Morgunblaðið - 05.06.1997, Side 39

Morgunblaðið - 05.06.1997, Side 39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ1997 39 • AÐSENDAR GREIIMAR LEITIN að tilgangi lífsins er nafn á bók sem út kom fyrir jól og Hólmfríður K. Gunnarsdóttir þýddi. Lítil bók, tæpar 140 síður í mórauðri kápu. En hún hafði með- mæli. Páll Skúlason prófessor bað menn að lesa hana. Hún kynnir lífsspeki dr. Frankls í Vínarborg. Hún flutti formála eftir amerískan pró- fessor, Gordon W. Allport. Hann er kynntur sem fyrrver- andi prófessor í sálar- fræði við Harvardháskóla og í far- arbroddi höfunda og kennara á sínu sviði: Það var einkum fyrir braut- ryðjendastörf prófessors Allports að hinar mikilvægu kenningar dr. Frankls voru kynntar í Bandaríkj- unum. Hólmfríður segir í eftirmála þýð- ingar sinnar: „Eg hef kosið að kalla kenningu Frankls lógóþerapíu. Gríska orðið logas hefur verið þýtt á marga vegu, t.d. orð, merking, rök en Frankl þýðir það með tilgangi (meaning)." Kjarninn í kenningu Frankls er sá að hamingja mannsins sé undir því komin að hann finni líf sitt hafa tilgang, að hann viti til hvers hann lifir. Þessi tilgangur er þannig tilkom- inn að maðurinn er ábyrgur fyrir einhveiju. Abyrgð og tilgangur veita verkefni. Frankl telur að vegna tilgangs- leysis fari fjöldi manns á mis við lífsgleði og lífsnautn. Þetta er böl aldarinnar. Afbrot ýmiskonar og neyslu áfengis og annarra eiturlyfja má oft rekja þangað. Það er kannske ógætilegt af mér að fullyrða að dr. Frankl telji að manneskjunni líði best ef hún á í tvísýnni baráttu fyrir það sem hún ábyrgist. Samt held ég að það sé ekki fjarri sanni. Gordon Allport segir svo í for- mála sínum: „Dr. Frankl segir í þessari bók frá þeirri reynslu sem leiddi til þess að hann upp- götvaði lógóþerapíu. Langvarandi fangavist í dýrslegum fangabúð- um rændi hann öllu nema lífinu sjálfu. Fað- ir hans, móðir, bróðir og eiginkona dóu í fangabúðum eða voru send í gasklefann. Hann missti alla fjjöl- skylduna nema eina systur í fangabúðun- um.“ Viktor Frankl talar um uppgjafasýkina sem alþekkt var í fangabúðunum. Hún lýsti sér svo „að fangarnir neituðu allt í einu að fara á fætur klukkan 5 og halda til vinnu en héldu kyrru fyrir í skálanum í Eyða má barlómi og bölmóði en vekja lífstrú og lífsnautn, segir Halldór Kristjánsson frá Kirkjubóli um bók Yiktors Frankl og lífsspeki hans. hlandblautum og saurugum hálmi. Þeim varð ekki þokað, hvorki með góðu né illu. Og svo gerðist hið dæmigerða. Þeir drógu sígarettu djúpt upp úr vasa sínum og fóru að reykja. Þá vissum við að þeir mundu deyja innan tveggja sólar- hringa eða þar um bil. Tilfínningin um tilgang var horfin og stund- arfróun var komin í hennar stað. Minnir þetta okkur ekki á svipað fyrirbrigði sem við sjáum daglega? Eg á við unglingana sem tala um sjálfa sig sem „framtíðarlausa" kynslóð. Þeir hugga sig að vísu ekki við sígarettu - heldur eiturlyf. Eiturlyfjaneysla er í raun ein hlið almennara vandamáls, þ.e.a.s. til- gangsleysistilfinningar vegna þess að