Morgunblaðið - 12.11.1996, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Trúðar og
fagurfræði
TRÚÐUR.
MYNPLIST
Lis t h ú sið Fold
MÁLVERK
H.H. Bilson. Opið daglega frá 10-18,
laugardaga frá 10-17 ogsunnudaga
frá 14-17. Til 17 nóvember.
Aðgangur ókeypis.
ÍSLENZKIR myndlistarmenn og
einstaklingar af íslenzkum ættum
hafa víða dreift sér í útlandinu og
trúlega er það best varðveitta
leyndarmálið hversu margir þeir
eru. í öllu falli treystir rýnirinn sér
ekki til að beita hér neinni tegund
getspeki, því hann hyggur það
vonlaust mál. Hins vegar eru þeir
nokkrir sem ekki hafa snúið aftur
eftir nám ytra, rótfest sig í öðrum
þjóðfélögum, eru sömuleiðis jarð-
tengdir öðrum viðhorfum og hug-
myndum. Sækja ekki innblástur til
gamla landsins. Þá má líka lengi
spyrja hve lengi menn eru íslenzkir
listamenn á ríkisfanginu einu, raun-
ar einnig hve við sem störfum á
vettvanginum í heimalandinu erum
miklir Islendingar í list okkar, en
það vill vefjast fyrir sumum að
koma auga á ótvíræð einkenni þess.
Slíkar vangaveltur eru efni í
langt mál, en því má slá föstu að
ættarbönd og ríkisfang telst ekki
fullgildur mælikvarði, hvort heldur
menn eru búsettir á landinu eða
erlendis, hins vegar skiptir öllu á
vettvangi málaralistarinnar, að
vera á einhvern hátt trúr umhverfi
sínu og upplagi hvar í heiminum
sem maður lyftir rissblýi eða
pentskúf.
Málarinn Haraldur (Harry) Bil-
son er fæddur í Reykjavík, fluttist
ungur með foreldrum sínum til
Bretlands, en faðir hans er ensk-
ur. Hann hefur víða farið og dval-
ið í Asíu, Ástralíu og Evrópu þar
sem hann hefur mundað verkfær-
in. Frá frumraun sinni 1969 hefur
hann sýnt í öllum heimsálfunum
að Afríku undanskilinni og myndir
hans haft viðdvöl í mjög virtum
sýningarsölum.
TONLIST
III j ó m <1 i s k u r
VORKLIÐUR
Icelandinc folk music and a variety
of popular songs. Stjómandi: Roar
Kvam. Einsöngur: Sigrún Hjálmtýs-
dóttir. Kvartett: Ingi Rafn Jóhanns-
son, Þorkell Pálsson, Bjöm Jósef
Amviðarson, Eggert Jónsson. Undir-
leikari: Richard Simm. Hljóðblöndun:
Studio Stemma hf. Upptaka fór fram
í sal 1929 á Akureyri og í Fella- og
Hólakirkju í Reylgavík. Útgefandi:
Karlakór Akureyrar-Geysir. Dreif-
ing: Spor ehf. KAG CD-001.
ENSKI undirtextinn er dálítið
misvisandi að ekki sé sagt vafa-
samur; gefur þó nokkra hugmynd
um ósamstæða söngskrá og að
mínu mati ófullnægjandi. Kannski
hefur hún einmitt átt að fullnægja
þörfum sem allra flestra, og það
verður aldrei góð pólitík hvað þá
„lausn“. Þetta er leitt, því þessi
kór er með betri karlakórum og
hefur lengi verið, jafnvel hvor í
sínu lagi meðan þeir voru tveir og
hétu sínu nafninu hvor. En mörg
laganna eru undurvel sungin
(Sumar er í sveitum, Sefur sól hjá
ægi og mörg fleiri). Og hljómdisk-
urinn byijar vel á glansnúmeri frá
gömlu góðu dögunum þegar Geys-
ir var engum líkur undir stjórn
Ingimundar Árnasonar, Þú komst
Litið til þessarar upptalningar
er eðlilega nokkur fortíðar- og
ævintýrablær yfir myndefnum
listamannsins, en auðkenni þeirra
í hlaðið. Hann endar líka ágætlega
á hinum vinsæla Fangakór úr
Nabucco Verdis (þó ég hefði kosið
„dýpri andardrátt“ til að rífa mann
upp úr skónum) og hrífandi söng
Sigrúnar Hjálmtýsdóttur í lagi Sig-
urðar Þórðarsonar, Sjá, dagar
koma.
