Morgunblaðið - 18.11.1998, Qupperneq 26

26 MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 1998
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
SÓLRÚN Bragadóttir ásamt
Margaret Singer píanóleikara.
Sólrún Braga-
dóttir á söng-
ferðalag-i
um landið
SÓLRÚN Bragadóttir, ásamt með-
leikara sínum Margaret Singer,
heldur þrenna tónleika úti á landi
næstu daga. í Félagsheimili Bol-
ungarvíkur fímmtudaginn 19. nóv-
ember, kl. 20.30; í Safnaðarheimili
Akureyrarkirkju laugardaginn 21.
nóvember kl. 17 og í Stykkishólms-
kirkju mánudaginn 23. nóvember
kl. 20.30.
Tilefni tónleikanna er útgáfa
hljómplötu þar sem Sólrún syngur
einsöngsperlur eftir Sigvalda
Kaldalóns, Þorkel Sigurbjömsson,
Atla Heimi Sveinsson, Tryggva
Baldvinsson, Karl 0. Runólfsson,
Jón Ásgeirsson og Sveinbjöm
Sveinbjörnsson.
----------------
Lesið úr nýjum
bókum á
Austurlandi
THOR Vilhjálmsson og Auður
Jónsdóttir lesa úr nýútkomnum
skáldsögum sínum á Hótel Kirkju-
bæjarklaustri í kvöld kl. 20.30. Thor
les úr Morgunþulu í stráum og Auð-
ur úr Stjómlausri lukku.
Fimmtudaginn 12. nóvember les
Sveinbjörn I. Baldvinsson úr ljóða-
bók sinni Stofa kraftaverkanna og
Gunnhildur Hrólfsdóttir úr skáld-
sögu fyrir unglinga sem nefnist Það
sem enginn sér á Hótel Höfn kl. 20.
Fimmtudaginn 12. nóvember les
Mikael Torfason úr skáldsögunni
Saga af stúlku og Huldar Breiðfjörð
úr ferðasögunni Góðir íslendingar
fyrir Egilsstaðabúa og nærsveita-
menn á Hótel Héraði kl. 22.
Lestramir eru haldnir í samstarfí
Máls og menningar og Flugleiða-
hótelanna.
London. Reuters.
BRESK stjórnvöld leita nú nýs lár-
viðarskálds eftir lát Teds Hughes.
Standa þau frammi fyrir erfiðu vali,
verk skáldsins verða að vera nútíma-
leg, aðgengileg og bera „rétt“ póli-
tísk skilaboð, en launin eru aðeins
100 pund á ári, um 12.000 ísl. kr, og
kassi af góðu víni. Segja bókmennta-
fræðingar að erfítt geti reynst að
fínna skáld sem falli breskum stjóm-
völdum í geð og tilfinningar margra
gagnvart lárviðarskáldinu eru ákaf-
lega blendnar enda margir þeirrar
skoðunar að nafnbótin sé einfaldlega
tímaskekkja.
Um 300 ára hefð er fyrir því að
konungur eða drottning skipi opin-
bert skáld í Bretlandi, svokallað lár-
viðarskáld. Það þykir að sjálfsögðu
mikili heiður en getur þó reynst
blendin ánægja. Lárviðarskáld em
t.d. kölluð til þegar yrkja þarf um
stórviðburði í konungsfjölskyldunni,
svo sem brúðkaup, svo og merka við-
burði í bresku þjóðlífi. Næsta lárvið-
arskáldi mun t.d. vafalaust verða
falið að yrkja um aldamótin. „Lárvið-
arskáldið hefur ekkert hlutverk.
Þetta er heiðursnafnbót, starfssviðið
er ekki til í raun. Því nær sem ljóð-
Skáldsögur, ljóð og
handbækur frá Iðunni
Hannes Þorsteinn Vigdís
Pétursson frá Hamri Grímsdóttir
TVÆR íslenskar skáldsögur eru
væntanlegar frá Iðunni. Nætur-
söngvar er eftir Vigdísi Grímsdótt-
ur. „Vigdísi hefur löngum verið lag-
ið að skapa framandi en þó svo
kunnuglega veröld í verkum sínum
og hér fetar hún enn á ný ókannað-
ar slóðir," segir í kynningu. Maður
með hrafnshöfuð vitjar konu í
svefni, því að hann á við hana erindi.
Þetta er saga sem þykir í senn fög-
ur og vægðarlaus, að sögn útgef-
anda.