frumþörfum okkar hefur ekki verið fullnægt. Tilfinning fyrir til- gangsleysi er á hinn bóginn orðið útbreitt vandamál í iðnvæddum ríkjum." Síðan segir Frankl frá atvinnu- lausu fólki og ellilífeyrisþegum sem þjáðust af þunglyndi. „Menn settu samasemmerki á milli þess að vera atvinnulausir og gangslausir og á milli þess að vera gagnslausir og að líf þeirra væri tilgangslaust. Þunglyndið hvarf þegar mér tókst að telja sjúklingana á að taka þátt í æskulýðsstarfi, fullorðinsfræðslu, sækja almenningsbókasöfn og þess háttar, í stuttu máli að fylla langan frítíma með einhvers konar ólaun- uðu en mikilvægu starfi. Þunglynd- ið hvarf þótt fjárhagsstaðan breytt- ist ekki og hungrið væri samt við sig. Sannleikurinn er sá að maður- inn lifir ekki á bótunum einum sam- an.“ „í fangabúðunum, þessari lifandi rannsóknarstofu, og í prófraunun- um urðum við t.d. vitni að því að sumir félaganna höguðu sér eins og svín, aðrir eins og dýrlingar. Maðurinn býr yfir tilhneigingu til hvors tveggja. Það er háð ákvörðun en ekki aðstæðum, hvor hliðin verð- ur ofan á.“ Maðurinn ræður ekki örlögum sínum en á að ráða viðbrögðum sín- um hvað sem að höndum ber. Eina tilvitnun enn. Dr. Frankl segir: „Vissulega er manneskjan dauð- leg og frelsinu eru takmörk sett. Maðurinn ræður ekki yfir aðstæð- unum en honum er í sjálfsvald sett, hvernig hann bregst við þeim. Eins og ég orðaði það einu sinni: „Ég sem er prófessor í tveim greinum, taugasjúkdómafræði og geðlæknis- fræði, geri mér fyllilega grein fyrir að hve miklu leyti maðurinn er háður líffræðilegum, sálfræðilegum og félagslegum aðstæðum. En til viðbótar því að vera prófessor í tveim greinum hef ég lifað af vist í fernum fangabúðum - þ.e.a.s. einangrunarbúðum - og sem slíkur get ég borið vitni um óvænta getu mannsins til að standast og bjóða birginn hræðilegustu aðstæðum sem hægt er að hugsa sér.“ Þriðji Vínarskólinn leggur öllu sálgæslufólki orð á tungu. Með þeim má eyða barlómi og bölmóði en vekja lífstrú og Iífsnautn. Því fagna góðir lesendur þýðingar Hólmfríðar. Höfundur er rithöfundur. Þriðji Vínarskólinn Halldór Kristjánsson Skattar unga fólksins ÞAÐ ÞEKKIST sú skoðun og þykir fín bæði meðal ungra og hinna sem eldri eru, að ungt fólk greiði litla sem enga skatta þar sem það sé að mestu laust við tekju- skattinn. Nú er það út af fyrir sig rétt að ungt fólk greiðir alla jafna lægri tekju- skatta en aðrir, en því miður er ekki þar með sagt að skattbyrðar þess séu léttar. Ríkis- sjóður hreppir nokkur hundruð krónur í hvert skipti sem keypt er pítsa og þegar kaup eru fest á peysu og buxum getur ríkissjóður hagnast um þúsundir króna. Meirihlutinn af þeim þúsundum sem fara í bensín á bílum ung- menna lenda í ríkissjóði, nýr geisladiskur sem keyptur er aflar ríkissjóði hundraða króna og svo mætti lengi telja. Það er nánast sama hvenær menn dirfast að taka upp budduna, alltaf tekst stóra bróður að krækja í væna summu. Til að sýna í samhengi hvað um er að ræða og hversu mikið ríkissjóður fær í sinn hlut með