Morgunblaðið - 18.11.1997, Blaðsíða 52

52 ÞRIÐJUDAGUR 18. NÓVEMBER 1997_______________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
GARÐAR H.
SVA VARSSON
vangi eftir að hann hafði hægt að-
eins ferðina. Þau kynni hófust sumar-
ið 1984 á bökkum Laxár í Leirár-
sveit. Þar var hópur reyndra veiði-
manna sem þekkti ána en ég þar í
fyrsta sinn. Garðar var þaulkunnugur
Laxá og vék nú frá veiðum til að
fræða og leiðbeina nýliðanum, eink-
um í list fluguveiðanna. Styrktist
okkar vinátta ætíð síðan. Veiðiferð-
imar urðu margar og ánægjulegar
þó veiðin væri misgóð eins og gerist.
Garðar var bæði hvetjandi og þolin-
móður kennari. „Farðu einu feti
lengra út í og vippaðu línunni betur,
þá á hann að koma.“ Og hann kom
- oftast. Ég lærði margt af Garðari,
ekki aðeins um veiðar, heldur einnig
um fuglana og náttúmna svo og
menn og málefni. Hann bar af öðmm
hvað varðaði hæfni við veiðar og
unun var að horfa á hann kasta flugu,
sem hann hafði gjaman hnýtt sjálf-
ur, og landa svo fiskinum. Ógleym-
anleg em síðkvöldin að veiðidegi
loknum. Þá naut Garðar sín ekki síð-
ur en á árbakkanum; enginn kunni
jafn margar og skemmtilegar sögur
af veiðifélögum og stórlöxum.
Við Garðar ferðuðumst mikið
saman til veiða en einnig erlendis
og voru þá konur okkar gjarnan
með í för. Þessar ferðir voru afar
ánægjulegar og sérstaklega er
minnisstæð ferð til Parísar vorið
1990 þar sem Erró var sóttur heim.
Þeir Garðar vom góðir vinir og
mátu hvor annan mikils.
Garðar var mikill unnandi málara-
listar eins og heimili _þeirra Huldu
ber glöggt vitni um. A síðari árum
tók hann að sér að sitja í listaverka-
nefnd á vegum Flugleiða. Nefndin
sá urp gerð skrár yfir listaverk í eigu
félagsins, viðbætur við safnið og
umsýslu alla. Þessu verki var skilað
með sóma; listaverkin em rúmlega
800; skráð með mynd, nafni höfund-
ar og staðsetningu í fyrirtækinu.
Garðar átti afar vinsamleg sam-
skipti við starfsfólk Flugleiða og
listamennina vegna þessara starfa.
Margs er að minnast en gjarnan
dvelur hugurinn við gönguferðirnar
sem við Garðar fómm á sunnudags-
morgnum á vetuma um nágrenni
borgarinnar. Þá bar mörg málefni á
góma. Sumarið 1996 fóram við sam-
an í okkar síðustu veiðiferð í Sandá
í Þistilfirði og reyndist það vera út-
skriftarferð nemandans, eftirá séð.
Fyrir rúmu ári greindist Garðar
með hvítblæði sem við vonuðum að
honum tækist að sigrast á. Sú varð
ekki raunin þó hlé yrði um sinn og
Garðar fengi að nokkm notið sumars-
ins. Hulda reyndist Garðari ómetan-
leg stoð í erfíðum veikindum, sem
og ætíð. Við Vala samhryggjumst
henni og fjölskyldunni innilega.
Björn Theodórsson.
Svo er því farið:
Sá er eftir lifir
deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifír
í hjarta og minni
manna er hans sakna.
Þeir eru himnamir
honum yfir.
(Hannes Pét.)
Góður vinur er látinn.
Fyrir um það bil 30 ámm hitti ég
Garðar fyrst. Þá vann ég við bygg-
ingu húss hans við Norðurbrún. Fljót-
lega urðum við vinir og ég byggði
fyrir hann hús á Markarflöt. Þannig
vildi til að ég flutti einnig á Markar-
flöt, í næsta hús. Við vorum því ná-
grannar til margra ára og fjölskyldur
okkar áttu mikil og góð samskipti.
