Morgunblaðið - 28.10.1997, Blaðsíða 24

cís veei saaoTHO ,8s HUOAGui.Qifl«i
24 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1997 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LISTiR
Talið að HlV-sýkingar í Asíu
tvöfaldist til ársins 2000
Alnæmi verður
útbreiddast í Asíu
innan fárra ára
Manila. Reuters.
ASÍA mun innan fárra ára taka
við af Afríku sem sá heimshluti
sem verst hefur orðið fyrir barð-
inu á veirunni sem veldur al-
næmi, og Asíubúar mega ekki
sofna á verðinum í trausti þess
að ný lyf muni koma til bjargar.
Þetta kom fram í ávarpi Pet-
ers Piots, framkvæmdastjóra
HIV- og alnæmisáætlunar Sam-
einuðu þjóðanna, UNAIDS, á
alþjóðlegu þingi er haldið er í
Manila á Filippseyjum um að-
ferðir til þess að hefta út-
breiðslu alnæmis í Asíu. Um
3000 sérfræðingar frá 65 lönd-
um sitja þingið.
Ef ekki verður gripið til að-
gerða gegn alnæmisvánni í Asíu
nú þegar gæti orðið „harmleikur
sem á sér engin fordæmi í mann-
kynssögunni“ meðal þeirra millj-
arða manna sem búa í heimsálf-
unni, sagði Piot.
„Miðað við tölur eingöngu
verður það innan fárra ára,“
sagði hann á fréttamannafundi
er hann var spurður hvenær
reikna mætti með að Asía tæki
við af Afríku sunnan Sahara
sem sá heimshluti þar sem tala
þeirra, er sýktir væru af HIV-
veirunni (Human Immunodefici-
ency Virus) er veldur alnæmi
(Acquired Immune Deficiency
Syndrome, AIDS), yrði hæst í
heiminum.
Piot sagði að þetta ætti ekki
að koma neinum á óvart vegna
gífurlegs íbúafjölda í Asíulönd-
um á borð við Kína, Indónesíu
og Indland. „Leiðtogar þessa
heimshluta eiga nú sögulegt
tækifæri til þess að koma í veg
fyrir að þetta gerist,“ sagði Piot.
Áætlað er að um sjö milljónir
Asiubúa, þar af þijár til fímm
milljónir á Indlandi, beri nú HIV-
veiruna og reiknað er með að
talan tvöfaldist fram til ársins
2000. í Afríku eru nú um 14
milljónir manna sýktir af annað-
Auglýsing þessi er eingöngu birt i upplýsingaskyni
Skuldabréf SP-Fjármögnunar hf.
________1. flokkur 1997______
á Verðbréfaþing íslands
Verðbré/aþing íslands liefur ákveðið að taka
skuldabréf SP-Fjármögnunar hf, l.flokk 1997 á
skrá. Bréfin verða skráðfimmtudaginn
30. október nsestkomandi. Skráningarlýsingu og
þau gögn sem vitnað er til í henni s.s. samþykktir
og síðasta ársreikning er hægt aðfá hjá
Kaupþingi hf, umsjónaraðila skráningarinnar.
KAUPÞING HF
Ármúla 13A • 108 Reykjavik • Sími 515 1500 • Fax 515 1509
hvort HIV eða alnæmi, að því
er fram kom í máli Piots.
Varað við oftrú á lyf
Piot segir að þess hættulega
misskilnings gæti meðal fjölda
manns í mörgum ríkjum að far-
aldurinn sé liðinn hjá, vegna
þess að meðferð með tiltekinni
lyíjablöndu hefur dugað vel
gegn útbreiðslu HlV-veirunnar
í sumum einstaklingum og orðið
til þess að dregið hefur úr dánar-
tíðni af völdum sjúkdómsins á
Vesturlöndum.
„Það er enn langt í land,“
sagði Piot. Lyfin væru ekki
lækning. „Þau eru gífurlega
dýr. Þau hafa alvarlegar auka-
verkanir. Og þau virka ekki í
öllum tilvikum." Piot sagði enn-
fremur að kirkjudeildir gætu
tekið þátt í baráttunni, þar á
meðal rómversk-kaþólska kirkj-
an, sem er andvíg notkun
smokka.
„Þegar þetta er spuming um
líf eða dauða þá get ég ekki
skilið að nokkur trúarhreyfing
vilji glata öllum meðlimum sín-
um vegna þessa sjúkdóms,“
sagði Piot. „Maður getur ekki
reiknað með því að kardínálam-
ir mælist til þess að fólk noti
smokka, en ég vænti þess að
þeir verði ekki þrándur í götu.“
Asískir sérfræðingar taki
frumkvæðið
Fidel Ramos, forseti Filipps-
eyja, skoraði á heilsugæsluliða
og sérfræðinga í Suður-Asíu að
taka frumkvæðið í rannsóknum
á alnæmi. „Við í Suður-Asíu
getum ekki reitt okkur að eilífu
á aðgerðir Vesturlanda ... Ef við
viljum leggja okkar að mörkum
getum við sannarlega tekið þátt
í baráttunni við alnæmi og jafn-
vel í að finna lækningu," sagði
Ramos er þingið var sett á laug-
ardag.
