Morgunblaðið - 02.08.1996, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís
Orkaog
fagmennska
TONIJSI
J azz
Fredrik Norén Band. Flytjendur:
Magnus Broo trompet, Fredrik
Ljungkvist tenór- og sópransaxófón-
ar, Daniel Karlsson píanó, Filip Aug-
ustson kontrabassi og Fredrik Norén
trommur. Leikhúskjallarinn 30. júlí,
1996.
HLJÓMSVEIT trommuleikar-
ans Fredrik Norén fór á kostum
í Leikhúskjallaranum síðastliðið
þriðjudagskvöld. Langt er síðan
svo kraftmikill kvintett hefur leik-
ið hér á landi, spilagleðin geislaði
af mönnum og það sem meira er,
klisjumar voru flestar fjarri og
frumleiki í sólóum allsráðandi. A
efnisskránni vom að mestu fmms-
amin verk eftir Norén, Broo og
Ljungkvist, flest allt glerhart
bíbopp og á köflum stutt í fijálsan
djass hjá yngri mönnunum en öllu
hefðbundnari form hjá foringjan-
um.
Hljómsveit Fredrik Norén hef-
ur verið líkt við Jazz Messengers
Art Blakeys og ekki að ófyrir-
synju. Norén, sem hóf sinn feril
1960, hefur sankað að sér geysi-
lega hæfileikaríkum og frumleg-
um spilurum. Hljómsveitin var í
fyrra kosin besta djasssveit Sví-
þjóðar og er nú á leið til tónleika-
halds í Texas og New York. Nor-
én kann líka að setja saman
skemmtilega efnisskrá og sýnir
þar á sér hlið sem margir djass-
tónlistarmenn vanrækja. Djass á
líka að vera skemmtilegur. Fyrri
hluti tónleikanna átti að ljúka á
glerhörðu bíboppi Broos, Cosmo-
tology en Norén læddi inn litlu
fönknúmeri svo allir fóra í hléið
með bros á vör.
Ljungkvist er frábær tenóristi
og meira en liðtækur á sópraninn.
Hann er skrifaður fyrir Topsy the
Teaser, hröðu bíboppi, en ekkert
sérstaklega minnistæðu. Mönnum
óx ásmegin í næsta númeri sem
var latínskotin melodía eftir Nor-
én, Helena’s Song. Broo virkaði í
fyrstu fremur undarlega, spilaði
mikið stakkato og ofboðslega háa
tóna, eins og hluti af slagverki á
köflum. í Iceman og ekki síður
Nail Soup eftir Broo sem, eins og
önnur lög eftir hann, er hreinrækt-
að og hratt bíbopp, raku allar efa-
semdir um hann sem trompetleik-
ara út í veður og vind og það sem
virkaði undarlega í fyrstu reyndist
þegar til kom næsti bær við hrein-
ustu snilld.
Hinn ungi píanisti Daniel Karls-
son komst mjög vel frá sínu og
nafn hans er vert að leggja á
minnið. Filip Augustson er lipur
og tæknilegur bassaleikari. Undir
öllu saman var svo foringinn,
Fredrik Norén, og gaf ungu mönn-
unum ekkert eftir.
Guðjón Guðmundsson
Vals eftir
Liszt
úr glat-
kistunni
London. The Daily Telegraph.
ÁÐUR óþekkt verk eftir tón-
skáldið og píanósnillinginn
Franz Liszt kom nýlega í leitirn-
ir í Bretlandi. Um er að ræða
vals sem Algernon Percy kaup-
sýsiumaður fann uppi á skáp í
húsi sínu í Norðymbralandi.
Verkið er samið fyrir Georginu
Smythe, sem var langa-langa-
langamma Percys og er um
tvær mínútur í flutningi.
Verkið fann Percy inn á milli
rissbóka, mynda og uppskrifta
úr eigu foreldra sinna en þau
höfðu erft „þetta gamla drasl“
eftir ömmu hans, Helen, her-
togaypju af Norðymbralandi.
Foreldrar Percys höfðu aldrei
farið í gegnum bunkann. „Þeg-
ar ég var að fletta í gegnum
pappírana rakst ég á nóturnar.
Svo sá ég undirskriftina svo
ekki lék nokkur vafi á; F. Liszt.
Ég reyndi að leika verkið á
píanóið en gafst upp eftir tvo
takta, hugsaði með mér að
þetta væri allt of erfitt,“ segir
Percy.
