Morgunblaðið - 08.12.1998, Qupperneq 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
, Morgunblaðið/Ásdís
STEFAN Pálsson, aðalbankastjóri Búnaðarbankans. „Einsleitni í lánveitingum, hvort sem þá er átt við of mikla áherslu á
einstök fyrirtæki eða atvinnugreinar, er aldrei heppileg."
ENGIN HÆTTA
Á OFFRAMBOÐI
Bankaheimurinn hér á landi breytist hratt
þessi árin. Ríkisbankarnir eru orðnir
hlutafélög og stefnt að einkavæðingu,
verðbréfamarkaðurinn leikur æ mikilvæg-
ara hlutverk. Sama er að segja um tengsl
við erlend fjármálafyrirtæki og markaði.
Kristján Jónsson ræddi við Stefán
Pálsson, aðalbankastjóra Búnaðarbank-
ans, í tilefni af hlutafjárútboði fyrir-
tækisins sem hefst í dag.
'3’759 Framlag Framlag í afskriftareikning
í afskrifta- sem hlutfall af meðalútlánum
reikning 1990-97 1990-97 2,31%
ii 9,509 milljarðar kr. 2-°6%

&
4,444 4,394
1,619
'
1,48%

11

Lands- Islands- Spari- Búnaðar- Lands- íslands- Spari- Búnaðar-
banki banki sjóðir banki banki banki sjóðir banki
ÚNAÐARBANKINN
hyggst nú nota heimild
ráðherra og auka hlutafé
sitt um 15% og verður
það gert með útboði dagana 8.-11.
desember. Er stefnt að skráningu
á Verðbréfaþing fyrir þann tíma.
Bréfin verða seld á genginu 2,15
sem merkir að raunverulega fjár-
hæðin verður þá 700-800 milljónir
og jafnframt að bankinn metur
sjálfan sig á um 8,6 milljarða króna
að útboðinu loknu en nafnverðið
verður þá 4,1 milljarður. Ríkissjóð-
ur mun áfram eiga 85% hlut í
bankanum þar til annað verður
ákveðið.
Hagnaður af rekstri bankans
varð 675 milljónir fyrstu níu mán-
uði þessa árs samkvæmt bráða-
birgðauppgjöri. I samtali við Stef-
án Pálsson, aðalbankastjóra Bún-
aðarbankans, kom fram að arðsemi
eigin fjár var 15,5 að teknu tilliti til
tekjuskatts en 20,5% fyrir skatta.
Umsvifin hafa aukist hratt síðustu
árin og um 17 milljarða eða 26%
fyrstu níu mánuði ársins. Heildar-
fjármagn Búnaðarbankans er nú
um 88 milljarðar króna.
Útlán viðskiptabanka og spari-
sjóða hérlendis hafa að meðaltali
aukist um 13% en athygli vekur að
aukningin er 22% hjá Búnaðar-
bankanum. Stefán segir að með
nýju skipuriti hafi margt verið
bætt í rekstrinum en bendir sér-
staklega á hlutverk verðbréfasviðs-
ins sem sett var á laggimar 1996.
Með stofnun þess og með því að
hafa slíka þjónustustofnun innan
bankans sjálfs en ekki utan hans sé
ávallt tryggt gott upplýsinga-
streymi og málin séu unnin á rétt-
um forsendum. Verðbréfasviðið
annaðist undirbúning væntanlegs
hlutafjárútboðs.
Hjá verðbréfasviðinu vinna nú
ríflega 40 af alls 565 starfsmönnum
bankans og umsvif hafa vaxið hjá
tölvudeild. Á öðrum sviðum bank-
ans hefur starfsfólki í raun fækkað
þrátt fyrir aukin umsvif. Starfs-
fólki hefur fjölgað um 7% en bank-
inn stækkað um 83% frá árslokum
1995. Þetta hefur styrkt bankann í
innlendri og alþjóðlegri sam-
keppni, að sögn Stefáns.
Skilvirkari rekstur
„Eg tel fullvíst að það verði mikill
skortur á bréfum fremur en of-
framboð," segir Stefán. ,Jlrðsemi
eiginfjár hefur aukist hjá okkur.
Við breyttum á sínum tíma skipu-
ritinu til að bæta enn reksturinn og
gera bankann skilvirkari. Innri mál
voru færð á eina hendi og þannig
fáum við betri yfirsýn.
Verðbréfasviðið byggðum við
upp til að bjóða þá valkosti sem
markaðurinn krefst núna og það
keppir í raun við verðbréfafyrir-
tæki sem starfa hér. Við höfum
fengið til okkar mjög vel menntað
fólk, nýtt og ferskt blóð. Þessir
starfsmenn þekkja markaðinn og
við getum þess vegna tekið fullan
þátt í útboðum, við höfum mann-
skap sem kann að meta það sem
býðst.
Við gerðum skarpari skil milli
þjónustu við fyrirtæki og einstak-
linga um síðustu áramót. Fyrir-
tækjasviðið hjá okkur, sem einnig
er nýtt og verðbréfasviðið vinna nú
í sameiningu að því að finna heild-
arlausn í fjármálunum handa fyrir-
tækjunum sem við eigum viðskipti
við. Samstarfið milli sviðanna
tveggja hefur gengið mjög vel.
Með þessu móti losna menn við að
leita til margra aðila um þjónustu.
Og með þátttöku í útboðum á góð-
um fyrirtækjum höfum við aukið
umsvifin og þá stækkar efnahags-
reikningurinn."
Stefán er spurður hvort sú nið-
