Morgunblaðið - 17.11.1996, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 17. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ÓLÍNA EYBJÖRG
PÁLSDÓTTIR
+ Ólína Eybjörg
Pálsdóttir
fæddist í Borgar-
gerði í Höfðahverfi
13. september 1907.
Hún andaðist á
Dvalarheimilinu
Hlíð á Akureyri 10.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Páll Friðriksson
bóndi og Margrét
Árnadóttir frá
Brekku í Kaup-
angssveit. Páll átti
móðurætt að rekja
að Arnarstapa í Ljósavatns-
hreppi og Skógum í Fnjóska-
dal. Foreldrar hennar fluttust
að Borgargerði árið 1899. í
Borgargerði ólst Ólína upp til
ellefu ára aldurs. Foreldrum
hennar varð tíu barna auðið.
Þrír drengir dóu í bernsku, en
sjö komust á legg. Þau eru í
aldursröð: Þórunn, Páll
Trausti, Kristinn, Friðrika,
Kristbjörg, María Aldís og
Ólína Eybjörg. Eru þau systkin-
in nú öll Iátin.
Ég heiðra mína móður vil
af mætti sálar öllum
og lyfti huga ljóssins til
frá lífsins boðaföllum.
Er lít ég yfir liðna tíð
og löngu fama vegi,
skín endurminning unaðsblíð
sem ársól lýsi degi.
Að færa slika fóm sem þú
mun flestum ofraun vera,
en hjálpin var þín heita trú,
þær hörmungamar bera.
I hljóði barst þú hvetja sorg,
sem hlaustu oft að reyna
en launin færðu í ljóssins borg
og lækning allra meina.
Nú er of seint að þakka þér
og þungu létta sporin,
þú svífur yfir sjónum mér
sem sólargeisli á vorin.
Þú barst á örmum bömin þín
og baðst þau guð að leiða,
ég veit þú munir vitja mín
og veg minn áfram greiða.
(Eiríkur Einarsson.)
Elskulega móðir, með þakklæti
og virðingu minnumst við þín, og
þökkum þér fyrir alla þá umhyggju
og ástúð, sem þú veittir okkur,
börnum þínum, bamabömum og
tengdabömum. Frændfólki og vin-
um viljum við þakka vináttu og hlý-
hug í hennar garð. Minningamar
allar, allt frá því að við voram böm
í Hrísey, era fjársjóður sem við
geymum í hjörtum okkar. Við eram
þess fullviss að vel hefur verið tek-
Árið 1930 giftist
Ólína Þorsteini
Stefáni Baldvins-
syni skipstjóra frá
Stóru-Hámundar-
stöðum á Árskógs-
strönd. Ólína og
Þorsteinn bjuggu á
Hámundarstöðum í
Hrísey. Þorsteinn
lést 11. janúar 1971.
Þeim varð tveggja
barna auðið og ólu
upp einn fósturson.
Börn þeirra eru:
Snjólaug Filipía,
gift Jóni Helgasyni
og eiga þau fjögur börn; Þor-
steinn Grétar, kvæntur Sesselju
I. Stefánsdóttur og eiga þau tvö
börn. Fóstursonur þeirra er
Þorsteinn J. Jónsson, kvæntur
Áshildi Emilsdóttur, og eiga
þau tvo syni, auk þess sem Þor-
steinn á fímm börn frá fyrra
hjónabandi.
Útför Ólínu fer fram frá
Akureyrarkirkju á morgun,
mánudaginn 18. nóvember, og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
ið á móti þér af föður okkar og
ástvinum öllum.
Að lokum viljum við þakka
starfsfólkinu á Dvalarheimilinu Hh'ð
fyrir alla umönnun og kærleik í
hennar garð.
Nú legg ég augun aftur,
ó, guð, þinn náðar kraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil svo ég sofi rótt.
(Þýð. S. Egilsson.)
