Morgunblaðið - 26.02.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1998 45
1
i
1
I
I
i
1
í
i
í
i
4
í
I
4
4
4
4
ASLAUG
KÁRADÓTTIR
+Áslaug Káradótt-
ir var fædd f Víði-
keri í Bárðardal 22.
mars 1941. Hún lést á
heimili sínu í Reykja-
vík 17. febrúar síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá Há-
teigskirkju 24. febrú-
ar.
Áslaug Káradóttir,
vinur okkar hjónanna,
er látin eftir löng og
erfið veikindi. Dauðinn
kom ekki á óvart. Hann
er hvorki réttlátur né
óréttlátur; hann ber að garði án mis-
kunnar. Eigi að síður er eins og þ_að
sé á móti öllum reglum lífsins að Ás-
laug sé ekki lengur í tölu lifenda:
Lífsnautn og glaðværð voru einkenni
hennar; hið spaugilega í tilverunni
yndi hennar; allt göfugt í lífinu var
hennai- mál. Að hugsa til Áslaugar
Káradóttur veitir yl.
Bæði þökkum við henni vináttuna
og ánægjuleg kynni. Gísli þakkar
Áslaugu sérstaklega náið samstarf á
árunum 1969-1972 þegar hún var
starfsmaður Neytendasamtakanna
og með dugnaði og hæfni var burða-
rásinn í daglegu starfi þeiira. _
Við vottum aðstandendum Áslaug-
ar Káradóttur samúð okkar.
Hvergivið himintjöld
heiðstjama kvikar.
Máninn með skarðan skjöld
við skýrönd blikar.
RauðbMnrökkurþeyr
af rósum strýkur.
Klukkunnar dynur deyr,
og degi lýkur.
(Þýð. Helgi Hálfdanarson.)
Gísli Gunnarsson og
Sigríður Sigurbjörnsdóttir.
og gerðist kennari og
húsvörður við skólann í
Hveragerði. Ekki var
það síður fengur fyrir
þorpið, Kári og Mar-
grét svo einstaklega
Ijúf og vinsamleg við
börnin og fannst manni
stundum hálfur skólinn
kominn inn á gafl hjá
þeim. Dæturnar voru
skemmtilegar og hæfi-
leikaríkar. Yngst dætr-
anna vai’ jafnaldra mín,
Áslaug, þá nokkuð inn-
an við fermingu, yndis-
lega frjálsleg og
tæpitungulaus. Stutt var milli heim-
ila okkar og oft skotist yfir skólatún-
ið, einkanlega er kom að uppþvottin-
um sögðu eldri systurnar. Reyndar
áttu þær heiðurinn af því að vísna-
gerð og skáldskapur færðist nær
okkur krökkunum þótt næg væru
skáldin kringum okkur í kennaralið-
inu. Þær systur kunnu nefnilega
meðal annars að setja saman vlsur.
Allt í einu vorum við öll orðin skáld,
heilar og hálfar vísur ski'ifaðar á
töfluna í frímínútum með tilheyrandi
leirburði sem ekki var glóra í nema
frá þeim systrum. Kennararnir
kunnu vel að meta. Gunnar Bene-
diktsson benti okkur á hvað betur
mætti fara og launaði með góðri
vísu. Séra Helga Sveinssyni varð á
orði:
Hér er þvílíkt vífa val
að væri ég sautján ára,
bæði ég um bjartan sal,
bali og dætur Kára.
Svarið kom fljótt:
Velkominn þú vera skalt,
virðulegi prestur,
þökkum Ijóðin þúsundfalt,
þú ert skálda bestur.
Af eilífðarljósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri’ en auga sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
(E. Ben.)
Mér eru efst í huga virðing, þakk-
læti og samúð þegar Áslaug Kára-
dóttir er kvödd í dag. Hún hefur háð
langa og stranga baráttu við illvígan
sjúkdóm, sjúkdóm sem engu eirir
þrátt fyrir aðgerðir færustu lækna,
bjartsýni, kjark og úthald sjúklings-
ins.
