Morgunblaðið - 16.05.1997, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 16. MAÍ 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Fitulyf
bráttá
markað?
RÁÐGJAFANEFND Banda-
ríska matvæla- og lyfjaeftir-
litsins (FDA) mælir með því
að fyrsta offitulyfið, sem dreg-
ur ekki úr matarlyst heldur
hefur áhrif á meltingarfærin,
verði sett á markað. Um er
að ræða lyf sem kallast Xenic-
al en það kemur í veg fyrir
að líkaminn nýti um þriðjung
þeirrar fitu sem neytt er. Tek-
ið er fram að hér sé þó ekkert
töfralyf á ferðinni, því töku
þess fylgja aukaverkanir, sem
aukast í réttu hlutfalli við fitu-
neysluna. Búist er við að FDA
ákveði innan mánaðar hvort
lyfið verður leyft en þá yrði
það selt gegn framvísun lyf-
seðils.
Veldur niðurgangi
Lyfið kann að valda „nokk-
urs konar þarmaóbeit" að sögn
vísindamanna sem rannsökuðu
lyfið. Meðal aukaverkana eru
niðurgangur, þunnar og olíu-
kenndar hægðir, sem erfitt er
að hafa hemil á.
Þá getur lyfið gengið mjög
á d-vítamínbirgðir líkamans,
svo og önnur næringarefni.
Verður þeim sem neyta lyfsins
ráðlagt að taka aukavítamín-
skammt. Hins vegar virðist
Xenical draga úr kólesteróli í
blóði. Við rannsóknir á því kom
ennfremur ( ljós aukning
brjóstakrabba í konum sem
tóku lyfið, en ekki er vitað
hvort tengsl eru þar á milli.
Verði lyfið leyft, verða þeir
sem neyta þess, varaðir við
því að taka önnur megrunarlyf
samhliða, þar sem ekki er vit-
að hvaða áhrif það kann að
hafa.
Reuter
Bruton
boðar til
kosninga
JOHN Bruton, forsætisráðherra ír-
lands, rauf í gær þing og boðaði
til kosninga 6. júní næstkomandi.
Vonast hann til að efnahagslegur
uppgangur dugi stjórn sinni til að
halda velli en skoðanakannanir
benda þó til þess að stjórnarand-
stöðuflokkarnir njóti fylgis meiri-
hluta kjósenda.
-----♦ ♦ ♦--
Séð yfir
landamæri
á útleið
LANDAMÆRI Kína og Hong
Kong, speglast í hjálmi bresks
þyrluflugmanns. Við landamærin
breiðir borgin Shenzhen úr sér.
Bresku herdeildirnar undirbúa
brottflutning frá Hong Kong í
sumar, er Kínverjar taka við
borginni.
Shalikashvili varar Kín-
verja við Norður-Kóreu
Peking. Reuter.
JOHN Shalikashvili, yfirmaður
bandaríska herráðsins, varaði Kín-
veija við bandamönnum þeirra í
Norður-Kóreu á miðvikudag og
sagði það ríki mestu ógnunina við
frið á Asíu- og Kyrrahafssvæðinu.
í ræðu í háskóla kínversku heijanna
sagði Shalikashvili Bandaríkjamenn
staðráðna í að halda áhrifum sínum
í þessum heimshluta og væru þeir
tilbúnir til stríðsátaka á Kóreu-
skaga ef með þyrfti.
Shalikashvili, sem er æðsti mað-
ur bandaríska heraflans sem heim-
sækir Kína í 14 ár, sagði efnahags-
ástandið í N-Kóreu og getuleysi
stjórnarinnar til að fæða þjóð sína
eiga sinn þátt ( þeirri hættu sem
af ríkinu stafaði. „Óútreiknanleiki
stjórnarinnar er þó mesta ógnunin."
Kínveijar hafa löngum verið
dyggustu stuðningsmenn Norður-
Kóreumanna og börðust við hlið
þeirra í Kóreustríðinu 1950-53. Ör-
lítið hefur sambandið þó kólnað eft-
ir að stjórnin í Peking tók upp stjórn-
málasamband við S-Kóreu 1992.
