Morgunblaðið - 28.10.1997, Qupperneq 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Afkoma ríkissjóðs
% af VLF
1
-4
1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
BJ Áhrif innköllunar spariskírteina ® Afkoma án innköllunar
Batnandi af-
koma ríkissjóðs
Á UNDANFÖRN-
UM árum hefur af-
koma ríkissjóðs stöð-
ugt farið batnandi.
Tekist hefur að draga
úr útgjöldum og þar
með lánsfjárþörf.
Raunar má segja að
• ríkisstjórn Davíðs
Oddssonar hafi í öllum
meginatriðum tekist
að ná efnahags-
markmiðum sínum.
Gróska ríkir í efna-
hagslífinu og hagvöxt-
ur hér á landi er meiri
en í þeim löndum, sem
við helst berum okkur
saman við. Kjara-
samningar hafa verið gerðir til
þriggja ára án þess að markmiðum
* um stöðugt verðlag hafi verið fóm-
að. Á næstu árum gefst því tæki-
færi til að styrkja samkeppnisstöðu
íslenskra fyrirtækja enn frekar.
Það hefur náðst mikil-
vægur árangur í ríkis-
fjármálum, segir Frið-
rik Sophusson í þessari
fyrstu grein af þremur,
og stefna ber að enn
frekari árangri.
Kaupmáttur heimilanna hefur auk-
ist verulega og gert er ráð fyrir
að hann vaxi enn á næstu árum
vegna gildandi kjarasamninga og
tekjuskattslækkunar, sem ákveðin
var fyrr á þessu ári.
Traustari staða ríkisfjármála
Batnandi afkoma ríkissjóðs á
undanförnum árum á mikinn þátt
í auknum stöðugleika í efnahags-
lífinu. Samkvæmt fjárlagafrum-
varpinu fyrir árið 1998 er gert ráð
fyrir afgangi, annað árið í röð,
eftir samfelldan halla frá miðjum
síðasta áratug. Miðað við hefð-
bundnar uppgjörsaðferðir
(greiðslugrunn) svarar niðurstaða
frumvarpsins til 3,2 milljarða
króna tekjuafgangs, en samkvæmt
nýrri framsetningu (rekstrar-
grunni) er gert ráð fyrir rúmlega
hálfum milljarði króna
í afgang. Eins og fram
kemur á meðfylgjandi
línuriti nam hallinn á
ríkissjóði 3,2% af
landsframleiðslu á ár-
inu 1991, en það svar-
ar til um 18 milljarða
króna halla á verðlagi
í dag. Árið 1998 er
hins vegar talið að rík-
issjóður verði rekinn
með 3 milljarða króna
afgangi, semjafngildir
0,6% af landsfram-
leiðslu.
Mikilvægur
árangur
Árangurinn sem náðst hefur í
efnahags- og ríkisfjármálum að
undanförnu er mikilvægur. Áfram
ber að stefna að frekari afgangi á
ríkissjóði á næstu árum til að
lækka skuldir ríkisins og draga úr
þeim vaxtakostnaði sem skulda-
söfnun vegna hallareksturs und-
anfarinna ára hefur leitt til.
Traustari staða ríkisfjármála hefur
einnig gert kleift að lækka skatta
heimilanna og auka útgjöld til vel-
ferðar- og menntamála. Þessi
árangur er mikilsverður, ekki að-
eins á íslenskan mælikvarða heldur
einnig í samanburði við aðrar þjóð-
ir. Þannig má nefna að ísland hef-
ur, eitt fárra Evrópurílq'a, að und-
anförnu uppfyllt öll almenn skil-
yrði Maastrichtsáttmálans, hvort
sem iitið er til afkomu og skulda-
stöðu ríkisins eða verðbólgu og
vaxta.
Þessi árangur hefur einnig orðið
til þess að bandarísku matsfyrir-
tækin Moody’s og Standard &
Poor’s hafa hækkað lánshæfismat
íslenska ríkisins að undanfömu
með tilvísun til þess sem traust og
ábyrg hagstjórn hér á landi und-
anfarin ár hefði skilað. Þá hefur
efnahagsstefnan stuðlað að bættri
samkeppnisstöðu atvinnulífsins,
eins og fram kemur í alþjóðlegum
samanburði, og er ísland nú mun
framar í röðinni en fyrir 5-10
áram. Eftir þessum árangri er tek-
ið á alþjóðavettvangi auk þess sem
hann skilar sér í betri lífskjöram
þjóðarinnar.
Höfundur er fjármálaráðherra.
Friðrik
Sophusson
IÐNAÐARHURÐIR
FELIIHURÐIR LYFTIHURÐIR
GÖNGUHURÐIR ELDVARNARHURÐIR
ÍSVAL-öOKGAX ErlF.
