Morgunblaðið - 06.11.1997, Page 44

44 FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hveragerði:
Bær í gíslingii
FORSETI bæjar-
stjómar í Hveragerði,
Gísli Páll Pálsson, og
Einar Mathiesen, bæj-
arstjóri, hafa enn ekki
svarað grein minni frá
því í sumar um málefni
og stöðu Hveragerðis
undir stjórn minni-
hluta H-listans, sem
koltapaði síðustu bæj-
arstjómarkosningum í
Hveragerði, en steig
upp svo að segja á
þriðja degi fyrir til-
verknað bæjarstjórans
og félaga hans. Minni- Janus
hlutinn í Hveragerði Bjarnason
tók því fagnandi að
vera kvaddur til bæjarstjómar-
starfa af „andstæðingum" sínum,
sem gengu til klofningsverka í eig-
in flokki af fullri einurð. Samt
bendir ýmislegt til þess hina síð-
ustu mánuði, að fulltrúar H-listans
sitji í meirihluta/minnihluta stöðu
sinni eins og gíslar, enda fá þeir
ekkert að vita hvað bæjarstjórinn
og félagar em að bralla og láta
sig það kanski engu skipta. Kjós-
endur í Hveragerði velta því nú
fyrir sér hvort skynsamlegt sé fyr-
ir Hvergerðinga að gera forstjóra
skattlausrar stofnunar að valda-
manni í bæjarfélaginu. Þessi mað-
ur hefur sýnt að honum er ekki
treystandi í samstarfi.
Vafasöm afnot
fasteigna
Það er deginum ljósara að Dval-
arheimilið Ás er undanþegið ýms-
um gjöldum til bæjarfélagsins. Það
á m.a. Frumskóga 15, heimili Gísla
Páls, en húsið er 15,7 milljónir kr.
að brunabótamati. Ás á Heiðmörk
36, heimili Einars Mathiesen, bæj-
arstjóra, metið á 9,4 milljónir kr.
Ás á Varmahlíð 6,
heimili forstjóra
Grundar, sem er dóttir
Gísla Sigurbjömsson-
ar og móður Gísla
Páls, metið á 9,1 millj-
ón kr. Dvalarheimilið
á Hverahlíð 4, bústað
ekkju Gísla Sigur-
bjömssonar, metið á
33,5 milljónir kr. og
Ás á Hverahlíð 8, sem
er bústaður dóttur
Gísla Sigurbjömsson-
ar, metið á 5,8 milljón-
ir kr. Á þessu sést að
þessar fasteignir era
til einkanota fyrir
stjómendur fyrirtæk-
isins og útleigu til vina þeirra.
Spurt er hver borgi rekstur og við-
hald þessara húsa? Greiða fjöl-
skyldumeðlimir sem nota húsin
þessi gjöld, eða getur verið að öllu
sé blandað í rekstur Dvalarheim-
ilisins? Er það þá ríkið og gamla
fólkið sem greiðir fyrir lúxus þessa
fólks? Skyldi fleira vera greitt fyr-
ir þessa fjölskyldu með gjöldum
gamla fólksins?
Beggja vegna
borðsins
Menn spyrja gjarnan hvort það
sé ekki siðlaust að hýsa bæjarstjór-
ann, Einar Mathiesen, í húsi sem
er í eigu Dvalarheimilisins Áss og
úthýsa þess vegna öldruðu fólki? Á
nýja hjúkranarheimilið, sem byijað
er að rísa í Hveragerði, að borga
reksturinn af íbúðum sem notaðar
eru í einkaþágu? Rétt er að geta
þess að í gegnum tíðina hefur
Dvalarheimilið Ás gefið peninga
til ýmissa mála í Hveragerði s.si
félagasamtaka, en nú þegar Gísii
Páll situr í stóli æðsta manns
bæjarfélagsins og þarf að sækja
Fjórmenningarnir völdu
samstarf við pólitíska
andstæðinga, segir Jan-
us Bjarnason, fremur
en frið í eigin samfélagi.
til kjósenda til að halda völdum,
er staða hans mjög vafasöm.
Þekktar era aðferðir Gísla Páls,
sem beitt hefur verið við ýmsa
starfsmenn og verktaka. Öhjá-
kvæmilega situr Gísli Páll þar
beggja megin borðsins. Og kann
því miður ekki með það vald að
fara.