Guð blessi minningu Ólínu Ey-
bjargar Pálsdóttur.
Snjólaug F. Þorsteinsdóttir,
Þorsteinn G. Þorsteinsson.
Með þessum orðum langar mig
að minnast fósturmóður minnar,
Ólínu Eybjargar Pálsdóttur. Hugur-
inn leitar til baka allt til ársins
1931, en þá var ég sjö ára. Vegna
veikinda föður míns var mér komið
í fóstur í Hrísey, til ömmu minnar
Snjólaugar Þorsteinsdóttur eða svo
átti það að heita, en þá hafði Lína
tekið við bústjóm á Hámundarstöð-
um svo að það kom í hennar hlut
að ala mig upp og aga mig. Mig
grunar að það hafí stundum tekið
á taugar, án þess að ég fyndi það
á nokkum hátt. Það er svo margs
að minnast og allt er það ljúft og
gott. Það fór vel um mig á Hámund-
arstöðum, vel var um mig hugsað,
en ég er viss um það, eftir á að
STEFANSBLOM
Skipholti 50 b - Sími 561 0771
Elskuleg systir okkar,
INGIBJÖRG BÖÐVARSDÓTTIR,
lyfjafræAingur,
Skaftahlíð 10,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni í
Reykjavík mánudaginn 18. nóvember
kl. 13.30
Þeim sem vildu minnast hennar er bent
á Lyfjafræðisafnið
MinningaRkort afgreidd í síma 561 6160
Ragnheiður og Sigurbjörg Böðvarsdætur.
MINNINGAR
hyggja, að það hefur ekki verið
auðvelt á þessum áram. Kreppa á
öllum sviðum og vöntun á mörgum
nauðþurftum. Þama var ég í tíu
ár eða fram að síðari heimsstyijöld.
Þá fór ég aftur til Neskaupstaðar
til að fara í gagnfræðaskóla.
Á þessum tíma var nafni minn
og frændi með útgerð og var sjó-
fang því nóg og margbreytilegt og
því ekki skortur á mat. Það hlýtur
að hafa mætt mikið á Línu minni
á þessum áram. Heimilið var stórt,
ég man það ekki fyrir víst, en mig
minnir að stundum hafí verið um
20 manns í heimilinu í byijun vertíð-
ar, áður en fólkið flutti í verbúðina
á Sandshominu. Þess utan var mik-
ill gestagangur og móttökur þannig
að til þess var tekið hvemig hún
Lína tók á móti fólki, en þó fannst
henni hún aldrei gera nóg.
Mig langar að geta þess hvemig
hún Lína hjúkraði Snjólaugu ömmu
minni eftir að hún veiktist og var
rúmföst síðustu árin. Amma var
frekar stór kona og þung og tel ég
að hafi þurft karlmannsburði til að
lyfta henni og snúa í rúmi. Þetta
gerði Lína og naut til þess aðstoðar
mágkvenna sinna.
Einhvem tíma á þessum áram,
eftir að ég kom til Hríseyjar, kom
þangað gamall maður, Jóhann Nils-
en, sem kenndi sig við Hámundar-
staði í Vopnafírði. Ekki er mér kunn-
ugt um að Jóhann hafi verið skyldur
okkur eða af hveiju hann kom. En
hann settist að hjá okkur og Lína
annaðist hann fram á elliár eða þar
til hann fór á sjúkrahús á Akureyri.
Þar lést hann á tíræðisaldri.
