Morgunblaðið - 02.11.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Framkvæmdastjóri jafnréttisráðs um ríkisborgararétt barna
Níðskrif um ísland
Samræming gengur illa
Breskir Is-
landsfarar
„EF VIÐ teljum það mikilvæg rétt-
indi að hafa íslenskan ríkisborgara-
rétt fæ ég ekki séð hvers vegna börn
íslenskra feðra sem fæðast utan
hjónabands geta ekki fengið þennan
rétt og þetta felur í sér mismunun
gagnvart foreldrum og það er líka
óheimilt að mismuna fólki eftir hjú-
skaparstöðu," sagði Elsa Þorkels-
dóttir, framkvæmdastjóri Jafnréttis-
ráðs, þegar hún var innt álits á þeirri
stöðu sem komin er upp varðandi
íslensk-dóminíkanska stúlku, sem er
ríkisfangslaus vegna misræmis í
löggjöf um ríkisborgararétt í föður-
löndum foreldra hennar. Hún sagði
líka athyglisvert og ótrúlegt hve
heiminum hefði gengið illa að sam-
ræma reglur á þessu sviði. „Meira
að segja aðildarríki Evrópuráðsins
geta ekki verið með samræmdar
reglur. Þetta er dæmi um hvað okk-
ur gengur illa að vinna saman og
samræma okkur í heiminum."
Með breytingu á íslensku lögunum
árið 1982 var konum veittur réttur
umfram karla til að ráða þjóðerni
barna sinna og Elsa sagði þá breyt-
ingu eiga sér þá sögu að til hafi stað-
ið að samþykkja sáttmála Sameinuðu
þjóðanna um afnám mismununar
gagnvart konum en í honum segi að
tryggja skuli konum jafnt sem körl-
um rétt til að öðlast, breyta eða halda
þjóðerni sínu og veita konum sama
rétt og körlum varðandi þjóðerni
barna þeirra. „Á þessari forsendu
var þessu breytt með skilgetnu börn-
in en það þarf að hugsa það mjög
vel hvort það séu einhver rök fyrir
því að óskilgetin börn geti ekki tekið
ríkisborgararétt föður. í fljótu bragði
fær maður ekki séð að nein slík rök
séu til staðar.“
Ekki óeðlilegt að
þjóðernisreglan gildi
Elsa var spurð hvort það sam-
ræmdist mannréttinda- og jafnrétt-
ishugsun að löggjöf veiti mönnum
ekki sjálfkrafa réttindi á borð við
ríkisfang heldur leiði þau af réttind-
um foreldra. „Já, í sjálfu sér finnst
mér það ekki óeðlilegt að þjóðernis-
reglan sé látin giida og menn taki
síðan á vandamálinu ef tvöfaldur rík-
isborgararéttur kemur upp. Það
verða að vera rök fyrir því, sem ekki
eru mjög augljós, hvers vegna feðr-
um er mismunað á þennan hátt ef
við byggjum á þjóðernisreglunni.
Þess vegna tek ég undir það að við
skoðum hvaða rök eru fyrir að þessi
Vildi ekki út í
FINNSKI leikstjórinn Mika
Kaurismaki lét sér nægja að
horfa á er eiginkona hans, Pia
Tikka, og Bryndís Schram létu
fara vel um sig í heitum potti í
bakgarði þeirrar síðarnefndu í
gær. Sat Kaurismaki úlpuklædd-
ur við pottbarminn meðan Pia
Tikka lék á als oddi og gantaðist
við viðstadda. Kvikmynd Kauri-
smakis, Neyðarástand, var frum-
sýnd í Regnboganum í gær.
Scandia hf.
Trygging-
arnar flutt-
ar til VÍS
LOKAÐ var í gær hjá Vátrygginga-
og Líftryggingafélaginu Skandia
hf. við Laugaveg en eðlilegur rekst-
ur var hjá Fjárfestingafélaginu
Scandia hf.
í gær var unnið við að færa tölvu-
kerfi fyrirtækisins yfir til VÍS, og
á mánudag verða allar tryggingar
afgreiddar þaðan. Fjárfestingafé-
lagið verður áfram til húsa við
Laugaveg fyrst um sinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Árni Sigfússon, formaður Félags íslenskra bifreiðaeigenda
regla gildi á íslandi, út frá jafnrétt-
issjónarmiði og út frá þeirri áherslu
sem við leggjum á að báðir foreldr-
ar, óháð hjúskaparstöðu, axli ábyrgð
á sínum börnum," sagði Elsa. Hún
sagðist hafa heyrt þau rök fyrir nú-
gildandi skipan, sem hún legði ekki
mat á, að varhugaverð staða kæmi
upp þegar íslensk móðir og faðir frá
ríki þar sem feðraveldi er sterkt og
konum mismunað, eignuðust barn.