Carmen Negra í
Islensku óperunní
ROKKÓPERAN Carmen Negra eft-
ir Bretana Stewart Trotter og Call-
um McLeod verður sett upp í ís-
lensku ópemnni í vor en verkið er
byggt á einni kunnustu ópem allra
tíma, Carmen eftir George Bizet.
Höfundarnir munu sjálfir stýra upp-
færslunni og eru væntanlegir til
landsins á fimmtudag vegna prufu-
söngs sem fram mun fara í íslensku
ópemnni um helgina. Frumsýning
er fyrirhuguð 29. maí 1998.
„Hafi Islenska óperan gengið
langt með uppfærslunni á Cosi fan
tutte eftir Mozart má segja að hún
stígi skrefið til fulls með Carmen
Negra - þar er tónlistin nefnilega
líka færð i nýjan búning, ekki bara
sagan,“ segir Garðar Cortes ópem-
stjóri en öll tónlistin í verkinu er
eftir Bizet — í rokkútsetningum.
Segir Garðar að tilgangurinn
með uppfærslunni sé öðru fremur
að höfða til yngra fólks - „aldurs-
hópa sem eiga erindi inn í óperuna,
þótt þeim hafí til þessa ekki fundist
hún vera fyrir sig“.
Carmen Negra skrifuðu Trotter
og McLeod að beiðni hins virta
austurríska ópemmanns Hans Gab-
ors, sem lést fyrir skemmstu, og
var verkið fmmsýnt í Vínarborg
vorið 1988. Stýrðu höfundamir
sjálfír uppfærslunni sem fékk góðar
viðtökur, bæði hjá áhorfendum og
gagnrýnendum, og gekk í þijú ár
í „Vöggu ópemnnar“. Finnar, nánar
tiltekið óperan í Tampere, tóku síð-
an Carmen Negra upp á sína arma
í fyrra og féll sú sýning jafnframt
í fijóan jarðveg.
Tildrög samstarfs íslensku óper-
unnar og Trotters og McLeods em
þau að Garðar sá Carmen Negra í
Tampere í fyrra. „Það hefur greini-
lega frést af ferðum mínum þar því
skömmu síðar fékk ég fyrirspum
um það hvernig mér hefði líkað
sýningin. Voru þar komnir höfund-
amir sjálfir. Ég sagði þeim af hrein-
skilni hvað mér hefði líkað og hvað
Ljósmynd/Óperan í Tampere
SÖNGKONAN Caron í hlut-
verki Carmen Negra í upp-
færslu óperunnar í Tampere
í Finnlandi.
ekki og í framhaldi kom upp sú
hugmynd að íslenska óperan setti
verkið upp. Og þetta er niðurstað-
an,“ segir Garðar.
Alþjóðleg uppfærsla?
Hann kveðst hafa lagt áherslu á
að sýningin hér á landi yrði tölu-
vert frábrugðin sýningunni í Finn-
landi - meiri áhersla yrði lögð á
dans og hreyfílist. Þá óskaði Garðar
eftir því að höfundarnir stýrðu sjálf-
ir uppfærslunni, líkt og þeir gerðu
í Vínarborg á sínum tíma. „Þeir
tóku strax vel í þá hugmynd enda
gefst þeim nú tækifæri til að laga
það sem betur hefði mátt fara þar.“
Garðar segir ennfremur að hugur
höfundanna standi til þess að fara
með sýninguna á flakk um heiminn
takist vel til hé_r á landi. Yrði það
þá gert í nafni íslensku óperunnar,
sama hvort söngvararnir yrðu þeir
sömu eður ei. „Við erum því hugs-
anlega að tala um alþjóðlega upp-
færs!u.“
Að sögn Garðars er tilgangur
komu Trotters og McLeods til
landsins á fimmtudag og prufu-
söngsins, sem standa mun í þijá
daga, að velja í sautján til tuttugu
hlutverk sem ráð er fyrir gert í
handriti. Reiknar Garðar með að
þeir muni fyrst og fremst beina
sjónum sínum að popp- og rokk-
söngvurum, þótt óperusöngvurum
verði vitskuld ekki vísað á dyr.
Tækni þeirra gerist aftur á móti
ekki þörf í Carmen Negra sem sé
fyrst og síðast rokkópera. „Það er
hin hliðin á sönglistinni, poppsöng-
urinn, sem verður í fyrirrúmi í þess-
ari sýningu."
