Morgunblaðið - 29.04.1998, Qupperneq 28

28 MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Ný skipan
raforkumála
í EFTIRFARANDI
orðum felst einlæg
áskorun til Alþingis,
hvers einasta þing-
manns, um að gefa nýju
skipulagi raforkumála
nú eins mikinn gaum,
eins mikið af tíma sín-
um, og þeim er frekast
unnt.
Mjög mödlvæg til-
laga um mál þetta er á
dagskrá Alþingis, þess
er nú situr, og skilst
mér að afgreiða eigi
málið fyrir þinglok.
Iðnaðarráðherra mælti
fyrir þingsályktunartil-
lögu um rnáhð 20. nóv-
ember s.l., og hefur iðnaðamefnd
síðan haft það til meðferðar. En
skammt er nú til loka þings.
Því miður óttast ég að hinn al-
menni þingmaður hafí ekki haft
tóm til átta sig á því, hve miklar
breytingar felast í hinni nýju
stefnumótun í raforkumálum, enda
önnur tímafrek mál verið á borðum
þingmanna í vetur. Kannski er
komin upp sú gamalkunna og
hvimleiða staða, að þingmenn
neyðist til að afgreiða umfangsmik-
ið og mikilvægt mál á
óeðlilega skömmum
tíma.
Vera má, að iðnaðar-
nefnd sé treyst til að
hafa unnið verk sitt
svo vandlega, að það
dugi Alþingi til að af-
greiða málið umræðu-
lítið. Ég þykist vita að
nefndin hefur lagt
mikla vinnu í umfjöllun
um málið. En lái mér
hver sem vill: Mig
grunar að almennt hafí
alþingismenn fæstir
haft tíma til að afla sér
jafnmikillar fræðslu og
þekkingar á sviði raf-
orkuveitna og á sviði annarra
greina, svo sem sjávarútvegs og
landbúnaðar.
Myndunum sem hér birtast er
ætlað að vekja athygli á tvennu:
Núverandi umfangi orkubúskap-
ar í samanburði við aðrar atvinnu-
greinar.
Gífurlegri aukningu raforkubú-
skaparins um þessar mundir og á
næstu árum.
Það fer heldur ekki milli mála,
að auknar þjóðartekjur og hag-
Aðalsteinn
Guðjohnsen
vöxtur verða að verulegu leyti sótt
í skynsamlega nýtingu orkulind-
anna. Skal þó engri rýrð varpað á
aðra vaxtarbrodda, svo sem þjón-
ustu við ferðamenn og útflutning
hugvits.
Tillagan um framtíðarskipan raf-
orkumála, sem þingmönnum er nú
ætlað að samþykkja, er annars
vegar byggð á samkomulagi eig-
enda Landsvirkjunar og hins vegar
í þessari grein felst
áskorun til Alþingis,
segir Aðalsteinn
Guðjohnsen, um að
gefa nýju skipulagi raf-
orkumála eins mikinn
gaum og eins mikinn
tíma og frekast er unnt.
á tiliögum og hugmyndum ráðgjaf-
arnefndar fjölmargra aðila úr þjóð-
félaginu. Hvort tveggja lá fyrir í
október 1996.
Ljóst er að hér er annars vegar
um að ræða ákvörðun um tiltekna
aðgerð, hins vegar ítarlega stefnu-
yfirlýsingu 1 kjölfar kannana. Það
er kunnugt af umsögnum ýmissa
aðila, sem birst hafa í fjölmiðlum,
að margir telja meginefni tillögun-
ar það, að gera skuli hinar og þess-
ar athuganir, sem tekið geti lang-
an tíma, en minna fari fyrir sjálf-
Skipting fjármunaeigna atvinnuvega 1996
Vcrsiun, gistibús o.fl.
15,7%
Sjávarút\cgur
17,4%
Iðuadur
14,7%
LaBdbúuadur
10,1%
SamgSngar
143%
Aunaó
103%
Hcimiid: ÞjAAinpitarnii
Orkubúskapur rafwrluiftrirUH.i. iJTt- (úUrrNitD
17.0%
sögðum og tímabærum breyting-
um á sjálfu skipulaginu. í umsögn-
um flestra aðila munu einkum
gerðar athugasemdir við það, hve
langan tíma nýskipan þessi mun
taka.
Vandinn sem við blasir virðist
því sá, hve hratt sé hægt að fram-
kvæma nauðsynlegar breytingar.
Reynsla annarra þjóða, þar á með-
al grannþjóða okkar, er sú að svifa-
sein opinber afskipti geti skaðað
möguleika okkar til að orkuvinnsla
og markaðsvæðing orkunnar skili
íbúum landsins því sem þeim ber.
• Umhverfis- og orkumál verða í
allri umræðu að komast á vitrænt
stig. Það dugar ekki að ræða um-
hverfismál á tilfinninganótum, né
orkuframkvæmdir á tækni- og fjár-
hagsforsendum - einum saman.
• Nýskipan raforkumála skipar
mikinn sess í þjóðarbúskapnum og
vaxtarbroddur raforkubúskaparins
er feikilegur.
• Áskorunin til Alþingis, þing-
manna allra, stendur óhögguð: að
þeir afli sér nægrar fræðslu og gefi
sér nægan tíma til að geta tekið
skynsamlega ákvörðun um farsæla
lausn á þessu mikilvæga máli þjóð-
arinnar.
Höfundur er rafmagnssljtíri.

