Morgunblaðið - 30.11.1996, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Framkvæmdastjóri VÍB spáir enn meira góðæri í efnahagslífínu en Þjóðhagsstofnun
Hagvöxtur líklega yfír
5,5% íárog 3-4% 1997
SIGURÐUR B. Stefánsson, framkvæmdastjóri
Verðbréfamarkaðs Islandsbanka, telur litlar líkur
á því að hagvöxtur verði 2,5% á íslandi á árinu
1997, en þannig hljóðar nýjasta spá Þjóðhags-
stofnunar. Hann segir líklegra að hagvöxtur nái
að verða 3-4%, en hugsanlega verði talan enn
hærri. Þá verði hagvöxtur í ár að öllum líkindum
meiri en 5,5%.
Hve miklu meiri aukningin verður en 3% á
næsta ári veltur t.d. á því hver framvindan verður
í sölu á raforku til stóriðju, framkvæmdum þar
að lútandi og samningum um álver. En líkurnar
virðast engu að síður vera á þann veginn að árið
1997 verði gott ár.
Óvissa um afkomu og verðlag
Þetta kom fram í erindi Sigurðar á námstefnu
Verðbréfamarkaðs íslandsbanka um eignastýr-
ingu sem haldin var í gær á Grand Hótel Reykja-
vík. Þar minnti Sigurður á að árið 1997 verður
fjórða árið í uppsveiflunni sem hófst sumarið eða
haustið 1993. Þá hafði stöðnun ríkt allt frá árinu
1987 og tekjur flestra farið minnkandi og atvinnu-
leysi vaxandi. Ljóst var að mikil framleiðslugeta
var ónýtt þrátt fyrir að fjárfesting sem hlutfall
af vergri landsframleiðslu hafí verið komin niður
í 15-16% og ekki einu sinni nægt til að vega
upp afskriftir af þáverandi tækjum og búnaði.
Um horfurnar fyrir næsta ár bendir Sigurður
Líklegast talið að
hlutabréf haldi áfram að
hækka á næsta ári
á að nokkur óvissa ríki í verðlagsmálum og um
afkomu fyrirtækja vegna þess að samnjngar á
vinnumarkaði eru lausir um áramótin. Á þessu
stigi er líklegt að samtök launafólks telji stöðug-
leika meira virði en óraunhæfar kauphækkanir
sem ekki skila meiri kaupmætti. Afar háar skuld-
ir heimilanna, þ.e. 25-30% umfram ráðstöfunar-
tekjur eins árs að jafnaði, gera það að verkum
að mörg heimili þola ekki áföll í fjármálum sínum
og ekkert tryggir afkomuna betur en eins lítil
verðbólga og auðið er. Með lítilli verðbólgu er átt
við 1,5% eða minna þar sem meðalverðbólga í
ríkjum OECD er um 2,5%, ef til vili lækkandi,
og verðbólga í Evrópuríkjum þar sem hún er
minnst er aðeins 0,5-1% og ekki vaxandi.
Sigurður segir afar erfitt að spá um þróun
raunvaxta á íslandi. í viðskiptalöndunum virðist
hækkun vera í aðsigi á árinu 1997 með hækk-
andi nafnvöxtum eða minnkandi verðbólgu eða
jafnvel hvoru tveggja. Á íslandi eru raunvextir
hærri en víða um lönd og auk þess njóta fjárfest-
ar verðtryggingar. Horfur er á að jafnvægi ríki
á innlendum fjármálamarkaði á árinu 1997 og
breytingar á vöxtum verði ekki miklar. Þannig
munu takast á áhrif til lækkunar vegna vaxtamis-
munar gagnvart viðskiptalöndunum og áhrif til
hækkunar með aukinni ijárfestingu og hækkandi
raunvöxtum í útlöndum.
Hvað verðþróun á hlutabréfamarkaði áhrærir
er hún háð fáeinum þáttum sem ennþá eru óljós-
ir. Sigurður segir afkomu fyrirtækja háða niður-
stöðu kjarasamninga eftir áramótin og þróun
lánsfjárkostnaðar sem ræðst að nokkru af vaxta-
þróun í útlöndum. Líklegasta framvindan sé sú
að hlutabréfaverð haldi áfram að hækka að meðal-
tali, að hluta vegna þess að ný fyrirtæki bætist
til skráningar með hækkandi verði og að hluta
vegna þess að verð á hlutabréfum á markaði sé
engan veginn mjög hátt. Líklegast sé að velta á
hlutabréfamarkaði haldi áfram að aukast og all-
mikils fjár verði afiað með nýjum útboðum ekki
síður en á árinu 1996.
