Morgunblaðið - 30.11.1996, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Björn er sagður blekkja
Fimmtán hundruö katl
menntamálaráöherra
Skorað er á menntamálaráð-
herra að gera grein fyrir for-
sendum útrcikninga sinna á
bankakostnaði námsmanna.
ÞAÐ þýðir ekkert að þrasa við hann. Hann hlýtur að vera einn af þeim sem lentu í þessu
alþjóða stærðfræðiúrtaki . . .
Forsvarsmenn sjónvarpsstöðvanna um klám og ofbeldi
Hugmyndir um merk-
ingar efnis skoðaðar
FRAKKAR hyggjast taka upp við-
vörunarmerki tii að vara foreldra við
klámi og ofbeldi í sjónvarpi. Forráða-
menn íslensku sjónvarpsstöðvanna
segja hugmyndir þar að lútandi þess
virði að skoða betur.
Heimir Steinsson, útvarpsstjóri,
segist forðast að sýna ofbeldi og
klám í ríkissjónvarpinu og því þurfi
sjaldan að vara við slíku. Hins vegar
sé réttmætt að athuga hugmyndir
sem lúta að því að merkja slíkt efni
með sérstökum táknum, eins og
m.a. sjónvarpsstöðvar í Frakklandi
hafa gert.
„Við höfum ekki hugleitt þetta
sérstaklega en sjálfsagt er að kanna
möguieikann nánar þegar hann fær-
ist nær okkur og mér heyrist málið
íhugunar/ert,“ segir Heimir.
Jón Ólafsson, stjórnarformaður
Islenska útvapsfélagsins og sjón-
varpsstjóri Stöðvar 2, segir umrædd-
ar merkingar hafa verið skoðaðar
innan fyrirtækisins eftir að umræða
þar að lútandi hófst fyrir nokkrum
misserum í Bandaríkjunum. Sömu-
leiðis hafi málið borið á góma þegar
útsendingar Stöðvar 2 hófust fyrr á
daginn, því þá hafi komið í ljós að
sumt það efni sem sýnt var reyndist
innihalda óviðurkvæmilega þætti, og
hafi snarlega verið komið í veg fyrir
að framhald yrði á.
„Við höfum talsvert lengi verið
að leita leiða til að koma til móts
við heimilin að þessu leyti, og við
viljum gera það með einhveijum
hætti. Ef til vill hefur ekki tekist
nægjanlega vel að benda fólki á að
hægt er að nota myndlykilinn til að
loka fyrir það efni sem börn eiga
ekki að sjá og því þarf sennilega að
finna árangursríkari aðferðir," segir
Jón.
Markvissari leiða leitað
Hann kveður nokkurn kostnað
samfara því að merkja sjónvarpsefni
með sama hætti og t.d. Frakkar
hafa gert og menn vilji frekar ráð-
stafa þeim fjármunum í dagskrár-
gerð. Hann vilji þó ekki útiloka neitt
í þeim efnum. Hins vegar séu aðrar
aðferðir hugsanlegar. „Við höldum
að þær merkingar sem við höfum í
dag séu mjög leiðbeinandi fyrir
heimilin, en erum að vinna að öðrum
aðferðum við framsetningu þeirra
sem miða að því að gera þær mark-
vissari og skýrari," segir hann.
Einar Kristinn Jónsson, stjórnar-
formaður Islenskrar margmiðlunar
hf. og sjónvarpsstjóri Stöðvar 3, seg-
ir fyrirtækið hafa markað þá stefnu
að sýna ekki gróft efni fyrir kiukkan
22 á kvöldin, sem feli í sér yfirlýs-
ingu um viðhorf þess. Einnig sé lögð
áhersla á að kynna vandlega efni
af þessu tagi áður en að útsendingu
þess kemur.
„Okkur finnst þær hugmyndir
sem menntamálaráðherra bryddar
upp á koma vel til greina og erum
tilbúnir til að skoða þær nánar,“
segir hann.
Reynsla annarra athuguð
Einar Kristinn segir þessum sjón-
armiðum hafa verið varpað fram
nýlega og því sé ekki búið að nagl-
festa nein áform í því sambandi.
