Morgunblaðið - 23.07.1998, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GUNNLAUGUR
ÞÓRÐARSON
+ Gunnlaugur
Þórðarson
fæddist á Kleppi við
Reykjavík 14. apríl
1919. Hann lést á
Landakotsspítala
20. mai síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Dómkirkj-
unni 30. maí.
Þegar hann hvarf frá
okkur var eins og dofn-
að hefði yfir sólkerfinu.
Allt myrkvaðist - til-
veran breyttist og varð
hversdagslegri en áð-
ur. Doktorinn - en svo var hann oft
kallaður - var sú minnsta hvers-
dagsmanneskja, sem hugsazt getur.
Að þekkja hann og kynnast honum
æ betur og betur í tímans rás bætti
andrúmsloftið og betrumbætti jafn-
framt mann sjálfan.
Doktorinn alias dr. juris Gunn-
laugur Þórðarson minnti alltaf á
stjömu, sem skín skært, þegar
dimmdi yfir og lífið hætti að vera
skemmtilegt, hætti jafnvel að vera
skemmtilegt viðfangsefni, sem
aldrei má verða. Sjálfur var dr.
Gunnlaugur eins og lífið sjálft, þeg-
ar það getur verið hvað skemmti-
legast. Hann var óvenjulegur mað-
ur og alls góðs verðugur. Hann var
gæddur sérstakri hæfni til að skapa
tilbreytni, enda sóttist hann af
ákefð eftir tilbreytni - bauð þrá-
sinnis af örlæti hjartans til veizlu-
halda að fornum sið, gaf fagrar gjaf-
ir, einkum andlegar gjafir ekki hvað
sízt, sem skildi eftir mannlega dýpt.
Tilbreytnin gleður er forn orðskvið-
ur úr latnesku „variatio delectat".
Því fór fjarri að tilbreytingaleysi
yrði doktornum að ald-
urtila. Hann tapaði líf-
inu á sorglegan hátt í
háskaumferðinni í as-
falt-frumskóginum í
litlu stórborginni, sem
hann unni hugástum
sem borinn og bam-
fæddur Reykvíkingur.
Það var óheppni -
háskaatvik sem aldrei
verður hægt að sætta
sig við. Aldrei nokkurn
tímann. Þegar horft er
um öxl og litið til baka
yfir kynni af honum þá
finnst eins og með
hvikunni að hann gat gefið meira af
auði hjartans en flestir. Athyglis-
verðast í fari Gunnlaugs var, að
hann var stéttlaus, laus við mennta-
hroka, gersneyddur því að vera
snobb - tók allt fólk sem jafningja.
Hins vegar var þetta suðræna blóð
hans að erfðum fengið í geninu frá
ítölskum og frönskum forfeðrum í
móðurlegg hans, sem hafði sín áhrif
á allt - hvaðeina sem hann kom
nærri og fór höndum um. Slíkt gat
líka valdið misskilningi meðal sam-
ferðamanna. Ofan á menntum hans,
sem spannaði vitt um völl, var hann
gæddur því, sem enskt skáld sagði:
,jHlt stórt - stórbrotið - sem hugs-
að er hér á jörðu, er beint frá hjart-
anu komið.“ Þegar hans er minnzt
kemur oft í hugann, sem annað
enskt skáld sagði: „Fólk er hvorki
vont né gott - það er annað hvort
leiðinlegt eða skemmtilegt." Þetta
hittir í mark. Gunnlaugur var aldrei
leiðinlegur. Góðleiki hans átti sér
hins vegar engin takmörk ofan á
skemmtilegheitin. Hann hafði svo
heitt hjarta, að það mátti brenna sig
á því. Hann hafði kjark til að vera
góður maður - og að vera maður
góðleika krefst hugrekkis.
Að kynnast doktornum tók mig
langan tíma. Okkur samdi lengi vel
misvel - veit ekki ástæðuna enn.
Faðir minn og faðir Gunnlaugs,
Þórður Sveinsson læknir, gengu
undir jarðarmen kornungir og sór-
ust í fóstbræðralag (báðir úr A-Hún
og töluvert skrýtnir). Þeir voru
samtíða í Lærða skólanum og alltaf
urðu þeir samferða á haustin að
heiman í skóla fyrir sunnan og úr
skóla heim norður á vorin.