Góða ferð, Sveinn Ólafsson er eft-
ir Friðrik Erlingsson. Friðrik Erl-
ingsson sendir frá sér uppvaxtar-
sögu sem lýsir þeirri baráttu sem
fylgir hverju þroskaskeiði, þeim
átökum sem það kostar að horfast í
augu við sjálfan sig í lífsins ólgusjó.
Sagan er sögð „skrifuð af djúpum
skilningi en jafnframt með glettni
og gamansemi."
Hannes, Þorsteinn
og Hjörtur
Ljóðasafn Hannesar Péturssonar
kemur út. Hér er komin heildarút-
gáfa á öllum verkum skáldsins, allt
frá fyrstu bók hans, Kvæðabók, sem
út kom árið 1955, til nýjustu bókar
hans, Eldhyls, sem hann hlaut ís-
lensku bókmenntaverðlaunin fyrir.
Þar á milli komu út bækurnar í
sumardölum, Stund og staðir, Inn-
lönd, Rímblöð, Óður um ísland,
Kvæðasafn, Heimkynni við sjó og
36 ljóð. Njörður P. Njarðvík ritar
formála að ljóðasafninu en Haukur
Hannesson sá um útgáfuna.
Ritsafn Þorsteins frá Hamri er
einnig meðal útgáfubóka. Fjörutíu
ár eru liðin síðan Þorsteinn frá
Hamri sendi frá sér sína fyrstu
ljóðabók, í svörtum kufli. En hér
eru saman komnar í einu bindi allar
þrettán ljóðabækur skáldsins og
skáldsögur hans þrjár, Himinbjarg-
arsaga, Haust í Skírisskógi og
Möttull konungur, og söguþátturinn
Hallgrímur smali og húsfreyjan á
Bjargi. Njörður P. Njarðvík ritar ít-
arlegan formála að þessari heildar-
útgáfu á verkum Þorsteins frá
Hamri.
Úr Þegjandadal er eftir Hjört
Pálsson. Hjörtur Pálsson sendir
núna frá sér nýja ljóðabók, en tæp-
lega hálfur annar áratugur er liðinn
síðan hann hefur kvatt sér hljóðs
með útgáfu nýrrar bókar og margt
verður skáldinu að yrkisefni; ljúfar
stemmningar, hugrenningar um
liðna tíð og áleitnar hugsanir um
nútimann.
Litli hvalurinn er eftir Harald S.
Magnússon. Þetta er barnasaga
sem Brian Pilkington myndskreytir
og segir frá litlum hval sem var
minnstur allra í hvalavöðunni og og
var því stundum skilinn út undan.
En hann lærði ýmislegt af ævin-
týralegri reynslu.
Lúlli lestarstjóri, Lúlli og Gunna í
ævintýralandi, Lúlli og vinir hans
eru eftir sænska rithöfundinn Ulf
Löfgren. Þrjár nýjar þýddai- bækur
um góðvin yngstu kynslóðarinnar,
kanínustrákinn Lúlla, koma út núna
fyrir jólin. Uppátæki Lúlla og fé-
laga hans koma sífellt á óvart.
Handbækur
og fróðleikur
Saga Reykjavíkur - Borgin
1940-1990, er í tveimur hlutum og
eftir Eggert Þór Bernharðsson
sagnfræðing. Nú koma út tvö viða-
mikil bindi í bókaflokknum um Sögu
Reykjavíkur. I kynningu segir:
„Eins og gefur að skilja er saga höf-
uðborgarinnar á þessu tímabili örra
framfara og umbrota samofín sögu
allrar þjóðarinnar. Öllum helstu
þáttum borgarlífsins eru gerð skil á
mjög aðgengilegan og skemmtileg-
an hátt; fylgst er með þeirri gjör-
breytingu þjóðfélagshátta sem átti
sér stað á fáeinum áratugum, hugað
að atvinnu- og byggðarmálum, vel-
ferðarþjónustu, verkalýðsbaráttu,
skóla- og uppeldismálum, skemmt-
unum, menningu og listum svo fátt
eitt sé nefnt. Einnig prýðir mikill
fjöldi ljósmynda verkið _og segja
þær einnig sína sögu.“ Aður hafa
komið út tvö bindi í sama flokki og
fjalla þau um tímabilið frá 1870 til
1940, en það var Guðjón Friðriks-
son sem var höfundur þeirra.