Shalikashvili, sem er í Kína til
þess að efla hernaðarsamvinnu
Bandaríkjanna og Kína, sagði
Bandaríkjamenn hafa áhyggjur af
stefnu Kínveija í varnarmálum,
einkum vopnasölu þeirra til Pakist-
an og íran svo og áróður þeirra og
hernaðarumsvif vikurnar fyrir for-
setakosningar á Taiwan í fyrra.
Italía enn talin
eig*a möguleika
á EMU-aðild
Milanó. Reuter.
SÉRFRÆÐINGAR telja að Ítalía
eigi enn möguleika á að uppfylla
skilyrði fyrir aðild að Efnahags- og
myntbandalagi Evrópu (EMU) þrátt
fyrir að bæði framkvæmdastjórn
og ráðherraráð Evrópusambandsins
hafi að undanförnu gagnrýnt ráð-
stafanir (talskra stjórnvalda í ríkis-
fjármálum og sagt að þær dugi
ekki til. ítalskir stjórnmálamenn
hafa eflzt í þeim ásetningi að
tryggja landinu sess í hópi stofn-
ríkja EMU.
Fjármálaráðherrar ESB sam-
þykktu fyrr í vikunni skýrslu, þar
sem segir að ýmsar þeirra aðgerða,
sem gripið hefur verið til í því skyni
að ná fjárlagahallanum niður, séu
ekki varanlegar. Enn meira aðhald
þurfí í fjárlögum næsta árs til að
tryggja árangur til lengri tíma.
Þarf að rétta af hallann
til frambúðar
Framkvæmdastjóm ESB hefur
hvatt (tölsk stjórnvöld til að hverfa
frá tímabundnum tekjuöflunarað-
gerðum á borð við hinn óvinsæla
„evróskatt" og grípa þess í stað til
róttækari uppstokkunar til að leysa
kerfisvanda ríkissjóðs til frambúðar.
Talið er að Ítalía eigi möguleika
á að ná fjárlagahallanum á þessu
ári niður fyrir 3% þröskuldinn, sem
kveðið er á um í Maastricht-sátt-
málanum. í spá framkvæmda-
stjórnarinnar, sem birt var í síðasta
mánuði, var gert ráð fyrir að hallinn
yrði 3,2% af landsframleiðslu en að
ná mætti honum niður í 3% með
frekara aðhaldi á árinu.
Framkvæmdastjórnin spáir hins
vegar 3,9% halla á næsta ári, verði
ekkert að gert. Og þar stendur
hnífurinn í kúnni, því að innan
framkvæmdastjórnarinnar hafa
menn litla trú á að ítölum takist
að lækka fjárlagahallann til lengri
tíma.
Eigi stjóm Romanos Prodi að tak-
ast að ná hallanum niður í fjárlaga-
gerðinni fyrir næsta ár verður hún
að skera niður lífeyris- og velferðar-
greiðslur. Um siíkt kann að verða
erfítt að ná pólitískri samstöðu, en
sérfræðingar segja að hugsanlegt
sé að Prodi takist að ná samningum
við hægrimenn í stjómarandstöðu
um slíkar aðgerðir.
TILLÖGUR að útliti evró-seðla.
Evró-mynt og seðlar
fyrr í umferð
Brussel. Reuter.
YVES-Thibault de Silguy, sem fer
með peningamál í framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins, leggur
til að evró-seðlar og mynt verði set.t
í umferð nokkrum mánuðum fyrr
en ætlað var, eða haustið 2001 í
stað ársbyijunar 2002. Jafnframt
falli gömlu gjaldmiðlar aðildarríkj-
anna úr gildi fyrr en áformað var.
Þetta kom fram í máli de Silguys
á ráðstefnu um undirbúning Efna-
hags- og myntbandalags Evrópu
(EMU), sem haldin var í Brussel í
gær. Ummæli hans eru talin til merk-
is um æ staðfastari trú framkvæmda-
stjórnarinnar á að sameiginleg mynt
verði að veruleika í ársbyrjun 1999.