„Við myndum athuga reynslu ann-
arra þjóða af slíkum merkingum, en
að óathugðu máli tel ég þessa lausn
góða, eins og margar aðrar. í tengsl-
um við væntanlega afruglara Stöðv-
ar 3 er þannig verið að skoða þann
möguleika að bjóða fólki upp á sér-
staka lykla til að læsa ákveðnu efni,
ekki síst þegar börnin eru einsömul
heima.“
„Mér fínnst sjálfsagt að skoða raeð
jákvæðum huga hvort ástæða sé: til
að nierkja það efni sem um ræðir,
en það hefur hins vegar ekki verið
gert að neinu marki," segir Gestur
Jónsson, sjónvarpsstjóri Sýnar.
Hann segir forráðamenn Sýnar
ekki hafa undirbúið eða kannað til
hlítar réttmæti slíkra merkinga, en
þær komi hins vegar vel til greina.
Dagsbrún gengur frá kröfum
STJÓRN Dagsbrúnar hefur gengið
frá tillögum að kröfum um hækkun
á kauptaxta félagsmanna í komandi
kjarasamningum og verða tillög-
urnar lagðar fyrir samninganefnd
félagsins næstkomandi þriðjudag.
Forsvarsmenn Dagsbrúnar vilja
ekki að svo stöddu upplýsa hversu
mikilla kauphækkana verður krafist.
Halldór Bjömsson, formaður
Dagsbrúnar, segir forystu félagsins
frekar andsnúna hugmyndum sem
settar hafa verið fram um gerð
vinnustaðasamninga. Hann segir
að félagið hafi þó aldrei lagst gegn
því að atvinnurekendur og starfs-
menn ræði saman og finni einhveij-
ar lausnir úti í fyrirtækjunum, m.a.
um breytilegan vinnutíma, eins og
fjölmörg dæmi séu um að undan-
förnu.
„En við teljum okkur hafa reynslu
fyrir því að erfitt er að láta svona
samkomulag inni á vinnustaðnum
halda, því það hefur ekki ígildi kjara-
samnings," segir Halldór.
Reiðubúnir að semja
til 26 mánaða
Hann er þeirrar skoðunar að erf-
itt muni reynast að koma á sam-
floti innan verkalýðshreyfmgarinnar
í komandi kjaraviðræðum. Dagsbrún
hefur lýst áhuga á að gildistími
næstu kjarasamninga verði 26 mán-
uðir.
Alnæmissjúkir og HlV-jákvæðir
Ein veröld
— ein von
EIN veröld - ein von
er yfirskrift hins al-
þjóðlega baráttu-
dags alnæmissjúkra og
HlV-jákvæðra sem haldinn
er 1. desember ár hvert.
Undanfarin átta ár eða síð-
an Alnæmissamtökin voru
stofnuð hafa þau staðið
fyrir því að kynna baráttu-
mál ainæmissmitaðra og
HlV-jákvæðra á þessum
degi. Innan Alnæmissam-
takanna eru rúmlega þijú
hundruð félagar af báðum
kynjum á aldrinum 18-60
ára. Samtökin reka Félags-
miðstöð á Hverfisgötu 69
og hafa framkvæmdastjóra
í hálfu starfi.
Hverju ætla Alnæmis-
samtökin að brydda upp á
á alþjóðlega baráttudegin-
um til að vekja athygli á
máistað sínum?
„í tengslum við þennan dag
verður farið af stað með auglýs-
ingaherferð þar sem vakin er at-
hygli á málstað okkar sem er að
beijast gegn útbreiðslu alnæmis
og vinna að réttindamálum al-
næmissjúkra og HlV-jákvæðra. í
samvinnu við ungmennadeild
Rauða kross íslands munum við
einnig dreifa rauða borðanum í
alla framhaldsskóla. Rauði borð-
inn er tákn um samstöðu gegn
útbreiðslu alnæmis og er til að
vekja fólk til umhugsunar um
vandann. Klukkan tvö á sunnu-
daginn verður svo messa í Frí-
kirkjunni. Þar verður meðal ann-
ars minnst látinna félaga. Við at-
höfnina leikur bandarísk kona, Jo
Going, tónlist eftir bróður sinn
sem lést úr alnæmi. Going ferðast
um heiminn til að kynna þessa
tónlist og vekja athygli á málstað
alnæmissjúkra. Eftir messu verð-
ur boðið upp á kaffi í safnaðar-
heimili kirkjunnar. Seinna um
daginn erum við svo með opið hús
í félagsmiðstöðinni okkar á Hverf-
isgötu, þar sem gestum og gang-
andi verður boðið upp á kaffi.“
Til hvers vísar kjörorð dagsins,
„Ein veröid - ein von“?
„Það vísar til vonarinnar um
lækningu, vonar um að sem fæst-
ir smitist af alnæmi og vonar um
að fordómarnir hverfí."