Matarást er eftir Nönnu Rögn-
valdardóttur. Hér er á ferðinni yfir-
gripsmikið uppflettmt um mat og
matargerð, hráefni og aðferðir,
sögu og matarmenningu, húsráð og
hollustu, „rit sem er í raun óþrjót-
andi fjársjóður bæði fróðleiks og
skemmtunar og á engan sinn líka á
íslenskum markaði," segir í kynn-
ingu. Um sextán hundruð uppskrift-
ir af öllu tagi eru í bókinni.
Itölsk-íslensk orðabók er eftir
Paolo Maria Turchi. Þetta er að
sögn yfirgripsmikil og ítarleg orða-
bók, sambærileg við Islensk-ítalska
orðabók sama höfundar, er út kom
1994. Bókin er sniðin að þörfum
allra þeirra sem vilja læra ítölsku
eða þurfa að nota hana í námi, starfí
eða sér til ánægju. Orðaforðinn er
einkar fjölbreyttur og víðtækur en
megináherslan er lögð á ítalskt og
íslenskt nútímamál.
Fuglar á sjó og landi er eftir Jó-
hann Óla Hilmarsson og er kynnt
sem handhæg og nýstárleg hand-
bók um fugla og fuglaskoðun, bók
fjn'ir náttúraunnendur, skólafólk,
veiðimenn og alla þá sem langar að
glöggva sig á fuglum í garðinum
sínum og fræðast um þá.
íslenskir bátar er eftir Jón
Björnsson, nýtt og umfangsmikið
verk þar sem fínna má upplýsingar
um alla smábáta sem skráðir hafa
verið í skipaskrá frá upphafi, en
einnig alla báta aðra sem tekist hef-
ur að afla einhverra upplýsinga um,
allt frá upphafi vélbátaaldar á ís-
landi, alls hátt á sjötta þúsund trill-
ur, og hefur höfundur notið aðstoðar
fjölmargra heimildarmanna um land
allt við öflun upplýsinga. Mikið kapp
hefur verið lagt á að afla mynda af
sem flestum bátum og eru hátt á
fjórða þúsund myndir í verkinu.
Islensk skip, 5. bindi er einnig
eftir Jón Bjömsson, en fyrstu fjög-
ur bindin komu út fyrir nokkrum
ánim. Hér eru talin öll skip sem
bæst hafa við íslenska skipaflotann
frá 1989 og birtar myndir af þeim
ásamt upplýsingum. Einnig er hér
greint frá öllum breytingum sem
orðið hafa á skipum þeim sem á
skrá voru er fyrri bindin komu út,
eigendaskiptum, breytingum og
öðru. Tekist hefur að afla fyllri upp-
lýsinga um ýmis eldri skip og er það
allt birt hér, auk leiðréttinga og við-
auka. Með tilkomu 5. bindisins er
fengið heildaryfirlit yfir öll skip
skráð á íslandi fram til 1997.
Leitað að ljóð-
skáldi fólksins
listin færist því að vera opinber, því
minni möguleika á hún á því að vera
góð, segir A1 Alvarez, ljóðskáld og
bókmenntagagnrýnandi.
Þjóðaratkvæði?
Á næstu mánuðum munu aðstoðar-
menn Tony Blairs forsætisráðherra
leggja fram lista með nöfnum nokk-
urra ljóðskálda sem til greina koma
sem næsta lárviðarskáld. Áhugi al-
mennings virðist af skornum
skammti, enda sú skoðun útbreitt að
nútímaljóðlist sé torskilin. Eru Hug-
hes og írski nóbelsverðlaunahafinn
Seamus Heaney einu nútímaljóð-
skáldin sem njóta almennra vinsælda.
Ymsir hafa lagt til að staðan verði
einfaldlega lögð niður. „Það síðasta
sem bresk ljóðlist þarf á að halda er
enn eitt lárviðarskáldið. Skáld ættu
að reyna að selja verk sín ... og læra
að þóknast lesendum sínum að
nýju,“ segir bókmenntagagnrýnand-
inn Auberon Waugh.