Garðar var mikill og reyndur
veiðimaður þegar ég kynntist honum
en ég nýgræðingur í veiðilistinni.
Ófáar voru veiðiferðirnar sem við
fórum saman og oft voru fjölskyldur
okkar með. Betri veiðifélaga og
kennara var ekki hægt að hugsa sér.
Garðar stofnaði ásamt fleimm
veiðiklúbb sem hlaut nafnið Streng-
ur. Fljótlega stuðlaði hann að því
að ég fékk inngöngu í þann klúbb
og þar áttum við margar ánægju-
stundir saman.
Á Vakursstöðum í Vopnafirði voru
Garðar og Hulda búin að breyta
eyðijörð í glæsilegt og hlýlegt heim-
ili. Þar undu þau sér við ræktun og
veiðiskap. Mikil var gestrisni þeirra
hjóna og tekið var á móti gestum
og gangandi af miklum myndarskap.
Þar var ekki í kot vísað.
Elsku Hulda, Haukur, Sirrý og
Heimir, við Dúna samhryggjumst
ykkur og börnunum innilega á þess-
ari sorgarstundu.
Gunnar Sv. Jónsson.
Við fæðingu eigum við öll eina
augljósa staðreynd fyrir höndum, þá
að öll munum við deyja. Samt kem-
ur það oftast á óvart þegar kallið
berst. Okkur finnst það ætíð koma
of snemma, því við söknum sárt
þeirra, sem okkur þótti vænt um og
tengjast fjársjóði góðra minninga í
huga okkar. Dauðinn, svo óumflýj-
anlegur sem hann er, er ætíð sár,
en þegar andlát vinar eða ættingja
verður til að binda enda á langt,
kvalafullt og að lokum vonlaust stríð
við miskunnarlausan sjúkdóm, sem
læknavísindin ráða enn ekki við, þá
er dauðinn í reynd líkn. Þá vitum
við að vinurinn kæri er kominn í
friðarhöfn, þar sem hann mun njóta
umbunar fyrir öll þau góðu verk, er
hann vann á lífsleið sinni.
Þessa leið er nú farinn, langt fyr-
ir aldur fram, traustur, góður og
hlýr vinur, Garðar H. Svavarsson
kaupmaður, mannvinur og hug-
sjónamaður, aðeins 62 ára að aldri.
Leiðir okkar lágu ekki fyrir alvöru
saman fyrr en með innkomu hans í
Oddfellowregluna 1966. En þar
knýttust þau bönd okkar á milli sem
aldrei hafa rofnað. Það sópaði að
Garðari þar sem annars staðar, og
hann veitti mér og fleirum innsýn í
kristaltærar hugmyndir sínar um
íslenska náttúm, og allt sem í henni
lifir og hrærist. Hann var einlægur
aðdáandi náttúmnnar, en veiðimað-
ur að eðli, og kunni þá list öðmm
betur að fanga fisk í ám eða fugl á
fjalli, en ganga þó svo um þessa
staði, sem iða af lífi, þannig, að allt
var heilt eftir og jafnfagurt sem fyrr.
Snyrtimennska var aðalsmerki
þessa látna vinar, ekki áunnin eða
lærð, heldur svo rækilega í blóð bor-
in, að allt sem í kringum hann var
var ávallt hreinlegra og snyrtilegra
en gengur og gerist, jafnvel hjá
snyrtimennum. Skipti þá engu hvort
um var að ræða vinnustaðina, sem
hann mótaði, verslanimar sem hann
stofnsetti, heimili hans, fugla- eða
frímerkjasafnið, bíllinn, bílskúrinn,
veiðitækin. Hvar sem Garðar fór
fegraði hann og snyrti umhverfi sitt
og kveikti áhuga allra sem hann
umgekkst á snyrtimennsku.