Sigrún syngur einsöng í fjórum
lögum (Lindinni eftir Eyþór Stef-
ánsson, í fjarlægð eftir Karl 0.
Runólfsson, Hallarfrúnni eftir Jón
Björnsson og Sjá, dagar koma eft-
ir Sigurð Þórðarson) - glæsilega,
einsog vænta má.
Ég þykist með öðrum orðum sjá
að kórinn hafi ekki sett sig í mjög
hátíðlegar stellingar varðandi val
sumra laganna, og auðvitað er vel
þegið að vera með blandaða söng-
skrá, en það er ekki sama hvernig
hún er í iaginu - eða réttara sagt:
hún þarf að hafa sköpulag (enga
„slagara" innanum falleg og við-
kvæm lög, takk!) - ekki síst á
hljómdiski, sem er annað en söng-
skemmtun fyrir fullu húsi. Æski-
legt er líka að hún sé metnaðarfull
í heildina, þegar jafn ágætir kórar
og þessi eiga í hlut.
Ekki er þó að efa að margir
munu fagna útkomu hljómdisksins.
Ég bíð eftir þeim næsta með verð-
ugri söngskrá, sem sýnir í raun
hvers kórinn er megnugur.
Hljóðritun hefur tekist ágætlega.
Oddur Björnsson
eru ekki skýr og staðbundin frekar
en hjá óhlutlægum málurum. Mun
frekar má segja að yfirbragð þeirra
sé mjög alþjóðlegt og eigi margt
KVIKMYNPIR
Iláskólabíó
SHANGHAIGENGIÐ
(„SHANGHAI TRIAD“)
★ ★ ★
Leikstjóri Zhang Yimou. Handrits-
höfundur Li Xiao. Kvikmyndatöku-
stjóri Lu Yue. Tónlist Zhang Guangt-
ian. Aðalleikendur Gong Li, Wang
Xiaoxiao, Li Baoham. Kina/Frakk-
land. 1995.
SÍÐASTA samstarfsverkefni
kínversku listamannanna Zhang
Yumou leikstjóra og leikkonunnar
Gong Li er ljóðræn frásögn af
andstæðunum sígildu, sekt og sak-
leysi. Þetta kunnasta par í kvik-
myndagerð Austurlanda fjær hefur
nú slitið samvistum og samvinna
í framtíðinni ólíkleg. Því miður
fyrir kvikmyndaáhugafólk um ali-
an heim.
Shanghai gengið hefst á því að
fjórtán ára sveitadrengur, Smis-
heng, (Wang Xiaoxiao), kemur til
borgarinnar á fjórða áratugnum.
Hann er af Tang-ættinni, sem er
ein sú ráðamesta í undirheimum
Shanghai. Frændi hans felur hon-
um það verkefni að gerast einka-
þjónn söngkonunnar Jingbao
(Gong Li), nýjustu frillu yfirmanns
glæpamafíunnar. Brátt verða átök
í undirheimum, glæpagengi Tang-
ættarinnar, drengurinn og söng-
konan flýja í athvarf á eyju undan
ströndinni og gerast tímar viðsjálir.
Nú beinir Yimou spjótum sínum
sammerkt með þeirri list sem
hvorutveggja má skilgreina sem
nævisma og fortíðarþrá. Og í raun
vega þær salt á milli þessara hug-
taka þannig að erfitt er að greina
hvert hafi betur í útfærslunni.
Þótt skyld séu að vissu marki
bregður fortíðarþrá fyrir í flestum
stíltegundum, hins vegar er næv-
ismi auðkennilegur.
Hvað fortíðarþrá snertir minna
verk Bilsons um sumt á Karólínu
Lárusdóttir og þá helst fyrir þá sök
að þyngdaraflið er mjög á reiki í
sumum myndanna og ákveðin
draumkenndur blær er ríkjandi.