Um margi’a ára skeið áttum við
Áslaug samstarf hjá Skipadeild
Sambandsins. Samstarf okkar var
mér bæði þýðingarmikið og ánægju-
legt. Hún vai’ góður samstarfsmað-
ur, jákvæð og áhugasöm og alltaf til-
búin að leggja sitt af mörkum í
margvíslegum viðfangsefnum sem til
úrlausnar voru hverju sinni. Áslaug
var dugleg og samviskusöm og hafði
metnað til að störf og þjónusta fyrir-
tækisins væru til fyrirmyndar. Hún
var góður félagi í hópi samstarfs-
manna og bjartsýni hennar og létt
lund var meðvirkandi í að skapa góð-
an starfsanda á vinnustað.
Við Haffý og dætur okkar erum
þakklát fyrir kynni okkar og sam-
starf við Áslaugu sem við eigum öll
góðar minningar um.
Nú þegar hún er kvödd hinstu
kveðju vottum við öllum ástvinum
Áslaugar innilegustu samúð okkar
og biðjum góðan Guð að blessa
minningu hennar.
Axel Gíslason.
Með hryggð og þakklæti í huga
kveð ég kæra vinkonu. Það er erfitt
að hugsa sér að hin sífrjóa og lífs-
glaða Áslaug skuli ekki vera á meðal
okkar lengur. Hver er tilgangurinn,
vantaði kannski einhvem til að lífga
upp á tilveruna hinum megin? Skelf-
ing held ég að mín hugarfylgsni
væm tómlegri hefði ég ekki kynnst
henni hér um árið þegar Kári
Tryggvason i’ithöfundur flutti með
fjölskyldu sína norðan úr Bárðardal
Þá uppgötvuðum við nýja og litrík-
ari hlið á íslenskunni, önnur orðatil-
tæki og kannski vorum við nú svolít-
ið linmælt hérna fyrir sunnan.
Efth’minnilegast er þó árið okkar í
kóngsins Kaupmannahöfn, en þar
varð okkur allt að ævintýrum og
kæmu þau ekki af sjálfum sér var
þeim aðeins hjálpað af stað. Áslaugu
var margt tO lista lagt, hafði mikið
lesið og gjarnan með tilvitnanir á
takteinum, svo klukkutíma gangur í
og úr skóla leið hratt þegar romsað
var upp ljóðum, ráðnir draumar og
samdar smásögur. Ég sé hana fyrir
mér ýmist í stuttbuxum, spilandi á
gítar eða í vinnu grípa gamlar konur,
dansa með þær kringum sig. Þær
þóttust öskureiðar en gaukuðu að
henni í laumi epli eða súkkulaðibita.
í dagsins önn hafa „löngu böggla-
póstsbréfin" orðið að smáorðsend-
ingum af og til en alltaf vai’ jafn
gaman að hittast þó ekki væri það
nógu oft. Það var gott til þess að
vita, sérstaklega í hremmingum síð-
ustu ára, að hún var hamingjusöm og
átti góðan mann sem hún hældi
mjög. Einnig umhyggjusama dóttur
sem endurspeglar móður sína á svo
margan hátt. Þeim báðum, Margréti,
Kára, systrunum og fjölskyldum
þeirra sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur okkar Sverris og Svölu.
Erla Helgadúttir.
Mig langar að leiðarlokum að setja
nokkur fátækleg _ orð á blað til að
minnast hennar Áslaugar Káradótt-
ur.
Það vakti einkennilega tilfmningu
að hún Áslaug skyldi einmitt yfir-
gefa okkur á aftnælisdeginum hans
pabba. Við sem höfum fýlgst með
bai’áttu hennar við hinn illvíga sjúk-
dóm, krabbameinið, vissum að það
gæti komið að þessu, að meinið sigr-
aði. Maður fyllist sársauka og reiði
yfir því óréttlæti að kona á besta
aldri skuli hrifin brott frá fjölskyldu
sinni ótímabært.