Varðandi það hvaða vandamál
fylgi tvöföldum ríkisborgararétti
sagði hún að stjórnvöld í heiminum
hefðu almennt talið tvöfaldan ríkis-
borgararétt skapa ýmis vandamál,
sem æskilegt væri að komast hjá.
„Mér finnst það hins vegar annars
flokks vandamál miðað við það að
það er eðlilegt að börn geti tekið rík-
isborgararétt beggja foreldra."
Sjö sækja
um Lang-
holts-
prestakall
SJÖ umsóknir höfðu borizt
biskupsstofu um stöðu sókn-
arprests í Langholtspresta-
kalli í Reykjavík er umsóknar-
frestur rann út um mánaða-
mótin.
Meðal umsækjenda eru þrír
nýlega útskrifaðir guðfræð-
ingar, þau Bára Friðriksdótt-
ir, Sveinbjörn R. Einarsson
og Hans Markús Hafsteins-
son.
Fj'órir prestar
Fjórir prestar sækja um,
sr. Guðný Hallgrímsdóttir,
sem unnið hefur m.a. sem
prestur fatlaðra og að
fræðslustarfi kirkjunnar, sr
Helga Soffía Konráðsdóttir,
aðstoðarprestur í Háteigs-
prestakalli, sr. Jón Helgi Þór-
arinsson, sóknarprestur á
Dalvík og sr. Pjetur Þorsteinn
Maack, sem hefur starfað hjá
S.Á.Á. um árabil.
óánægðir
með skrifin
BENEDIKT Ásgeirsson, sendiherra
íslands í London, segir það vera
komið undir aðstæðum hveiju sinni
hvort sendiráðið beiti sér þegar ís-
land fær neikvæða umfjöllun í fjöl-
miðlum í Bretlandi. Sagði hann að
neikvæð skrif um ísland nýlega í
The Mail on Sunday hafi leitt til
þess að breskir ferðamenn, sem
komið hafa til íslands hafi í lesenda-
bréfum til blaðsins lýst yfir óánægju
með skrifin.
í grein eftir Rúnu Gunnarsdóttur,
Níðskrif um Island, sem birtist í
Daglegu lífi síðastliðinn föstudag,
lýsir hún umfjöllun bresks blaða-
manns um ísland, sem birtist í The
Mail on Sunday þann 6. október sl.
og lýsir þeirri skoðun sinni að sendi-
ráð íslands eigi að vera vakandi fyr-
ir neikvæðri umflöllun og reyna að
leiðrétta hana.
Yfirleitt ekki neikvæð
umfjöllun
Benedikt sagði það algengt að
greinar um ísland birtust í breskum
blöðum og að þær væru yfirleitt
ekki neikvæðar. Það væri hins vegar
ekki hægt að ganga út frá að öll
skrif um landið erlendis væru jákvæð
frekar en aðrar greinar um önnur
lönd. „Það er undir aðstæðum komið
hveiju sinni hvort sendiráðið hefur
afskipti af neikvæðum skrifum,"
sagði hann. „Mér skilst að ýmsir
breskir ferðamenn, sem hafa farið
til íslands hafi skrifað til blaðsins
lesendabréf og lýst óánægju sinni
með þessa grein, þar sem þeir hafa
upplifað landið á annan hátt. Það er
í rauninni mjög gott svar og mikiu
virkara heldur en að sendiráðið, sem
er fulltrúi íslands, sé að svara.“
Persónulegar skoðanir
Benedikt benti á að blaðamaður-
inn væri fyrst og fremst að lýsa sín-
um persónulegu skoðunum „Það er
ákaflega erfitt fyrir okkur að mót-
mæla persónulegri upplifun manna,"
sagði hann. „Það gerist stundum að
sumir, sem fara til íslands upplifa
landið á neikvæðan hátt.“
Andlát
Tekjuaukinn nýttur til
að fækka gjaldflokkum
ÁRNI Sigfússon, formaður Félags
íslenskra bifreiðaeigenda, segir ein-
sýnt að í kjölfar áætlaðs tekjuauka
ríkissjóðs af bílainnflutningi eigi
að draga enn frekar úr þeirri
neyslustýringu sem felist í þrepa-
skiptu vörugjaldi. „Nú er lag þegar
þessi niðurstaða liggur fyrir, og það
ætti að vera í anda þeirrar stefnu
ríkisstjórnarinnar að lækka skatta,
að fækka vörugjaldsflokkum og
draga úr neyslustýringu. Það mætti
hugsa sér tvo flokka, 30 og 45%,
sem ættu að skila enn frekari ár-
angri í þessa veru,“ segir Árni.