urstaða Hæstaréttar að ákvæði í
lögum um fiskveiðistjórnun stang-
ist á við stjórnarskrána muni valda
verðfalli í sjávarútvegsfyrirtækjum
og hvort það muni breyta sam-
keppnisstöðu Búnaðarbankans
sem hefur lánað hlutfallslega
minna fé til atvinnugreinarinnar en
aðrir bankar.
„Eg geri mér ekki grein fyrir því
hvaða áhrif þessi niðurstaða muni
hafa en eins og við túlkum dóminn
núna óttumst við þetta ekki hvað
varðar viðskiptaaðila okkar.
Útlánastefna Búnaðarbankans
hefur verið varkár. Við töldum að
hlutdeild bankans í lánum til sjáv-
arútvegsins mætti auka. Við höfum
því að undanförnu lánað til nokk-
un-a mjög öflugra fyrirtækja í
greininni, tekið þátt í útboðum á
markaðnum og valið úr góð sjávar-
útvegsfyrirtæki. Hlutdeildin er nú
komin í 15%.
Við teljum að þetta sé rétt
stefna, eftir sem áður eni útlán
okkar tiltölulega dreifð og áhættan
þannig takmörkuð. Við teljum því
að bankinn sé sterk, alhliða lána-
stofnun og við það er þjónustan
líka miðuð. Einsleitni í lánveiting-
um, hvort sem þá er átt við of
mikla áherslu á einstök fyi-irtæki
eða atvinnugreinar, er aldrei
heppileg.“
Vaxtamunur
á niðurleið
Er hröð aukning í viðskiptum
bankans og efnahagnum almennt
byggð á traustum grunni? Er
vaxtamunur óeðlilega hár hérlend-
is eins og sumir segja?
„Sum af þessum öflugu fyrir-
tækjum sem ég ræddi um eru í ný-
fjárfestingum, önnur þurfa á end-
urfjármögnun að halda, sum hafa
greitt upp lán hjá sjóðum. Þetta er
því ekki allt saman auknar skuldir
heldur tilfærsla á skuldum.
Þú spyrð um vaxtamuninn, hann
hefur farið niður um hálft prósent
á árinu og úr 4,6% í 3,9% á tveimur
árum. Kjör launþega hafa batnað í
landinu og þess vegna hafa tekjur
af innlánsvöxtum hækkað en einnig
legg ég áherslu á að við höfum auk-
ið viðskipti við stóra lántakendur
sem taka lán með litlum vaxtamun.
Þetta er deila sem erfitt er að
leysa, spurning hvort alltaf er
hægt að gera raunhæfan saman-
burð milli landa. En innlend fyrir-
tæki hafa verið að greiða upp lán í
erlendum bönkum með því að end-
urfjármagna hjá okkur og ætli
stóru fyrirtækin hér séu ekki besti
dómarinn? Þau myndu varla vera
að fara þessa leið ef þau ættu kost
á hagstæðari lánum erlendis.
Við erum því alveg samkeppnis-
hæf í útlánum ef miðað er við þessa
stóru, erlendu banka og getum í
mörgum tilvikum boðið betri kjör.
Innlend stórfyrirtæki leituðu í vax-
andi mæli til útlendra lánastofnana
en þessi mál hafa breyst mikið á
þessu ári. Stór lán krefjast ekki
eins mikillar vinnu af okkar hálfu
og þau smærri og þess vegna get-
um við boðið þessi kjör.
Menn þurfa alltaf að gæta sín í
góðæri en ég held að uppsveiflan í
samfélaginu sé alls ekki byggð á
sandi. Eg tel að stefna okkar í
Búnaðarbankanum sé traust og
minni á að afskriftaþörfin hefur
verið tiltölulega lítil hjá okkur mið-
að við aðra banka.
Við gerum ráð fyrir að vaxta-
munur fari lækkandi og verði jafn-
vel kominn í 3,5% upp úr aldamót-
um. Þessi tekjustofn minnkar því
og við verðum að mæta þeirri
breytingu með breyttum áherslum
og vægi verðbréfasjóða á eftir að
vaxa á kostnað hefðbundinna inn-
lána. Stofnun verðbréfasviðsins og
Verðbréfamiðlunar, kaupin á líf-
eyrissjóðnum Samlífi, allt er þetta
liður í þeirri viðleitni."
Stefán segir aðspurður að útilok-
að sé að hindra að útlendingar
eignist með tímanum hlut eða jafn-
vel meirihluta í bönkum hér verði
þeir einkavæddir að fullu og settir
á markað. Ætli menn sér að koma í
veg fyrir það verði að setja sérstök
lög sem skuldbindi nýja eigendur
hlutabréfanna til að selja ekki út-
lendingum. En þá sé ekki hægt að
tala um sölu á frjálsan markað.
Hún verði að vera kvaðalaus og
ekki sé hægt að tryggja að sama
fólkið eigi bréfin um aldur og ævi.
Bréfin verði markaðsvara.
Hins vegar sé hægt að setja með
lögum hömlur í þeim skilningi að
ekki megi vera nema ákveðið hlut-
fall í eigu eins aðila.
Viðskipti með
kennitölur
Gagnrýnt hefur verið að fyrir-
tæki, þ.á m. Búnaðarbankinn,
skyldu safna kennitölum einstak-
linga gegn fyrirfram ákveðinni
þóknun til að geta keypt fleiri
hlutabréf en ella í Fjárfestinga-