Morgunblaðið - 02.08.1996, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Verulegur niöurskuröur ákveðinn hjá Sjúkrahúsi Reykjavíkur:
lllskástu neyöarúrræöin
- segir Kristín Ólafsdóttir, stjómarformaöur sjúkrahússins
Þetta er eini limurinn sem er óhöggvinn af, góða...
Reykjavíkiirárnar
standa fyrir sínu
NÆGUR lax virðist vera í Reykja-
víkuránum Elliðaám og Úlfarsá og
veiði hefur gengið furðu vel miðað
við hversu vatnslitlar þær hafa
löngum verið í hlýindunum og
þurrkunum. Þó rignt hafi dag og
dag kemur fátt í stað snjóforða á
fjöllum.
Þá hefur lax verið að ganga og
mikið virðist enn vera af fiski í
salta vatninu, því menn hafa séð
mikla hreyfingu á flóðinu í vaxandi
straumi undanfarna daga.
Meiri veiði -
svipuð ganga
Samkvæmt samantekt veiði-
varða við Eiliðaár, var veiðin í
ánum komin í 639 laxa að kvöldi
síðasta dags júlímánaðar sem var,
nánar tiltekið, á miðvikudagskvöld.
Á sama tíma í fyrra höfðu hins
vegar aðeins veiðst 455 laxar. Það
kynduga er að þrátt fyrir mikinn
mun er gangan að því er virðist
mjög áþekk, var 1700 laxar fyrir
ofan teljara í fyrra, en 1723 laxar
nú. Tæplega er skýringa að leita í
kýlaveikismitinu í fyrra, því það
gaus einmitt upp um þetta leyti.
Þá hafa skilyrði til veiða ekki verið
betri í sumar en í fyrra, utan að
það voraði betur í ár og fiskur var
genginn fyrr og skiptir það auðvit-
að einhverju máli þótt ekki væri
gangan burðug í byijun.
Flugan hefur verið afgerandi
agn í sumar, einkum er fiskur fór
að ganga af krafti upp fyrir teljar-
ann. Mest eru menn sem fyrr að
nota ýmsar flugur hnýttar á smáar
þríkrækjur og míkrótúpur og fram-
reiða góðgætið með flotlínu. Franc-
GARÐAR H. Svavarsson með
tvo boltafiska, 15 og 16
punda, úr Hofsá.
es-túpur gefa einnig sinn skammt
og snjallir sjónrennslismenn fá
einnig góða veiði með maðki. Marg-
ar flugur eru bókfærðar, en áber-
andi að undanfömu hafa verið auk
Frances, Hairy Mary og Black Bra-
han.
Tveggja ára fiskur úr sjó virðist
vart vera til í ánum í sumar, einn
12,5 punda fiskur hefur veiðst á
maðk og einn 10,5 punda á flugu.
Þá hafa þrír 10 punda verið skráð-
ir, en annars er fiskurinn allur
smærri og mikið af 3-5 punda.
Úlfarsá full af fiski
„Þetta gengur alveg þokkalega
vel. Ég frétti síðast af veiðimönnum
snemma í vikunni, tveimur bræðr-
um af Selfossi, og þeir fengu 11
laxa yfir daginn og höfðu þá sögu
að segja að mikill lax væri í ánni.
Þeir sögðu sérstaklega mikið á
svæðinu frá Homhyl og um Leyn-
inga. Einnig sáu þeir mikinn físk
í Brúarhyl og í fossunum niður frá,
að ekki sé minnst á sjóinn sjálfan,
en á flóðinu varð allt snarvitlaust
með stökkvandi laxi um allt. Þeir
sögðust einnig hafa lent í því að
fylgja göngu á milli hylja og það
hafí verið ógleymanleg sjón, 60-70
laxar að troða sér upp ána á grunnu
vatni,“ sagði Jón Aðalsteinn Jóns-
son, einn leigutaka Úlfarsár í sam-
tali við Morgunblaðið í gærdag.
