Morgunblaðið - 30.11.1996, Page 12

12 LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996
i
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Lögregluf oringi hjá Interpol varar við breyttum fíkniefnaheimi
CHRISTER Brannerud er
sænskur lögregluforingi, en
starfar í fíkniefnadeild al-
þjóðalögreglunnar Interpol í Lyon
í Frakklandi. Umdæmi hans nær
til Norðurlanda, Eystrasaltsríkja,
Rússlands, Úkraínu og fleiri Aust-
ur-Evrópulanda. Hann hefur dval-
ist hér á landi undanfarna daga
og meðal annars gert íslenskum
lögreglu-, tolla- og dómsmálayfir-
völdum grein fyrir framtíðarhorf-
um í fíkniefnamálum.
„Ég er ekki hér á landi til að
dæma það starf sem yfirvöld leysa
af hendi, heldur til að gera grein
fyrir stöðunni í fíkniefnamálum,
eins og Interpol metur hana,“ seg-
ir Christer Brannerud í samtali við
Morgunblaðið.
„Þróunin í fíkniefnamálum gæti
haft veruleg áhrif hér á landi.
Aukning innbrota og rána hér á
landi er fylgifiskur fíkniefnaneyslu
því neytendurnir svífast einskis til
að útvega sér peninga fyrir næsta
skammti. Nú er staðan á íslandi
sú að amfetamínneysla hefur auk-
ist og ef til vill sækir kókaín í sig
veðrið. E-pillan hefur einnig verið
töluvert á markaði og mikið fram-
boð á kannabisefnum. Hins vegar
hefur heróín ekki náð að skjóta
rótum hér. Það gæti hins vegar
breyst, ef yfirvöld eru ekki á verði.“
Aukin hætta með betri
samgöngum
Christer styður mál sitt með því
að benda á að nú sé beint flug
milli íslands og fjölda áfangastaða
í Bandaríkjunum, svo sem New
York og Baltimore, og til Halifax
í Kanada. Þá ferðist íslendingar
mikið til Evrópulanda þar sem að-
gengi að fíkniefnum sé auðvelt og
hann nefnir einnig Kanaríeyjar sér-
staklega.
„Fíkniefni hafa boríst hingað til
lands frá Hollandi og til dæmis
ísland gæti orðið
viðkomustaður
fíkniefnasmyglara
íslensk stjómvöld þurfa að vera á varðbergi
því líkur benda til að fíkniefnum verði í
auknum mæli smyglað frá Bandaríkjunum
til Evrópu með viðkomu á íslandi, segir
Chríster Brannerud, lögregluforingi í fíkni-
efnadeild Interpol, í samtali við Ragnhildi
Sverrísdóttur. Hann segir reynsluna sýna
að hluti efnanna verði eftir í viðkomulandinu.
hafa þau oft fundist í farangri fólks
sem er að koma frá Amsterdam
eða Lúxemborg. Nú er staðan hins
Vegar sú að í Suður-Ameríku er
framleitt mjög mikið af ópíumi sem
er unnið í verksmiðjum þar í landi
í heróín. Heróínbarónar í Kólumbíu
selja þetta efni á austurströnd
Bandaríkjanna og þeim hefur tekist
að ná stórum hluta markaðarins
af asískum framleiðendum. Við
spáum því að þegar kólumbískir
fíkniefnaframleiðendur fara að líta
í auknum mæli til Evrópu til að
koma framleiðslunni í lóg þá treysti
þeir ekki lengur á venjulegar
smyglleiðir sem yfírvöld fylgjast
vel með. Þar á ég til dæmis við
flugsamgöngur milli Brasilíu og
Evrópu. Því gæti sú staða komið
upp að þeir nýttu sér flugferðir til
Íslands og þaðan áfram til megin-
lands Evrópu."
Christer segir að reynslan sýni
að alltaf verði eitthvað eftir af
fíkniefnum í þeim Iöndum sem eru
viðkomustaður fíkniefnasmyglara.
„Ef stöðugt framboð verður af her-
óíni hér á landi þýðir það að íslensk-
ir fíkniefnaneytendur kynnast
Morgunblaðið/Júlíus
CHRISTER Brannerud, lög-
regluforingi í fíkniefnadeild
Interpol.
þessu efni og það nær að skjóta
rótum. Vandinn verður þá enn
meiri en nú er.“
Teknir með fíkniefni
við komu frá Islandi
Interpol fylgist náið með því
hvort farþegar til meginlands Evr-
ópu, sem koma frá Bandaríkjunum
með viðkomu á íslandi, eru teknir
með fíkniefni. Christer segir að
mjög mikilvægt sé að greina slíkar
breytingar sem fyrst og leiðir að
því líkum að þessi þróun sé þegar
hafin.