Garðar var hugsjónamaður og
vann að hveiju, sem hann tók sér
fyrir hendur, heill og óskiptur og sá
ávallt árangur erfiðis síns. í verslun-
arrekstri sínum fór hann ýmsar
ótroðnar sióðir, en aðeins ein skal
hér nefnd, en það vom matarsending-
ar til íslendinga erlendis. Hann braut
niður þá veggi í kerfínu sem bijóta
þurfti til að íslendingar erlendis
fengju uppáhalds mat sinn á jólum
og öðmm stórhátíðum. Til þess þurfti
hugmyndaflug og útsjónarsemi,
dugnað - og snyrtimennsku, en þeim
kostum var Garðar vel búinn.
Önnur hugsjón hans var veiði-
mennskan og þá aðallega laxveiðin.
Þar lyfti hann grettistökum og sam-
einaði ótal aðila til samvinnu og
hagsbóta fyrir fjöldann. Við laxveið-
iárnar var Garðar í essinu sínu.
Hvergi fór hann sér óðslega, heldur
kannaði umhverfið og ána, eygði það
sem aðrir sáu ekki, renndi síðan á
óh'klegustu stöðum - og hann var
físknari en flestir. Við laxveiðiárnar
var heimur þessa látna vinar míns
- og við laxveiðiá byggði hann síð-
asta heimili sitt og Huldu, og þar
sem annars staðar leyndist snyrti-
mennska þeirra hjóna ekki.
Þriðja uppáhald hans var listir,
einkum málaralistin. Síðasta áratug-
inn fékk hann góð tækifæri til að
vinna að þeirri hugsjón sinni, bæði
fyrir Reykjavíkurborg og Flugleiðir.
Fjórða hugsjón hans var líknar-
starf Oddfellowreglunnar, og þar
munaði um hans hlut. Ef Garðar tók
eitthvað að sér, vann hann margra
manna verk og stundum slík afrek,
að aðrir spurðu sjálfa sig: Hvernig
er þetta hægt?
Hann á sér því marga minnis-
varða, vinurinn góði.
Garðar flíkaði ekki tilfínningum
sínum og tróð sér hvergi fram. En
hann var dijúgur starfsmaður þeirra
hugsjóna er hann vildi efla, og hann
var góður og sannur vinur vina
sinna. Þetta tvennt fengum við fé-
lagar hans í Oddfellowstúkunni Þor-
móði goða að reyna svo lengi verður
í minnum haft.
Garðar H. Svavarsson var trúr
sínu stjörnumerki, Krabbanum, og
bjó vel í haginn fyrir sig og sína.
Heimili hans og Huldu Guðjónsdóttir
vom einstaklega falleg og vel búin
- og þar réð snyrtimennskan öllu.
Það var unun að sjá hversu vel þau
unnu saman að öllu, sem þau tóku
sér fyrir hendur, og hversu heitt þau
unnu hvort öðru. Það gefst vart feg-
urra dæmi um einlæga ást og um-
hyggju en Hulda sýndi í hinu beiska
veikindastríði lífsfömnautar síns.
Við Anna sendum Huldu, börnum
þeirra og fjölskyldum, innilegar sam-
úðarkveðjur. Þau hafa mikið misst,
því þau áttu góðan dreng, sem marg-
ir fengu að njóta með þeim. Minning-
in um hann mun lengi ylja þeim, og
okkur.
Atli Steinarsson.
Garðar H. Svavarsson kom viða
við í sínu lífi. En vafalaust er hann
þekktastur fyrir verslunarrekstur við
Laugaveg og sem veiðimaður, sér-
staklega laxveiði þar sem hæfíleikum
hans var jafnan líkt við snilligáfu.
En það sem færri vita er að Garð-
ar hafði til að bera mikinn áhuga
og djúpa tilfinningu fyrir listum, sér
í lagi myndlist. Garðar var í senn
safnari og njótandi sem snemma
kynntist listamönnum á borð við
Svavar Guðnason, Dieter Roth og
Erró sem átti eftir að verða einn
hans nánasti vinur.