Jón sagði að með afla umræddra
manna hefði veiðin á tvær dags-
stangir verið komin í rúmlega 160
laxa og væru menn mjög sáttir við
það. „Við berum okkur gjarnan
saman við Elliðaámar, þar hefur
gengið vel, en mér sýnist að Úlf-
arsá standist vel þann samanburð,“
bætti Jón við. Til þessa hefur laxa-
stiginn fyrir neðan Vesturlandsveg
verið lokaður, en um verslunar-
mannahelgina verður hann opnað-
ur og má þá búast við því að lax-
inn renni fram á efri svæðin. Þar
veiða menn mun meira á flugu.
Gengur vel á
Lýsusvæðinu
Það hefur veiðst nokkuð vel á
vatnasvæði Lýsu að undanfönru
samkvæmt upplýsingum frá Símoni
Sigurmonssyni á Görðum í Staðar-
sveit. Fiskur hefur komið nokkuð
reglulega á svæðið sem saman-
stendur af nokkrum vötnum og
árstubbum á milli þeirra. Eru veiði-
staðirnir bæði í vötnunum og
straumvatninu. Hafa í besta falli
verið að veiðast 5-10 laxar á vakt
og þykir það gott. Það hefur rignt
nokkrum sinnum fyrir vestan í
sumar, þannig að þokkalegt vatn
er á svæðinu. Þá hefur bleikjan
gefíð sig vel það sem af er, en hún
er fremur smá.
Unglingar og verslunarmannahelgin
Því blandaðri
hópur því betra
fyrir unglinga
Ólöf Helga Þór
Reynsla okkar hér er
að það breytist
mjög margt í
kringum verslunarmanna-
helgi. Það er t.d. mun al-
gengara að unglingsstúlk-
ur hringi inn til okkar
vegna þungunar eða grun-
semda um þungun í sept-
ember en aðra mánuði.
Þær hafa þá orðið þungað-
ar á útihátíð eða í útilegu
um verslunarmananhelg-
ina.“ Þetta segir Ólöf
Helga Þór, forstöðumaður
Rauðakrosshússins, en
þangað geta unglingar
sótt sér stuðning og ijöl-
skyldur þeirra ráðgjöf.
Morgunblaðið tók Ólöfu
Helgu tali til þess að ræða
málefni unglinga og
spumingar sem vakna um
ferðalög unglinga um
verslunarmannahelgar.
- Hvað finnst þér að ungling-
ar geti verið gamiir þegar þeir
fara á hátíðir eða í útilegur á
eigin vegum?
„Varðandi t.d. 16-18 ára ungl-
inga þá geri ég í þessu sambandi
mikinn greinarmun á samkom-
um. í ljósi þeirrar reynslu sem
verið hefur á síðustu árum þá
finnst mér að aldurinn skipti mjög
miklu máli og einnig það hvað
blandaður hópurinn er — því
blandaðri, því betra. Mér finnst
t.d. munur á annars vegar úti-
samkomu þar sem eingöngu eru
ungt fólk og varla nokkur maður
eldri en 25 ára og hins vegar fjöl-
skylduskemmtun. 16-18 ára
unglinga vil ég heldur sjá á fjöl-
skylduskemmtunum.
- Það virðist talsvert um að
unglingar undir 16 ára aldri sæki
í að fara í útilegur saman um
verslunarmannahelgina. Hvernig
fímnst þér að foreldrar eigi að
taka á slíku?
„Lög og reglur um sjálfræði
og útivistartíma draga mörkin við
16 ára aldur. Þá er miðað við 16
ára afmælisdaginn, en ekki skóla-
ár. En burtséð frá því þá finnst
mér að unglingur undir 16 ára
aldri hafí ekkert að gera á úti-
samkomu, og ekki í útilegu al-
mennt án þess að vera í umsjón
foreldra eða ábyrgs fullorðins
fólks. Ég held þess vegna að það
sé mjög mikilvægt að foreldrar
setji mörkin þar og segi: „Þetta
færðu að gera þegar þú verður
16 ára, og ekki fyrr,“ jafnvel
þótt unglingurinn kunni að hafa
vanist fijálsræði.