neyslusköttum, sem leggjast vita- skuld bæði á unga og aidna, má sjá í fjárlögum ársins í ár að virðisauka- skatturinn skilar rík- inu 49 milljörðum króna, tollar 2 millj- örðum, vörugjöld 17, áfengisgjald 2 millj- örðum og aðrir óbeinir skattar 9 milljörðum. Samtals hefur ríkið því um 79 milljarða í tekjur með sköttum á neyslu, eða svokölluð- um vöru- og þjón- ustusköttum. Af þess- ari sköttum greiðir ungt fólk vitaskuld jafnt hlutfall og aðrir, þannig að það er full- ljóst að ungmenni þessa lands búa ekki í neinni skattaparadís. Skemmtana- skatturinn Sérstök ástæða er í þessu sam- hengi til að nefna einn skatt sem er eins og sniðinn til að kroppa fé af fátækum ungmennum, en það er skemmtanaskatturinn. Hann er gott dæmi um þá hug- myndaauðgi og þann innblástur sem talsmenn hárra skatta virðast ávallt njóta, því þeir eru ævinlega reiðubúnir að láta sér detta í hug nýja skatta þegar þeim þykir ríkis- kassinn geta borið fleiri krónur. Hvenær sem ung manneskja tekur upp budduna, segir Torfi Krisljánsson, í grein um skattadaginn, hirðir ríkissjóður drjúgan hluta. Gleði unga fólksins þótti meiri en góðu hófi gegndi og því nauðsyn- legt að leggja einhveijar hömlur á hana. Enda þótti það snjallræði að setja skatt á þá auðlind sem skemmtanafýsn unga fólksins var orðin. Gleði þess skyldi virkjuð í þágu ríkiskassans og ríkiskassinn um leið nýttur sem hemill á gleði þess. Kátína og ærsl unga fólksins annars vegar og fjárfrek ríkishítin hins vegar myndu nú vegast á og finna hina einu sönnu hagfræði- legu harmóníu. Skattapúkinn færðist skrefi nær því markmiði sínu að hafa af okkur allt sem við eignumst og við hörfuðum skref undan í helsisátt. Torfi Kristjánsson Eg vil kjósa minn heimilislækni og sýslumann líka EINS OG allir vita hafa prestar verið kosn- ir með einhveijum hætti á íslandi, annað hvort með kjörmannakosn- ingu eða í almennri kosningu. Ég verð að segja það, að mér fínnst þetta fyrirkomulag svo afburða gott, að full ástæða væri til að við fengjum að kjósa okkur heimilislækna og sýslu- menn líka. Ég sé enga annmarka á því. Læknirinn Eins og dæmin sanna er það ætíð þannig, að fólkið kýs þá sem það vill. Eg skil satt að segja ekkert í því að megin- rökin fyrir prestskosningum, sem eru þau, að samband prests og sókn- Auk þess legg ég til að í þessu nýja fyrir- komulagi, segir Þórey Guðmundsdóttir, verði það ávallt haft að leiðar- ljósi að yfirlæknar og sýslumenn verði karlar og undirmenn konur. arbama sé svo náið, gildi ekki líka um læknana. Ég veit þess meira að segja dæmi, að læknar vaða innan í fólk sem prestar gera almennt ekki. Hvað er náið samband ef ekki það? Þeir skoða inn í eyrun á manni, augun, munninn, nefið og önnur þau op sem fyrirfinnast kunna á líkam- anum. Hvað er náið ef ekki það? Sýslumaðurinn Ég vil líka fá að kjósa sýslumanninn. Það er einnig náið persónulegt samband milli sýslu- manna og almenns borgara. Hugsið ykkur . tii dæmis, þegar sýslu- menn senda útsendara sína inn á heimili ykkar einhverra erinda og taka