Hann sendi afrit af nótunum
til Leslie Howard, sem er helsti
sérfræðingur Breta í verkum
Liszt. „Howard staðfesti að
verkið væri óþekkt útgáfa af
Bravuravalsinum og lék hana
fyrir mig í símann. Lagið er
ákaflega fallegt og ég gerði
mér skyndilega grein fyrir því
að við værum fyrstu mennirnir
sem heyra það af þeim sem nú
eru uppi.“
Kvennagullið
og yngismeyjan
Georgina Smythe, kölluð
Cou, var frænka frú Fitzher-
bert, hjákonu Georgs IV kon-
ungs. Cou var eins og hetjunum
er lýst í verkum Jane Austin;
yós yfirlitum með liðað hár,
glaðlynd og með ágæta kímnig-
áfu. Hún heillaði flesta þá sem
henni kynntust og var henni
m.a. lýst sem „fallegustu stúlku
Englands".
Ekki er vitað nákvæmlega
hversu náin kynni hún hafði af
ungverska tónskáldinu. Talið er
nær fullvíst að hann hafi kennt
henni á hljóðfæri og líklega hitt
hana allnokkrum sinnum þegar
hann var á tónleikaferð um
Bretland árið 1841. Howard tel-
ur engan vafa leika á því að
Cou og Liszt hafi átt í ástarsam-
bandi. Tónskáldið hafi vafið
konum um fingur sér. „Hann
var eins og poppstjarna, hvert
sem hann kom, flykktust konur
að honum.“
En það var ekki aðeins verk
eftir Liszt sem Percy fann upp
á skápnum sínum, heldur einnig
nótur eftir Johann Strauss, sem
hafði samið polka sem tileinkað-
ur var Georginu Smythe. Percy
segist enga hugmynd hafa um
hver tengsl hennar við Strauss
hafi verið, ef til vill hafi hann
kennt henni líkt og Liszt.
Þakklætisvottur?
Verk Liszt er samið um svip-
að leyti og fyrstu valsar hans
en það var áður en hann sló í
gegn með hljómsveitarverkum
sínum. Fjöldi handrita að verk-
um Liszt eru til en hann samdi
töluvert á ferðum sínum. Hafa
uppboðshaldarar metið nóturn-
ar að valsinum á um 500.000
ísl. kr.
Að sögn Howard var Liszt
ákaflega gjafmildur á verk sín.
„Hann var afar kærulaus, hafði
engan áhuga á að halda til haga
öllu því sem hann samdi og þvi
eru enn að finnast verk eftir
hann út um allt. Ég get vel
ímyndað mér að valsinn hafi
verið þakklætisvottur til Georg-
ínu fyrir ánægjulega kvöld-
stund, ef svo má að orði kom-
ast. Það er erfítt að geta sér til
um hversu lengi hann hefur
verið að semja valsinn... kannski
hálftíma?"
Mestu skáldsagnahöfundarnir
Könnun svissnesks tímarits
um hver sé mesti skáldsagna-
höfundur samtímans sýnir
yfírburði Gabriels García
Márquez og Milans Kundera.
Jóhann Hjálmarsson víkur
að niðurstöðum gagnrýnenda
frá 18 þjóðlöndum.
SVISSNESKA tímaritið L’Hebdo sem gefið er
út í Lausanne hefur birt niðurstöðu könnunar
sem snerist um að velja mesta núlifandi skáld-
sagnahöfundinn. Gagnrýnendur frá 18 þjóðum
máttu greiða tíu rithöfundum atkvæði hver.
Niðurstaðan kemur ekki beinlínis á óvart, en
er að ýmsu leyti athyglisverð.
Gabriel García Márquez fékk 13 atkvæði;
Milan Kundera 9; Umberto Eco og John Upd-
ike 6; Salman Rushdie 5; Mario Vargas Llosa,
Alexander Solsenitsín, Paul Auster, V. S. Naip-
Gabriel García Milan
Márquez Kundera
aul, Giinter Grass og Saul Bellow 4; Don DeL-
illo, Carlos Fuentes, Patrick Modiano, Antonio
Tabucchi, Toni Morrison, Naguib Mahfuz og
Norman Mailer 3.
Spænskumælandi rithöfundar geta ekki
kvartað yfír tómlæti, enda er hljóðið gott í
dagblaðinu E1 País í Madríd sem hér er stuðst
við. Camilo José Cela fékk tvö atkvæði og
meðal annarra voru Juan Goytisolo, Antonio
Munos Molina og Francisco Umbral.
Meðal höfunda sem tímaritið svissneska
telur vanta era Tékkinn Bohumil Hrabal, Afr-
íkumaðurinn Ahmadou Kourouma frá Fíla-
beinsströndinni og Svíinn Per Olov Enquist
og nefndir eru einnig til sögu Portúgalinn
José Saramango og Argentínumaðurinn Er-
nesto Sabato.
