Morgunblaðið - 04.06.1998, Qupperneq 40

MORGUNBLAÐIÐ
, 40 FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1998
AÐSENDAR GREINAR
Hlutverk Lánasjóðs
íslenskra námsmanna
NÚ ÞEGAR stjórn
Lánasjóðs íslenskra
námsmanna hefur lok-
ið við að endurskoða
úthlutunarreglur sínar
fyrir skólaárið
1998-1999 þykir mér
ástæða til að velta fyr-
ir mér hlutverki sjóðs-
ins og þjónustu hans
við lánþega sína.
Námslán þjóna
þeim tilgangi að vera
framfærsla náms-
manns á meðan hann
stundar lánshæft nám
eftir reglum sjóðsins í
háskóla, iðnskóla eða
sérskóla hér á landi
eða erlendis. Lánþegar lánasjóðsins
eru háðir úthlutunarreglum sjóðs-
ins með afkomu sína á meðan á
náminu stendur. í úthlutunarregl-
um eru skýr ákvæði um námsfram-
vindu og árangur og lán eru ekki
veitt nema um viðunandi árangur sé
að ræða.
Við síðustu kjarasamninga var
viðurkennt að breytinga væri þörf á
lámarkstöxtum launa og atvinnu-
leysisbætur og tryggingabætur
voru endurskoðaðar í beinu fram-
haldi af því. Nú þegar þessar kjara-
bætur eru gengnar í gegn eru flest-
ir sammála því að þær hafi verið
löngu tímabær leiðrétting á kjörum
þeirra lægst launuðu.
Þegar undirbúningur að endur-
skoðun úthlutunarreglna Lánasjóðs
íslenskra námsmanna
hófst urðu námsmanna-
hreyfingamar sammála
um að svipaðar hækk-
anir á framfærslu
námsmanna væru eðli-
legar og gerðu það að
tillögu sinni á fundi
stjórnar lánasjóðsins að
framfærsla námsmanns
mundi hækka úr 56.200
kr. í 62.180 kr., eða um
sömu prósentutölu og
atvinnuleysisbætur
hækkuðu í kjölfar
kjarasamninganna.
Einnig var þar lagt til
að frítelqumark lán-
taka miðaðist við
þriggja mánaða lágmarkslaun og
yrði hækkað úr 180.000 kr. í 210.000
kr., svo námsmaður gæti unnið fulla
vinnu yfir sumartímann á lágmarks-
launum án þess að skerðing yrði á
framfærsluláninu.
Reyndin hefur verið sú að út-
reikningur framfærslu námslána
hefur verið að dragast jafnt og þétt
aftur úr launaþróun á landinu og að
leiðréttingar var full þörf til að bilið
mundi ekki breikka enn frekar.
Fulltrúar ríkisstjórnarinnar í stjóm
lánasjóðsins tóku þá ákvörðun að
líta algjörlega framhjá tillögum
námsmannahreyfinganna um kjara-
bætur til handa lánþegum. Þau
samþykktu í valdi meirihluta hækk-
un framfærsiu í 57.600 kr. og frí-
tekjumarkið er hækkað í 185.000 kr.
eða 61.700 kr. á mánuði miðað við
þrjá mánuði. Þessar hækkanir
fylgja verðlagsþróun og skila engri
kaupmáttaraukningu til nemans.
Framfærsla námsmannsins er
þar með orðin um 2.000 kr. lægri en
atvinnuleysisbætur sem eru neyðar-
aðstoð til framfærslu til skamms
tíma, á meðan námsmaðurinn á að
geta haldið sér uppi á meðan á námi
Það má ekki gleymast
að námslán eru hvorki
ölmusa né styrkur, seg-
ir Guðrún Gestsdóttir,
heldur bæði verðtryggð
og með vöxtum og eru
greidd til baka.
stendur í nokkur ár. Þegar náms-
maðurinn fer síðan í sumai'vinnu í
þrjá mánuði fyrir lágmarkslaun eða
meira dragast 50% launa umfram
frítekjumarkið frá námsláninu.
Þetta þýðir að námsmaður í sumar-
vinnu í þrjá mánuði sem er á lág-
markslaunum fær ekki einu sinni
fulla framfærslu. Þar sem námslán-
in duga tæplega fyrir eðlilegu uppi-
haldi hafa margir lánþegar lent í
þeim vítahring að vinna meira og
meira með skólanum sem verður til
þess að skerða lánin enn frekar og
minnka árangur nemans í námi.
BUSETI
Búseturéttur til sölu
umsóknarfrestur til 10. júní
2ja herb.
