Morgunblaðið - 05.08.1998, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 5. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Góðærið hefur aukið bjartsýni fólks sem hugleiðir kaup á fasteign
Þróun fermetraverds á höfuðborgarsvæðinu frá 1996
janúar 1996=100
1996 1997 98 1996 1997 98 1996 1997 98
Heimild: Fasteignamat ríkisins
116
114
112
110
108
106
104
102
100
98
96
94
Raunverð íbúðarhúsnæðis
á höfuðborgarsvæðinu
1987-1997. Verð á ferm. í fjölbýli, 1990= 100
Heimild: Þjóðhagsstofnun
Sementssala og fjöldi samþykktra
skuldabréfalána til einstaklinga
vegna nýbygginga - jöfnuð
1990=100
Skuldabréfalán
130
120
110
100
90
80
70
60
ISAMTALI við blaðamann
nefna fasteignasalar ýmsar
skýringar á uppsveiflu á fast-
eignamarkaði. Allt frá góðærinu
til þess að góðviðrið spilli ekki
fyrir. Undirliggjandi ástæða er
sögð vaxandi trú almennings á að
stöðugleiki undanfarinna ára sé
varanlegur.
„Markaðurinn er óskaplega líf-
legur, og hefur verið allt þetta ár.
Það er mjög mikil eftirspurn eftir
stærri eignum og sárbýli," segir
Árni Stefánsson fasteignasali í
Gimli. „Með aukinni bjartsýni og
góðæri hafa eignir, sem hafa verið
þungar í sölu undanfarin ár, farið
að hreyfast meira, það er að segja
eignir sem kosta yfír 15 milljónir
króna.“
Stöðugleikinn
Árni telur ljóst að sálræni þátt-
urinn vegi alltaf þungt í viðskipt-
um. „Þegar vinnumarkaðurinn er
stöðugur, engin verkföll yfírvof-
andi, góðæri og bjartsýni ríkjandi
og í ofanálag er sói alla daga þá
trúa menn betur á stöðugleikann
og framtíðina en áður,“ segir
hann. Um áhrif góða veðursins á
fasteignamarkaðinn segir hann að
það dragi a.m.k. ekki úr eftir-
spurn eftir sérbýli með góðum
garði.
Árni segir að eins og verið hafi
allan tímann í niðursveiflunni sé
umframeftirspurn eftir ákveðnum
tegundum eigna í vesturbæ, Hlíð-
um, Fossvogi og ákveðnum stöð-
um í Smáíbúðahverfi. Umframeft-
irspurn sé nú einnig að skapast í
fleiri hverfum borgarinnar.
Ingólfur Gissurarson, fast-
eignasali hjá Valhöll, tekur í svip-
aðan streng og Árni og segir að
þrátt fyrir uppsveifluna undanfar-
ið sé framboð enn umfram eftir-
spurn, á heildina litið. Ingólfur
segir að salan í sumar sé ívið betri
en í fyrrasumar og telur að skýr-
inganna sé að leita í almennri
uppsveiflu í þjóðfélaginu. Þrátt
fyrir uppsveifluna vonast hann til
þess að sveiflurnar verði ekki of
öfgakenndar. „Of mikill hraði upp
á við er ávísun á mikinn hraða
niður á við eftir nokkurn tíma.
Það þekkja menn frá fyrri tíð,“
segir hann.
Hann segir að fasteignaverðið
Fasteignamark-
aður lifnar við
Fasteignamarkaðurinn á höfuðborgarsvæðinu er líflegur um
þessar mundir, segja fasteignasalar sem Pétur Gunnarsson
ræddi við. Eftirspurn er meiri en verið hefur. Ungt fólk er farið
að hætta sér í fasteignaviðskipti að nýju og hagtölur gefa til
kynna að í lok júní hafí raunverð íbúðarhúsnæðis farið hækkandi.
hafi þó lítið breyst; það séu aðal-
lega nýbyggingar sem hafa þok-
ast upp á við í verði, fyrst og
fremst vegna launaskriðs hjá iðn-
aðarmönnum.
Fasteignaverð of hátt
undanfarin ár?
Ingólfur telur að e.t.v. megi til
sanns vegar færa að fasteigna-
verð hér á landi hafi verið of hátt
miðað við laun í landinu undanfar-
in ár. Síðustu 5-6 ár hafi ungt fólk
átt í erfíðleikum með að skrapa
saman í útborgun og lítið hafi far-
ið fyrir því á fasteignamarkaði.
„Ungt fólk er farið að koma inn á
markaðinn aftur, það er óhrædd-
ara við að kaupa en áður og mark-
aðurinn er aðgengilegri fyrir það
en verið hefur,“ segir Ingólfur og
vísar þar m.a. til 70% lánshlutfalls
í húsbréfakerfinu.
Hann sagði að enn ætti þó ungt
fólk oft í erfiðleikum með að
skrapa saman fyrir útborgun en
margir keyptu engu að síður með
100% lánum sem væru tryggð
með veðum í fasteignum foreldra.
Það teldi fólk vænlegri kost en að
leigja því að þá væri greiðslubyrð-
in lægri en húsaleiga, réttur
stofnaðist til vaxtabóta auk þess
sem útgjöldin ganga í það að
greiða niður lán og mynda eign en
ekki í vasa leigusala.
