Morgunblaðið - 12.11.1996, Blaðsíða 40

• 40 ÞRIÐJUDAGUR 12. NÓVEMBER 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Bróðir okkar,
JÓN SIGMAR RICHARDSSON,
andaðist í Sjúkrahúsi Reykjavíkur 5. nóvember sl.
Útför hans fer fram frá Fossvogskapellu miðvikudaginn 13. nóv-
ember kl. 13.30.
Richard L. Richardsson,
Sigurður Richardsson.
Ástkær maðurinn minn, faðir, tengdafaðir, afi og langafi,
KRISTJÁN EDILON HJÁLMARSSON,
Hringbraut 54,
Hafnarfirði,
lést í St.Jósefsspítala, Hafnarfirði, laugardaginn 9. nóvember.
Hulda Margrét Hermóðsdóttir,
Ingibjörg Kristjánsdóttir, Guðjón Guðbjartsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
+
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
GUÐNÝ FRIÐRIKSDÓTTIR,
Vogatungu 77,
Kópavogi,
andaðist á heimili sínu 9. nóvember.
Sigurður K. Haraldsson, Vilborg Pétursdóttir,
Helga Haraldsdóttir,
Guðjón Haraldsson, Ingibjörn Högnadóttir,
Rósa Haraldsdóttir, Ólafur Böðvar Þórðarson,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SIGURJÓN AUÐUNSSON
járnsmiður,
Grundargerði 21,
Reykjavík,
andaðist á heimili sinu 9. nóvember.
Ólafur Hjörtur Sigurjónsson Kristín Hafsteinsdóttir,
Jórunn Sigurjónsdóttir,
Vilberg Sigurjónsson, Sigrún Andrésdóttir,
Hólmfríður Sigurjónsdóttir, Níls Jens Axelsson,
Guðrún Sigurjónsdóttir
og barnabörn.
+
GUÐMUNDUR
ARNLAUGSSON
fyrrverandi rektor,
lést í Landspítalanum laugardaginn
9. nóvember.
Alda Snæhólm,
Ólafur Guðmundsson, Liz Guðmundsson,
Arnlaugur Guðmundsson, Anna Kristjánsdóttir,
Guðrún Guðmundsdóttir, Björgvin Víglundsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
+
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
BJARNI R. JÓNSSON
forstjóri,
Drápuhlíð 40,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
miðvikudaginn 13. nóvemberkl. 13.30.
Valgerður B. Gröndal,
Sigríður Gröndal, Kristinn Gestsson,
Kristrún Torfason, Ingi Torfason,
Sigurlaug B. Gröndal,
Steinunn B. Gröndal,
Bjarni R. Gröndal,
Halla Bjarnadóttir, Bragi Þorsteinsson,
Inga Birna Bragadóttir,
Ragnheiður Bragadóttir, Eymundur Sigurðsson,
Kristrún Bragadóttir
og barnabarnabörn.
SIGRÍÐUR
GUÐMUNDSDÓTTIR
+ Sigríður Guð-
mundsdóttir var
fædd á Akri í Vest-
mannaeyjum 6. des-
ember 1909. Hún
lést á Landspítalan-
um 31. október síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Guðmundur Þórð-
arson á Akri, f.
10.5. 1878, d. 16.12.
1924, og Guðrún
Hjálmarsdóttir, f.
12.4. 1879, d. 23.9.
1928. Bróðir Sigríð-
ar var Lárus, raf-
virkjameistari í Vestmannaeyj-
um, f. 13.11. 1907, d. 18.2.1985.
Kona Lárusar er Gréta Vilborg
Illugadóttir sem nú dvelur á
hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð.
Eiga þau einn son, Guðmund.
Hinn 5. september 1931 gift-
ist Sigríður Sigurði Jónssyni,
verslunarmanni, f. 24.7. 1898,
d. 22.4. 1962. Dóttir þeirra er
Guðrún Theodóra,
sálfræðingur, f.
31.1. 1934. Hún
giftist Ólafi Steph-
ensen, barnalækni,
f. 18.7. 1934, d.