„Á þessu ári hafa þrjú tilfelli
komið upp þar sem fíkniefna-
smyglarar hafa verið teknir í Nor-
egi, Svíþjóð og Þýskalandi. Þeir
komu allir frá Bandaríkjunum,
með viðkomu á íslandi og voru
allir með miklu meira magn en svo
að það hafi verið til eigin neyslu.
Þeir voru greinilega svokölluð
„burðardýr" í skipulögðum inn-
flutningi. í tveimur þessara tilvika
voru smyglararnir með kókaín en
í einu tilviki heróín."
í viðtölum sínum við íslensk
yfirvöld lagði Christer Brannerud
áherslu á nauðsyn ýmissa fyrir-
byggjandi ráðstafana. „Herða þarf'
tolleftirlit og líta sérstaklega til
farþega sem koma frá Kanaríeyj-
um og Spáni, þar sem auðvelt er
að nálgast E-pillur og kókaín á
þessum stöðum. Þá er ástæða til
að fylgjast sérstaklega með hóp-
ferðum frá íslandi því brottför er
oftast mjög seint eða mjög
snemma dags þegar fáir tollverðir
eru að störfum. Í hópi farþega,
sem koma frá Bandaríkjunum,
getur leynst „burðardýr" með
kókaín eða heróín. Fíkniefni geta
aðeins borist til íslands um Kefla-
víkurflugvöll eða hafnir landsins,
svo eftirlit ætti að reynast auðveld-
ara en ella. Vel skipulagt eftirlit
löggæslumanna gæti hindrað inn-
flutning fíkniefna. Þá hef ég einn-
ig bent á að fylgjast þarf náið með
póstsendingum.“
Christer segir mikilvægt að ís-
lensk stjórnvöld taki virkan þátt í
alþjóðasamstarfi, sem lúti að for-
vörnum. „Það er ljóst af samtölum
mínum við yfirvöld hér á landi að
allir gera sér grein fyrir að einangr-
un íslands hefur verið rofín og að
nauðsynlegt er að grípa til aðgerða
til að sporna gegn neikvæðum
áhrifum þess,“ segir Christer
Brannerud, lögreglufulltrúi hjá Int-
erpol.
Læknir
telur sig ekki
brotlegan
„LÆKNIRINN er í erfiðri aðstöðu,
þar sem hann er að sjálfsögðu bund-
inn trúnaði um málið. Læknirinn
telur sig hins vegar ekki hafa að-
hafst neitt ólöglegt og tekur undir
sjónarmið landlæknis í þessu máli,“
sagði Hreinn Loftsson lögmaður í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Hreinn er lögmaður læknis, sem
hefur verið ákærður fyrir fóstureyð-
ingu. Áður hafði sérstök úrskurðar-
nefnd staðfest synjun lækna á
Landspítala við beiðni um fóstur-
eyðinguna.
„Fóstureyðingin var framkvæmd
innan þeirra tímamarka, sem lög
kveða á um,“ sagði Hreinn. „Á Land-
spítala var sú verklagsregla að
beiðni um fóstureyðingu var vísað
til nefndarinnar þrátt fyrir að með-
göngutími væri innan þeirra marka
sem tilgreind eru í lögunum. Læknir-
inn, sem framkvæmdi fóstureyðing-
una, lagði sjálfstætt mat á beiðnina.
Ástæða málarekstrar er líklega ein-
hver valdabarátta; úrskurðarnefndin
vill fá skýr svör um valdsvið sitt.“
Hreinn sagði að vegna trúnaðar
læknisins við skjólstæðing sinn gæti
hann ekki tjáð sig um hvort ákvörð-
un sín hefði byggt á félagslegum
eða læknisfræðilegum grunni.
I Morgunblaðinu í gær birtist opið
bréf Hreins til ríkissaksóknara, þar
sem hann krafðist skýringa á því
hvers vegna ákæra á hendur skjól-
stæðingi hans hefði komist í há-
mæli, þegar hún hefði ekki enn ver-
ið birt ákærða. Þegar Morgunblaðið
ræddi við Hrein í gær hafði ákæran
enn ekki verið birt lækninum.
„Með vísan til almennra mann-
réttindasjónarmiða hiýtur að teljast
furðuiegt að í hámæli sé meint refsi-
verð háttsemi einstaklings, sem hef-
ur enn ekki fengið ákæruskjal í
hendur," sagði Hreinn Loftsson lög-
maður.