Þá var sérstakur kafli í lífí Línu
í byijun heimsstyijaldarinnar. Á
miðju sumri 1940 komu breskir
hermenn í Hrísey og þeir tóku hluta
af húsinu á Hámundarstöðum fyrir
sig. Mig minnir að það hafí verið
þijú herbergi, þar á meðal hjónaher-
bergið sem sneri þannig að út um
gluggann sást inn í Eyjafjörð. Síðar
skildi ég hvers vegna það herbergi
var svo mikilvægt, en það var til
þess að hermennirnir gætu talað
saman með ljósmerkjum við menn
á Hjalteyri. Ástæða þess að ég
minnist á þetta er sú að það hlýtur
að hafa verið áfall fyrir Línu að
vera allt í einu komin með erlenda
hermenn inn á gafl. Ekki aðeins
að þeir tækju herbergin, þeir þurftu
að nota eldhúsið líka. Eitt er þó
víst að meðan þessir erlendu menn
nutu gestrisni á Hámundarstöðum,
þá kom aldrei til alvarlegra
árekstra. Kynnin urðu slík að tár
vora felld þegar að kveðjustund
kom og sumir þessara manna komu
til íslands löngu seinna til að heim-
sækja sína gömlu vini, Línu og
Steina og þeirra fjölskyldur og aðra
sem þeir höfðu kynnst.
Elsku Lína mín. Ég vil að lokum
þakka þér og ykkur hjónunum
handleiðslu mér og mínum til handa
og allt það sem þú hefur verið mér
öll þessi ár. Hafðu þökk fyrir allt
og allt.
Elsku Snjólaug og Jón, Steini
Grétar og Sella og fjölskyldan öll,
guð gefi ykkur styrk í sorginni.
Ég og fjölskylda mín sendum
ykkur innilegar samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu Ólínu Ey-
bjargar Pálsdóttur.
Þorsteinn J. Jónsson frá
Hámundarstöðum.
Ég þakka allt frá okkar fýrstu kynnum,
það yrði margt, ef telja skyldi það.
I lífsins bók það lifir samt i minnum,
er letrað skýrt á eitthvert hennar blað.
Ég fann í þínu heita stóra hjarta,
þá helstu tryggð og vináttunnar Ijós,
er gerir jafnvel dimma daga bjarta,
úr dufti lætur spretta lífsins rós.
(Margrét Jónsdóttir.)
Mig langar að skrifa örfáar línur
til að minnast tengdamóður minnar,
Ólínu Eybjargar Pálsdóttur.
Það var fyrir jólin 1951 sem ég
lagði upp í ferð til Hríseyjar ásamt
unnustu minni, Snjólaugu, til að
kynnast tilvonandi tengdaforeldr-
um mínum, þeim sæmdarhjónum
Ólínu og Þorsteini Baldvinssyni.
Ég kveið ekki fyrir þeirri heim-
sókn þar sem ég hafði verið um
nokkurt skeið með Hríseyingum til
sjós, sem þekktu svo vel til á því
heimili og báru því góða sögu. Ég
sá fljótt að þar var hin fullkomna
húsmóðir að störfum eins og þær
gerðust bestar á þeim dögum. Ég
varð ekki fyrir vonbrigðum með
okkar fyrstu kynni, því mér var
tekið með sérstakri alúð og um-
hyggju af þeim hjónum frá fyrsta
degi og var svo alla tíð.
Hámundarstaðaheimilið var
annálað fyrir gestrisni og myndar-
skap, enda sagði ég stundum að
það hefði verið dvalarheimili fyrir
aldraða og böm um lengri tíma.
Ólína hjúkraði tengdamóður sinni
sem var rúmliggjandi í mörg ár og
síðar móður sinni. Það má ekki
gleyma umhyggju þeirra fyrir Jó-
hanni Nilsen sem hjónin tóku inn á
heimili sitt og var þar til dauða-
dags. Ég minnist þess hvað Jóhann
var þakklátur þeim hjónum og tal-
aði hlýlega um dvöl sína hjá þeim.