Hvaða málefnum hafa Alnæm-
issamtökin verið að vinna að að
undanförnu?
„Samtökin stóðu að norrænni
ráðstefnu um alnæmisvandann að
Kirkjubæjarklaustri nú í haust.
Eitt hundrað og níu manns sóttu
ráðstefnuna, þar af voru tuttugu
íslendingar. Meðal þess sem tekið
var til umræðu voru sálræn vanda-
mál alnæmissjúkra og HlV-smit-
aðra, lyfjagjafir og ýmis réttinda-
mál þeirra. Athyglisverðasta mál-
ið á ráðstefnunni -----------------------
tengdist málefnum ýr hræðslu
HlV-smitaðra sem j umburðar-
orðnir eru öryrkjar. ís-
land og Svíþjóð eru
einu löndin sem viður-
Ingi RafnHauksson
► Ingi Rafn Hauksson er vara-
formaður í stjórn Alnæmissam-
takanna. Hann er fæddur 10.
september 1962 í Bæ á Höfða-
strönd. Ingi Rafn útskrifaðist
úr Garðyrkjuskóla ríkisins árið
1982. Hann hefur unnið sem
þjónn á ýmsum veitingastöðum
borgarinnar. Nú starfar hann
sem rekstrarstjóri á veitinga-
staðnum 22.
lyndi
mér kerfið gallað að því leyti að
ef menn geta eitthvað unnið og
gera það þá falla bæturnar sjálf-
krafa niður. Má segja að þetta
fyrirkomulag sé aumingjahvetj-
andi.“
Hvernig fjármagnið þið starf-
semi Alnæmissamtakanna?
„Við fáum íjárframlög frá ýms-
um félagssamtökum. Rauði Kross
íslands hefur verið einstaklega
duglegur að styðja okkur. Ýmis
kvenfélög bæði í Reykjavík og
ekki síst úti á landi hafa einnig
verið okkur góður bakhjarl. Allt
starf innan samtakanna er sjálf-
boðavinna nema starf fram-
kvæmdastjórans."
Hvað gerið þið til að styrkja
félagana innbyrðis?
„Við leggjum á það áherslu að
halda vel hópinn. Við tölum saman
um vandamál okkar og svo
skemmtum við okkur saman. Ef
einhver úr okkar hópi verður veik-
ur, förum við í heimsóknir til við-
komandi, kaupum inn fyrir hann,
þrífum eða styðjum hann á annan
hátt.“
Hafa viðhorf almennings til aI-
næmissjúkra og HlV-jákvæðra
ekki breyst töluvert undanfarin
ár?
„Jú, þau hafa breyst úr hræðslu
í umburðarlyndi. Það eru þó alltaf
einhveijir sem þykjast eiga hönk
-------- upp í bakið á okkur. Það
eru sérstaklega tveir
sértrúarsöfnuðir, Kross-
inn og Betel, sem hafa
opinberað skoðanir sín-
ar á okkur í harðorðum
kenna að HlV-sjúkdómurinn geti
leitt til fötlunar og greiða örorku-
bætur. Samnorræn nefnd um ör-
orkumál, sem stofnuð var af ör-
yrkjabandalögum á Norðurlönd-
unum, viðurkennir ekki nauðsyn
örorkubóta. Hún telur að með
þeim sé verið að mjólka kerfið.
Þetta er auðvitað alrangt. Það er
ekki fyrr en í óefni er komið að
menn fá örorkubætur. Þá er það
læknir viðkomandi sjúklings sem
úrskurðar um líkamlegt ástand
hans og gefur Trygingastofnun
skýrslu þar að lútandi. Trygginga-
læknir ákveður hvort bætur verða
greiddar eða ekki. Annars finnst
greinum í dagblöðunum. Þeir kalla
alnæmi refsingu fyrir syndir okk-
ar.“
Hvað er það einkum sem hefur
breytt skoðunum fólks?
„Mikil umfjöllum i fjölmiðlum
sem hefur leitt til aukins skilnings
á sjúkdómnum."
Eigið þið von um lækningu?
„Ég líki alnæmi oft við krabba-
mein. Það er ekki til afgerandi
lækning á þessum sjúkdómum enn
sem komið er. í ýmsum tilfellum
er hægt að halda alnæmissjúk-
dómnum í skefjum. Hann er ekki
lengur þessi ógurlegi dauðadóm-
ur, það er því hægt að vona.“