MÓf DABAKKA 9. 1 12 REYKJAVIK
SÍMI 587 8/50 - FAX 587 8751
Mikiá úrvd ðf
fflllegum rúmfatnaði
SkóUvörðusHft 21 Sími 551 405(1 Reykiavík
Góðar eru gjafir þínar
í MORGUNBLAÐ-
INU fimmtudaginn 23.
október sl. var frá því
greint að Landsbanki
Islands - banki allra
landsmanna - hefði
selt rúmlega 18% hlut
sinn í fyrirtækinu
Samskipum hf. Sölu-
verð bréfanna hefði
verið nafnvirði þeirra
eða þar um bil, sem eru
um 165 milljónir
króna.
Fullyrða má að
kaupendur bréfanna
hafi dottið þarna í
óvenjulegan lukkupott.
Samkvæmt daglegu
yfirliti af Opna tilboðsmarkaðnum,
sem Morgunblaðið birtir, er gengi
hlutabréfa í Samskipum hf. um 3,16
um þessar mundir. Af því má ráða
að markaðsvirði þessara bréfa sé
ekki 165 milljónir króna, heldur ríf-
lega þreföld sú upphæð, eða um
520 milljónir króna. Mismunurinn
er litlar 355 milljónir króna.
Lukkunnar pamfílar
Þetta er óvæntur höfðingsskap-
ur, af hálfu Landsbankans. Nokkuð
sem menn eiga almennt ekki að
venjast í viðskiptum sínum við fjár-
málastofnanir. Hveijir skyldu það
því vera sem njóta þessara notalegu
viðskiptakjara - fá þarna heilar 355
milljónir króna á silfurfati?
Samkvæmt frétt Morgunblaðsins
era þeir lukkunnar
pamfílar sem eignuð-
ust bréfin í Samskip-
um, aðrir hluthafar fé-
lagsins. Blaðið tilgrein-
ir sérstaklega sem
kaupendur á þessari
óvæntu haustútsölu á
hlutabréfamarkaðnum:
Ólaf Ólafsson, for-
sljóra Samskipa, þýskt
skipafélag, Mastur,
sem er eignarhaldsfé-
lag Olíufélagsins, ís-
lenskra sjávarafurða
og Samvinnulífeyris-
sjóðsins, Sund hf.,
Samheija hf., Eignar-
haldsfélag Alþýðu-
bankans hf., Flutninga hf. sem er
dótturfyrirtæki stærsta tryggingar-
félags landsins VÍS, Heklu hf.
355 milljón króna „gjöf“ frá
Landbankanum
Þetta hljóta að teljast fremur
óvenjuleg viðskipti þar sem sölu-
verðið er þriðjungur hins opinbera
markaðsverðs.
Viðbrögð kaupendanna era ofur
skiljanleg. Vitaskuld taka þeir
hlutabréfum fagnandi, sem seld era
með um 70 prósenta afslætti. Allt
annað væri í sjálfu sér stórfurðu-
legt. Þeir áttu forkaupsréttinn og
hver fúlsar við því að fá eign, sem
er metin á 520 milljónir, fyrir 165
milljónir króna. Skárra væri það
nú. Þau gerast tæplega rausnar-
Tæplega geríst það oft
að banki í eigu ríkisins
slái tvo þriðju af skráðu
markaðsvirði eignar
sinnar, segir Einar K.
Guðfinnsson, og af-
hendi síðan öðrum til
ráðstöfunar og varan-
legrar eignar.
legri sölutilboðin á hlutabréfamark-
aðnum nú um stundir.
355 milljón króna „gjöf“ frá ríkis-
banka til hlutahafa í tilteknu hluta-
félagi, er gjörningur sem lýsir
óvanalegu örlæti, svo ekki sé nú
meira sagt.
Hvað heita slikir viðskiptahættir?
Það skal ósagt látið. En tæplega
gerist það oft, að banki í eigu ríkis-
ins, slái tvo þriðju af skráðu mark-
aðsvirði eignar sinnar og afhendi
síðan öðram til ráðstöfunar og var-
anlegrar eignar. - Sérstaklega ekki
þegar um er að ræða nær fimmt-
ungshlut í næststærsta skipafélagi
landsins.
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins á
Vestfjörðum.
Einar K.
Guðfinnsson
Stjórnvaldsníðsla
- af hverju?
MEÐ opnu bréfi til
forsætisráðherra dag-
settu 23. september
1997 var vakin at-
hygli forsætisráð-
herra, almennings og
stjómsýslunnar á
vinnulagi á æðstu
stöðum sem mismunar
læknum með því að
sniðganga þá í málum
sem varða sérgreinar
þeirra og þar með
einnig skjólstæðinga
þeirra, sjúklingana.