Fáir íslendingar munu kannast við Banda-
ríkjamanninn Don DeLiIlo og Frakkann Patrick
Modiano. ítalinn Antonio Tabucchi er einnig
svo til ókunnur hér á landi.
Gagnrýnendur og lesendur
sammála
Gagnrýnendurnir átján virðast sama sinnis
og bókmenntalesendur yfirleitt, að minnsta
kosti hvað varðar efstu sætin. Gabriel García
Márquez og Milan Kundera eru í miklum
metum og mikið lesnir. Ekki virðist draga úr
dálæti á þeim þótt líftími flestra rithöfunda
sé alltaf að styttast. Þeir hafa báðir gott lag
á því að höfða til lesenda og á þeim sjást
engin þreytumerki. García Márquez sendi
nýlega frá sér heimildarskáldsögu um mann-
rán í Kólumbíu þar sem blaðamennskuhæfi-
leikar hans njóta sín til fullnustu og Milan
Kundera bætti við nýrri eftirtektarverðri
skáldsögu, Með hægð.
Á heimaslóð
Á SUNNUDAGINN lýkur sýn-
ingunni „Á heimaslóð“ í Lista-
setrinu Kirkjuhvoli, Akranesi.
Þar sýna 11 brottfluttir
listamenn af Skaganum verk
sín.
Þeir sýna m.a. olíuverk, leir-
listaverk, veflist, vatnslita-
myndir og skúlptúra.
Þau sem sýna era: Arndís
Guðmundsdóttir, Auður Vé-
steinsdóttir, Erla Sigurðar-
dóttir, Gyða L. Jónsdóttir,
Hjálmar Þorsteinsson, Jónína
Guðnadóttir, Sara Björnsdótt-
ir, Sesselja Björnsdóttir, Sig-
ríður Rut Hreinsdóttir, Sigríð-
ur Jónsdóttir og Vignir Jó-
hannsson.
Listasetrið er opið daglega
frá kl. 14.00-16.30.
Ólöf Birna
sýnir á Egils-
stöðum
ÞESSA dagana sýnir Ólöf
Bima Blöndal myndlistarkona
verk sín í Café Nielsen á Egils-
stöðum.
Sýningin var opnuð 20. júlí
um leið og rekstur kaffihússins
hófst í einu elsta húsi bæjarins
eftir gagngerar breytingar.
Þetta er fimmta einkasýning
Ólafar Bimu. Hún hefur auk
þess tekið þátt í fjölda samsýn-
inga. Verkin eru öll unnin með
olíukrít á pappir. Myndefnið
er sótt í litbrigði árstíðaskipta
og birtu í íslenskri náttúru.
Ólöf Bima stundaði nám í
listadeild Stephens College,
Columbia, Mo. USA auk náms
í Myndlistaskólanum í Reykja-
vík um árabil.
Sýningu
Kees Visser
að ljúka
SÝNINGU á málverkum Kees
Visser í Ingólfsstræti 8 lýkur
i dag, en hann sýnir tvær sam-
hliða litalínur, akrýl á pappír.
Sýningin í Ingólfsstræti 8 er
sextánda einkasýning Kees
hérlendis en 20 ár era liðin frá
fyrstu sýningu hans í Galleríi
SÚM.
Næst sýnir í Jngólfsstræti 8
ljósmyndarinn ívar Brynjólfs-
son. Sýningin, sem ber heitið
Myndir frá forsetaframboði
1996, verður opnuð 8. ágúst.
Ingólfsstræti 8 er opið frá
14-18 alla daga nema mánu-
daga.
Síðasta sýn-
ingarhelgi
NÚ FER í hönd síðasta sýning-
arhelgi hjá Ingu Sólveigu í
Galleríi Horninu að Hafnar-
stræti 15. Inga Sólveig sýnir
á þriðja tug handlitaðra ljós-
mynda af steinum í íslenskri
náttúru. Sýningin stendur til
7. ágúst og er opin alla daga,
einnig frídag verslunarmanna,
á milli kl. 11 og 23.30. Frá
kl. 14 til 18 er gengið inn um
sérinngang gallerísins en ann-
ars í gegnum veitingastaðinn
Hornið.
Tónleikum
aflýst
TÓNLEIKUM Roskilde musik-
skolens harmonieorkester frá
tónlistarskóla Hróarskeldu í
Danmörku, sem auglýstir hafa
verið í Norræna húsinu í dag
hefur verið aflýst vegna óvið-
ráðanlegra ástæðna.