Áslaug og Erlendur höfðu tekið þá
djörfu ákvörðun að treysta mér til
þess að gera húsið þeirra „fínt“ að
utan, þannig að ég var í daglegum
samskiptum við Áslaugu um lengri
tíma frá hausti ‘96 og sl. sumar. All-
an þennan tíma dekraði hún við mig í
mat og drykk, sýndi mér trúnað og
gaf sér tíma tO að spjalla við mig um
lífið og tilveruna þrátt fyrir veikindi
sím
Áslaug var listfeng og smekkleg,
enda sást það á heimili hennar. Hún
hafði fágaða framkomu, vai- nett, fín-
leg kona, alltaf glæsOega klædd með
sinn „franska sjarma“. Hún var
ræktarsöm og fengu synir Erlends
og fjölskyldu þeirra að njóta þess
ríkulega og ekki síst aldraðir for-
eldrar hennar, sem þau Erlendur og
Ulla sýndu einstaka alúð og eiga
þakkh’ skilið fyrir.
Ég minnist Áslaugar haldandi eða
að skipuleggja stórveislur fyrir ætt-
ingja og vini, semjandi texta og
syngjandi ásamt systrum sínum í
veislum og afmælum. Syngjandi ein-
söngslagið hennar Marlene Dietrich
með sínum ekta þýska framburði.
Áslaug og Érlendur ferðuðust
mikið og nutu þess og var það
ánægjulegt að henni tókst þrátt fyrir
veikindi sín að fara með Érlendi til
Ástralíu sl. haust, einnig að henni
tókst ásamt systrum sínum að heim-
sækja Dústu til Kauprnannahafnar.
Ég vO þakka þér, Áslaug mín, fyr-
fr samveruna og alla þá góðvild sem
þú sýndir mér.
Ég sendi ykkur, Erlendur minn og
Úlla, mínar innilegustu samúðar-
kveðjur, einnig öldruðum foreldrum,
Kára og Margréti og systrum, HOdi,
Dústu og Rannveigu. Minning Ás-
laugar lifir.
Einar Kjartansson.
Drottinn, hví kallar þú til þín um
aldur ft-am, þá sem síst skyldi? í
þessa veru voru mínar íyrstu hugs-
anir er ég frétti af andláti okkar
ágætu samstarfs- og vinkonu Ás-
laugar Káradóttur. Þó svo að vitað
hafi verið undanfarnar vikur og
mánuði að til þessa gæti komið setti
mig hljóðan er vinkona hennar flutti
mér fréttirnar um endalokin.
Leiðir okkar Áslaugar lágu fyrst
saman er hún hóf störf á skrifstofu
skipadeildar Sambandsins árið 1979.
Hún starfaði þar alla tíð og þar eftir
hjá Samskipum og allt til nóvember-
mánaðai’ sl. ár er sjúkdómur hennar
kom í veg fyrir áframhald þar á. At-
vikin höguðu því þannig að störf okk-
ar Áslaugar voru tengd og það er
ekki ofsögum sagt að ekki hefði ég
getað óskað mér betri samstarfsað-
ila. Atorkusemi, jákvæðni og sam-
viskusemi hennar var viðbrugðið og
skipti þá ekki máli, hverju á var
haldið. Eiginleikar hennar til manh-
legra samskipta voru með eindæm-
um. Otal dæmi má þar til taka en ég
man sérstaklega nokkur tilfelli er
tengdust flutningum á skrifstofu
skipadeildarinnar, er urðu allmargir
á þeim tíma. Eðlilega kom slíkt um-
rót misjafnlega við stai-fsfólk og
þurfti oft að greiða úr persónulegum
vandkvæðum. Þar nutu eiginleikar
Áslaugar sín - sama var hvort ungir
drengir litu um of stórt á sig eða að
starfsmenn höfðu eitthvað á hornum
sér varðandi aðstöðu o.s.frv. Þegar
allt virtist komið í þrot og engin góð
lausn sjáanleg, sýndi það sig margoft
að með hlýju sinni og jákvæðni, en
jafnframt ákveðni, tókst Áslaugu að
jafna mál svo allir gátu vel við unað.