Kusu fremur samstarf
við pólitíska andstæðinga
en frið í eigin félagi
Ekkert skortir á það að klofn-
ingsfólk á D-listanum í Hveragerði
hafi fengið nógar aðvaranir. Á
aðalfundi Ingólfs í Hveragerði var
hinn 30. október 1996 samþykkt
eftirfarandi áskorun: „Aðalfundur
Sjálfstæðisfélagsins Ingólfs skorar
á fulltrúa Sjálfstæðismanna í
Bæjarstjórn Hveragerðis að slíta
tafarlaust samstarfi við H-listann.“
Aðalfundurinn var sá allra fjöl-
mennasti sem haldinn hefur verið
í félaginu frá upphafi. Fyrrgreind
áskorun var samþykkt með öllum
greiddum atkvæðum. Einn var á
móti. Gerð var tilraun til að fá
fulltrúana til að hlíta áskorun fé-
lagsmanna, en hún bar ekki árang-
ur. Bæði stjórn félagsins og þing-
menn gerðu ítrekaðar tilraunir til
að fá fulltrúana til að koma til
móts við félagið, og standa við
úrslit kosninganna og síðast en
ekki síst, þegar engar tillögur
komu frá þeim um sættir, var á
félagsfundi í apríl sl. samþykkt til-
laga með miklum meirihluta at-
kvæða, að víkja fjórmenningunum
úr félaginu. Það er alveg ljóst að
fjórmenningarnir völdu fremur
samstarf við pólitíska andstæðinga
en frið í sínu eigin félagi.
Hj úkrunarheimilið
og H-listinn
Það var mér sem öðrum Hver-
gerðingum mikið gleðiefni þegar
fréttist að leyfi hefði fengist til
reksturs hjúkrunarheimilis í
Hveragerði. En þegar fyrrverandi
fulltrúar D-listans kynntu þessa
fyrirhuguðu framkvæmd varð mér
hugsað til þess hvort það hefði þá
hugsanlega alls ekki verið byggt
hjúkranarheimili hefði H-listinn
unnið síðustu kosningar?
Krukkað í bókhaldið
Skyldi það hafa farið framhjá
bæjarbúum að Hveragerðisbær
ætlar að taka lán upp á tólf milljón-
ir króna til framkvæmda. Eigi að
standa við allar þær framkvæmdir,
sem sagt hefur verið frá, er ljóst
að sú lántaka dugar skammt, en
ef til vill stígur einhver á brems-
una, t.d. H-listinn. Og nú hefur
komið í ljós að bæjarstjórinn hafði
upp á sitt einsdæmi hækkað út-
seldan taxta á vélum og mönnum
í áhaldahúsi til Veitustofnunar
Hveragerðis áður en sú hækkun
kom til umræðu hjá bæjarstjórn.
Þetta gerir hann m.a. til að fá
verulegar viðbótartekjur í bæjar-
sjóð úr sjóðum Hitaveitu og Raf-
veitu.
Óheimil innheimta
Samkvæmt rekstrar- og fram-
kvæmdayfirliti bæjarsjóðs Hvera-
gerðisbæjar fyrir árið 1997 á að
innheimta 10,912 milljónir króna
í vatnsskatt. En í rekstur vatns-
veitu er gert ráð fyrir að fari 4,215
milljónir króna. Það á því að inn-
heimta 6,7 milljónir króna umfram
rekstrar- og stofngjöld ársins 1997
í vatnsskatt, en árið 1996 voru
tekjur af þessum skatti 6,8 milljón-
ir króna og árið 1995 var þessi
tala 4,6 milljónir króna. Samtals
Á að svelta til
sameiningar?
í MORGUNBLAÐINU 29. októ-
ber sl. er grein eftir Árna Sigfússon
borgarfulltrúa og ágætan sam-
starfsmann minn í stjórn Sjúkra-
húss Reykjavíkur. Ég er sammála
því meginefni greinar Árna að
ýmsar hættur felist í hugmyndinni
um sameiningu sjúkrahúsanna í
Reykjavík. Hins vegar stenst ekki
kenning hans um tengsl borgar-
stjóra við sameiningarhugmyndirn-
ar. Árni skrifar: „Nú hefur Ingi-
björg Sólrún gengið í bandalag með
miðstýringarsinnuðum yfirvöldum
heilbrigðismála í landinu og skrifað
'v*'- undir samninga sem reynast nú
vera fyrsta skrefið í sameiningu
sjúkrahúss Reykjavíkur og Ríkis-
spítala." Það er út í hött að túlka
aðkomu Ingibjargar Sólrúnar að
málinu á þann veg að hún hafi
verið að vinna að sameiningu spítal-
anna. Hafí borgarstjóri gerst sam-
einingarsinni með samningi þeim
sem Árni vísar til á sú nafnbót einn-
ig við um flokkssystkin hans þau
Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson og Ingu
Jónu Þórðardóttur sem samþykktu
samninginn í borgarráði 3. septem-
ber á síðasta ári.