Þjóðarbúskapur aldrei jafn traustur
Það er mat framkvæmdastjóra VÍB að þjóðarbú-
skapur á íslandi standi traustari fótum nú en
nokkru sinni fyrr. Ónýtt framleiðslugeta er 5-6%
og fjárfesting til að auka afköst á_ eftir að aukast
á næstu tveimur til þremur árum. íslendingar eiga
því eftir að vinna upp töluvert framleiðslu- og
tekjutap frá stöðnunarárunum 1988-1993 og
ekki ástæða til að ætla annað en það takist.
Hlítir nið-
urstöðu
Laga-
stofnunar
GEIR Magnússon, forstjóri Olíufé-
lagsins hf., segir að hann muni
hlíta niðurstöðu álits Lagastofnun-
ar Háskóla íslands varðandi rétt
stjórnarmanna í fyrirtækjum til
forkaupsréttar að eignarhluta
Þróunarsjóðs í fyrirtækjum.
Til mikils ama
Geir sagði að sér hefði enn ekki
borist formlega bréf frá Þróunar-
sjóði varðandi þessi efni og ekki
heldur álit Lagastofnunar þar að
lútandi. Eftir því sem hann best
vissi væri það ekki tilbúið ennþá,
en væri það rétt sem komið hefði
fram í fjölmiðlum að niðurstaða
Lagastofnunar væri sú að
stjórnarmönnum í fyrirtækjum
bæri ekki forkaupsréttur að eign-
arhluta sjóðsins þá myndi hann
hlíta þeirri niðurstöðu. Af hans
hálfu hefði aldrei annað komið til
greina en fara að lögum.
Geir sagði að þetta mál hefði
orðið sér til mikils ama og að hans
mati stafaði það ekki af neinu
öðru en óvönduðum vinnubrögðum
Þróunarsjóðs.
Tölvustýrður
rennibekkur
Island Tours færír út kvíarnar
Kaupir skrifstof-
ur Urvals- Útsýnar
á Norðurlöndum
Morgunblaðið/Golli
Formaður sjávarútvegsnefndar Alþingis um lögin um Þróunarsjóð
Starfsmenn hafi áhrif
SAMNINGAR hafa tekist um kaup
íslandsferða, þjónustufyrirtækis Is-
land Tours á Islandi, á ferðaskrif-
stofum Úrvals-Útsýnar í Kaup-
mannahöfn og Osló. Jafnframt hafa
Island Tours keypt ferðaskrifstof-
una Islandsrejser í Stokkhólmi
ásamt skrifstofu Úrvals sem verið
var að koma á fót í Stokkhólmi.
Þarna koma Flugleiðir mjög við
sögu þvi félagið á helming hlutafjár
í Island Tours á móti þeim Ómari
Benediktssyni, Skúla Þorvaldssyni
og Böðvari Valgeirssyni. Þá eiga
Flugleiðir 85% hlutafjár í Úrvali-
Útsýn.
Hörður Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Úrvals-Útsýnar hf.
sagðist í samtali við Morgunblaðið
fagna mjög þessari breytingu. Með
því að setja þessar skrifstofur, sem
eru orðnar mjög margar, undir einn
hatt næðist betri árangur. Hann
sagði að markmiðið með stofnun
fyrirtækjanna á Norðurlöndum fyrir
nokkrum árum hefði upphaflega
verið að byggja upp og stækka
markaðinn fyrir íslandsferðir. Þetta
hefði tekist, en hér væri hins vegar
um að ræða tímafrekt, fjárfrekt og
erfítt verkefni.