Á síðastliðnum árum átti sam-
tímalistin hug hans, og hann naut
þess að skoða, hugleiða og ræða við
ungt myndlistarfólk sem hann sá og
skildi að var að ryðja nýjum hug-
myndum braut.
En Garðar var ekki listunnandi í
venjulegum skilningi, heldur hafði
hann í raun og veru afgerandi hlut-
verk í íslenskum listaheimi á síðast-
liðnum áratug. Það var hann sem
átti einna stærstan þátt í tilkomu
Errósafnsins og það var hann sem
byggði upp listasafn Flugleiða sem
í dag á sér engar hliðstæður í ís-
lensku atvinnulífí. Með kappsemi og
óvenjulegu listrænu innsæi tókst
honum á skömmum tíma að móta
safn íslenskrar samtímalistar sem
fyllilega er sambærilegt við opinberu
listasöfnin.
Við hjónin áttum því láni að fagna
að kynnast Garðari H. Svavarssyni
ekki aðeins sem framtakssömum
menningarfrömuði heldur einnig
sem vini og varðveitum við með
okkur ófáar minningar. Við munum
sakna hans.
Eiginkonu hans, Huldu G. Guð-
jónsdóttur, og börnum þeirra send-
um við okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Danielle og
Gunnar B. Kvaran.
Garðar vinur okkar er látinn.
Andlát hans kom að vísu ekki á
óvart eftir erfið veikindi. Hann
barðist eins og hetja í þrettán mán-
uði en varð að lúta í lægra haldi
að lokum. Margs er að minnast
eftir áratuga samstarf og vináttu
og í veiðiskap. Að öðrum ólöstuðum
er það álit okkar að Garðar hafi
verið flinkasti veiðimaður á stöng
á íslandi. Þetta átti sérstaklega við
um fluguna en þó var Garðar ekki
síður laginn við maðkinn ef því var
að skipta. Það var stórkostlegt að
horfa á Garðar egna fyrir laxinn
með því að vera óþreytandi að
skipta um flugur. Þá má ekki
gleyma að hann var frábær veiðifé-
lagi. Tillitssemi hans við aðra veiði-
menn var einstök.
Birgir og Garðar fóru margar
veiðiferðir í Norðurá og Straum-
fjarðará áður en Hörður fór að veiða
á stöng. Ógleymanleg er ferð Harð-
ar og Garðars í ágúst 1980 í Selá
í Vopnafirði og þaðan í Sandá í
Þistilfirði.
Flókadalsá í Borgarfirði var í
miklu uppáhaldi hjá okkur og þar
sýndi Garðar oft sína bestu takta
en oftast veiddi hann helmingi fleiri
físka en við til samans. Við byijuð-
um síðan saman í skotveiði bæði á
gæs og ijúpu og var Garðar ekki
síður skotmaður góður.
Haustið 1972 hefst nýr þáttur í
samvinnu okkar félaganna. Oft
höfðum við í veiðiferðum talað um
að stofna nokkurs konar lífeyrissjóð
og þarna hófst undirbúningur að
stofnun fyrirtækisins Fjárborg s/f
sem varð síðan að vemleika í jan-
úar 1973. Fljótlega vom fest kaup
á lítilli íbúð sem nokkmm ámm síð-
ar var skipt yfir í húseign við
Laugaveg. Garðari er hér þakkað
hversu ötull hann var í sambandi
við rekstur eignarinnar.
Við félagamir höfum einnig síð-
astliðin 12 ár gengið Elliðaárdalinn
að morgni nýársdags. Góðs vinar
verður sárt saknað í þeim ferðum.