jafnvel upp á því að fjarlægja eitthvað í nafni laganna, eigur okkar eða jafnvel ætt- ingja. Hvað er náið sam- band ef ekki það? Viðurkennast verð- ur þó, að þessu hef ég komist hjá en frétt hef ég af því að þetta hafi verið gert. Um prestskosningu Fyrirkomulag prestskosninga er svo frábært eins og allir vita, að taka mætti það upp óbreytt. Þó upp *- geti komið staða þegar enginn veit hvað gera skal, né heldur hvert næsta skref gæti hugsanlega orðið, er það ekkert til að láta hræða sig. Blessaðir fjölmiðlamir verða að hafa eitthvað til að fjalla um og fólk eins og ég að senda aðsendar greinar. Auk þess legg ég til að í þessu nýja fyrirkomulagi verði það ætíð og ávallt haft að leiðarljósi að yfir- læknar og sýslumenn verði karlar og undirmenn konur. Þannig er það í kirkjunni, allir sóknarprestar í líf- , vænlegum brauðum, utan einn, eru karlar og þið hljótið að viðurkenna það, að það er óumdeilt og hið ágæt- asta fyrirkomulag. Höfundur er sóknarprestur og félagsráðgjafi. Guðmundsdóttir SMAAUGLYSINGAR FELAGSLIF Konur athugið! Síðasti Aglow-fundurinn fyrii sumarfrí er í kvöld, 5. júní, kl. 2C á Háaleitisbraut 58-60, 3. hæð. Ásta Júlíusdóttir talar til okkar. Komdu og vertu með, því að Aglow er fyrir allar konur, þig líka. Stjórn Aglow Reykjavík. Hjálpræðis- herinn Kirkjustræti 2 í kvöld kl. 20.30: Kvöldvaka i umsjá starfsfólks gistihússins. Happdrætti og veitingar. Allir hjartanlega velkomnir. Dagsferðir sunnudaginn 8. júní: Kl. 10.30 Fjallasyrpan, 3. áfangi. Gengið á Botnssúlur. Kl. 10.30 Árganga. Farið frá Svartagili inn i Öxarárdal. Helgarferð næstu helgi 6.-8. júnf Skjaldbreiður — Hlöðufell - Uthlíð. Skráning hafin i sólstöðuferðir 20.-22. júní, Fimmvörðuháls, Snæfellsjökull, Básar. FERÐAFÉLAG ® ÍSLANDS MÖRKINNI6 - SlMI 568-2533 Helgarferðir um næstu helgi: Ferð á slóðum Eyrbyggju o.fl. 7.-8. júní. Söguskoðun, náttúruskoðun. Einstök ferð. Upplýsingablað á skrifstofu. Pantið fyrir miðvikudagskvöld. Þórsmerkurferð 6.-8. júní. Gist í Skagfjörðsskála. Laugardagur 7. júní kl. 09.00 Á söguslóðir Njálu. Fróðleg og skemmtileg ferð með Ragnheiði Erlu Bjarnadóttur. Verö kr. 2.500. Kl. 20.00 Kvöldganga á Esju (Kerhólakambur). Verð kr. 1.000. Sunnudagur 8. júní kl. 10.30 Hengilssvæðið, 2. áfangi 70 km göngu. Botnadalur — Grámelur — Nesjavellir. 10 km ganga. Kl. 13.00 Hengilssvæðið, seljaskoðun. Nýstárleg og fróð- leg gönguferð í fylgd Sigurðai Hannessonar á Villingavatni. Fræðsluritið nýja um Hengils- svæðið er ómissandi i þessar ferðir. Brottför frá BSÍ, austan- megin, og Mörkinni 6. Skráið ykkur á heillaóska- og áskriftarlista í afmælisriti Ferðafélagsins, Ferðabók Konrads Maurers. Sálarrannsóknarfélag j Suðurnesja, Víkurbraut 13, Keflavík. Fjöldafundur María Sigurðardóttir miðill held- ur fjöldafund i húsi félagsins é Víkurbraut 13, Keflavík, í dag, fimmtudaginn 5. júni, kl. 20.30 Húsið opnað kl. 20.00. Aðgangui kr. 1.000. Allir velkomnir. Stjórnin. r Höfundur erfélagi í Heimdalli.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.