25.6. 1980. Börn
þeirra Ólafs og
Guðrúnar Theo-
dóru eru: 1) Sigríð-
ur Steinunn, dag-
skrárgerðarmaður.
Sambýlismaður
hennar er Jón Hall-
ur Stefánsson, einn-
ig dagskrárgerðar-
maður. Þeirra dótt-
ir er Iðunn. 2) Eiríkur, líffræð-
ingur. Kona hans er Sólveig
Krisljánsdóttir, hjúkrunar-
fræðingur. Þeirra böm eru
Þórhildur og Ólafur Sverrir.
3) Sigurður Sverrir, lækna-
nemi.
Útför Sigríðar fer fram frá
Langholtskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Þegar ég gekk út úr sjúkrastof-
unni frá Sigríði, aðeins tveimur
dögum fyrir andlát hennar, felldi
ég í huganum inn mynd af þessari
konu eins og hún leit út fyrir nær
50 árum og undraðist þá hvað hár
aldur og sjúkdómar höfðu lítið
breytt björtum og heiðríkum svip
hennar. Það skiptast á skin og skúr-
ir á langri ævi og snemma varð hún
fyrir þeirri sorg að missa föður sinn,
er fórst af báti við Vestmannaeyjar
á jólaföstu 1924. Fjórum árum síð-
ar deyr Guðrún móðir hennar. Þá
er Sigríður 18 ára og Lárus bróðir
hennar tvítugur. Þau systkinin
bjuggu áfram á Akri eftir lát móð-
ur sinnar. Hjá þeim var lítil frænka
þeirra, Guðbjörg Helgadóttir, þá
fjögurra ára, bróðurdóttir Guðrún-
ar. Hún hafði verið tekin þangað í
fóstur nýfædd er móðir hennar lést.
Sigríður giftist Sigurði Jónssyni
verslunarmanni 1931 og árið 1934
fæddist þeim dóttirin Guðrún Theo-
dóra. Bjuggu þau á Akri til 1936
en fluttu þá til Reykjavíkur og
Guðbjörg með þeim. Sigurður stofn-
aði verslunina Gróttu og rak hana
um langt skeið. Þau byggðu húsið
Blönduhlíð 7 með Ársæli Sigurðs-
syni kennara. Mjög var gestkvæmt
hjá þeim hjónum, bæði af skyld-
mennum, vinafólki úr Vestmanna-
eyjum og fólki austan úr Vestur-
Skaptafellssýslu en þangað áttu
þau bæði ættir að rekja. Þá tóku
þau í fóstur Elínu Eyvindsdóttur,
dóttur Guðbjargar og ólu hana upp
sem dóttur sína og var hún hjá
þeim þar til hún giftist Alfred
Frederiksen.
Manninn sinn, Sigurð Jónsson,
missti hún 1962. Hún bjó áfram í
Blönduhlíð 7 en fór þá að vinna
utan heimilis en jafnframt tók hún
leigjendur sem sumir hverjir urðu
vinir hennar þaðan í frá.
Árið 1980 varð hún fyrir þeirri
sorg að missa tengdason sinn, Olaf
Stephensen barnalækni, sem öllum
var harmdauði. Síðustu æviárin bjó
hún ein í íbúð sinni í Sólheimun 23
og hélt þar uppi þeim sama virðu-
lega en hlýja heimilisbrag og fyrr.
Sumt fólk er þeirrar gerðar að í
vitund vina er þar jafnan höfuðból
er það situr. Þannig var um Siggu
frænku í Sólheimum, eins og börn
og barnabörn Guðbjargar og undir-
ritaðs nefndu hana, og oftast með
vott af andakt í rómnum eins og
þegar kaþólskir taka nafn dýrlings
sér í munn.
Þegar efnt var til fjölskyldufagn-
aðar var nafn hennar nefnt fyrst
og ekki þótti fullskartað í sam-
kvæminu nema hún væri þar. Sig-
ríður þótti fríð kona og glæsileg á
yngri árum, smekkleg í klæðaburði
og gædd yfirlætislausri og þokka-
fullri reisn. Þessum eðlisþáttum
hélt hún fram á síðustu æviár.
