Morgunblaðið - 18.01.1997, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Nýtt umferðar- og deiliskipulag unnið fyrir Miklubraut
Morgunblaðið/Kristinn
UM fjörutíu þúsund bílar aka eftir Miklubraut á hverjum sólarhring og gæti umferð þar aukist um 15% til 2008, samkvæmt umferðarspá.
2.030 manns „þjakaðir“
af umferðarhávaða
261 býr við „óásættanleg skilyrði“ vegna loftmengunar
Borgaryfirvöld hafa útfært þrjár leiðir til
þess að bæta aðstöðu íbúa og vegfarenda
við Miklubraut, skrifar Helga Kristín Ein-
arsdóttir. Borgarstjóri segir að ríkið eigi
að taka þátt í kostnaði vegna óþæginda
af umferð þar enda um þjóðveg að ræða.
Miklabraut Valkostur 1 Mkr. stofnkostn Valkostur 2 Mkr. aður Valkostur 3a Mkr. Valkostur 3b Mkr.
Gönqubrú viö Rauðaqerði 58 58 58 58
Gatnamót við Skeiöarvoq 15 440 440 440
Gönqubrú við Breiðaqeröi 55 55 55 55
Gatnamót við Grensás 40 40 450 450
Gatnamót viö Háaleitisbraut 15 15 460 460
Gatnamót viö Krinqlumvrarbraut 52 580 580 580
Gönq við Stakkahlíö 40 40
Gönq viö Reykjahlíö 40 40
Gatnamót viö Lönquhlíö 15 15
Stokkur Lönquhlíö - Stakkahlíö 640
Stokkur EskihlíS • RevkiahlfO ” 512 512 460
Hrinqtorq á Miklatúni 470
Stokkur Eskihlfð - Stakkahlíð 1.670
Samtals 842 1.795 3.713 3.613
YFIRLIT NÚVIRÐISREIKNINGS MtÐAÐ VIÐ 6 % REIKNIVEXTI OG NÚVIRÐISÁR 1996 Stofn- og rekstrar - kostn- aður Tekjur V. breytin gaá vegal. Tekjur v. tíma- sparn- aöar Tekjur v. fækk- unar óhappa Tekjur V. breyt- ingar á hávaö a Tekjur V. minnk . á loft- meng un Núv. hlut- fall T/K Arö- semi f formi Innri. vaxta
Mkr Mkr Mkr Mkr Mkr Mkr %
1: Ljósastýrð gatnamót, Ijórir fasar 731 0 -573 1786 29 37 1,75 14
2: Mislæg gatnamót við Kringlumýrarbraut og Skeiöarvog 1552 0 2811 1887 33 36 3,07 25
3a: Öll gatnamót mislæg og stokkur frá Stakkahlíö aö Eskihllíö 3211 0 4359 2055 83 91 2,05 16
3b: Öll gatnamót mislæg, stokkur frá Stakkahlíö að Eskihllð og hringtorg á Miklatúni 3125 0 4359 2055 83 91 2,11 17
TÖFLURNAR eru afritaðar úr skýrslu borgarinnar.
UM 2.030 manns við Miklu-
braut teljast „þjakaðir“
af umferðarhávaða, segir
í nýrri skýrslu um um-
ferðar- og deiliskipulag. Þá er gert
ráð fyrir að allir íbúar við Miklu-
braut frá Eskihlíð að Stakkahlíð, eða
261, búi við „óásættanleg skilyrði“
hvað varðar loftmengun af völdum
umferðar.
Algeng viðmiðun hvað varðar háv-
aðamengun er að allir finni til óþæg-
inda ef hávaði fer yfir 70 desibel.
Um 50% finna til óþæginda vegna
hávaða sem mælist 66-70 desibel,
við 61-65 desibel fínna 20% til óþæg-
inda og 5% af völdum hávaða sem
reiknast 56-60 desibel. í nýrri meng-
unarvarnareglugerð er miðað við 55
desibela hávaða við húsvegg.
í skýrslu sem unnin var fyrir at-
beina borgaryfirvalda í árslok 1996
segir: „Hávaði frá umferð í grennd
við Miklubraut fer víða yfir þessi
mörk og því ástæða til að athuga
hann sérstaklega. Fjöldi íbúa sem
verður fyrir óþægindum frá umferð-
arhávaða frá Miklubraut, miðað við
ofangreindar forsendur, var metinn
með einföldu reiknilíkani. Þannig telj-
ast um 2.030 manns vera þjakaðir
af hávaða frá Miklubraut." Mæling-
arnar eru ekki útlistaðar nánar í
skýrslunni.