Að kynnast doktornum var ekk-
ert tilfinningaspil til að byrja með
og alls ekki eins og það átti eftir að
verða við æ nánari kynni sem urðu
til með sérstökum hætti. Mér tókst
ekki að skilja og skynja doktorinn
fyrr en ég hafði lesið lífssögu hans
skráða af honum sjálfum. Einkum
gagntók mig frásögnin af dvöl hans
í Parísarborg sem er eitt það
skemmtilegasta sem ég hef lesið í
íslenzkum bókmenntum undanfar-
inna ára. Kaflinn um ævintýri í
París er gæddur glampandi fyndni.
Á bak við kímnikennd er falin al-
vara. Svo er jafnan. Þegar ég hafði
lokið við að lesa um lífshlaup dokt-
orsins, þá fyrst rann upp fyrir mér
ljós. Þá lukust upp augu mín íyrir
persónu hans - alls ekki fyrr. Þá
skynjaði ég hann sem andlega heið-
arlegan mann, minnandi á það, sem
Romain Rolland segir í bók sinni
„Jóhann Kristófer", að ekkert sé
fegurra í þessu lífi en heiðarleg
manneskja. Eg fór að skynja hann
sem mann - mikinn mann á hverju,
sem valt í llfsins ólgu sjó.
Gunnlaugur lifði sterkt alla tíð,
tók áhættu eins og í kappakstri í
hraðaksturskeppni í Le Mans í
Frans.
Og slapp mestmegnis, þar til und-
ir lokin.
Steingrímur St. Tli. Sigurðsson.
ÞÓRKELL G.
BJÖRGVINSSON
+ Þórkell Gunnar
Björgvinsson
fæddist í Reykjavík
19. júní 1932. Hann
lést á heimili sínu
30. júní siðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Selfoss-
kirkju 10. júlí.
Ver hjá mér, Herra,
dagur óðum dvín,
ó, Drottinn, ég heflengi
saknað þín.
í æskuglaumnum
gleymdi sál mín þér,
í gleðidraumunum
uggði’ ég lítt að mér.
0, Herra, vel nú það, sem eftir er,
og aldrei framar lát mig týna þér,
því mér er betri kvöl við Jesú kross
en konungstign ef missti þvílíkt hnoss.
Senn slokkna öll mín litlu gleðiljós,
og líf mitt fjarar senn við dauðans ós,
og húmið stóra hylur mína brá:
Ó, herra Jesús, vertu hjá mér þá.
(Þýð. M. Joch.)
Formáli
minningar-
greina
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upplýs-
ingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
börn, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram. Ætlast er til að þessar
upplýsingar komi aðeins fram í
formálanum, sem er feitletrað-
ur, en ekki í greinunum sjálf-
um.
Blessuð sé minning
þín, elsku pabbi minn.
Þakka þér fyrir alla þá
ást og umhyggju sem
þú hefur veitt mér í
gegnum líf mitt. Sökn-
uðurinn er sár en
minningin um ástkær-
an og hjartahlýjan föð-
ur veitir huggun í sorg-
inni. Þú verður ávallt í
bænum mínum og
hugsunum. Guð geymi
þig-
Þín dóttir,
Helga.
Þá voru sýndar myndir í Selfoss-
bíói og veghefilsstjórar sáu um við-
haldið á götunum. Þá var Addabúð
við brúarsporðinn og Fossnesti ekki
til. Þá vai- kvóti óþekkt orð og
mjólkin flutt í búið í brúsum. Um-
heimurinn var að koma í ljós - í
svarthvítu.
Svona er langt síðan, svona
óskaplega langt síðan ég fluttist á
Selfoss. Þá var hér líka búð sem hét
Ölfusá, og þar var Doddi. Ég sótti
um vinnu, og fékk, hjá honum
fyrsta sumarið mitt hér. Hann var
ekkert að spyrja út í smáatriðin,
reynslu eða kunnáttu í verslunar-
störfum, fram að því hafði ég ekki
selt neitt merkilegra en pylsur á
Álfaskeiði.
Hann sagði mér bara að mæta
sem fyrst og lofaði helmingi hærri
launum en buðust hjá voldugri
verslunum.
Þarna var ég komin í alveg ómet-
anlegan skóla, í Ölfusá fékkst allt
milli himins og jarðar. Matvörur,
snyrtivörur, fatnaður, gjafavörur,
skór og skartgripir.
Doddi var einstaklega ljúfur
vinnuveitandi, við unnum ekki bara
hjá honum heldur með honum.