í fyrstu munu þó aðeins bankar og
fjármálafyrirtæki geta notað evróið
í viðskiptum sín á milli, þar sem seðl-
ar og mynt verða ekki í vösum og
veskjum almennings fyrr en síðar.
Samkvæmt núverandi áætlun
verða evró-seðlar og mynt sett (
umferð 1. janúar árið 2002 en um
sex mánaða skeið má nota gjald-
miðla einstakra aðildarríkja jafn-
framt evróinu.
Sjálfsalaeigendur á móti því
að flýta breytingunni
Gagnrýnt hefur verið að almenn-
ingur fái fyrst að kynnast nýjum
myntinni um jólaleytið, þegar mest
er að gera í verziun. Þá telja marg-
ir að óþarfi sé að reka tvöfalt mynt-
kerfi í hálft ár. De Silguy sagðist
vilja stytta þennan tíma niður í
„nokkrar vikur í mesta lagi.“
Evrópusamtök sjálfsalaeigenda
eru hins vegar andvíg því að setja
evró-mynt í umferð fyrr en nú er
gert ráð fyrir. Samtökin benda á að
þegar endanlegt útlit evró-myntar-
innar hafi verið ákveðið þurfi þijú
ár til að breyta myntsjálfsölum
þannig að þeir geti tekið við henni.
Breyta þurfí rúmlega þremur millj-
ónum sjálfsaia og taki klukkustund
að breyta hveijum og einum.
Varar við
fasisma í
Bosníu
CARL Bildt, sem stýrir upp-
byggingarstarfí í Bosníu, hef-
ur hvatt þjóðir heims til að
bregðast við uppgangi þjóð-
ernisfasista í Bosníu-Herzeg-
óvínu, sem hann segir mikið
áhyggjuefni. Hafa þjóðernis-
sinnaðir Króatar gripið til
slagorða sem Ustasha, lepp-
stjórn nasista í heimsstyijöld-
inni síðari notaði og segir Bildt
ljóst sé að uppgangur þjóðern-
isfasisma sé mikill og hraður.
Taldi Rabin
hryðjuverka-
mann
MORÐINGI Yitzhaks Rabins,
forsætisráðherra ísraels, sagði
nefnd sem vinnur að rannsókn
málsins, að honum hafi fundist
hann vera að myrða hryðju-
verkamann, er hann skaut
Rabin. Kvaðst morðinginn,
Yigal Amir, ófær um að myrða
saklaust fólk.
800.000 börn
látin í írak
ÍRÖSK yfirvöld segja að rúm-
lega 800.000 börn hafi dáið
vegna lyfjaskorts á þeim tæpu
sjö árum sem viðskiptabann
Sameinuðu þjóðanna hefur
staðið.
Flóðí
Afghanistan
UM fjörutíu manns hafa látið
lífið í Norður-Afghanistan
vegna flóða, sem hófust undir
lok aprílmánaðar. Vegna flóð-
anna hafa yfir 20.000 manns
orðið að flýja heimili sin og
hafa margir misst allar eigur
sínar.
Gyðingar
heiðra Kohl
HELMUT Kohl, kanslari
Þýskalands, hlaut í gær æðstu
viðurkenningu gyðinga fyrir
framlag sitt
til að end-
urvekja
samfélag
gyðinga;
trú, menn-
ingu og siði
í kjölfar
sameining-
ar þýsku
ríkjanna.
Gyðingum
hefur fjölgað mjög í Þýska-
landi í kjölfar sameiningar, þar
sem fjölmargir innflytjendur
frá Austur-Evrópu eru gyðing-
ar, og sagði í þakkarorðum til
Kohls, að það væri ekki síst
honum að þakka.
Tævanar til
Hong Kong
KÍNVERJAR buðu í gær full-
trúum Tævan að vera við-
staddir athöfnina þegar Kína
fær Hong Kong í sínar hendur
í sumar. Boðið er með því skil-
yrði að Tævanir viðurkenni
yfirráð Kínveija yfir Hong
Kong og að Tævan hafi verið
hluti Kína.
Kohl