Arni segir að FÍB hafi bent á
það þegar umræða hófst um breyt-
ingar á vörugjaldi af bifreiðum að
ríkissjóður yrði ekki af tekjum ef
gjaldflokkum yrði fækkað. Áætlað-
ur tekjuauki ríkissjóðs á þessu ári
um tæpa tvo milljarða sýni að fé-
lagið hafi haft rétt fyrir sér.
Árni segir að með hreinni hag-
fræði hefði því verið haldið fram
að við lækkun á vörugjaldi lækkuðu
tekjur ríkisins af bifreiðainnflutn-
ingi. „Svo læðist inn í dæmið sál-
fræði sem segir okkur að menn
leggja meira á sig til þess að eign-
ast betur búna bíla. Við héldum
því fram að sálfræðiþátturinn og
ætluð viðbrögð almennings yrðu
að vera með í reikningsdæminu og
það kemur í ljós af þessiim tölum
að þetta er rétt,“ segir Árni.
65% af notuðum bílum
í efsta gjaldflokki
Árni bendir á að tæplega 65%
af innfluttum notuðum bílum lendi
í efsta gjaldflokki, þ.e.a.s. bílar
með mjög stórar vélar. „40% af
þeim bílum, sem eru fluttir inn
notaðir, eru með 3.000 rúmsentí-
metra vélarstærð eða yfir. Það er
einfaldlega vegna þess að gjaldið
er svo hátt að nýir og betur búnir
bílar í þessum stærðarflokki eru
ekki fluttir inn. Með því að fella
út efsta gjaldflokkinn gætu fleiri
haft tök á því að eignast nýja bíla
sem eru betur búnir,“ segir Árni.
Árni segir að ákvörðun um út-
gjöld til vegamála, sem átti að
vera í kringum 39-40% af tekjum
ríkisins af bílakaupum og notkun,
hafi miðast við áætlaðar tekjur í
fjárlagafrumvarpinu. Nú sé útlit
fyrir að tekjurnar verði tæpum
tveimur milljörðum króna hærri
og því lækki hlutfallið í samræmi
við það.
„Þetta sýnir að það er svigrúm
til auka útgjöld til vegamála. En
ég held að það sé meira virði að
horfa á þennan tekjuauka sem
hluta af því loforði ríkisstjórnarinn-
ar að lækka skatta. Ég vil því frek-
ar sjá að þessari miklu tekjuaukn-
ingu sé skilað til bifreiðaeigenda,
' þ.e.a.s. Ijölskyldnanna í landinu,
með því að auka kaupmátt þeirra
fremur en gerðar séu kröfur til
frekari vegaframkvæmda. Nota
má tekjuaukninguna til þess að
lækka vörugjöld af bílum veru-
lega,“ sagði Árni.
MÓÐIR ELÍSABET
AF HEILAGRI
MÓÐIR Elísabet af
heilagri þrenningu,
fyrrum príorinna í
Karmelklaustrinu
Hafnarfirði, lést
Karmelklaustrinu
Tromsö í Noregi sein-
asta þriðjudag, á sex-
tugasta og sjöunda
aldursári.
Móðir Elísabet
fæddist í borginni
Istebna í Póllandi 2.
mars árið 1930 og
gekk í klaustur af
reglu heilags Karols
Boromeus 2. febrúar
árið 1945, en nunnur í þeirri reglu
starfa gjarnan á sjúkrahúsum og
við kennslu barna.
Hún stundaði þar menntaskóla-
nám og las síðan pólskar bók-
menntir við Háskólann í Lublín.
Móðir Elísabet vann klausturheit
sitt 28. ágúst árið 1952.
Hún fékkst við I
kennslu um árabil en
eftir tuttugu ára veru
í áðurnefndri reglu
gekk hún í Karmel-
klaustur.
Árið 1984 kom hún
til íslands í hópi sextán
Karmelsystra og var ,
príorinna í klaustri
þeirra í Hafnarfirði um I
sex ára skeið. Árið |
1990 hélt hún til
Tromsö í Noregi ásamt
tólf Karmelsystrum og
stofnaði þar klaustur.
Þar starfaði hún til
dauðadags.
Útför móður Elísabetar verður
gerð í Tromsö á hádegi í dag að
norskum tíma, eða klukkan ellefu |
að íslenskum tíma, og munu w
Karmelnunnurnar í Hafnarfirði i
halda messu í klaustrinu til minn- *
ingar um hana á sama tíma.
ÞRENNINGU