Hann spjallaði og spekúleraði við
okkur um vörur og verðlag, ættum
við að reyna að selja þetta og hitt,
eða skyldi það vera alltof dýrt. Þeir
sem áttu fáar krónur þurftu líka að
lifa.
Hann lét okkur finna að hann
treysti okkur og þegar maður nýtur
slíks trausts reynir maður gjarnan
að vera þess verður.
Honum var það vel Ijóst að lífs-
baráttan var ekki alltaf auðveld hjá
frumbýlingunum og veit ég að hann
rétti mörgum sem áttu erfitt hjálp-
arhönd. Kæmist hann að því að eitt-
hvað vantaði í búið hjá einhverju
okkar og illa gengi að fjármagna
vildi svo merkilega til að heildsali í
Reykjavík sendi einmitt þennan
ákveðna grip austur í Ölfusá, þó þar
hefði aldrei verið verslað með slíka
hluti. „Það liggur ekkert á að borga
alit í einu.“
Á þeim árum unnu ungar mæður
bara á sumrin og höfðu bamapíur.
Dagheimili voru ekki til hér og dag-
mömmur höfðu ekki verið fundnar
upp.
Eitt vorið eftir barnseignarfrí
kom ég til hans að vita hvort eitt-
hvað væri fyrir mig að gera, en þá
var fullráðið í búðina.
En það var einmitt þá sem honum
hafði dottið í hug að reyna svolítið
nýtt, væri ég til í að prófa það með
honum? Koma klukkan sex þegar
aðrir færa heim og vinna til tíu.
Þá held ég að hafi í fyrsta sinn
verið opnuð kvöldsala í verslun á
Selfossi. Þetta var indæll tími sem
mér er ljúft að þakka og veit ég að
ég mæli fyrir hönd margra gamalla
starfsmanna.
Doddi og reyndar fjölskyldan öll
vora okkur einstaklega góð.
„Blessuð dúfan,“ sagði hann stund-
um og tónninn var hlýr.
En allt er í heiminum hverfult.
Nú er Addabúð horfin og veg-
hefilsstjórar í útrýmingarhættu,
Geiri í Brú hættur að versla í Múla
og við sjáum heiminn í öllum regn-
bogans litum. Og Doddi hefur flutt
sig um set í nýjan heim. Ég trúi
hann muni þar reisa nýjan Hamar
og búa í haginn fyrir fjölskylduna
sína sem var honum svo mikils
virði.
Fríðu og börnum votta ég samúð,
einnig Sigríði móður hans og Sigga
bróður. Hann var maður sem er
gott að minnast.
Helga R. Einarsdóttir.
GUÐMANN
AÐALSTEINSSON
+ Guðmann Aðal-
steinsson fædd-
ist í Reykjavík 3.
febrúar 1936. Hann
lést á heimili sínu í
Reykjavík hinn 15.
júní síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá Fossvogskirkju
24. júní.
Manni, eins og vinir
hans kölluðu hann
jafnan, var nánasti vin-
ur sem ég hef nokkra
sinni átt, og sá sem
hafði stærst hjartað.
Hann hafði mikla kímnigáfu og var
tekið eftir honum hvarvetna sem
hann fór. Hæð hans gerði hann eft-
irtektarverðan í Kóreu, og vinir
okkar þar báru virðingu fyrir hon-
um vegna þess að hann blikkaði
ekki einu sinni augunum þegar þeir
bára sinn kryddaðasta mat á borð
fyrir hann, sem hann hafði lært að
borða þegar hann var fenginn að
láni til að fljúga fyrir Air India.
Líf Manna snerist um flug og aft-
ur flug. Hann vann vel fyrir fyrir-
tæki sitt og hann unni starfi sínu
meira en nokkru öðra. Við eyddum
mörgum stundum saman spjallandi
um líf hans sem flugmanns. Hann
flaug með pflagríma frá Afríku til
Saudi-Arabíu, frakt frá Lúxemborg
og síðast en ekki síst Islendinga um
allan heim. Þegar hann talaði við
mig um flugvélar, lýsti hann þeim
fyrir mér í smáatriðum en ég vildi
aldrei segja honum að stundum
skildi ég hvorki upp né niður í því
sem hann var að segja mér. Hann
færðist nefnilega allur í aukana
þegar hann talaði um flugvélar.
Þegar við vorum saman í flugvélum
og ef vélin hristist skyndilega, full-
vissaði hann mig alltaf um að allt
væri eðlilegt, sem að sjálfsögðu var
óþarfi, því ef einhver þjóð á góða
flugmenn þá eru það Islendingar,
en samt sem áður var það dásam-
lega traustvekjandi og það var ætl-
un þans.