Hún kunni vel að segja frá fólki
og atburðum á fyrri tíð og þá sér-
staklega frá fólki í Eyjum, svo að
mér fannst á stundum að það fólk
væri málkunningjar mínir. Þessi
eiginleiki hennar er mér minnis-
stæður og harma ég að hún skyldi
ekki festa þessar frásagnir niður á
blað. Minni sínu hélt hún óskertu
fram á andlátsstund.
Mér fmnst nú, þegar ég lít til
baka, að allt hennar starf og öll
hennar spor hafi verið stigin til að
hjálpa og gleðja aðra. Þótt heilsan
væri farin að bila á seinni árum
vildi hún sjálf ógjarnan þiggja hjálp,
svo framarlega sem hún komst
fram úr rúminu.
Lífið sjálft og hinn innri maður
móta svip hvers manns og það er
skýringin á hinum bjarta og fagra
svip Sigríðar Guðmundsdóttur er
hún bar fram á andlátsstund.
Ástvinum hennar bið ég huggun-
ar og henni sjálfri blessunar Guðs.
Páll Þórir Beck.
„Þú hefðir þá alveg eins getað
tekið leigubíl, og það hefði verið
miklu ódýrara,“ kvakaði ég brot-
hættri unglingsröddu þegar hún,
ellilífeyrisþeginn, hafði boðið mér
5.000 krónur fyrir að keyra sig
milli póstnúmera í Reykjavík.
„Hva!“ hrópaði hún upp yfir sig
greinilega sárhneyksluð, „heldurðu
að ég vilji ekki miklu frekar borga
þér fyrir greiðann, heldur en ein-
hveijum leigubílstjóra sem ég þekki
ekki neitt? Auk þess ræð ég hvað
ég geri við mína eigin peninga."
„En það er rangt að þiggja pening
af ömmu sinni fyrir svona smá-
ræði,“ byijaði ég í tenór og endaði
í sópran, en var ekki alveg viss
hvort þetta var sagt af innri sann-
færingu eða hvort ég var að reyna
að angra gömlu konuna. Við þrátt-
uðum lengi vel og ömmu varð smám
saman ljóst að þtjóskan sem hún
bjó yfir var væntanlega ættgeng,
því ég gaf sterklega í skyn að ekk-
ert gæti fengið mig til að taka við
peningunum. Hún gafst þá upp á
blaðrinu, stakk seðlinum í hanska-
hólfið og sagði, áður en hún stökk
út úr bílnum og skellti á eftir sér:
„Hana! Ég skil aurinn(!) eftir hér
og þú ræður svo hvað þú gerir við
hann.“ Seðillinn fékk svo að liggja
í nokkra daga í hanskahólfinu áður
en ég eyddi honum í einhverja vit-
leysu. Svona var amma Sigríður.
Hún fékk sínu fram með góðu eða
góðu.
Amma var ekki bara þtjósk held-
ur líka víðsýn, umburðarlynd og
laus við alla tilgerð. Hún var greind,
örlát og hjartahlý og hafði skemmti-
lega kímnigáfu sem hún beitti ós-
part jafnvel þótt hún lægi banaleg-
una. Hún hafði lag á að sjá sjálfa
sig og umhverfi sitt í spaugilegu
Ijósi en það er eiginleiki sem er allt-
of sjaldgæfur. Hún þorði að horfast
í augu við hlutina eins og þeir voru
og gat greint á milli þess sem skipti
máli og hins sem ekki skipti máli.
Einhvern tíma spurði ég hvort hún
vildi frekar vera flokkuð með gömlu
fólki eða eldra fólki, en miðstigið
virtist á tímabili vera eitt af mikil-
vægari baráttumálum aldraðra.
„Ég held að það breyti litlu hvað
fólk kallar þetta, ég verð áfram
sama eldgamla kerlingin," sagði
amma.