Mengun lofts frá umferð er skipt
í tvo flokka, efnamengun og ryk-
mengun, og er af völdum útblásturs
frá vél. Helst er fylgst með ildi
ýmissa efna, svo sem kolefnis, köfn-
unarefnis og brennisteins, svo og
blýi. „Koltvíildi er einkum skaðlegt
vegna áhrifa þess á ósonlagið. Kol-
einildi minnkar getu rauðu blóðkorn-
anna til þess að taka upp súrefni í
lungunum og er því skaðlegt, einkum
hjarta- og æðasjúklingum. Köfnun-
arefnisildi veldur einstaklingi óþæg-
indum og aukinni áhættu á lungna-
sjúkdómum. Brennisteinstvíildi og
köfnunarefnisildi valda í sameiningu
því að jarðvegur verður súr, sem
hefur ýmis skaðleg áhrif í náttúr-
unni, auk þess að valda skaða á
mannvirkjum ... Blý eykur meðal
annars hættu á krabbameini. Um-
ferðarryk er sót úr útblæstri og
rykagnir sem verða til við slit á
dekkjum og yfirborði akvega. Ryk
veldur ertingu í öndunarfærum, auk
þess að vera til óþrifnaðar."
Mestur hluti loftmengunar í
Reykjavík vegna umferðar
Fyrir liggur hver séu viðunandi
mörk loftmengunar af þessu tagi án
þess að hún teljist hættuleg heilsu
manna eða umhverfi. í Reykjavík á
mestur hluti loftmengunar rætur að
rekja til umferðar, samkvæmt
skýrslunni, og er stuðst við leiðbein-
ingar sænsku vegagerðarinnar um
hættumörk og hættumarkalínu út
frá umferðarþunga við útreikninga
að þessu sinni.
Forsendan er sú að koleinildi sé
ráðandi þáttur í menguninni og búin
til jafna með fjarlægð frá vegmiðju
til hættumarkalínu í metrum og með-
altalsfjölda bíla á dag í þúsundum.
Miðað við 40.000 bíla umferð telst
hættumarkalína 49 metrar. Jafnan,
eins og hún er sett fram, gildir fyrir
1. hæð húsa og kjallara en mengun
minnkar þegar ofar dregur. Reikna
má með að á annarri hæð sé mengun
85% fyrstu hæðar, 80% á þriðju
hæð, og svo framvegis.
„Ut frá þessari einföldu forsendu
má gera ráð fyrir því að allir ibúar
við Miklubraut frá Eskihlíð að
Stakkahiíð, alls 261 íbúi, séu innan
hættumarkalínu og búi því við
óásættanleg skilyrði að þessu leyti,"
segir í skýrslunni.
Mikill munur er á rými frá miðlínu
götu að íbúðarhúsum við Miklu-
braut. „Þrengst er vestast, frá Snor-
rabraut að Stakkahlíð, þar sem fjar-
lægð frá miðlínu götu að íbúðarhús-
um er innan við 25 metra. „A þess-
um kafla er ástandið skást móts við
fjölbýlishúsin Skaftahlíð 2-22, sem
standa innar á lóðum og að auki er
þar þéttur grenilundur á milli. Eftir
því sem austar dregur er fjarlægðin
meiri og er 50-75 metrar frá
Stakkahlíð að Grensásvegi. Þar fyrir
austan er fjarlægðin yfir 75 metrum
að undanskildu svæði við Rauða-
gerði. Beint samband er á milli þess-
ara ijarlægða við hávaða- og loft-
mengun," samkvæmt skýrslunni.
40-50.000 bílar á sólarhring
Miklabraut er ein mikilvægasta
gatan í gatnakerfi Reykjavíkur og
er magn umferðar eftir henni á sól-
arhring um 40.000 bílar vestast og
nálgast 50.000 austast. „Einungis
vestasti kafli Vesturlandsvegar og
Kringlumýrarbraut við mörk Kópa-
vogs, hafa meira umferðarmagn,"
segir jafnframt í skýrslunni.