Tvö fyrstu böm okkar Snjólaugar
fæddust á Hámundarstöðum, það
vora því hlýjar hendur Ólínu sem
umluktu þau í fyrstunni. Ég var
starfandi sjómaður á þessum áram
og gladdist yfír því að Snjólaug og
bömin mín nutu handleiðslu Olínu
og Þorsteins. Seinna þegar bömin
sem vora orðin fjögur stækkuðu,
var það þeirra fyrsta ósk á vorin
að fá að fara til ömmu og afa í
Hrísey og alltaf vora þau velkomin,
þó mörg böm væra þar fyrir. Þau
nutu þess að vera í návist þeirra
og eyjan heillaði á marga vegu. Það
hefur öragglega orðið þeim mikill
lífsbrunnur, sem þau munu búa að
alla sína ævi.
Hafðu þökk fyrir þetta allt og
alla hjartagæsku þína og ég bið þér
Guðsblessunar.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum lífeins degi,
hin Ijúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fenp að kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Jón Helgason.
Upphefð, ætt, með fleiru
er ekki mikils vert;
hitt skiptir miklu meiru,
hve margt til þurfa er gert.
Unz dagur lífs réð dvína,
með dug og kjark þú vannst,
og alla ævi þína
þér enginn trúrri fannst.
(Einar Bjamason frá Fellsseli)
Fyrir réttri viku lést á Dvalar-
heimilinu Hlíð á Akureyri elskuleg
amma mín, Ólína Eybjörg Pálsdótt-
ir. Hún hefði orðið níræð á næsta
ári og var heilsu hennar mjög farið
að hraka. Síðustu misserin hafði
hún litla fótaferð og var búin að
tapa allri sjón. Því má ætla að
amma hafi verið hvíldinni fegin,
enda búin að skila sínu dagsverki
og gott betur. Mikill söknuður fyllir
hjarta okkar allra og margs er að
minnast frá liðnum áram. Sem
krakki var ég mikið hjá ömmu og
afa í Hrísey, og eftir að afi dó bjó
ég meira eða minna hjá ömmu. Það
má varla minna vera en að ég minn-
ist hennar með nokkram orðum.
Björtustu og bestu minningar
mínar úr barnæsku era tengdar
sólríkum dögum úti í Hrísey. Ég
minnist þeirrar tilhlökkunar sem
greip mig þegar sumarið nálgaðist
og ég vissi að brátt kæmi að því
að ég færi út í eyju. Það var alltaf
mikið líf og fjör á Hámundarstöðum
yfir sumartímann, enda var þá yfír-
leitt margt um manninn. Þar dvöld-
um við systkinin ijögur f góðri
umsjá afa og ömmu, en þar var
einnig fleira fólk, meðal annars
frændur og frænkur að sunnan.
Margt var þá brallað og held ég
að það hafi verið mikil gæfa fyrir
okkur krakkana að kynnast lífínu
í eyjunni og þeim ævintýrum sem
þar gerðust á degi hveijum. Við
búum að því alla tíð og ég fínn
fyrir því nú seinni árin þegar ég
kem út í Hrísey að þar kvikna ljúf-
ar minningar við hvert fótmál.
En þótt bömin hafí ekki kunnað
á því nokkur skil, þá hefur talsvert
þurft að hafa fyrir öllum þeim gest-
um sem sóttu Hámundarstaði heim.
Enda era þær myndir sem ég helst
geymi í huga mér af ömmu frá
þessum áram, tengdar vafstri henn-
ar í eldhúsinu á rósóttum kjól. Hún
Ólína passaði vel upp á það að eng-
inn færi svangur frá henni. Undir
lok sjöunda áratugarins fluttu afí
og amma til Akureyrar. Þá saknaði
maður mikið Hríseyjar og Hámund-
arstaða, en þó var bót í máli að nú
var auðveldara að heimsækja þau.
Afí og amma höfðu varla fyrr búið
sér heimili þar en lítil stúlka bank-
aði upp á og krafðist þess að fá
að gista nokkrar nætur. Fljótlega
gerðust amma og afí húsverðir í
Þingvallastræti 14 og sáu þar um
lítið gistiheimili í eigu Verkalýðsfé-
lagins Einingar. Þar eignuðust þau
marga góða vini hvort heldur það
vora gestir að sumri eða skólafólk
sem leigði þar á vetuma.