„Sem dæmi má nefna að skrif-
stofumar í Osló og Kaupmannahöfn
munu flytja 5-6 þúsund farþega til
íslands á þessu ári. Ég held að ár-
angurinn sé því viðunandi. Ég var
frumkvöðull að þessu á sínum tíma
og hafði það að leiðarljósi að íslend-
ingar selja landið okkar best á sama
hátt og fiskinn. Með því að reka
skrifstofurnar erlendis emm við að
reyna kaupa okkur hillupláss í stór-
markaði og stefnubreyting Flug-
leiða er liður í því.“
Áfram á sömu braut
Island Tours er svokallað ferða-
heildsölufyrirtæki sem hóf starf-
semi í Hamborg í Þýskalandi árið
1986, en hefur fært út kvíamar til
annarra þýskra borga og fleiri Evr-
ópulanda. Flugleiðir keyptu 25%
hlut í fyrirtækinu árið 1991 og juku
sinn hlut í 50% fyrir skemmstu.
Samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins er ætlunin halda
rekstri ferðaskrifstofanna á Norð-
urlöndum áfram á svipuðum nótum
og verið hefur, með áherslu á sölu
ferða til íslands, þar sem markmið-
ið er að efla sölu Island Tours á
því sviði.
STEINGRÍMUR Sigfússon, formað-
ur sjávarútvegsnefndar Alþingis,
segir að tilgangurinn með ákvæðinu
um forkaupsrétt starfsmanna og
hlutahafa í lögunum um Þróunarsjóð
sé sá að tryggja að þessir aðilar
geti haft áhrif á hvað verði um fyrir-
tækin þegar að því kæmi að eignar-
hlutur Þróunarsjóðs í þeim yrði seld-
ur.
Steingrímur var spurður að því
hvort það væri í anda laganna að
menn gætu hagnast vemlega vegna
þessa forkaupsréttar. Hann sagði að
með þessu ákvæði hefði fólkinu í
byggðarlögunum víða um land verið
tryggður möguleiki til þess að hafa
áhrif á hvað yrði um fyrirtækin þeg-
ar til sölunnar kæmi. Jafnframt yrði
komið í veg fyrir að eignarhluturinn
færi til fjarlægra byggðarlaga ef
heimamenn hefðu áhuga á að koma
í veg fyrir það.
Hagnaður renni tii ríkisins
Steingrímur sagði að þannig hefði
megintilgangurinn með lögunum
verið sá að heimamenn í byggðarlög-
unum hefðu viss tök á því hvað um
eignarhlutinn yrði. Tilgangurinn
hefði ekki verið sá að einhveijir
gætu hagnast á kaupum eða sölu
hlutabréfa Þróunarsjóðs vegna þess
að þeir hefðu þennan forkaupsrétt
SÉRFRÆÐINGUR frá
Harrison-verksmiðjunum í
Bretlandi hefur undanfarna
daga sýnt mönnum hand-
brögðin við nýjan tölvustýrðan
rennibekk frá fyrirtækinu í
húsakynnum GJ Fossberg
við Skúlagötu. Kynningin
stendur til 13. desember
næstkomandi. Þessi gerð var
fyrst kynnt hjá Harrison fyrir
um það bil einu ári og byggist
á nýjustu tækni i stafrænum
rafeindabúnaði.
að bréfum sjóðsins. Ef um einhvem
hagnað væri að ræða væri auðvitað
eðlilegast að hann rynni til eigandans
sem væri ríkið.
Steingrímur vakti athygli á því að
hrakspárnar um Hlutafjársjóð, sem
settur hefði verið á laggirnar á erfíð-
leikaárunum í lok síðasta áratugar
til að bjarga fyrirtækjum í sjávarút-
vegi og koma þeim á lappirnar, hefðu
ekki ræst. Talað hefði verið um sjóða-
sukk og annað í þeim dúr en nú
væri ríkið að fá til baka meira en
nafnverð bréfanna.
Ekki náðist í Þorstein Pálsson
sjávarútvegsráðherra vegna þessa
máls.
—: HNAPPABORÐ MEÐ INNBYGGÐUM SÍMA
; L 1' ekkert modem, símakort eða annar óþarfa búnaður.....
• Hágæöa hnappaborö meö innbyggðum síma & höfuötóli
• Windows og Dos símahugbúnaöur
• allar aögeröir á síma í hnappaborði s.s. hringingar og stillíngar
• auövelt í notkun og uppsetníngu
• skráir dagsetningu, tíma og símanúmer sem hringt er í hverju sinni
• hægt aö tala og nota tölvuna á sama tíma
NÝHERJI
RADIOSTOFAN\J
Skipholti 37 • Sími 569 7600 .