Morgunblaðið - 02.11.1996, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 02.11.1996, Blaðsíða 12
12 LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Hvalur á hvern bát? AÐALFUNDUR LÍÚ samþykkti samhljóða ályktun þess efnis að hvalveiðar verði hafnar án tafar. Ljóst sé að helztu hvalastofnar við landið þoli veiðar. Án veiða muni óheft fjölgun hvala hafa óæskileg áhrif á lífríki hafsins vegna hinnar miklu fæðuþarfar þessara dýra. Jafnfram hvatti fundurinn stjórnvöld til að stuðla að kynn- ingu á erlendum vettvangi á ástandi hvalastofna við ísland. Þessi tillaga var samhljóða tillögu, sem samþykkt var á aðalfundi LIÚ í fyrra, en nokkrir fundarmanna bættu nú um betur og hnýttu við álytkunina athyglisverðri viðbót. Þar er lagt til að þegar hvalveiðar verði hafnar, verði veiðiheimildum úthlutað á bátaflotann, þannig að hver bátur fái til dæmis einn hvai í sinn hlut. Morgunblaðið/Golli FRÁ aðalfundi Landssambands íslenskra útvegsmanna á Hótel Sögu. > * > Ragnar Arnason, prófessor í fiskihagfræði, í erindi á aðalfundi LIU Engin knýjandi rök eru fyrir veiðigjaldi HVORKI brýn ástæða né gild eða knýjandi rök eru fyrir veiðigjaldi, að mati Ragnars Árnasonar, prófessors í fiskihagfræði. Fiskveiðiarður gæti hinsvegar orðið mjög verulegur, eða allt að 15-30 milljarðar árlega eftir að fyllstu hagkvæmni er náð, sem öflugt og rétt útfært fiskveiðistjórn- unarkerfi gæti varðveitt. Til saman- burðar nefndi hann að allir tekju- skattar landsmanna næmu á þessu ári um 22 milljörðum króna. Ragnar sagði rök veiðigjaldssinna byggð á veikum grunni. Ekki væri t.d. hagkvæmt að flýta fyrir minnkun flotans með skattlagningu því við skilyrði fullkomins kvótakerfis myndu fyrirtækin sjálf velja besta aðlögunarferil flotans. I öðru lagi væru réttlætisrök hæpin því í reynd mætti færa hvaða rök sem er fyrir réttlæti. Allt eins mætti hugsa sér skattlagningu á auðlindanýtingu al- mennt, þ.á m. landbúnað, orku- vinnslu, stóriðju og iðnað, einnig lax- veiðiár, ijúpnaveiði og notkun lofts og lands. Þá væri tekjuskattskerfið hannað til að jafna tekjur og því mætti þá allt eins beita almennt. Auk þess mætti nefna að þorri fiskveið- iarðsins færi hvort eð er til þjóðarinn- ar. í þriðja lagi væri sú röksemdar- færsla að veiðigjald jafnaði starfs- skilyrði atvinnuvega hagfræðilega röng. Nafngengi réðist ekki af af- komu í útgerð heldur framboði og eftirspurn eftir gjaldeyri og afkoma í útgerð sem slík skipti engu máli heldur aðeins aflamagn og verð- mæti. Enn síður væri unnt að stýra raungengi, sem réðist m.a. af fram- boði og eftirspurn eftir vinnuafli, en ákvarðaðist ekki af nafngengi. Ef unnt væri að lækka raungengi, starfsskilyrði iðnaðar myndu batna og hann færi að spyija eftir fleira fólki, þá myndu launin hækka og raungengið sömuleiðis þannig að ekkert meira rúm yrði. Ragnar sagði að ekki væri unnt að jafna raunverulegar sveiflur, eins og veiðigjaldssinnar vildu meina, með millifærslum. Aðeins væri unnt að dreifa byrðunum á fleiri og hann dró í efa að ríkið væri vel til þess fallið að jafna sveiflur með veiðigjalds- breytingum. í fimmta lagi væri frá- leitt að ætla að útgerðin hagnýtti auðlindarentuna illa. I sjötta lagi fælust engin rök með veiðigjaldi í fyrstu grein laga um stjóm fiskveiða því hún væri ekkert bindandi nátt- úrulögmál. Auk þess fæli kvótakerfið ekki í sér eign á fiskistofnum, aðeins aflarétt. Ragnar sagði hinsvegar að í þeirri staðhæfingu veiðigjaldssinna að um gæti verið að ræða hagkvæm- an skatt mætti vinna allsterk rök þar sem skattur á afla í kvótakerfi væri t.d. miklu betra tekjuöflunartæki fyrir ríkissjóð en tekjuskattur: Flest- ir skattar yllu brenglun og óhagræði í