Eitthvað mjög hátíðlegt og stáss-
legt svífur yfir vötnum, líkast því
sem alltaf sé sunnudagur og þann-
ig séð fyllir Bilson hóp þeirra mál-
ara sem skilgreindir hafa verið sem
„sunnudagsmálarar" og víða eru í
miklu metum. Sjálft myndefnið
sver sig svo mjög í ætt við slíka,
og listamaðurinn leggur enda út
af sýningunni með eftirfarandi yf-
irlýsingu: „Myndefnið er allt og
ekkert, alls staðar og hvergi. Allar
myndir mínar eru endalausar. Ég
elska fegurðina.“ Sumir sunnu-
dagsmálarar leggja dtjúga áherslu
á einhveija ákveðna áunna tækni
og afmarkað myndefni og það hef-
ur Bilson einmitt gert í báðum til-
vikum. Handverk hans er þannig
mjög vandað og þó næsta vélrænt
á köflum, ásamt því að trúðar og
fjöllistafólk er gegnumgangandi
viðfangsefni, með ýmsum frávik-
um þó.
Þetta er vissulega mjög óvenju-
leg sýning hér á landi og trúlega
hafa margir mikið gaman af
myndheimi listamannsins, einkum
fyrir hið óþvingaða yfirbragð og
forkostulegan myndheim. Sýning-
unni er vel fyrir komið, en það
er ljóður á framkvæmdinni að öll
nöfn í sýningarskránni eru á
ensku, ártöl vantar og jafnframt
er ekki tilgreint í hvaða litarefni
listamaðurinn vinnur né á hvaða
myndgrunn.
að röngunni á frelsinu, skipulagðri
glæpastarfsemi ásamt tilheyrandi
spillingu og óhæfuverkum. Kunn-
uglegt efni fær hér ferskan búning
þar sem atburðarásin er séð með
augum sveitadrengsins, sem kem-
ur bláeygur til borgarinnar í þeim
tilgangi helstum að öngla saman
fyrir búðarholu. Leiðist þess í stað
inní kringumstæður honum gjör-
samlega framandi; morð, mafíu-
starfsemi og samneyti við æg-
ifagra en ofdekraða söngkonu sem
hann verður að fylgja nótt sem
nýtan dag. Samspil þeirra, sakleys-
ingjans, söngkonunnar og Tang-
mafíunnar er í alla staði vel af
hendi leyst en ekki jafn sláandi
áhrifaríkt og efnið býður uppá og
jafnast ekki á við bestu verk þeirra
Yumous og Gong Li. Það vantar
meiri slagkraft í óaðfinnanlega
umgjörð hádramatískra og ógn-
vekjandi atburða. Kannski er mað-
ur orðinn svona „hollívúddserað-
ur“, en hér ríkir fegurðin á kostn-
að ljótleikans á stundum. Þau Gong
Li, aldrei fegurri og sjaldan betri
og litli Wang, bera myndina létti-
lega uppi, einkum er ánægjulegt
að fylgjast með persónu sveita-
drengsins þroskast og ná því að
taka sjálfstæðar ákvarðanir í með-
förum Wangs. Sveitadrengurinn
virðist því miður stefna í leiðtoga-
embætti innan ættarmafíunnar í
framtíðinni. Svo vill fara um fögur
fyrirheit að þau snúast í andhverfu
sína.
Sæbjörn Valdimarsson
Nýjar hljómplötur
• GEISLAPLATA með söng Karla-
kórs Akureyrar - Geysis er komin
út. Þetta er fyrsta geislaplata kórsins
sem stofnaður var 11. október 1990
við sameiningu Karlakórs Akureyrar
og Karlakórsins Geysis.
Á plötunni eru 18 lög eftir inn-
lenda og erlenda höfunda þó flest
eða fimm talsins eftir eyfirska skáld-
ið Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.
Það eru lögin Þú komst í hlaðið, Ég
vildi að væri, Caprí, Katarína, Hall-
arfrúin og Sjá daga koma. í þremur
lögum: Lindinni, I fjarlægð og Sjá
dagar koma syngur Sigrún Hjálm-
týsdóttir einsöng.