Aðdragandi
samkomulags
Samkomulagið sem Árni hefur í
huga var gert á milli borgarstjóra,
heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra og fjármálaráðherra í ágúst-
lok 1996. Frá því að Alþingi af-
?!■ Treiddi fjárlög fyrir það ár með
u.þ.b. 400 milljón
króna fjárvöntun
Sjúkrahúss Reykjavík-
ur stóðu stjórnendur
spítalans og borgar-
innar í strangri baráttu
fyrir auknum ijárveit-
ingum jafnframt því
sem ákveða þurfti
sársaukafullar sparn-
aðaraðgerðir á nýsam-
einuðum Borgarspítala
og Landakoti. Fjár-
mála- og heilbrigðis-
ráðuneyti vora óhemju
treg til að viðurkenna
og bregðast við fjár-
þörf sjúkrahússins.
Viðkvæði heilbrigð-
isrððuneytisins var gjarnan að
spara mætti fleiri hundrað milljónir
ef ekki milljarða með því að sam-
eina sjúkrahúsin í Reykjavík. Nefnd
var í því sambandi skýrsla erlendra
ráðgjafa frá árinu 1991 en hún var
liður í stefnumótunarvinnu Ríkis-
spítalanna. Engin hagkvæmniút-
tekt hafði verið gerð, enda skýrslan
aðeins fyrsti áfangi af fleirum sem
áætlaðir voru en aldrei unnir. Þrátt
fyrir það virtust heilbrigðisyfirvöld
haldin þeirri staðföstu trú að lausn-
in á fjárhagsvanda sjúkrahúsanna
í Reykjavík fælist í sameiningu
þeirra. Borgarstjóri og fleiri lýstu
því yfir að engu væri líkara en
svelta ætti Sjúkrahús Reykjavíkur
til sameiningar án þess að fara frek-
ar ofan í saumana á því hvort sam-
eining væri æskileg eða
það sem menn vildu.
Athugun í stað
trúarbragða
Það var ekki fyrr en
í ágústlok 1996 sem
samkomulag náðist við
ráðherrana um að
Sjúkrahús Reykjavíkur
fengi viðbótarfé í
rekstur þess árs.
Skiptimyntin fyrir pen-
ingana vora ákvarðanir
um vissar breytingar á
starfsemi sjúkrahússins
og verkaskiptingu á
milli þess og Ríkisspít-
ala. I samkomulaginu
var líka ákvæði um að fá ráðgjafar-
fyrirtæki til þess að gera athugun
á kostum og göllum þess að sam-
eina sjúkrahúsin í Reykjavík og e.t.v.
fleiri sjúkrahús. Ráðgjafamir áttu
að meta breytingar á rekstrarkostn-
aði, nauðsynlegar fjárfestingar sem
sameining hefði í för með sér og
faglegar afleiðingar. I fundargerð
borgarráðs frá fundinum sem sam-
þykkti samkomulagið er enga at-
hugasemd að finna við þetta ákvæði
frá fulltrúum Sjálfstæðisflokksins.
Þeir hafa sjálfsagt verið sammála
borgarstjóra um það að viturlegra
væri að takast á um stefnumótun í
heilbrigðisþjónustunni með sæmi-
legar upplýsingar og rök í farteskinu
en að skylmast með lítt rökstuddum
trúarsetningum.
Kristin Á.
Ólafsdóttir
Ráðgjafarnir, sem fengnir vora
til að gera ofangreinda athugun,
hafa nú skilað skýrslu og kynnt þá
niðurstöðu sína að rétt sé að sam-
eina sjúkrahúsin. Við Ámi eram ein-
huga um það að rök skýrsluhöfunda
fyrir niðurstöðunni séu með öllu
ófullnægjandi og höfum bókað þar
um i stjóm Sjúkrahúss Reykjavíkur.
í greininni í Morgunblaðinu segir
Árni að sameining sjúkrahúsanna
sé hafin á bak við tjöldin án þess
að stjórnir sjúkrahúsanna eða Al-
þingi hafi átt kost á að ijalla um
Við Árni erum einhuga
um það, segir Kristín
A. Olafsdóttir, að rök
skýrsluhöfunda fyrir
sameiningu sjúkrahús-
anna séu ófullnægjandi.
málið. Ekki veit ég til hvers Árni
er þarna að vísa en víst er að borg-
arstjóri er og hefur verið ötull bar-
áttumaður þess að skipulagsmál
sjúkrahúsanna fái eðlilega og vand-
aða umfjöllun. M.a. sendi borgar-
stjóri formönnum fjárlaganefndar
og heilbrigðis- og trygginganefndar
Alþingis erindi í byijun september
með hugmynd um hvemig standa
mætti að skipulagðri umræðu um
þessi mál. í bréfi borgarstjóra segir
m.a.: „Vönduð og málefnaleg skoð-
anaskipti eru nauðsynlegur undan-
fari pólitískra ákvarðana í heil-
brigðismálum og niðurstöðurnar
munu snerta alla landsmenn með
einum eða öðrum hætti. Að skoð-
anaskiptum í þessu máli þurfa að
koma þingmenn og sveitarstjórnar-
menn, stjómendur sjúkrahúsa, full-
trúar ráðuneyta heilbrigðis- og fjár-
18 milljónir á þremur áram. Sam-
kvæmt lögum er þessi aðferð við
að innheimta gjöld af skattborgur-
um ekki heimil.