Ég var gjörsamlega hugfangin af
Islandi þegar ég kom þangað í
fyrsta sinn, og ég hefði ekki getað
fengið betri leiðsögumann en Guð-
mann. Ég held að það
sé varla nokkuð sem
hann ekki vissi um sitt'
eigið land. Hann
kenndi mér að meta
Islendingasögurnar,
kenndi mér dásemdir
íslenska hestsins og
hans fimm ganga,
sýndi mér landið og
hann elskaði öræfin.
Eitt gat hann þó ekki
kennt mér að meta en
það var að borða soðna
sviðahausa eða hákarl
og þegar hann fór með
mér til að hitta fjöl-
skyldu mína í Afríku, svöruðum við
í sömu mynt með því að gefa hon-
um að borða okkar sérstaka mat.
Guðmann elskaði að borða og var
alltaf tilbúinn að smakka á hinum
og þessum réttum sem flestir Is-
lendingar hefðu aldrei lagt sér til
munns. Ég gleymdi því miður að
segja honum frá skordýranum sem
felast í skógum Afríku, og var hann
illa bitinn af þeim. Varð fóturinn á
honum þrefaldur að ummáli og þó
að hann gæti varla gengið í næstum
því viku tók hann því eins og maður
og kenndi mér aldrei um. Mér leið
mjög illa útaf þessu en hann gerði
bara grín að mér og spurði hvort ég
hefði kannski verið að reyna að
losna við sig.
Guðmann ferðaðist mikið og var
hvarvetna vel tekið. Rósemi er lýs-
ingin á persónu hans. Þegar ég
missti stundum stjórn á skapi mínu
var hann alltaf rósemin uppmáluð
og lét ekkert hagga sér. Mér er efst
í huga lýsing sem einn af hans vin-
um hafði um hann, en það er hversu
jarðbundinn hann var. Hann hefði
sennilega verið eini flugstjórinn
sem hann hefði séð með Hagkaups-
poka í staðinn fyrir svarta flug-
mannstösku. Guðmann sagði þá:
„Það eina sem ég þarf era hand-
bækumar mínar, skyrta, sokkar og
nærbuxur, þannig að pokinn dug-
ar.“ Hann var einstakur persónu-
leiki og sannur ættjarðarvinur. Ég
held að hann hafi kunnað að meta
þessa gullhamra. Hann hefði bros-
að sínu hrífandi brosi yfir þeim.
Philippa Cribb, Hamborg.
ÓLAFUR
GUÐJÓNSSON
+ Ólafur Guðjónsson fæddist í
Rifshalakoti í Ásahreppi 5.
apríl 1918. Hann lést á heimili
sínu í Vesturholtum í Þykkvabæ
5. júlí síðastliðinn og fór útför
hans fram frá Þykkvabæjar-
kirkju 11. júlí.
Elsku afi, mikið er erfitt að hugsa til
þess að þú sért dáinn og ótrúlegt að
vita að við sjáum þig ekki aftur og
að vita að þú eigir ekki eftir að
skutlast austur á Hornafjörð til okk-
ar með hana ömmu, öllum að óvör-
um eins og þú gerðir svo oft. Þig
munaði nú ekki um það að skutlast
upp á Skálafellsjökul með ömmu,
Böggu og Sigga í einni ferðinni aust-
ur og hringja þaðan og segjast vera
á leiðinni. Þetta kom okkur svo sem
ekkert á óvart. „Þetta er bara hann
afi,“ sögðum við. Þú hefur alltaf ver-
ið óútreiknanlegm’ í sambandi við
ferðalög, veiðai- og náttúru, þig
munaði aldrei um að skreppa á fjöll
hingað og þangað enda naustu þín
til fifllnustu þar, fyrir utan búskap-
inn þinn í Vestó.
Okkar stundir í Vestó hjá þér og
ömmu eru okkur ógleymanlegar.
Þessar minningar eigum við og
miklu fleiri og þær hjálpa okkur í
sorginni. Elsku afi, við vitum að þú
verður alltaf með okkur.
Elsku amma og Svana, guð gefi
ykkur styi’k í sorginni.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Guðbjörg, Sonja, Ólöf Ósk
og Svanhildur
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er móttaka
svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordper-
fect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfsíma 569 1115, eða á
netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina inni í bréfinu, ekki sem
viðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd
greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.