Því hefur heyrst fleygt að Blair
íhugi að láta fara fram þjóðarat-
kvæðagreiðslu um eftirmann Teds
Hughes. Er Blair sagður leita að
„ljóðskáldi fólksins“, og sé þar vísað
til Díönu prinsessu, sem forsætisráð-
herrann kallaði prinsessu fólksins og
mæltist sú líking vel fyrir. Þegar
ráðherrar eru spurðir hverjir komi
til greina vilja þeir lítið um málið
segja. Mo Mowlam, Norður-írlands-
málaráðherra, kvaðst myndu velja
Paul McCartney, fengi hún nokkru
um ráðið og dagblaðið Guardian
sagði að ef tekið væri mið af hvaða
listamenn væru í náðinni hjá stjórn-
völdum yrði Noel Gallagher úr popp-
hljómsveitinni Oasis fyrir valinu.
Andrew Motion líklegur
Hjá breskum veðmöngurum er
Andrew Motion, prófessor í skap-
andi skrifum við Áustur-Anglíu há-
skóla, talinn líklegasti eftirmaður
Hughes. Á eftir honum koma Seam-
us Heaney og Ástralinn Les Murray.
Skáld á borð við Tony Harrison og
James Fenton eru ekki talin eiga
neinn möguleika, verk þeirra séu
einfaldlega of háfleyg og snerti of
viðkvæm pólitísk málefni.
Þá hafa margir veðjað á að kona
eða blökkumaður hljóti þessa heið-
ursnafnbót. Ljóðskáldið og nóbels-
verðlaunahafinn Derek Walcott lýsti
því t.d. yfir í blaðaviðtali að sér fynd-
ist tilhugsunin um að verða lárviðar-
skáld „frábær“. Jafnframt sagðist
Walcott andvígur því hvaða hátt
Bandaríkjamenn hafa á, en þeir
skipa lárviðarskáld til tveggja ára í
senn og fær það 35.000 dali, um 2,45
milljónir ísl. kr. í árslaun. Kveðst
Walcott þehrar skoðunar að skipa
eigi lái-viðarskáld fyrir lífstíð.
Lesið úr
nýjum
bókum á
Súfístanum
UPPLESTUR á vegum Máls
og menningar og Forlagsins á
Súfistanum, bókakaffi, Lauga-
vegi 18 verður fimmtudaginn
19. nóvember kl. 20.30.
Lesið verður úr fimm ís-
lenskum skáldverkum og einni
þýðingu. Gerður Kristný les úr
smásagnasafni sínu Eitruð epli,
Kristín Omarsdóttir úr ljóða-
bókinni Lokaðu augunum og
hugsaðu um mig, Sigmundur
Ernir úr ljóðabókinni Sjaldgæft
fólk, Sigurður Pálsson úr skáld-
sögunni Pai-ísarhjól og Ólöf
Eldjám úr þýðingu sinni á
skáldsögunni Guð hins smáa
eftir Arhundati Roy.
—
; J • *■ . - ,
Grjetar
Andrésson
sýnir í
Skógarbæ
NÚ stendur yfir sýning á mál-
verkum eftir Grjetar Andrés-
son listmálara í sal þjónustu-
miðstöðvar Revkjavíkurborgar
Skógarbæ, Árskógum 4, í
Breiðholti.
Sýnd eru um 30 málverk, að-
allega olía á striga, einnig akrýl
á karton og vatnslitamyndir.
Sýningin er opin frá 9-17 alla
daga til 8. desember nk. Hægt
er að sjá brot af sýningunni á
Netinu, og er veffangið:
http://www.itn.is/grand.
Nýjar bækur
• DAGUR ljónsins er fyrsta
skáidsagu Einars Þorsteins.
I kynningu
segir: „Þetta
er spennu-
saga sem
gerist í ná-
inni framtíð
og er vett-
vangurinn
Reykjavík og
nokkur fylki
Bandrílg'-
anna. Sögu-
hetjan, Jónas Starsand, flækist
inn í atburði sem eru að verða
að ógnun við alla heimsbyggð-
ina.“
Einar hefur ski'ifað tvær
bækur um mannlega tUveru.
Útgefandi er L.E.F. Bókaút-
gáfan. Bókin er í vasabókar-
broti, 208 síður. Verð: 1.695 kr.
Mark Kurlan-
sky áritar
Ævisögu
þorsksins
BANDARÍSKI verðlaunahöf-
undurinn Mark Kurlansky, höf-
undur bókarinnar Ævisaga
þorsksins - fiskurinn sem
breytti heiminum, áritar bók
sína á morgun, fimmtudag, frá
kl. 12-13, í bókabúð Eymunds-
son við Austurstræti, en þann
dag verður verslunin opnuð eft-
ir gagngerar breytingar.
Einar
Þorsteinn