Áslaug var okkur til eftirbreytni
um svo ótal, ótal margt. Það var eins
og hún skynjaði betur en flestir
hvenær og hvernig skyldi skilja
hismið frá kjarnanum í almennu
daglegu lífi, enda vil ég meina að
flest samstarfsfólk hennar hafi ein-
hvern tímann leitað í hennar sjóð í
þeim tilgangi að fá svör við spurn-
ingum, hvort heldur varðaði per-
sónuleg mál eða í starfi. Réttsýni
hennar var óumdeilanleg.
Yfii-vegun og gleði voru ætíð ein-
kenni Áslaugar. Er lyfta skyldi sér
upp var það í mörgum tilfellum sem
Áslaug var fengin til að standa fyrir
slíku, enginn fannst betri til þess
arna. Þá var ekki að spyrja að því, að
hún með sinni geislandi gleði og fjöri
náði að lokka það besta fram í hverj-
umog einum.
Áslaug var heimskona, víðlesin og
fróð. Hún hafði ferðast víða með sín-
um trausta manni, Erlendi, enda
sagði hún okkur marga söguna er-
lendis frá og var greinilegt að þar
hafði hún lagt áherslu á að kynna sér
menningu og séreinkenni viðkom-
andi þjóða. Ekki kom maður heldur
að tómum kofunum hjá Áslaugu er
sögu og listir bar á góma og var oft
unun að hlýða á samtöl þeirra
mæðgna, Úlfhildar og hennar, en
ljóst var að þar fóru samrýndar kon-
ur sem dáðu og virtu hvor aðra.
Nú er þessa heims göngu Áslaug-
ar lokið og vil ég þakka fyrir þau for-
réttindi að hafa fengið að ganga
stuttan spotta lífsleiðarinnar sam-
hliða slíkum öðlingi, sem hún var.
Með þessum fátæklegu orðum
leyfi ég mér fyrir hönd fyrrverandi
samstarfsmanna að kveðja hana Ás-
laugu okkar hinstu kveðju. Við urð-
um þeirrar ánægju aðnjótandi að
starfa með og kynnast henni í ára-
fjöld og að þeirri dýrmætu reynslu
skulum við ætíð hlúa. Megi hún hvíla
í friði.
Að síðustu bið ég góðan Guð að
styðja og styrkja Ullu og Erlend á
þessum erfiðu tímum.
Omar Hl. Jdhannsson.
Áslaug frænka lést af völdum
krabbameins 17. febrúar sl. Andlát
hennai’ kom raunar ekki á óvart, þar
sem hún hafði um árabil barist
hetjulegri baráttu við þennan mikla
vágest. En hann er ekki auðsigraður
og því er nú komið að kveðjustund.
Fyi’sta svipmynd: Hugurinn reik-
ar til baka til bernskuheimilis okkar
í Víðikeri í Bárðardal. Á árunum
1933 til 1941 fæddust þeim hjónun-
um, Kára föðurbróður og Margréti,
konu hans, fjórar dætur. Á sama
tíma fæddumst við bræðurnir,
Haukur, sem ritar þessi kveðjuorð,
og Tryggvi, bróðn- minn, börn Harð-
ar, bróður Kára, og Guðrúnar, konu
hans.