Hjónin Hulda og Garðar festu
kaup á jörðinni Vakursstöðum I í
Vopnafírði. Jörð þessi á hlut í Vest-
urdalsá og Selá sem eru gjöfular
ár á lax og silung. Þar átti Garðar
fjölmargar tómstundir með Huldu,
bömum þeirra og fjölskyldum og
vinum. Garðar var fríður maður og
karlmannlegur, útsjónarsamur með
afbrigðum og duglegur að sjá fjöl-
skyldu sinni farborða. Hann var
mikill listunnandi og bar heimili
þeirra hjóna vott um það.
Við félagar og fjölskyldur okkar
vottum Huldu, börnum og fjölskyld-
um þeirra okkar innilegustu samúð
um leið og við þökkum góðum vini
samfylgdina.
Hörður Sævaldsson,
Birgir Jóh. Jóhannsson.
Það var á miðju sumri að kvöld-
lagi í björtu, kyrru veðri að ég kom
akandi norðan af landi, einn í bíl.
Þar sem ég keyri yfir Laxá í Leirár-
sveit, neðan Stóra Lambhaga ákveð
ég að keyra upp Svínadal og áfram
þar sem leið liggur um Dragann
sem mér þótti falleg og fjölbreytt
leið. Ekki var það síst vegna þess
að á þessari leið myndi ég keyra
yfír þessa fyrrgreindu laxá ofar í
dalnum þar sem af brúnni gat að
líta uppáhaldsveiðistað minn, svo-
kallað Miðfellsfljót, þar sem ég
hafði nokkmm árum áður landað
mínum fyrstu löxum á minni lax-
veiðiævi. Ég stöðvaði nokkrar mín-
útur við brúna og virti fyrir mér
veiðimann sem þar var að veiðum.
Síðan hélt ég upp dalinn sem leið
liggur og þegar ég nálgast efsta
veiðistað árinnar, Breiðuna svoköll-
uðu, rétt neðan ármóta þar sem áin
fellur úr Eyrarvatni sé ég annan
veiðimann að veiðum. Þessi veiði-
staður vakti engar sérstakar minn-
ingar í huga mér. Ósjálfrátt stöðva
ég bílinn, dró niður hliðarrúðuna
og varð starsýnt á veiðimann, sem
vakti óskipta athygli mína. Ég sá
strax að þarna var veiðimaðurinn
að kasta flugu sinni af þeirri list
sem best þekkist. Slík voru köstin,
löng og örugg og á fasi veiðimanns-
ins mátti sjá að hann var einn í
heimi sínum, ekkert gat truflað ein-
beitingu hans og ætlunarverk og
virtist hann ekki taka eftir áhorf-
andanum. Köstunum var beint á
ákveðinn stað við árbakkann hand-
an árinnar. Flugan lenti nákvæm-
lega á sama punktinum við endur-
tekin köst veiðimannsins. Skyndi-
lega sá ég lax stökkva á þessum
umgetna stað. Hann hafði tekið
fluguna, að því er virtist í loftinu.
Laxinn var á. Fas veiðimannsins
breyttist, hann verður skyndilega
afspenntur, einbeitingin breytist,
hann lítur í fyrsta skipti við og á
áhorfandann, brosir og bendir hon-
um að koma til sín. Einhverra hluta
vegna hafði ég ekki getað slitið
mig frá vettvangi svo heillaður var
ég af tilburðum veiðimannsins og
atburðum líðandi stundari Þegar
lágu þrír laxar í fjöruborðinu sem
hann hafði landað áður. Þetta var
allt svo fullkomið. Fas veiðimanns-
ins, fluguköstin, takan og löndun
laxins. Þrátt fyrir áliðið kvöld, kom-
ið að lokum veiðitíma dagsins og
ég áhorfandinn orðinn seinn fyrir,
átti eftir að keyra í bæinn, varð
mér ekki hnikað fyrr en að loknum
atburði.
Ég gekk til veiðimannsins sem
var nú búinn að landa laxinum,
Hann heilsaði mér vingjarnlega og
yfirlætislaust, rétti mér fluguna
sem hann hafði losað af línunni og
sagði mér að ég mætti eiga hana.
