Morgunblaðið - 04.06.1998, Blaðsíða 54

54 FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Tommi og Jenni
Ljóska
Smáfólk
HI.CHARUE BROLUN..THI5
15 THE WEIRP KIP WHO
50LP METHEBATUSEP
BV' ROY H0BB5..
I ONLY PAID HER
A POLLAR.ANP
I SOTA REAL
COLLECTOR'S ITEM
r-Tr
BE careful.you're
ME5SIN6 UP MV
PITCHER'5 MOUNP
Hæ, Kalli Bjarna ... þetta er
skrýtna stelpan sem seldi mér
kylfuna sem Roy Hobbs not-
aði...
Ég borgaði henni Roy Hobbs var skáld- Farðu varlega ... þú ert að
bara einn dollara, sagnapersóna eyðileggja kasthólinn minn!
og ég fékk ekta
safngrip
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Þjóðargraf-
reiturinn
- ný skilgreining!
Frá Rúnari Kristjánssyni:
HINN 4. mars sl. birtist bréf í Mbl.
þar sem ég undirritaður gerði að
umræðuefni svonefndan þjóðar-
grafreit á Þingvöllum. Eg vildi fá
að vita hvert væri hlutverk þessa
grafreits í samtímanum. Eg taldi
nefnilega augljóst að upphaflegt
hlutverk hans væri úr sögunni,
sem sé að vera heiðursgrafreitur
fyrir helstu skáld og listamenn
þjóðarinnar. Ekki fékk ég nein
svör við spurningu minni frá við-
komandi yfírvöldum, en ýmis við-
brögð frá öðrum aðilum. Má þar til
dæmis nefna mann sm hafði starf-
að sem leiðsögumaður fyrir er-
lenda ferðamannahópa hérlendis.
Hann sagði mér að hann hefði iðu-
lega lent í vanda á Þingvöllum þeg-
ar þurfti að útskýra hlutverk þessa
grafreits. Útlendingarnir komu
með ýmsar markvissar spurningar
varðandi reitinn og erfitt var að
svara þeim á viðhlítandi hátt. Sp-
urningarnar voru um það hverjir
kæmu til með að verða jarðaðir
þarna og af hverju enginn hefði
verið jarðsettur þarna í áratugi
o.s.frv.
Eg var af þessum og iiðrum
ástæðum búinn að ákveða að skrifa
frekar um þetta mál, þótt svör virt-
ust ekki liggja á lausu. En áður en
til þess kæmi, gerðist það að sr.
Heimir Steinsson tók þetta mál
upp í hugvekju sinni í Mbl. 10. maí
sl. Honum hefur eflaust fundið
málið sér skylt og ég freistast nátt-
úrulega til að halda, að hann grípi á
þessu máli meðfram vegna þess að
ég fór að fjalla um það. Aðrir hafa
ekki komið inn á þessa hluti mér
vitanlega. En það sem mér fínnst
merkilegast við það sem sr. Heimir
ritar um þetta, er að hann fer að
skilgreina hlutverk grafreitsins á
algerlega nýjan hátt. Hann vill
gefa reitnum ákveðið nafn og kalla
hann „Lýðveldisreitinn". Færir
hann ýmis rök fyrir sínu máli og
umræddri nafngift. Ekki er ég nú á
því að þau séu sérlega haldbær
þótt þau komi frá sr. Heimi. Til
dæmis efast ég um að Jónas Hall-
grímsson og Einar Benediktsson
hafi verið sérstök höfuðskáld sjálf-
stæðisbaráttunnar eins og sr.
Heimir heldur fram. Ymsir aðrir
ortu nú mikið um þau mál. En mál-
ið er hins vegar, að þeir Jónas og
Einar eru alls ekki jarðsettir þarna
á þessum forsendum, sem Heimir
er að leggja fram, sem einhver
sjálfstæðisbaráttuskáld, heldur
einfaldlega sem þjóðskáld. Auk
þess var ekki ætlunin að þeir
hvfldu þarna einir. Sá heiður átti
að ná til annarra mikilhæfra skálda
og listamanna þjóðarinnar, enda
skipulagður reitur fyrir meira en
fjörutíu leiði. Heimir finnur upp á
því að tengja tilvist grafreitsins
stofnun lýðveldisins, en hvergi get
ég fundið heimildir um slíkt.
Þjóðargrafreiturinn er því ekki
neinn hluti af sögu lýðveldisstofn-
unarinnar þótt sr. Heimir haldi því
fram. Ráðamenn voru ekki að búa
til neinn grafreit fyrir „höfuðskáld
sjálfstæðisbaráttunnar" er þeir
létu skipuleggja þennan reit á
Þingvöllum. Hugmyndin var að
stofnsetja á þingstaðnum forna ís-
lenskt Westminster-klaustur, eins
og Jónas frá Hriflu orðaði það, en
hann sat þá í Þingvallanefnd og
þekkti best til mála. Reiturinn er
alls ekki minningarmark um stofn-
un lýðveldisins eins og sr. Heimir
vill vera lata. Lýðveldið var stofnað
17. júní 1944, en Einar Benedikts-
son var jarðsettur í reitnum 27.
janúar 1940. Þá vissu, held ég fáir,
hver framvindan yrði með lýðveld-
isstofnun, enda er sú saga graf-
reitnum óviðkomandi, eftir því sem
ég best veit. Ég held að ljóst sé að
sr. Heimir Steinsson er að gera til-
raun til þess að gefa þjóðargraf-
reitnum nýtt sögulegt inntak. Ef til
vill fínnst honum að það standi
honum næst að reyna eitthvað
slíkt. Því miður virðist mér að
sagnfræðileg sannindi hafí alveg
orðið útundan í þeirri tilraun
Heimis. Hvai'vetna þar sem um-
ræddur grafreitur er nefndur í
heimildum, er til hans vísað sem
grafreits sem hugsaður var sm
heiðurslegstaður helstu skálda og
listamanna þjóðarinnar. Sjálfstæð-
isbarátta og lýðveldisstofnun eru
hvergi á dagskrá í þeim efnum.
Hvergi hefur sú hugmynd komið
fram, mér vitanlega, fyrr en sr.
Heimir upphugsar reitnum þetta
nýja hlutverk og setur þá skoðun
fram í hugvekju sinni 10. maí sl.
Ég vil halda því fram, að eigi að
skilgreina hlutverk þjóðargraf-
reitsins á nýjan leik, sem reyndar
virðist nauðsynlegt, þá verði að
gera það opinberlega af hálfu ríkis-
ins, svo allt liggi ljóst fyrir og allir
viti tilganginn með þessum graf-
reit. Þetta mál varðar landsmenn
alla, það hefur nánast verið vand-
ræðabarn í kerfinu í áratugi og
breyting þarf að verða á því. Sr.
Heimir viðurkennir að ekki sé lík-
legt að aðrir komi til með að hljóta
þama leg, sem sýnir að upphaflegt
hlutverk reitsins er út úr mynd-
inni.
Ég er hins vegar nokkuð undr-
andi á því að jafn hugspakur maður
og sr. Heimir fari út í það að reyna
að skapa í kringum reitinn tilbúinn
veruleika sem ekki virðist eiga sér
nokkra stoð í hinum sanna veru-
leika sögunnar. Þar er furðu langt
seilst til að reyna að klóra yfír
vandræðastöðuna í kerfinu varð-
andi þjóðargrafreitinn á Þingvöll-
um.
RÚNAR KRISTJÁNSSON,
Bogabraut 21,
Skagaströnd.
AHt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. í>eir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.