Á þessum tíma var þríbýli í Víði-
keri og síðar fjórbýli um tíma. Þar
var því æði margt um manninn. Auk
þess var mikið um gestakomur, ekki
síst komur innlendra og erlendra
náttúruvísindamanna, sem nutu leið-
sagnar bændanna í Víðikeri í könn-
unarferðum sínum um byggðir og
óbyggðir, allt til Vatnajökuls. í þessu
umhverfi ólumst við frændsystkinin í
Víðikeri upp, við áhyggjuleysi æsk-
unnar og mikla glaðværð á rómuðu
menningarheimili.
Þegar ég hugsa til baka er barna-
hópurinn í Víðikeri systkinahópur. I
minningunni er sem við ættum tvær
mömmur og tvo pabba. Þannig hefur
það verið ætíð síðan, ekki bara í mín-
um huga, heldur trúlega í huga okk-
ar allra. Umhverfið í Víðikeri bjó
okkur börnunum endalaust leikrými.
Bæjargrófin, austan við bæinn, þar
sem við veiddum smásilunga, ekki til
að borða þá, heldur til að koma þeim
fyrir í sérstökum pollum þar sem við
gáfum þeim nafn og fylgdumst með
þeim dag eftir dag. Alltaf þurfti að
vera á verði fyrir því að krían nældi
sér ekki í þessa vini okkar og við því
kunnum við ráð. Verra var þegar
gerði skyndilegar regnskúrir, sem
juku rennslið í Grófinni og veittu
þessum leikfélögum okkar frelsi sitt
á nýjan leik.
Áustan við Grófina var Kvía-
hvammurinn, sem síðsumars bauð
upp á berjaveislu en á veturna upp á
bestu aðstæður til að renna sér á
sleða og skíðum. Þar áttum við líka
leikfangabúin okkar þar sem búið
var að hætti bænda með leggi og
skeljar sem húsdýr. Þessi leikfong
áttu sér líka sín nöfn og meðal þeirra
mátti finna gæðinga sem þeyst var á
í huganum um fjöll og fimindi.
En ekki viðraði alltaf til útileikja
og þá tóku við innileikir af ýmsu tagi.
Mikið var spilað á spil og þá var nú
gott að leita til ömmu okkar, Sigrún-
ar Ágústu. Hún virtist alltaf hafa
tíma til að sinna okkur, litlu börnun-
um. Á heimilinu var orgel sem flestir
bræðurnir í Víðikeri spiluðu á, án að-
stoðar skrifaðra nótna. Á kvöldin var
oft komið saman í stofunni þar sem
orgelið var og spilað og sungið af
hjartans lyst. Seinna bættist harm-
oníka við hljóðfæraeignina á bænum
og dró það ekki úr fjörinu.
Árið 1946 fluttust foreldrar mínir
að næsta bæ, Svartárkoti. Frá því að
Áslaug fæddist árið 1941 hafði þá
fjölgað um þrjú í barnahópnum í
Víðikeri og var þá fjórbýli í stóra
húsinu sem Tryggvi afi byggði árið
1930. Samband okkar frændsystkin-
anna hélst þó náið sem fyrr, enda
þótt við bræðurnir í Svartárkoti og
litla systir okkar, Steinunn, söknuð-
um í fyrstu daglegra samskipta við
barnahópinn í Víðikeri.