Þorsteinn afí minn andaðist í
ársbyijun 1971. Það var mikill
missir en auðvitað lét hún amma
mín ekki bugast, heldur hélt áfram
rekstri gistiheimilisins við Þing-
vallastræti. Þegar hún var orðin ein
sótti ég ennþá meira til ömmu
minnar og fyrr en varði var ég flutt
til hennar. Yfirleitt var meira en
nóg að gera hjá ömmu við þrif og
annað er tengdist gistiheimilinu.
Þótt ég hafi ekki verið há í loftinu
reyndi ég eftir minni bestu getu að
hjálpa til. Eftir erilsaman dag sett-
umst við gjarnan saman í eldhús-
inu, ræddum alla heima og geima
og fengum okkur kaffísopa. Litla
stelpan vandist þar á kaffíð góða
og hefur ekki orðið meint af.
Nú þegar ég er orðin fullorðin
hugsa ég oft til þess andrúmslofts
sem ríkti á Þingvallastrætinu og
hvemig amma gerði allt sem í henn-
ar valdi stóð til að gestunum liði
eins og heima hjá sér. Hún var gjöm
á að bjóða þeim inn á litla heimilið
sitt og traktera þá með kaffí og
kökum. En þar kom að amma hætti
starfí sínu við gistiheimilið og þá
fluttist hún í snotra íbúð við Hrísa-
lund. Þangað var ævinlega gott að
koma og oft vildi hún að við hjónin
byggjum þar hjá henni þegar við
vorum sest að á suðvesturhominu
en áttum leið norður.
Gangur lífsins verður ekki stöðv-
aður og fyrr en varði færðist aldur-
inn yfir hana ömmu mína. Nú í
miðjum nóvember eigum við hjónin
aftur leið norður yfír heiðar en í
þetta sinn til að kveðja ástkæra
ömmu hinstu kveðju. Það geram við
í svartasta skammdeginu en dýrleg
sumrin í Hrísey og góðir dagar á
Þingvallastrætinu leita óhjákvæmi-
lega á hugann. Minningin um góða
ömmu mun lýsa mína leið.
Niðdimm er nóttin,
napur vindur hvin.
Senn rénar sóttin,
sofðu vina mín.
(Höf. ók.)
Margrét Elfa Jónsdóttir.
Hverfum 30 ár aftur í tímann.
Það er komið vor. Skólinn er á enda.
Ég hef hlakkað til síðan í septem-
ber að komast aftur út í Hrísey til
afa og ömmu.
í Hrísey var margt hægt að bralla
fyrir smápatta eins og mig. Já, allir
ævintýra- og felustaðimir í gamla
hermannabragganum svo ég tali
ekki um kompuna inn af þvottahús-
inu þar sem hægt var að grúska og
gleyma sér í marga klukkutíma.
Stundum var það að ég fékk að
fara með afa eldsnemma á morgn-
ana á litla árabátnum eða „Gonn-
unni“ eins og hún var alltaf kölluð
til þess að vitja netanna eða fara á
handfæri og seint gleymi ég því
þegar amma leyfði okkur bræðr-
unum að sofa með hænuunga uppi
í hjá okkur. Já, minningamar hrann-
ast upp frá guttaáranum í Hrísey,
þessari paradís, og veran með ömmu
og afa í Hrísey er ómetanleg.
Amma og afí fluttu síðar til Ak-
ureyrar og saknaði ég þess að fá
ekki að vera á sumrin í Hrísey en
ég fékk miklu meira í staðinn. Því
nú gat ég notið þeirra allt árið. Það
liðu yfírleitt ekki margar nætur án
þess að ég suðaði og segði: „Má
ég fara og sofa hjá ömmu og afa?“