Miðholt 1, Mosfellsbæ
59m! íbúð Almennt lán
Búseturéttur kr. 920,099
Búsetugjald kr.32,677
Garðhús 8 , Reykjavík
62m! íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1,046,821
Búsetugjald kr. 24.988
Miðholt 3, Hafnarfirði
57in2 íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 583,386
Búsetugjald kr.24,158
3ja herb.
Berjarimi l,Reykjavík
72m2 íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1,244,034
Búsetugjald kr.36,791
Arnarsmári 4 , Kópavogi
80m2 íbúð Almennt lán
Búseturéttur kr. 871,239
Búsetugjald kr. 50,095
Frostafold 20, Reykjavík
Þrjár 78m2 íbúðir Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1,038,119
Búsetugjald kr. 38,446
Garðhús 4, Reykjavík
92m2 íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1.542,153
Búsetugjald kr. 36,472
4ra herb.
Garðhús 4 og 6, Reykjavík
115m2íbúðir Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1.942,455
Búsetugjald kr. 43,449
Frostafold 20, Reykjavík
Þrjár 88m2 íbúðir Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1.125,912
Búsetugjald kr. 42,640
Bcrjarimi 1, Reykjavík
Tvær 87m2 íbúðir Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1.502,244
Búsetugjald kr. 44,307
Trönuhjalli 15, Kópavogi
95m2 íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1.623,553
Búsetugjald kr. 41,889
Suöurhvammur 13, Hafnarfirði
102m2 íbúð Félagslegt lán Búse-
turéttur kr. 1.662,994
Búsetugjald kr. 45.917
Miðholt 5, Hafnarfirði
102m2 íbúð Félagslegt lán
Búseturéttur kr. 1,047,025
Búsetugjald kr.42,076
Dvergholt 1, Hafnarfirði
97m2 íbúð Almennt lán
Búseturéttur kr. 1,144,226
Búsetugjald kr.60,679
Nýbyggingar
4ra herb.
Gautavík 29-31, Reykjavík
Fimm 105m2 íbúðir Almenn lán
Búseturéttur kr. 875,426
Búsetugjald kr.48,230
5 herb.
Gautavík 29-31, Reykjavík
Tvær 120m2 íbúðir Almenn lán
Búseturéttur kr. 1,000,486
Búsetugjald kr.54,782
5 herb. raóhús
Bollatangi 14, Mosfellsbæ
121m2raðhús Almennt lán
Búseturéttur kr. 1,177,705
Búsetugjald kr.59,139
Búseti á netinu,
myndir af öllum
húsum
www.centrum.is/buseti
Umsóknarblöð liggja frammi á skrifstofu Búseta hsf. ásamt teikningum og nánari upplýsingum. Skrifstofan er
opin frá kl. 9 til 15. íbúðirnar eru til sýnis eftir samkomulagi til 10. júni. Með umsóknum þarf að skila skatt-
framtölum síðustu þriggja ára, staðfestum af skattstjóra, ásamt fjölskylduvottorði (frá Hagstofunni)
Úthlutun íbúðanna fer fram fimmtudaginn 11 iúní kl. 12 að Hávallagötu 24, umsækjendur verða að mæta!
Gerist félagsmenn í Búseta, kr. 2.700 á ári! Val í húsnæðismálum
Búseti hsf., Hávallagötu 24, 101 Reykjavík,
sími 552 5788, myndsendir 552 5749
BUSETI
Með þessum nýju úthlutunarreglum
er ekkert gert til að gera nemum
kleift að sinna sínu námi af fullum
krafti eins og hverri annarri vinnu
heldur eru skilaboðin þau að námið
sé minna virði en vinna og að nem-
inn geti ekki lifað á námslánum
nema að hann þurfi í raun ekki á
þeim að halda.
Það má ekki gleymast að námslán
eru hvorki ölmusa né styrkur held-
ur bæði verðtryggð og með vöxtum
og eru greidd til baka af lánþega
strax frá öðru ári eftir að lántöku
lýkur. Menntun íslendinga hlýtur
að vera ein besta fjárfesting sem til
er fyrir þjóðarbúið og okkur sjálf
sem einstaklinga.
Það hlýtur að vera alvarlegt skref
fyrir stjórnvöld að hefta aðgang að
námi með því að halda námslánum
svo lágum að fólk treysti sér ekki til
að lifa á þeim.
Höfundur er ritari Iðnnemasam-
bands íslands og varafuUtrúi í
stjóm Lánasjóðs íslenskra náms-
manna.
Þankar um öngþveit-
ið í þessu yndislega
friðsæla landi
KÆRU lesendur,
landar mínir.
Hversu lengi á þetta
að ganga? Hvert öng-
þveitið af öðru og er þá
vægt til orða tekið. I
raun og veru hafa þau
mál sem upp hafa kom-
ið síðastliðna 6 mánuði
verið þvílík hneisa -
slík alvörumál - að
hverju mannsbarni,
ungu eða öldnu eða
hvar í flokki sem það
er, hlýtur að ofbjóða:
1. Mál sem varða
lögregluvernd lands-
manna.