Útfærðir eru þrír valkostir til
lausnar og gengið út frá því í öllum
tilvikum að Hringbraut sé flutt suð-
ur fyrir Umferðarmiðstöð. Aðferða-
fræðin er sem hér segir. Litið er til
arðsemi af framkvæmdum í nið-
urstöðum og áhrif til tekna eru
sparnaður vegna færri umferðar-
slysa, ökustunda, styttri vegalengd-
ar, minni hávaða og loftmengunar.
Ef áhrif eru neikvæð reiknast þau
sem útgjöld. Á móti kemur stofn-
og viðhaldskostnaður, þar með talinn
kostnaður við gerð hljóðtálma.
Ofangreindir þættir eru felldir und-
ir skilgreininguna umferðarkostnaður.
Áhrifin eru síðan metin með því að
bera saman umferðarkostnað tiltek-
innar framkvæmdar og sama kostnað
yrði ekkert að gert. Byggingartími
er settur eitt ár fyrir hvem valkost í
samanburðinum en hann getur haft
áhrif á reiknaða arðsemi.
Niðurstöðurnar eru annars vegar
birtar sem arðsemi í formi innri
vaxta og hins vegar sem núvirði
reiknaðra tekna og kostnaðar, miðað
við 6% vexti. Þá var stofnkostnaður
áætlaður. (Sjá töflur). Gert er ráð
fyrir að hvert umferðarmannvirki
hafi áhrif á umhverfi sitt, eða skili
tekjum, í 25 ár, og að það endist
að meðaltali í 40 ár.
Fjöldi íbúa sem losnar við óþæg-
indi vegna hávaða er mismunandi
eftir valkostum. Hann reiknast svo,
samkvæmt skýrslunni; valkostur 1)
269 íbúar, 2) 304 íbúar, 3a) 768
íbúar, 3b) 768 íbúar. Að sama skapi
er metinn fjöldi íbúa sem losnar við
óþægindi vegna loftmengunar; val-
kostur 1) 100 íbúar, 2) 100 íbúar,
3a) 250 íbúar, 3b) 250 íbúar.
Skipulagsnefnd á eftir að
meta valkosti
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær að skipulagsnefnd ætti
eftir að fjalla um nýtt umferðar- og
deiliskipulag. Hún segir erfitt að
koma til móts við sjónarmið íbúa
milli Snorrabrautar og Stakkhlíðar.
„En það er hægt að gera minni göng
undir Miklubraut hjá Rauðarárstíg
sem myndu tengjast nýrri legu
Hringbrautar. Að því verður að huga
í framtíðinni en flutningur Hring-
brautar er mál sem Landspítalinn á
að leysa vegna breytingar á hans
lóð,“ segir hún.
Ingibjörg Sólrún segir jafnframt
að erfitt verði að leysa vanda íbúa
gegnt Miklatúni en til séu hugmynd-
ir að göngum undir Miklubraut frá
Lönguhlíð. „Það er auðvitað hægt en
Miklabraut er þjóðvegur og því yrði
að koma fé til framkvæmdarinnar á
fjárlögum. Það er margt sem spilar
inn í þetta, afkastageta gatnamóta,
slysahætta og mengunar- og hávaða-
mörk og okkar skoðun er sú að ríkið
eigi líka að axla ábyrgð vegna óþæg-
inda af þeirra mannvirkjum ekki síð-
ur en borgin af sínum.“
Þá segir hún aðspurð hvaða fram-
kvæmdir komi fyrst til álita. „Það
sem fólk hefur fyrst og fremst verið
að horfa á er mislæg gatnamót
Kringlumýrarbrautar og Miklu-
brautar, og Miklubrautar, Skeið-
arvogs og Réttarholtsvegar. Ef horft
er á málið frá landfræðilegum að-
stæðum eru síðarnefndu gatnamótin
tiltölulega auðveld og ljóst er að þau
eru sprungin. Ég reikna því með að
þau komið sterklega til greina. Hvað
Kringlumýrarbraut varðar togast á
sjónarmið um aukna afkastagetu og
umhverfisþátturinn og því erfiðara
að gera þau gatnamót mislæg. Önn-
ur mislæg gatnamót koma ekki til
greina að svo stöddu," segir borgar-
stjóri að lokum.