Morgunblaðið - 12.08.1998, Blaðsíða 42

42 MIÐVIKUDAGUR 12. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Grettir
Tommi og Jenni
Ljóska

Neí, býst ekki við að
hundurinn þinn vilji koma
út og leika ...
Nei, ég geri ekki ráð
fyrir því.
Það var víst tíma-
eyðsla að spyrja ..
Eg býst við því.
Heldurðu að ég
megi spyija aftur
á morgun?
Ég geri ráð fyrir
því.
Ég geri ráð fyrir því að þú
fetir giskað á hver þetta var.
g býst við því að ég gæti
það...
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Þrífst þjóðkirkjan
ekki án stuðnings
og verndar ríkisins?
Frá Sigurjóni Þórðarsyni:
PRÓFASTUR íslensku þjóðkirkj-
unnar í Árnesþingi gerði athuga-
semd hinn 6. ágúst sl. við grein
Hjálmars Árnasonar alþingis-
manns í Mbh, en grein Hjálmars
fjallaði um nauðsyn þess að að-
skilja ríki og kirkju. í athugasemd
prófasts er látið í það skína að
grein Hjálmars hafí verið villandi
framsetning á íslenskum veruleika
til komin vegna ljósrita sem
Hjálmar Amason fékk hjá Evrópu-
ráðinu. Ég tel hins vegar að Hjálm-
ar hafi með þessari grein undir-
strikað að hann er áræðinn, frjáls-
lyndur stjómmálamaður og ekki
hafi eingöngu verið um að ræða
hugleiðingar vegna einhverra ljós-
rita. Hjálmar er þó ekki að bera á
borð nýjar tillögur, því að árið 1909
samþykkti neðri deild Alþingis Is-
lendinga tillögu um aðskilnað ríkis
og kirkju.
I grein prófastsins kemur sú
skoðun í ljós að þjóðkirkjan hafi
því sem næst verið aðskilin frá rík-
isvaldinu og vitnað er í að sjálf-
stæði þjóðkirkju og dómstóla hafi
verið aukið í ráðherratíð Þorsteins
Pálssonar. Hér tel ég að verið sé að
mgla saman auknu sjálfstæði ríkis-
stofnana og síðan aðskilnaði. Fáum
dettur í hug að segja að dómstólar
landsins hafi verið aðskildir frá rík-
isvaldinu þó svo sjálfstæði og að-
skilnaður fi-á framkvæmdavaldinu
hafi verið aukinn. Sama má segja
um íslensku þjóðkirkjuna, en í
stjórnarskrá Islands segir 62. gr.
Hin evangelíska lúterska kirkja
skal vera þjóðkirkja á Islandi, og
skal ríkisvaldið að því leyti styðja
hana og vernda. Breyta má þessu
með lögum. Þessi grein í stjómar-
skránni segir allt um raunvemlega
stöðu hins evangelíska trúfélags
hér á landi.
Allt tal prófastsins um lög nr. 78
frá 1997 um stöðu, stjóm og starfs-
hætti þjóðkirkjunnar sem við-
skiptasamning er fráleitt. Fáir við-
skiptasamningar byrja eins og 1.
grein laganna, en greinin hljóðar
svo: Islenska þjóðkirkjan er sjálf-
stætt trúfélag á evangelísk-lút-
erskum gmnni. Ríkisvaldinu ber
að styðja og vemda þjóðkirkjuna.
Skím í nafni heilagrar þrenningar
og skráning í þjóðskrá veitir aðild
að þjóðkirkjunni.
I lögunum er framkvæmdavaldið
og trúfélagið íslenska þjóðkirkjan
margtvinnað og allt tal um að hún
hafi því sem næst verið skilin frá
ríkinu rökleysa. Það má rökstyðja
m.a. með þvi að skoða sjálf lögin
nr. 78 frá 1997:
Það að sett séu lög um stöðu,
stjóm og starfshætti um einstakt
trúfélag ber í sjálfu sér með sér að
félagið er háð tilskipunum ríkis-
valdsins varðandi starfshætti og
stjóm.
2) I lögunum kemur fram að ís-
lenska ríkið greiði 156 starfsmönn-
um þjóðkirkjunnar laun og að þeir
njóti réttinda og beri skyldur sem
opinberir starfsmenn. Einnig
greiði íslenska ríkið þjóðkirkjunni
árlegt framlag sem miðist við að
það nægi til reksturs hennar.
Forseti Islands skipar biskup ís-
lands og vígslubiskupa og ráðherra
skipar sóknarpresta.
Ráðherra skipar áfrýjunamefnd
og gilda um úrskurðina ákvæði
stjómsýslulaga.
Kirkjuþing hefur æðsta vald f
málefnum þjóðkirkjunnar innan
lögmæltra marka og getur því trú-
félagið orðið að breyta starfshátt-
um ef Alþingi breytir lögum.
Vafalaust er margt gott varð-
andi starf og skipulag íslensku
þjóðkirkjunnar, eins og prófastur-
inn bendir á í grein sinni, en það
að hún skuli vera ein trúfélaga:
rekin, studd og vernduð af ríkis-
valdinu, er tímaskekkja og líklega
engin þörf á. Á það hafa m.a.
prestar í þjóðkirkjunni komið
auga á og einnig þá annmarka sem
því fylgja fyrir kirkjulegt starf eða
eins og segir í nefndaráliti Alþing-
is frá 1909: „Vafamál er, hvort að
sá fjármunalegi stuðningur, sem
kirkjan nýtur af ríkisins hendi,
vegi upp á móti því óhagræði og
andlega ófrelsi, sem kirkjan hlýt-
ur við að búa undir alveg ókirkju-
legu löggjafarvaldi. Hin almenna
þvingunarskylda, sem á öllum
liggur til að gjalda presti og
kirkju, ýmist með einum gjöldum
eða framlagi úr landssjóði, léttir
af hverjum einstaklingi allri
áhyggju fyrir því að sjá hag kirkju
sinnar borgið, en dregur þar með
líka úr öllum áhuga fyrir málefni
hennar.“
Að lokum skal tekið fram að rík-
istrúarbrögð heyra til undantekn-
inga í löndum Evrópu og í skoðana-
könnunum hefur ítrekað mælst
meirihlutafylgi íslensku þjóðarinn-
ar fyrir aðskilnaði ríkis og kirkju.
SIGURJÓN ÞÓRÐARSON,
Sauðárkróki.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
^YfrJkyV Brúðhjón
Allm boróbiínaöur - Glæsileg gjafavara - BrUðhjdnalisUr
/riY U /V/xVvV VERSLUNIN
Lnugavegi 52, s. 562 4244.