Keppinautar á raftækjamarkaði um verðlækkun
Ekki tilefni til viðbragða
Mælt fyrir
nýrri stúku
GRAFIÐ hefur verið fyrir staur-
um í undirstöðu nýrrar stúku við
Laugardalsvöll. í byrjun næstu
viku er von á stóru tæki, eða
hamri, til að reka staurana nið-
ur. Framkvæmdir hafa dregist
vegna þess að Vegagerðin hefur
notað hamarinn að undanförnu
við viðgerðir á brúm á Skeiðar-
ársandi. Það er verktakafyrir-
tækið Byrgi sem sér um fram-
kvæmdirnar á Laugardalsvelli
og er gert ráð fyrir að þeim
verði lokið í maí. Á myndinni er
Gísli Óskarsson að mæla fyrir
nýju stúkunni.
FORSVARSMENN tveggja raf-
tækjafyrirtækja, sem Morgunblaðið
ræddi við í gær, segjast ekki hafa
orðið varir við aukna samkeppni á
raftækjamarkaðnum í kjölfar þess
að Raftækjaverslun íslands auglýsti
lækkað verð á fjölda þekktra raf-
tækjamerkja.
Sverrir Norland, forstjóri Smith
& Norland, segir að hjá sínu fyrir-
tæki hafi alla tíð verið lögð mikil
áhersla á þjónustu. „Ég er hræddur
um að ef einn aðili flytur inn mörg
merki frá mörgum fyrirtækjum
verði varahlutaþjónustan ekkert
auðveld. Þjónustuþátturinn kostar
peninga og viðskiptavinurinn á
heimtingu á honum,“ segir Sverrir.
Erum alltaf að bregðast
við keppinautum
Andrés Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri hjá Bræðrunum Ormsson, seg-
ist aðspurður ekki geta ekki séð út-
spil Raftækjaverslunar íslands sem
neitt sérstakt innlegg í þá sam-
keppni sem fyrir er á íslenskum raf-
tækjamarkaði og því gefí það ekki
tilefni til viðbragða af þeirra hálfu.
„Við erum alltaf að bregðast við
keppinautunum og það eru til miklu
stærri og öflugri keppinautar heldur
en sá sem hér er til umræðu. Ég
hef ekki orðið var við neitt sérstakt
þar sem gerir að við þurfum að
breyta viðbrögðum við samkeppn-
inni frá því sem verið hefur. Við
munum áfram reka okkar heimilis-
tækjaviðskipti með alla keppinauta
í huga og taka ákvarðanir miðað
við það sem gerist á hveijum tíma,“
segir Andrés.
Morgunblaðið/Ásdís
Raftækjaverslun íslands
Abyrgist varahluti
í öll seld tæki
EFTIR að Raftækjaverslun íslands
kynnti um síðustu helgi lækkað
verð á raftækjum vegna hagstæðra
samninga við erlendan birgi hefur
komið fram gagnrýni frá keppi-
nautum fyrirtækisins á raftækja-
markaðnum þess efnis að verslunin
bjóði ekki upp á viðgerðar- eða
varahlutaþjónustu. Þorkell Stefáns-
son, framkvæmdastjóri Raftækja-
verslunar íslands, vísar þessari
gagnrýni á bug.
„Raftækjaverslun íslands þjón-
ustar og ábyrgist alla varahluti fyrir
öll þau tæki sem verslunin selur,
rétt eins og tíðkast hefur hér þau
67 ár sem fyrirtækið hefur starfað,"
segir Þorkell. Hvað varðar ábyrgð
segir hann að Raftækjaverslun Is-
lands ábyrgist öll tæki sem þar eru
seld. „Það eru til lög í þessu landi
sem segja til um ábyrgðir og við
förum nákvæmlega eftir þeim lögum
sem í gildi eru í þeim efnum."
Aðspurður um hvort ekki sé
vandkvæðum bundið að eiga alltaf
fyrirliggjandi varahluti í þann fjölda
tegunda sem seldur er í versluninni
segir Þorkell það ekki vera mikið
vandamál. Hann nefnir sem dæmi
að nú orðið séu aðeins þrír framleið-
endur í heiminum sem framleiði
meirihlutann af varahlutum í allar
þvottavélar á markaðnum og að
svipaða sögu megi segja af sjón-
varpstækjum, þar sé kjarninn mikið
til sá sami. Sé varahluturinn ekki
til á lager taki það ekki nema einn
dag að útvega hann að utan með
hraðflutningum.
I
;
t
i
i
i.
L
I

I
M
í
I
(
L
I
1
■
«
e
«
i
c
4