Þetta er hlutur sem er gott að
vera búinn að hugsa út í með
góðum fyrirvara og ákveða hvað
eigi að gera í staðinn, það er
best að eitthvað komi í staðinn
fyrir bannið. Ég get
skilið að unglingar séu
ósáttir við að vera
skyldaðir til að vera
einir heima í aðgerðar-
leysi. Ef t.d. er mögu-
legt að taka sumarfrí
á þessum tíma eða fara í fjöl-
skylduferð þá er gott að velja
þennan tíma fyrir ijölskyldu-
ferðalög. Unglingurinn verður oft
ósáttur í upphafi og fínnst til-
hugsunin erfið að fara með fjöl-
skyldunni en ekki félögum sínum
en það lagast yfírleitt eftir að
farið er að heiman.
En þegar allt kemur til alls þá
hefst uppeldið miklu fyrr. Að-
dragandinn að því sem gerist í
samskiptum foreldra og unglinga
►Ólöf Helga Þór er 39 ára.
Hún lauk stúdentsprófi frá MR,
kennaraprófi frá KHÍ og fram-
haldsnámi í fjölskylduráðgjöf,
með megináherslu á uppeldi
barna og unglinga frá háskóla
í Kanada. Hún hefur starfað
sem námsráðgjafi og kennari
en hefur verið forstöðumaður
Rauðakross-hússins síðan árið
1992. Ólöf Helga er í sambúð
með Birni Marteinssyni. Hún á
18 ára gamlan ungling.
um þessa verslunarmannahelgi
er langur."
- Ætli það sé ekki séríslenskt
fyrirbæri að 16-18 ára unglingar
fari þúsundum saman einir í úti-
legur á samkomur þar sem ölvun
er almenn. Hvað segir það um
uppeldisviðhorfín í þjóðfélaginu?
„Þetta tengist m.a. því hvað
við erum ósamkvæm sjálfum okk-
ur í því sem snýr að stöðu fólks
á þessum aldri gagnvart lögum.
16 ára unglingur telst sjálfráða
og 17 ára má hann taka bílpróf.
18 ára afmælið er mikill áfangi,
þá verða unglingamir fjárráða,
mega gifta sig og kjósa og mörg-
um þykir þess vegna ekki tiltöku-
mál þótt 18 ára unglingur, sem
má bera svona mikla ábyrgð, lyfti
glasi. En þá er verið að bijóta
lög. Við vitum að því fyrr sem
unglingurinn byija að nota áfengi
því meiri hætta er á því að hann
fari að nota önnur vímuefni. En
meðan þetta er allt tvist og bast,
og við erum með sjálfræðisaldur
og ijárræðisaldur aðskilinn, þá
er foreldrum gert erfiðara að
fínna einhveija samræmda veg-
vísa til þess að fara eftir í uppeld-
inu þegar komið er á þennan ald-
ur. Mér fínnst að við ættum að
samræma þessi réttindi við 18
ára aldur.
Það hefur margt
breyst í þjóðfélaginu
frá því að þessar regl-
ur voru ákveðnar, þar
á meðal er það að for-
eldrar bera miklu
meiri íjárhagslega ábyrgð á 16
og 17 ára unglingum en áður.
Bæði eru unglingar lengur í skóla
og eins eru atvinnumöguleikar
þess hóps miklu minni en áður.
Sumartekjur 17 ára unglings eru
nú kannski 70-80 þúsund krónur
en voru talsvert hærri fyrir
nokkrum árum. Mér finnst eðli-
legt að foreldrar geti skipt sér
af því ef unglingur ætlar að nota
20 þúsund krónur af þeim tekjum
yfir eina verslunarmananhelgi."
16-18 áravil
ég heldur sjá
á fjölskyldu-
skemmfun