2. Fíkniefni og
hvernig taka skuli á þeim málum.
3. Fangelsismálin í hinu nýja inn-
réttaða fangelsi að Litla-Hrauni.
4. Landsbankahneykslið.
5. Tölvuglæpir.
6. Málþófið á Alþingi (10 klst.
ræður um hvað?). Mér skilst að
engin lög séu til sem varna því að
löngu „málþófi" sé haldið uppi á Al-
þingi. Enginn hlustar á þetta en það
getur nýst stjórnarandstöðunni ef
Ekki hika vlð að biðja
um faglega aðstoð, seg-
ir Guðrún Marteinsson,
til að komast aftur á
rétta braut.
afgreiða á mál á annan hátt en hún
óskar eftirl!
7. Miðbær Reykjavíkur. Knæpur
og vændiskonur á skemmtistöðum.
Vínveitingaleyfi eru veitt þrátt fyrir
að vitað sé að sala og neysla fikni-
efna fari þar fram.
8. Launamál nokkurra fagstétta
eru komin í slíkar ógöngur að hver
stéttin af annarri segir upp störfum.
Og ekki nóg með það heldur er
fjöldinn allur farinn úr landi vegna
betri kjara erlendis. Er þetta ár-
angurinn af góðærinu - „allir
ánægðir", „lægri skattar", „betri
kjör“ -?
9. Húsnæðismál, barnaheimilis-
mál, kvótamál, hvalveiðimál og nú
ekki síst hálendið „þjóðgarður Is-
lendinga". Eru ekki öll þessi mál,
sem hér eru nefnd, fyrst og fremst
mál sem Alþingi verður að finna
lausnir á og það hið bráðasta? Al-
þingi verður að sjá til þess að al-
menningur fái fulla vitneskju um
hvað er að gerast í þessum efnum -
að hann fái að fylgjast
með.
Ef til vill er mál
komið að fækka þing-
mönnum. Væri ekki til-
valið að fá unga og vel
menntaða menn til að
setjast niður með
stjóm þingsins í sumar
og endurskoða lögin
um Alþingi? Og fá
einnig fagmenn úr öll-
um flokkum til að fara
yfir lýðveldislögin til að
þau verði sem best
sniðin að nútíma þjóð-
félagi (dæmi: málþóf,
staða fyrrverandi for-
seta íslands) og gera
það á næstu þremur áram - byrja
árið 2000 með hreinan skjöld, byrja
nýja öld með bjarta framtíðarsýn
eins og Jóhannes Páll II páfi hefur
lagt til.
Ég geri mér fulla grein fyrii' að
Alþingi getur einungis komið með
tillögur í þessum efnum sem síðan
yi’ði að ræða í þjóðfélaginu. það
væri því ekki úr vegi að kalla til sér-
fræðinga á hinum ýmsu sviðum til
að aðstoða við úrlausnir á erfiðustu
málunum.
Menntamálaráðheraa hefur unnið
ötullega að því að bæta fræðslukerf-
ið fyrir nemendur gi'unnskóla. Það
er mjög þarft mál en ljóst er að sum
sveitarfélög þurfa á miklum stuðn-
ingi að halda til að hrinda þessu í
framkvæmd. Margar spurningar
vakna í þessum efnum: Hvort er
brýnna, göng milli einhverra fjalla
eða menntun íslenski-a barna? Is-
Iand hefur notið þeirrar gæfu að
hafa staðið sig framúrskarandi vel
öll árin síðan 1944. Ég var svo
lánsöm að vera viðstödd hátíðar-
höldin á Þingvöllum það ár, 1944, í
fylgd með foreldrum mínum og
ömmu þegar Island varð sjálfstætt
ríki. Það var ógleymanleg stund.
Við sýndum sömu reisn og sam-
stöðu við móttöku Danadrottningar
nú nýlega sem var okkur kærkomin
heimsókn.
Ég óska þess innilega að þið al-
þingismenn - verðir okkar Islend-
inga - ráðið við að vinna úr þessum
málum nú í sumar í undirbúningi
ykkar fyrir starfsemi komandi vetr-
ar og að ykkur megi vegna vel og
blessunarlega. Þjóðin stendur öll
með ykkur. Ekki hika við að biðja
um faglega aðstoð til að komast aft-
ur á rétta braut.
Höfundur er fyrrv. hjúkrunarfor-
stjóri Landakotsspftala.
Guðrún
Marteinsson
Leitin að réttu eigninni
hefst hjá okkur
www.mbl.is/fasteignir