Valdatafl og
undirferli
Það voru einmitt slík afskipti
bæjarstjórans sem fyrrverandi for-
seti bæjarstjórnar vildi koma í veg
fyrir, þegar hann gekk frá ráðn-
ingu hans með því skilyrði, að
bæjarstjórinn framkvæmdi ekkert
nema samkvæmt samþykki bæjar-
stjórnar. Einar byijaði mjög
snemma að fá til liðs við sig bæjar-
ráðsmennina Hafstein Bjamason
og Gísla Pál í að sniðganga þáver-
andi forseta bæjarstjómar. Fyrir
kosningamar var sérstaklega um
það talað í hópi okkar sjálfstæðis-
manna, að kjörnir fulltrúar félags-
ins í bæjarstjórn tækju ákvarðanir
ef þeir næðu meirihluta og bæjar-
stjórinn yrði starfsmaður bæjar-
stjórnar allrar.
Geðdeildin
gefur betur
Hveragerði er lítið bæjarfélag,
sem nýtur þess að nokkra að vera
í nálægð við Reykjavík og þess
vegna á öflugu markaðssvæði.
Bæjarfélaginu er að ýmsu leyti
íþyngt með velferðarstofnunum,
sem ríkið greiðir með að hluta og
hlífir við skattheimtu. Þau fríðindi
koma niður á rekstri bæjarsjóðs. í
fyrri grein minni um þessi mál
spurði ég margra spurninga um
einkanot fjölskyldu frú Helgu
Björnsdóttur af eignum fyrirtækj-
anna Grundar og Áss. Þeim spum-
ingum hefur ekki verið svarað. Og
enn er ástæða til að spyija hvaða
ávinningur það er fyrir Hvera-
gerði, að hér skuli færðir til
geymslu á vegum Grundar og Áss
sjúklingar t.d. frá geðdeildum og
öðrum slíkum stofnunum, líklega
um hundrað manns, og þeim
rekstri blandað saman við rekstur
elliheimilis án nokkurra hliðarráð-
stafana?
Höfundur er formaður Félags
ungra sjálfstæðismanna í
Hveragerði.
mála og ef til vill fleiri."
Það er misskilningur sem fram
kemur í grein Árna að ráðinn hafi
verið sameiginlegur starfsmanna-
stjóri fyrir Landspítalann og
Sjúkrahús Reykjavíkur. í samræmi
við títtnefnt samkomulag hafa
sjúkrahúsin ráðið starfsmann sem
m.a. á að vinna að því að fram-
kvæmd kjarasamninga verði betur
samræmd á milli sjúkrahúsanna en
verið hefur. Hann á í störfum sínum
að hafa samráð við starfsmanna-
stjóra beggja sjúkrahúsanna.
Harkan
í ríkisvaldinu
Við Árni Sigfússon þekkjum
mætavel þá ströngu baráttu sem
forsvarsmenn Sjúkrahúss Reykja-
víkur hafa þurft að standa í við
ríkisvaldið til þess að fá fjármuni
fyrir þeirri þjónustu sem ætlast er
til að sjúkrahúsið veiti. Ingibjörg
Sólrún borgarstjóri hefur beitt sér
með oddi og egg í þeirri baráttu
og nokkur árangur hefur náðst en
þó hvergi nægjanlegur. Slík hefur
harkan í ríkisvaldinu verið og virð-
ist ekki ætla að linna þegar horft
er til fjárlagafrumvarps næsta árs.
Þar blasir hrollvekja við sjúkrahús-
unum í Reykjavík. Ég vil treysta
því að við fulltrúar Reykjavíkur-
borgar og Sjúkrahúss Reykjavíkur
beijumst áfram samhent fyrir
möguleikum sjúkrahússins á að
veita þjónustu sem er Reykvíking-
um og öðrum landsmönnum nauð-
synleg og til sóma. Hlutverk Árna
Sigfússonar í þeirri baráttu hlýtur
m.a. að vera að fá samflokksmenn
sína í ríkisstjórn og á Alþingi ofan
af vinnubrögðum sem gætu svelt
sjúkrahúsin í Reykjavík i eina sæng.
Höfundur er sljórnarformaður
Sjúkrahúss Reykjavíkur.