markaðskerfinu. I áttunda lagi kall- aði Ragnar það pólitíska fjárkúgun að byggja á þeim rökum að veiði- gjald væri nauðsynlegt til að viðhalda kerfinu. Framsalið lykilatriði Ragnar sagði mikilvægt að menn áttuðu sig á því að í aflakvóta fælist afnotaréttur en ekki eignaréttur. Ef aflakvótar væru örugglega varanleg- ir, framseljanlegir og skiptanlegir, væri unnt að sýna fram á að hin venjulegu lögmál markaðskerfisins giltu og handhafar aflakvótanna hefðu ríka tilhneigingu til að haga fiskveiðunum á sem hagkvæmastan hátt þjóðhagslega . „Séu aflakvótar framseljanlegir mun myndast um þá markaður. Með hjálp þessa markaðar munu aflakvót- amir hafa ríka tilhneigingu til að leita til hagkvæmustu útgerðanna. Því fullkomnari og óhindraðri sem þessi markaður er þeim mun ríkari verður þessi tilhneiging. Þannig mun afiakvótakerfíð hafa tilhneigingu til að tryggja að hagkvæmustu útgerð- irnar hveiju sinni veiði leyfilegan heildarafla. Séu aflakvótarnir jafn- framt varanlegir, munu útgerðarfyr- irtækin jafnframt sjá sér hag í því að laga veiðiflotann að afkastagetu fiskistofnanna. Aðeins hagkvæm- ustu útgerðirnar munu veiða fiskinn. Slíkar útgerðir hafa ekki óþarflega mörg skip. Lykilatriðið í öllu þessu er framsal aflaheimilda. Það er forsenda þess að hagkvæmustu útgerðimar veiði leyfilegan heildarafla og veiðiflotinn lagi sig að þjóðhagslega hagkvæm- ustu stærð. Því eru allar hömlur á framsal, og reyndar eignarhald einn- ig, þjóðhagslega kostnaðarsamar. Eg sé ástæðu til að taka þetta skýrt fram því stundum heyrast raddir í þá veru að skynsamlegt sé að tak- marka framsal á aflaheimildum, rétt eins og það kosti land og þjóð lítið sem ekkert. Kvótakerfi skilar árangri í máli Ragnars kom fram að kvótakerfi hafi fyrst verið komið á þegar síldveiðar hófust hér að nýju árið 1975. Kvótar þessir hafi í upp- hafi verið óframseljanlegir en gerðir framseljanlegir árið 1979. Kvótar í loðnuveiðum hafi verið teknir upp 1980 og gerðir framseljanlegir árið 1986. Kvótar í botnfiskveiðum hafi verið teknir upp árið 1984 í kjölfar djúprar kreppu í þeirri grein vegna aflasamdráttar og verðfalls, en því miður hafi verið gerð þau mistök þegar árið 1985 að heimila skipum að fara út úr aflakvótakerfinu og velja sóknarmark í staðinn. „Afleið- ingin varð sú að á fimm ára skeiði, frá 1986-1990, var að meðaltali minna en helmingur þorskafla tekinn skv. aflakvótakerfinu. Það er því hæpið að tala um að á því árabili hafí gilt kvótakerfi í botnfiskveiðun- um. Miklu nær er að tala um að þá hafi ríkt hér sóknarmarkskerfi. Sóknarmarkið var afnumið með lög- um árið 1990. Síðan hefur ríkt hér samræmt kvótakerfi í öllum fiskveið- um sem skilað hefur verulegum efna- hagslegum árangri, þótt það sé ekki gallalaust." Ragnar sagði allar vísbendingar hníga í sömu átt. Þar sem kvótakerf- ið væri óbrenglað til staðar, skapað- ist stóraukin hagkvæmni í veiðunum. Sókn og floti minnkaði, stofnar stækkuðu, sókn yrði hagkvæmari, aflagæði bötnuðu, hagnaður yxi og framlag sjávarútvegsins til þjóðar- búsins sömuleiðis. Þekkir ekki fræðin Ragnar gerði þátt Nóbelsverð- launahafans í hagfræði, Gary Beck- er, að sérstöku umræðuefni og sagði að ýmsir hefðu gert mikið úr skoðun- um hans, þar á meðal Morgunblaðið. Á hinn bóginn væri óljóst hvort þess- ir aðilar áttuðu sig fyllilega á því sem Becker væri að segja. „Becker er nefnilega alls ekki að tala um veiði- gjald í þeim skilningi sem gert er hér. Becker er ekki að tala um að innheimta fiskveiðiarð, sem skapaður hefur verið með kvótakerfi, með veiðigjaldi, heidur að stjórna eða stýra fiskveiðunum með sköttum. Hann vill afnema kvótakerfið og væntanlega aðra hefðbundna fisk- veiðistjórn. Þess í stað