rapmii
rekkar
Bofta- og skrúfufrftt kerfi
Rekkar fyrir vtirubretti
OG lausar vörur
Auðveldir í uppsetningu
Hagstætt verð
Leítið tílboða
ÍSOÍdehf.
Umbods- & heihiv&rshm
Faxafeni 10 • 108 Reykjavik
Sími5811091 • Fax 553 0170
Stækkun þjóðgarða í Þing-
eyjarsýslum? - Nei takk
NÝLEGA voru
kynntar hugmyndir
stofnana ríkisvaldsins
um þjóðgarðinn í Jök-
ulsárgljúfrum. Sam-
hljómur Náttúruvemd-
arráðs og Náttúru-
verndar ríkisins var
með þeim ágætum að
vert er að gefa gaum
hvað hér er á seyði. I
upphafi ættu allir sem
unna náttúrunni að
velta fyrir sér hvað það
þýðir að stofnanavaldið
er komið á kreik. Það
þýðir einfaldlega
valdaafsal sveitar-
stjóma og eigenda.
Það þýðir boð og bönn. Það táknar
skert aðgengi. Það er sár reynsla
annarsstaðar, þar sem menn hafa
trúað þessum stofnunum fyrir
landi og „vernd“, að fagurgali
stofnananna er innantómt hjal
stofnanaafskiptafíkla.
Sporin hræða
Saga þjóðgarðsins í Jökulsár-
gljúfrum og framgangur stofnana-
dellunnar þar, er víti til vamaðar.
Vert er að minnast þess að aðgengi
að fegurstu stöðum gljúfúrsins er
mjög takmarkað vegna undarlegra
„vemdar“aðgerða
stofnana. Vegur var
fluttur svo langt frá
Hólmatungum að þang-
að komast ekki nema
fílefldir gongugarpar.
Er sárt að sjá eldra fólk
sem ekki er frátt á fæti
sitja eftir í rútum og
horfa á eftir frísku liði
landvarða sem sam-
viskusamlega passar að
sem fæstir komist á
fyrirheitnu staðina.
Það sem ekki er
bannað, er þá bara
ekki leyft
Skemmst er að
minnast þess er slegið var upp í
fjölmiðlum að fólk á hestum hefði
valdið spjöllum í þjóðgarðinum.
Þegar starfsmenn stofnana vora
spurðir hvaða spjöll hefðu verið
unnin, var svarið að hófaför sæjust
í göngustígum. Hófaför sæjust í
göngustígum! Þarna var aðeins á
ferð fólk sem vildi njóta náttúra
landsins á sinn hátt. Það er bann-
að!
Uppblástur og jarðvegseyðing
hefur verið gríðarleg innan þjóð-
garðsins en þessar undarlegu nátt-
úrulausu stofnanir era á móti öll-
Besta náttúruverndin
er sú, segir Sigurjón
Benediktsson, að fólk
sé sem mest úti í
náttúrunni.
um landgræðslu- og jarðvegs-
vemdaraðgerðum. Eyðimörkin má
því stækka óhindrað innan þjóð-
garðsins. Kemur þar enn upp sú
firra að éitthvað sé til sem heiti
„séríslenskar jurtir“ enda hefur
komið grænt ljóst á að hefta fok
með fræjum smára og beitilyngs
en slíkt er einfaldlega ekki hægt.
í mörg ár hafa aðilar í ferðaþjón-
ustu óskað eftir að gera rútufæran
veg það nærri Dettifossi að sem
flestir eigi möguleika á að sjá þetta
náttúruundur. Þó þarna hafi orðið
slæm slys vegna ömurlegs aðgeng-
is, má ekkert gera fyrir stofnana-
liðinu.
Til hvers eru þessir
þjóðgarðar eiginlega?
Og fyrir hverja?
Ekki fengu golfáhugamenn að
nýta sér tún í nágrenni Ásbyrgis
til að iðka sitt áhugamál. En nátt-
Siguijón
Benediktsson
úruundrin í stofnununum hafa rif-
ið upp víðiskjólbelti vegna þess að
víðirinn slysaðist til að vera kall-
aður Alaskavíðir. Sömu aðilar hafa
krafíst þess að sígræn tré og lerki
sem plantað hefur verið í Ásbyrgi
verði upprætt. Það eina sem ligg-
ur að baki undarlegum stofnana-
hugmyndum um stækkun þjóð-
garða er misskilin „vernd“. Nátt-
úruvernd ríkisins hefur engan
áhuga á að friða land fyrir grasbít-
um, nei, aðalatriðið er að mann-
fólkið hvorki geti né megi njóta
lands. Stofnanaliðið vill ekki að al-
menningur njóti lands og náttúra.
Það verður leyfílegt að njóta lands
á forsendum misskilinnar náttúru-
verndar sem hamlar aðgengi, tak-
markar not, krefst pappírs og
leyfa. Besta náttúruverndin er að
fólk sé sem mest úti í náttúrunni.
Það er alvöru náttúruvernd að
auðvelda aðgengi, fræða og upp-
lýsa, og að fólk geti notið þess á
sínum forsendum, á sinn hátt. Það
er frelsi. Maðurinn er hluti af
náttúrunni.
Um blýanta og nag
Það er sorglegt að upplifa það að
maður vonar á hverjum degi að op-
inberir starfsmenn þessara stofn-
ana finni sér nú góðan blýant á
hverjum morgni og nagi hann allan
daginn og geri ekkert annað.
Hugsi alls ekkert um náttúra
landsins, bara um blýantinn sinn.
Þá er okkur og náttúranni vel
borgið.
Höfundur er tannlæknir á Húsavík.