Kvartett úr röðum kórmanna
syngur í lagi Jónasar Jónssonar frá
Hvanná með texta Davíðs Stefáns-
sonar, Caprí Katarína, en þeir eru
Ingvi Rafn Jóhannsson, Þorkell Páls-
son, Björn Jósef Arnviðarson og
Eggert Jónsson.
Stjórnandi kórsins er Roar Kvam
og undirleikari Richard Simms. Upp-
taka fór fram á veitingastaðum 1929
á Akureyri og í Fella- og Hólakirkju
í Reykjavík en um hljóðblöndun sá
Stúdíó Stemma hf. Útgefandi er
Kaiiakór Akureyrar - Geysir. Dreif-
ingu annast Spor hf.. Verð: 1.999 kr.
• ÚT ER komin geislaplata með
píanóleikaranum Þorsteini Gauta
Sigurðssyni. Á honum leikur Þor-
steinn tvö verk
eftir Sergei Ra-
hmaninov, píanó-
konsert nr. 2 í
c-moll og rapsó-
día um stef eftir
Paganini ásamt
Sinfóníuhljóm-
sveit íslands und-
ir stjórn Ula
Rudner. Upptök-
ur fóru fram í
Háskólabíói í
september 1994 og í maí 1995.
í kynningu segir að: „Píanókon-
sert nr. 2 í c-moll, op. 18 skipi sér-
stakan sess meðal tónverka Rach-
maninovs. Það var fyrsti konsert
hans sem getur talist fullþroskuð
tónsmíð og naut hann strax mikilla
vinsælda. Við það endurheimti Rach-
maninov sjálfstraust sitt eftir iangt
þunglyndistímabil.
Rapsódía um stem eftir Paganini
Op. 43 fyrir píanó og hljómsveit
samdi Rachmaninov sumarið 1934,
þá 61 árs gamall. Það var fyrsta
stóra verkið sem hann sendi frá sér
eftir nokkurra ára hlé og jafnframt
síðasta tónsmíð hans fyrir þessa
hljóðfæraskipan.
Þorsteinn Gauti Sigurðsson er
fæddur árið 1960. Hann lauk einleik-
araprófi frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík 1979 og stundaði síðan
framhaldsnám í Juillard School of
Music í New York. Þorsteinn Gauti
kom fyrst fram sern einleikari með
Sinfóníuhljómsveit íslands 17 ára
gamall. Hann hefur einnig leikið með
ýmsum sinfóníuhljómsveitum eriend-
is, m.a. Finnsku útvarpshljómsveitini
í Helsinki. Norsku útvarpshljómsveit-
inni í Osló o f.l. Þorsteinn Gauti hef-
ur haldið fjölda einleikstónleika og
frumflutt mörg íslensk verk og kom-
ið fram á tónleikum víða um heim.
Árið 1993 sigraði Þorsteinn Gauti
Tónvaka-keppni Ríkisútvarpsins.
Útgefandi erJapis. Verð 1.999 kr.
• ÚT er komin geisiaplata með
Sönghópnum Sólarmegin. Á diskn-
um eru íslensk lög, svo og erlend lög
með nýjum íslenskum textum, auk
nokkurra erlendra laga með upp-
runalegum texta. Nýir íslenskir text-
ar eru við 7 af 20 lögum á disknum.
Hljómdiskurinn er tekinn upp á
sl. vori og sumri í Hallgrímskirkju á
Hvalfjarðarströnd og í Fella- og
Hólakirkju í Reykjavík og annaðist
Sigurður Rúnar Jónsson upptöku
og hljóðvinnslu.
í sönghópnum Sólarmegin eru
10 söngvarar; Anna Snæbjörns-
dóttir, Gyða Bentsdóttir, Halldór
Hallgrímsson, Jensína Valdimars-
dóttir, Kristján Elís Jónasson,
Lars H. Andersen, Ragna Krist-
mundsdóttir, Sigursteinn Hákon-
arson, Þórgunnur Stefánsdóttir.
Söngstjóri er Guðmundur Jóhanns-
son. Hópurinn hefur sungið saman
síðan 1990.
Sólarmegin gefur út. Verð 1.999
kr.
Bragi Ásgeirsson
Rangan á
frelsinu
Að fullnægja
þörfum
sem flestra