Önnur svipmynd: Leiðir mikils
meirihluta sveitabai-na sem fæddust
á fyrrihluta þessarar aldar hafa legið
til Reykjavíkur. Þar höfum við flest
stofnað heimili. Ein dóttir Kára, Sig-
rún, hefur þó um árabil verið búsett í
Kaupmannahöfn en systkini mín
hafa haldið sig á heimaslóðum fyrir
norðan. Ekki hafa fjölskyldutengslin
samt rofnað og raunar má segja að
hjá þeim Kára og Möggu hafi fjölgað
um enn eina dóttur, sem er eigin-
kona mín, Sigrún, svo vel fellur hún
inn í þennan hóp. Leikimir hafa
breyst frá bernskuárunum. Nú er
safnast saman í Fjarðarási hjá okkur
Sigi-únu og megintilgangurinn, auk
þess að rabba saman, er að syngja
saman. Á staðnum er bæði píanó og
harmoníka og stundum slæðist gítar
með. Hópurinn hefur stækkað, börn
okkar og tengdabörn hafa bæst við,
þetta er stórfjölskylda. Hápunktur-
inn á þessum samsöngskvöldum okk-
ar er einsöngur Áslaugar og Rann-
veigar. Þær hafa hvor sitt einkenn-
islag; Ranna syngur írsku ballöðuna
um asnann, sem verið er að færa til
slátrunar og öfundar fugla himinsins
af frelsi sínu, og Áslaug syngui’ á
þýsku sönginn sem Marlene Dietrich
hlaut heimsfrægð fyrir að syngja:
Ich bin von Kopf bis Fuss auf Liebe
eingestellt. Með mjúkri altrödd sinni
nær hún þessu lagi svo snilldarlega
að ég er ekki í vafa um að kvik-
myndastjarnan, sem hún líkir eftir,
hefði orðið hrifin, hefði hún heyrt
túlkunina.
Þriðja svipmynd: Sumarið 1997.
Við Sigrún erum stödd í sumarbú-
staðnum Brekku í Tunguskógi við
ísafjörð. Fyrstu gestirnir eru að
koma í heimsókn í bústaðinn, sem
kona mín og systur hennar hafa end-
urbyggt eftir snjóflóðið, sem lagði
sumarbústaðabyggðina á svæðinu í
rúst tveimur veti-um fyrr. Við eigum
von á góðum gestum, Áslaugu og Er-
lendi frá Reykjavík og frænku okk-
ar, Sigrúnu Höskuldsdóttur, frá
Akureyri. Ekkert þeirra hefur komið
á Vestfirði fyrr og nú skal sýna þeim
fegurð þeirra. Næstu tvo sólar-
hringa nutum við félagsskapar
þeirra og enda þótt veðrið hafi
stundum sýnt á sér betri hliðar en
þessa daga var sól í sinni okkar allra.
Á daginp var ekið á helstu staði í ná-
grenni ísafjarðar, s.s. til Súðavíkur,
Bolungarvíkur og út í Skálavík, en á
kvöldin sest að kræsingum í bú-
staðnum. Eftir rabb um alla heima
og geima var harmoníkan síðan
dregin fram og spilað og sungið af
hjartans lyst.
Minningarnar eru margar þegar
horft er til baka. Þótt nú dragi dökkt
ský fyrir sólu um sinn, við fráfall
okkar elskulegu systur, Áslaugar,
ber okkur að líta fram á veginn,
minnug þess að ofan allra skýja skín
sólin og fyrr en varir mun hún á ný
brjótast fram úr þykkninu.
Um leið og ég sendi öllum að-
standendum Áslaugar innilegar sam-
úðarkveðjur frá okkur Sigrúnu,
Vigni og fjölskyldu hans, Bergþóri
og Andra Má, móður minni og systk-
inum og fjölskyldum þeirra lýk ég
þessum minningabrotum með ljóð-
inu Huggun harmi gegn. Höfundur
þessa ljóðs, Heiðrekur Guðmunds-
son frá Sandi, mun, ef mig misminnir
ekki, hafa ort þetta Ijóð eftir sonar-
missi úr sama sjúkdómi og tók Ás-
laugu frá okkur.
Þú hefur mikið misst
og miklar fyrir þér
að horfa alltaf á
hið auða, stóra rúm.
Þúgræturgenginnvin
og gleymir þeim, sem er.
En hugsa þú um þá
ogþeirradaprageð,
sem aldrei áttu neitt
og ekkert gátu misst.
Og þá er þakkar vert,
hveþérvarmikiðléð.
Hvíldu í friði, elsku frænka og
vinkona.
Haukur Harðarson
frá Svartárkoti.