Flugan var agnarsmá og undraðist
ég smæð hennar og hafði orð á
því. Hann tjáði mér að allir laxarn-
ir, sem vora fjórir talsins, hefðu
veiðst á þessa sömu flugu. Þessa
flugu átti ég á vísum stað um langt
árabil. Hún varð mér visst tákn um
fyrstu kynni mín af laxveiðimannin-
um Garðari Svavarssyni. Ég vissi
hver maðurinn var af orðspori, mik-
ill laxveiðimaður og umfangsmikill
athafnamaður í Reykjavík um langt
árabil.
Nánari kynni okkar urðu ekki
fyrri en liðlega 30 ámm síðar þegar
mér hlotnaðist sú ánægja að verða
veiðifélagi hans um nokkurra ára
skeið, þar sem við veiddum saman
á stöng á bökkum Selár í Vopna-
firði. Þar upplifði ég aftur fyrstu
kynnin en nú með honum sem veiði-
félagi. Það rifjaðist því oft upp þessi
atburður frá því við Laxá í Leirár-
svejt.
Ég hafði óblandna ánægju af að
fylgjast með Garðari við veiðar úti
í miðri, straumþungri og oft vatns-
mikilli Selánni, þar sem hann hafði
komið sér fyrir, oft við erfíðustu
aðstæður til að standa rétt að veið-
unum. Þarna varð ég aftur vitni
að þessari einstöku einbeitingu og
athygli sem einkenndu hann við
veiðarnar. Þessari næmu tilfinningu
fyrir ánni og aðstæðunum, fyrir
veiðistöðunum, sem hann gjör-
þekkti. Hann var á þessu sviði full-
komnunarsinni og listamaður að
eðlisfari. Hann var það í raun á
öllum sviðum þar sem ég kynntist
honum. Þau kynni leiddu til varan-
legrar vináttu sem aldrei féll skuggi
á og alltof stuttra kynna af góðum
dreng sem fallinn er nú frá langt
um aldur fram. Ég mun sakna
Garðars mikið sem góðs vinar, en
ég mun þó ávallt eiga þess kost að
kalla fram í huga mér skemmtileg-
ar samverustundir okkar og endur-
lifa þær. Mér eru þær í raun ákaf-
lega minnisstæðar. Umhyggjusemi
hans í minn garð lýsti sér í reglu-
bundnum samböndum sem hann
var oftast upphafsmaður að. Hann
gaf mér mikið af sjálfum sér og
var mér mikill lærifaðir á mörgum
sviðum.
Samverustundir okkar í veiðinni
vom kennslustundir þar sem ég var
alltaf nemandinn. Minni hans og
skemmtilegar frásagnir frá liðinni
tíð verða mér alltaf minnisstæðar.
Veiðisögurnar vom sagðar á
skemmtilegan hátt, bæði af honum
sjálfum og veiðifélögunum blandað-
ar hæfilegu skopi, sem engan særði
Sérstaklega var minni hans óbrigð-
ult á veiðistaði og staðhætti þeirra
veiðiáa sem hann hafði stundað
veiðar í og vom þær ekki fáar.
Nákvæmar, staðsettar lýsingar af
tökustöðum urðu manni ljóslifandi
í huganum við frásögnina.
Garðar átti traustan og góðan
lífsförunaut þar sem Hulda eigin-
kona hans var. Hún stóð sem klett-
ur við hlið hans í veikindum hans
uns yfir lauk. Þau áttu listrænt og
fallegt heimili hvort sem var í
Garðabæ eða á Vakursstöðum í
Vopnafirði, og var einstaklega
ánægjulegt að sækja þau heim. Þau
áttu barnaláni að fagna.
Við hjónin vottum Huldu, börn-
um og ættingjum einlæga samúð
og biðjum þeim guðs blessunar.
Þórarinn Elmar Jensen.
• Fleiri minningargreinar um
GarðarH. Svavarsson bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
H
i
c
c
c
(
i
i
(
(
(
(
I
I
I