Þótt Carmen Negra sé í grund-
vallaratriðum trú söguþræði óperu
Bizets er verkið talsvert frábrugðið
fyrirmyndinni. Sögusviðið er Santa
Maria, uppspunnið ríki í Suður-
Ameríku, þar sem áþján, bylting
og yfírvofandi heimsmeistaramót í
knattspyrnu setja sterkan svip á
gang mála. José og Carmen mæta
örlögum sínum í skugga kaþólsku
kirkjunnar og vúdútrúar. Hann er
prestlingur sem orðið hefur manni
að bana og hún dularfull þokka-
gyðja sem grefst, í krafti fjöl-
kynngi, jöfnum höndum fyrir um
atburði í fortíð sem framtíð. Escam-
illo er stormsenter í knattspyrnu-
landsliði Santa Maria sem ætlar sér
heimsmeistaratitilinn.
Ekki er ljóst á þessari stundu
hvort textar verða sungnir á ensku
eða íslensku.
Dansnokkurinn mættur
í Borgarleikhúsið
ÍSLENSKI dansflokkurinn flutti starfsemi sína
frá Engjategi 1 í Borgarleikhúsið í gær, mánu-
dag. Leikarar og starfsfólk Leikfélags Reykja-
víkur tóku á móti dansflokknum með blómum,
gamni og glensi en eins og kunnugt er voru
samningar um flutning dansflokksins í Borgar-
leikhúsið undirritaðir af hálfu menntamálaráðu-
neytisins og dansflokksins annars vegar og
Reykjavíkurborgar og Leikfélags Reykjavíkur
hins vegar 7. október síðastliðinn.
Fyrsta verkið sem dansflokkurinn sýnir í
Borgarleikhúsinu eftir flutningana er eftir Þjóð-
verjann Jochen Ulrich og er byggt á leikriti
Heinrich von Kleist, Trúlofun í Sankti Dómingó.
Katrín Hall, listdansstjóri, stýrir uppsetningunni
en frumsýnt verður 7. nóvember.
Morgunblaðið/Þorkell
ÞÓRHALLUR Gunnarsson, formaður Leikfé-
lags Reykjavíkur, tekur á móti Katrínu Hall,
listdansstjóra, er Islenski dansflokkurinn kom
til starfa í Borgarleikhúsinu í gær.
KVIKMYND Gísla Snæs Erlingssonar
„Benjamín dúfa“, fær frábæra dóma
í danska blaðinu Weekendavisen fyrir
skömmu. Fer gagnrýnandinn, Bo
Green Jensen, lofsamlegum orðum um
söguna, sem er eftir Friðrik Erlings-
son, myndina og íslenska sagnahefð.
„Islendingar eru menningarþjóð,
sem leggur mikið upp úr endurminn-
ingunni. Þá tilfínningu fær maður
að minnsta kosti þegar maður sér
kvikmyndir og les bækur sem skrif-
aðar hafa verið eftir 1980,“ segir í
upphafí dómsins.
Þar eru nefndar til sögunnar bæk-
ur Einars Más Guðmundssonar og
myndir Friðriks Þórs Friðrikssonar
en þær eigi það sameiginlegt að
fjalla um eftirstríðsárin, átakatíma,
braggalíf og Marshall-hjálp. Segir
Green Jensen að íslenskar myndir
„Benjamín dúfa“ sýnd
í Danmörku
„Dulbúin
fullorðins-
mynd“
séu eitt það traustasta og skýrasta
sem sé að fínna í norrænni kvik-
myndagerð síðustu ára og dæmi um
það séu „Bíódagar" Friðriks Þórs.
„Benjamín dúfa“ er sögð „tær
lýsing á glötuðu sakleysi“ og að
vegna efnisins og þá ekki síður fjöl-
margra vandlega unninna tilvísana,
sé í raun um dulbúna fullorðinsmynd
að ræða. „Myndin er hvorki meira
né minna en frábær. Mikill styrkur
hennar liggur í þeirri nákvæmni sem
lögð er í að lýsa heimi drengjanna
og veikleiki hennar liggur í allmörg-
um endurlitum og hugleiðingum um
eðli upprifjunarinnar.“
Gagnrýnandinn líkir myndinni við
„Stand by Me“, mynd Rob Reiners.
Segir hann í grundvallaratriðum um
sömu mynd að ræða. „Mynd Reiners
sló ekki í gegn því að áhorfendur
líta sjálfkrafa á mynd um börn sem
mynd fyrir börn. En hún hefur lifað
lengi og það mun mynd Erlingssons
einnig gera. Maður veltir því fyrir
sér hvers vegna hún hafi verið kynnt
sem barnamynd ... Maður verður
að vera á aldur við hinn fullorðna
Benjamín eigi maður að skilja alla
þætti myndarinnar."