Fleiri viðmælendur tóku í sama
streng, að unga fólkið, sem nú á
kost á allt að 70% húsbréfaláni
vegna fyrstu íbúðar, væri farið að
sýna sig á fasteignamarkaði aftur
og kaupa smærri eignirnar og því
fylgdu margfeldisáhrif á markað-
inn. Töflurnar sem birtar eru hér
til hliðar sýna að fasteignaverð
hefur verið að þokast upp á við
undanfarin misseri.
Ingólfur Gissurarson kvaðst
helst merkja verðhækkanir í ný-
byggingum vegna áhrifa frá
launaskriði iðnaðarmanna. Hann
sagðist telja hætt við því að aftur-
kippur komi í sölu nýbygginga ef
hækkunin verði öllu meiri en orð-
ið er.
Runólfur Gunnlaugsson, fast-
eignasali í Höfða, sagði að eftir-
spurn hefði aukist það sem af er
þessu ári. Runólfur segir að e.t.v.
megi segja að verðhækkunar
verði helst vart á þeim eignum
sem eru á miðju verðbilinu, kosta
frá 6-10 milljónir króna. „Svo er
fólk hætt að bjóða bílana sína upp
í íbúðir. Það var dæmigert
kreppueinkenni," segir Runólfur.
Runólfur sagði að sér kæmi ekki á
óvart þótt 5-7% hækkun hefði
orðið á vinsælustu eignum í vin-
sælustu hverfum frá áramótum.
Hann sagði að nýbyggingar
væru enn mjög eftirsóttar, sér-
staklega Smárahvammshverfi og
eins Staðarhverfið við Korpúlfs-
staði.
Hann segist greinilega verða
var við aukna bjartsýni í fólki.
Eignir seljist nú mun hraðar en
áður og hann segir algengt að
unga fólkið sem er að koma út á
markaðinn og getur nú fengið
70% fjármögnun í húsbréfakerf-
inu kaupi sína fyrstu íbúð 3ja her-
bergja en ekki 2 herbergja eins
og var algengast áður.
3ja herbergja um helmingur
af fjölda seldra eigna
I samtali við einn viðmælanda
kom fram að sala á 3 herbergja
íbúðum væri sennilega að jafnaði
um eða yfir helmingur af öllum
sölum á markaðinum.
„Það hefur vei'ið óvanalega
mikið að gera í sumar,“ sagði
Franz Jezorski, fasteignasali á
Hóli. „Við finnum fyrst og fremst
að eftirspurnin er að aukast og
eignafjöldinn á fasteignasölunum
er að minnka, þ.e. eftirspurninn
er meiri en innstreymið af eignum
á skrá. Við erum farnir að selja
eignir á örfáum dögum sem áður
tók mánuði að selja.“
Franz sagði að þessi aukning
endurspeglaði það líf sem væri í
þjóðfélaginu. „Það er góðæri.
Menn hafa hækkað í launum og
gera ráð fyrir að launin hækki
áfram. Menn eru bjartsýnir og
þegar menn eru bjartsýnir þora
þeir frekar að hreyfa sig.
Undanfarin ár hefur þetta verið
kaupendamarkaður. Kaupendur
hafa farið á fasteignasölu og hafa
getað tekið sér nánast þann tíma
sem þeir vildu. Nú er þetta að
breytast aftur í seljendamarkað
þar sem kaupendur þurfa að hafa
hraðar hendur ef þeir ætla ekki
að missa af góðri eign.“
Franz sagðist telja að breyting-
arnar hefðu ekki enn haft teljandi
áhrif á ásett fasteignaverð á
markaðinum en ef eftirspurn
haldi áfram að aukast hljóti það
að leiða til verðhækkana. Undan-
farið hafí verðið á atvinnuhúsnæði
þotið upp en vanalega finni at-
vinnulífið fyrst fyrir góðæri og því
komi verðhækkanir fyrst fram
þar.
Stærstu húsin útundan?
Viðmælendur Morgunblaðsins
sögðu að ekki væri þó merkjan-
legt að eftirspurn færi mikið vax-
andi eftir stærstu einbýlishúsun-
um. Þótt hópur auðugra kaup-
enda, sem hafa komist í álnir á
fjármagns- og kvótamarkaði, sé
stærri en nokkru sinni fyrr hafi
þessi hópur yfirleitt ekki áhuga á
300 fermetra húsum. Þetta fólk
kaupi ógjarnan eignir sem kosta
meira en 20 milljónir en vilji held-
ur ávaxta sitt pund á fjármagns-
markaði, eiga sumarhús erlendis
eða njóta lífsins á annan hátt
frekar en að binda eignir sínar í
stórum fasteignum.
Snorri Gunnarsson heldur utan
um tölfræði yfir fasteignamarkað-
inn hjá Fasteignamati ríkisins en
hluti þeirra taflna sem birtist hér
til hliðar byggist á upplýsingum
úr Markaðsfréttum Fasteigna-
matsins. SnoiTÍ sagði að verð-
hækkanir kæmu venjulega fram
seint í því ferli sem fer af stað
þegar breytingar verða á fast-
eignamarkaði. Fyrst fjölgi samn-
ingum, síðan breytist greiðslu-
mynstur, eins og gerst hefur hér-
lendis undanfarið þar sem lægra
hlutfall kaupverðs en áður er nú
greitt með fasteignum og lausafé
og hlutfall útborgunar fer heldur
hækkandi.