Amma Sigríður lét hnignandi lik-
amann ekki stjórna sínum síunga
anda og fannst manni oft nóg um
bröltið á henni út og suður. Hún
vildi sinna sínum málum sjálf og
helst án aðstoðar. Veður og vindar
öftruðu henni ekki frá því að bregða
sér bæjarleið ef henni fannst hún
eiga eitthvert erindi. Hún ferðaðist
mikið með strætisvögnum og ef
hált var og erfitt yfirferðar skellti
hún á sig mannbroddum svo hún
kæmist út á stoppistöð. Henni þótti
gaman að lifa og var mjög félags-
lynd. Hún kom fram við fólk á þann
hátt, að allir voru afslappaðir í
kringum hana, sama á hvað aldri
þeir voru. Hún hafði sérlega gaman
af að umgangast börn og börnum
leið vel með henni. Amma bar virð-
ingu fyrir skoðunum annarra og
sjálf var hún alltaf að komast að
nýjum staðreyndum varðandi lífið
og tilveruna. Þótt amma teldi sig,
þegar á heildina var litið, hafa lifað
góðu lífi, voru ófáir erfiðleikar og
áföll sem hún varð fyrir á lífsleið-
inni. En hún vissi að eina leiðin til
að komast í gegnum erfiðleika er
að horfast í augu við þá og vopnuð
sinni jákvæðu afstöðu til lífsins og
æðruleysi styrktist hún við hvetja
raun. Hún var síður en svo tilbúin
að deyja þegar ósköpin dundu yfir,
en hún lét líkamlegt ástand sitt
ekki buga andann og var skýr og
skemmtileg þar til yfir lauk, þó
auðvitað yrði maður var við vissa
eftirsjá, sérstaklega þegar hún tal-
aði um barnabarnabörn sín.
Þá fjölmörgu kosti ömmu sem
ég hef talið upp, uppgötvaði ég
ekki fyrr en ég eltist. Þegar ég var
lítill og amma sá að hluta um heim-
ilið og uppeldið á okkur systkinun-
um hafði hún aðeins einn kost -
hún var amma okkar. Og það var
kostur sem fleiri en við systkinin
sáu, því oftar en ekki bættust við
einn eða fleiri gráðugir dvergar í
kaffitímann og þáðu nýbakaðar
flatkökur eða kleinur auk þess sem
þeim þótti gaman að hlusta á malið
í ömmu.
Ég er þakklátur fyrir að hafa náð
að heimsækja hana til íslands áður
en hún dó. Ég er líka þakklátur
fyrir að hafa verið farinn þegar hún
kvaldist sem mest, því ég hef ekki
hennar æðruleysi. Þakklátastur er
ég þó fyrir að hafa átt ömmu Sig-
ríði.
Eiríkur.
Ég man eftir hrísblómi. Ég man
eftir brauðsúpu með maltöli. Ég
man eftir rúgbrauðstertu, randalín
og kleinum. Eg man eftir laufa-
brauðsbakstri. Þá stóð amma með
skuplu á höfðinu yfir tjúkandi feiti,
sem var svo heit að enginn mátti
koma nálægt pottinum nema hún.
Feitin hvæsti og urraði svo á hverri
stundu mátti búast við eldstrók
uppúr pottinum. En amma hafði
alltaf betur í þeim hildarleik. Þá
voru líka búnir til „partar". Ég man
eftir fiskibollum úr farsi sem amma
hafði sjálf hakkað. Sjö sinnum. Á
eftir var ýmist smjörgrautur eða
flauelisgrautur, en fyrir þá sem
ekki þekkja leyndarmálið má upp-
lýsa að í smjörgraut er notað vatn
en í flauelisgrautinn fer mjólk. Ég
man eftir ömmu þar sem hún stóð
við kamínuna austur í sumarbústað,
bætti á eidinn og hitaði kaffi. Þá
var hún líka með skuplu á höfði.
Ég man eftir leiðinni í og úr
skóla. Fyrir smáfætta menn í
gúmmístígvélum og hettuúlpum
getur Háaleitisbrautin orðið æði
löng. En hún verður snöggtum
styttri ef þeir fá að hlýða á útvarps-
leikrit á leiðinni. Þannig flutti amma
ævintýrin um Búkollu, Gilitrutt,

#