er.
Röng greining í upphafi
Hrafnhildur slasaðist í júní 1989
og fyrstu aðgerðirnar miðuðust ein-
göngu við að bjarga Iífi hennar að
sögn Auðar. Enginn taugaskurð-
læknir hafí verið kallaður til, þó að
það eigi strangt tiltekið að gera. „Á
fimmta degi kom Halldór Jónsson
bæklunarlæknir að málinu, þar sem
hann var að leysa af á Borgarspíta-
lanum á þessum tíma. Hann gerði
viðamikla aðgerð á Hrafnhildi, gerði
við öll beinbrotin, en hélt svo til Sví-
þjóðar skömmu síðar, þar sem hann
starfaði. Annar læknir tók við Hrafn-
hildi og í slíkum tilfelium hefur það
viljað brenna við, að sá sem tekur
við sjúklingi sýnir tilfelli hans lítinn
áhuga. Það bætti ekki úr skák, að
vegna valdabaráttu lækna sem sjá
áttu um Hrafnhildi, fékk hún ekki
þá meðferð sem hún átti kröfu um.
Ég var því í stöðugu símasambandi
við Halldór til Svíþjóðar vegna með-
ferðarinnar á henni. Eftir fjóra mán-
uði kom svo í ljós að hryggbrotið
hafði ekki gróið og var Hrafnhildur
þá að endingu send í aðgerð til Hall-
dórs í Svíþjóð..“
Að sögn Auðar var Hrafnhildur
upphaflega greind með þverlömun
svokallaða, sem þýðir að hún hafi
alls engan mátt í fótum og endurhæf-
ingin tók mið af því. Hvorki tauga-
né bæklunarskurðlæknar hafí skoðað
hana eða lagt á ráðin um endurhæf-
ingu. „Hrafnhildur sagðist allan tím-
ann hafa tilfínningu í vinstri fæti en
læknar sögðu það upphafín áhrif. Þeg-
ar mér var ljóst að ekki átti að gefa
henni möguleika á þjálfun upp á spelk-
ur, ákvað ég að útskrifa hana. Ég
fékk bæklunarlækni til að skrifa upp
á spelkur og annan til að senda hana
á Reykjalund. Þar kom í ljós að hún
gat hreyft vinstri fótinn en það stang-
ast algerlega á við greininguna. Þess-
ari þjálfun var haldið áfram og hún
gat á endanum gengið í spelkum.“
Enginn trúði á árangur
Auður segir að þegar ljóst var að
Hrafnhildur gat hreyft vinstri fót í
speikum hafi vaknað hjá sér von um
að eitthvað væri hægt að gera fyrir
hana. Hún hafi því farið að lesa sér
til um taugaflutninga, þar sem ljóst
væri að dóttir hennar væri fyrst og
fremst taugasködduð. Hún hafí viljað
lesa sér til áður en hún leitaði til
sérfræðinga, enda hafí þeir engan
áhuga sýnt á að rannsaka dóttur
hennar, þegar í ljós hafi komið að
greiningin á meiðslum hennar var
röng. Hún hafí því viljað hafa eitt-
hvað í höndunum áður en hún sneri
sér til þeirra.
Auður leitaði til taugaskurð- og
bæklunarlækna; Iækna sem hún seg-
ir að hafi átt að búa yfir þekkingu
til að hjálpa sér og leita upplýsinga
um hvað væri að gerast á þessu sviði.
„Þeir tóku ekki mark á mér, sögðu
að það væri ekkert hægt að gera
fyrir Hrafnhildi. Einu aðgerðirnar
sem framkvæmdar hefðu verið í
tengslum við taugaflutninga væru
framkvæmdar á dýrum. Landlæknir
var allan tímann inni í málinu og
sagðist styðja mig en hann trúði því
ekki frekar en aðrir að ég myndi
hafa erindi sem erfiði í leit minni.“
Auður hafði, með aðstoð bókasafns-
fræðinga, upp á erlendum sérfræðing-
um sem hún taldi hugsanlega geta
veitt upplýsingar um taugaflutninga.
Hún segist hafa leitað til landlæknis
um aðstoð við að hafa samband við
þessa sérfræðinga þar sem hún taldi
að þeir myndu fremur svara bréfum
frá embættinu en einstaklingi.
„Landlæknir sagðist hafa reynt
að ná sambandi við mennina en eng-
inn hefði svarað. Þegar ég gerði
það, reyndist ekki nokkurt vandamál
að ná tali af þeim og einn þeirra
sýndi málinu áhuga og skilning.
Hann bauð mér á þing skurðlækna
í Las Vegas, þar sem ég hitti dr.
Zhang en hann hafði þá framkvæmt
taugaflutninga á sjúklingum í tæp
tíu ár, sem aðeins eru gerðir í til-
raunaskyni á dýrum á Vesturlöndum.
Þetta var árið 1994, fimm árum eft-
ir slysið.
í mars í fyrra fóru Auður, Hrafn-
hildur, Bjarni Halldórsson, eiginmað-
ur Auðar og dóttir þeirra, Guðrún
Dóra, til Kína, þar sem dr. Zhang
skoðaði Hrafnhildi. Ekki reyndist
mögulegt að framkvæma aðgerðina
þá og varð því úr að hann kom til
Islands í desember. Erfiðlega gekk
að fá brottfararleyfi fyrir hann en
það hafðist fyrir tilstilli sendiráðs
Islands í Peking og Vigdísar Finn-
bogadóttur, forseta íslands. Auk
Hrafnhildar, skar dr. Zhang upp
ungan mann, sem var með lamaðan
vinstri handlegg.
Brugðist við eftir aðgerð
Áður en dr. Zhang hélt af landi
brott eftir aðgerðina barst landlækni
bréf frá taugaskurðlæknum, þar sem
þeir segja að aðgerðin virðist algjör-
lega stangast á við þau læknavísindi
sem kunn eru á Vesturlöndum og
því telji þeir nauðsynlegt að land-
læknir beiti sér fyrir rannsókn á
meðferðinni. Þá óska læknamir eftir
upplýsingum um hvort koma dr.
Zhang hafi verið kostuð af hinu opin-
bera og krefjast þess að landlæknir
skoði hvort læknalög hafí verið brot-
in með fjölmiðlaumfjölluninni um
málið. Þrátt fyrir þetta, segir Auður
að landlæknir hafi aldrei kallað dr.
Zhang á sinn fund.
Auður segir landlækni allan tímann
hafa vitað af því hvað væri að gerast
í málum dóttur hennar. „Hann sagði
eftir að bréfíð barst að hann hefði
ekki ætlað að standa í vegi fyrir okk-
ur en sagði jafnframt að hann ræki
embætti og yrði að taka tillit til þéirra
bréfa sem því kynnu að berast."
Auður segist margoft hafa beðið
landlækni um fund með honum og
taugaskurðlæknum eftir að rannsókn
embættisins hófst í málinu en aldrei
fengið. „Menn vilja ekki vita sann-
leikann í þessu máli, eða viðurkenna
að þeim hafi orðið á í messunni. Það
eru til myndbandsupptökur og