vill hann leggja á skatta, sem eru nægilega háir til að takmarka bæði flotastærð og sókn við það sem hæfilegt er tal- ið af sérfræðingum. Tekjur hins opin- bera af þessum skatti eru ekki aðal- atriðið í hans augum. Þessar hugmyndir Beckers eru mjög á skjön við það sem sérfræðing- ar hafa talið á þessu sviði. Skattaleið- inni, sem skynsamlegu stjórntæki í fiskveiðum, sem og öðrum sviðum, hefur verið hafnað. Fyrir liggur að Becker þekkir ekki þessi fræði og hefur ekki kynnt sér þau. Þá hefur hann ekki sett þessar kenningar fram á vísindalegum vettvangi þar sem þær er unnt að gaumgæfa og gagn- rýna. Einhverra hluta vegna hefur hann kosið að setja þessar skoðanir einungis fram í blaðapistlum og raunar aðeins einum, þótt hann hafi nú verið endurprentaður í safnriti slíkra pistla. Það er því, að mínu viti, með öllu fráleitt að leggja mikið upp úr þessum skrifum Beckers," sagði Ragnar Ámason. Samþykktir aðalfundar LIÚ Endurnýjun fiskiskipa verði gefin frjáls Hugmyndum um auðlindaskatt á útgerðina hafnað AÐALFUNDUR LÍÚ hafnaði hugmyndum um sérstakan auðlindaskatt á útgerðina og mótmælti áformum um hækkun á trygg- ingagjaldi á sjávarútveginn. Jafnframt hafnaði fundurinn núverandi reglum um endumýjun fiskiskipa og taldi rétt að út- gerðarmönnum væri í sjálfsvald sett á hve stórum skipum þeir veiða kvóta sinn. Þá var lagt til að hvalveiðar yrðu hafnar án tafar. Fundinum lauk í gær með samþykkt- um ályktana og stjórnarkjöri. Kristján Ragnarsson var endurkjörinn formaður LÍÚ með lófataki en hann er jafnframt fram- kvæmdastjóri LÍÚ. Hér fer á eftir ályktun fundarins um efnahagsmál: Þróunarsjóður verði lagður niður „Þau jákvæðu umskipti sem orðið hafa í efnahagslífinu á undanförnum árum eru að skila sér í sjávarútveginum. Staða út- gerða er almennt talin góð, það fer þó eft- ir því hversu skuldug fyrirtækin eru. Marg- ar útgerðir eru skuldsettar vegna taprekstr- ar liðinna ára. Mikilvægt er að atvinnu- greininni gefist svigrúm til að laga ijárhags- lega stöðu sína. Til þess að svo megi verða þarf að standa vörð um þá efnahagsstefnu sem hér hefur verið fylgt. Þæta verður aðhalds í rekstri og skapa svigrúm fyrir atvinnuveginn til þess að draga úr tilkostn- aði eins og aðstæður leyfa hveiju sinni. Þannig verður kaupmáttur launafólks best tryggður til frambúðar. Lagt er til að inngreiðslur í Þróunarsjóð verði notaðar til að greiða niður þær skuld- bindingar sem hann hefur þegar stofnað til. Að því loknu á að leggja sjóðinn niður. Mótmælt er harðlega áformum ríkis- stjórnarinnar um að hækka tryggingagjald á sjávarútveginn. Slíkt mundi leiða tii þess að útgerðin greiddi helmingi meira til rikis- ins fyrir hvern starfsmann heldur en versl- unar- og þjónustugreinar. Þessi áform skerða samkeppnisstöðu sjávarútvegsins gagnvart öðrum atvinnugreinum, sem geta velt þessum kostnaði út í verðlagið hér inn- anlands. Mikilvægt er að sérstakt útflutningsálag á ferskan fisk verði afnumið. Auðlindaskattur mun rýra afkomuna Hafnað er tillögum um auðlindaskatt eða veiðileyfagjald í hvaða formi sem er. Fagn- að er afdráttarlausum yfirlýsingum og við- horfum forystumanna ríkisstjórnarflokk- anna gegn sérstökum auðlindaskatti á sjáv- arútveginn. Auðlindaskattur mun rýra af- komu greinarinnar í harðri alþjóðlegri sam- keppni við ríkisstyrkta samkeppnissaðila, sem ekki er gert að greiða slíkan skatt. Efnahagur landsmanna og afkoma sjáv- arútvegsins hafa alltaf verið samofín. Þann- ig hefur þjóðin notið þess með einum eða öðrum hætti þegar vel árar í greininni. Með því að standa vörð um trausta stöðu sjávar- útvegsins tekst að tryggja velsæld þjóðar- innar.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.