Ekki hefur fengist upp
gefið hvers vegna
blóðfræðingar (og
reyndar einnig veira-
fræðingar) vora sniðgengnir við
skýrslugerð á vegum ráðuneytisins
um sameiningu rannsóknastofa, en
undirbúningur að breytingum er
hafínn í heilbrigðis- og fjármála-
ráðuneytinu þrátt fyrir að vakin
hafí verið athygli á því, að við til-
lögugerðina kunni ekki allt að vera
sem sýnist; að verið sé að gæta
hagsmuna einstakra sérgreina en
ekki að tryggja lækningar eða bestu
hagsmuni sjúklinga. Því era eftir-
taldar spurningar settar hér fram:
Af hveiju á að sameina rann-
sóknastofur mismunandi sérgreina
í eina rannsóknadeild þvert ofan í
endurteknar yfirlýsingar stjómar
læknaráðs Landspítalans sem 6.
október 1997 samþykkti eftirfar-
andi yfírlýsingu: „Stjórnin telur að
sérhver sérgrein eigi
að sjá um rekstur
rannsóknastofu í sinni
grein. Hefur þar engin
breyting orðið á
stefnu fyrri stjórn-
ar... “
Af hveiju skipta
læknisfræðileg sjón-
armið engu við
ákvarðanir um sam-
einingu rannsókna-
stofa? Fagleg sjónar-
mið hafa verið hunds-
uð á Landspítalanum.
Af hveiju er talið
hagkvæmt eða æski-
legt, að taka stjórnun-
arábyrgð, rekstrar-
lega og faglega, af þeim læknum
rannsóknastofanna sem sjúkdóms-
greina þar og leysa þar vandamál
og flytja lausnina með sér til eigin
sjúklinga á legudeildum eða til ann-
arra lækna og sjúklinga þeirra með
ráðgjöf og fela hana, stjómunar-
ábyrgðina, öðrum mönnum eða sér-
greinum sem koma þar hvergi
nærri?
Af hveiju hefur stjórn sjúkrahús-
anna, heilbrigðisráðuneytið og fjár-
málaráðuneytið ekki talað við full-
trúa allra sérgreina er málið varðar
í sambandi við hugmyndir um sam-
einingu?
Er það tilviljun, að nátengdir og
e.t.v. upphafsmenn verksins era
eftirtaldir: framkvæmdastjóri lækn-
inga á Landspítala sem er meina-
Undirbúningur að
breytingum er hafinn í
ráðuneytinu, segir Sig-
mundur Magnússon,
þrátt fyrir að vakin hafí
verið athygli á því að
við tillögugerðina kunni
ekki að vera allt sem
sýnist.
fræðingur, yfirlæknir rannsókna-
deildar SHR sem er meinefnafræð-
ingur, sviðsstjóri rannsóknarsviðs
(rannsóknadeilda) Landspítalans
sem er sýklafræðingur, skrifstofu-
stjórinn í heilbrigðisráðuneytinu,
sem fjallað hefur um málið er
ónæmisfræðingur. En blóðfræðin
eða veirufræðin hafa enga fulltrúa
átt í þeim umræðum um sameiningu
sem fram hafa farið.
Af hveiju völdu ráðgjafarskrif-
stofur að sniðganga ákveðnar sér-
greinar? Aðeins var talað við mein-
efnafræðinga, sýklafræðinga og
ónæmisfræðinga. Ekki talað við
blóðfræðinga (hemtólóga), veiru-
fræðinga, vefjameinafræðinga. Er
það tilviljun að þeir sem ráðgjafa-
skrifstofurnar töluðu við eða töluðu
ekki við era þeir hinir sömu og
nefndir era í næstu grein hér að
ofan?
Af hveiju hygla stjórnendur
sjúkrahúsa og heilbrigðiskerfisins
ákveðnum sérgreinum á kostnað
annarra án þess að kynna sér sjón-
armið allra sérgreina? Sömu viðhorf
koma fram í skýrslum Nýsis hf. og
VSÓ. Er það tilviljun?
Af hveiju líðst á íslandi að ekki
sé leitað sjónarmiða allra aðila við
stjórnvaldsákvarðanir?
Höfundur er forstöðulæknir
rannsóknastofu íblóðfræði,
LandspítaJanum.
WICANDERS
GUMMIKORK
í metravís
• Besta undirlagið fyrir trégólf
og linoleum er hljóðdrepandi,
eykur teygjanleika gólfsins.
• Stenst hjólastólaprófanir.
• Fyrir þreytta fætur.
WICANDERS
GUMMIKORK róar gólfin niður!
PP
&co
í rúllum — þykktir 2.00 og 3.2 mm.
Þ. ÞORGRÍMSSON &CO
ÁHMÚLA 29 • PÓSTHÓLF 8360 • 128 HEYKJAVÍK
SÍMI553 8640 ■ 568 6100
Sigmundur
Magnússon