Morgunblaðið - 26.01.1999, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1999
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ásdís
HELGI Gíslason skrifstofustjóri upplýsinga- og menningarskrifstofu utanríkisráðuneytis, Gunnar Snorri
Gunnarsson sendiherra, Stefán Haukur Jóhannesson skrifstofustjóri viðskiptaskrifstofu og Halldór
Asgrímsson utanríkisráðherra.
Utanríkisráðuneytið vill auðvelda almenningiaðgang
að EES-samningnum
„Mikil vanþekking
á samningnum“
„VIÐ verðum að viðurkenna að það
er heilmikil vanþekking á EES-
samnningnum til staðar í Evrópu-
sambandinu og við þurfum að leggja
stöðugt mikla vinnu í að halda hon-
um lifandi og viðhalda þekkingu á
honum í stjórnkerfínu í öðrum lönd-
um,“ segir Halldór Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra. Hann kynnti nýjungar
í starfí ráðuneytisins sem flestar
miða að því að auðvelda aðgang al-
mennings að upplýsingum um efni
EES-samningsins, en um þessar
mundir eru fímm ár síðan hann tók
gildi hérlendis.
Viðskiptaskrifstofa ráðuneytisins
hefur gengið frá útgáfu tveggja upp-
lýsingarita um réttindi, skyldur og
tækifæri innan EES á sviði mennt-
unar og atvinnu, sem hafa yfírskrift-
ina „Njóttu réttinda þinna í nýrri
Evrópu“. Gert er ráð fyrir að 5-7
bæklingar muni koma út til viðbótar
þar sem reynt verði að skýra út efni
samningsins á aðgengilegan hátt.
Upplýsingagjöf stjórnvalda
ábótavant
„Þetta er langviðamesti alþjóða-
samningur sem Island hefur gert og
það er á mjög færra færi að villast
ekki í því völundarhúsi sem þessi
samningur er. Hann breytist þar að
auki stöðugt, eða mánaðarlega, þar
sem sameiginlega EES-nefndin tekur
nýjar ákvarðanir. Það er enginn vafí
á að skort hefur á að upplýsingar séu
veittar af stjórnvöldum um þennan
samning. Þess vegna erum við að
þessu, því við verðum varir við van-
þekkingu, meðal annars í þeim fyrir-
spumum sem til okkar berast. Það er
mikilvægt að fólk sem vill leita að
störfum eða fara til náms, viti hvað
það á að gera. Menntun og atvinna
eru þau atriði sem langmest er spurt
um, og því fannst okkur þörf á hand-
hægum bæklingum sem við gætum
látið fólk fá til að það geti bjargað sér
sjálft,“ segir Halldór. „Við eram að
reyna að koma því til leiðar að hægt
sé að nálgast þessar upplýsingar á
einum stað, ekki síst upplýsingar um
þau sóknarfæri sem samningurinn
veitir íslenskum borgurum.“
Hann kveðst halda að í öllum Evr-
ópulöndum sé til staðar vanþekking á
þeim margvíslegum réttindum sem
samningurinn tryggir mönnum og að
mörgu leyti standi samningurinn
fjarri fólki hérlendis. „En með því að
auðvelda almenningu og fyrirtækjum
þekkingarleit með þessum hætti, telj-
um við að við séum komin framar öðr-
um á þessu sviði,“ segir Halldór.
„Stundum hefur verið sagt að við
værum eftirbátar annaixa á þessu
sviði og athugasemdir hafa verið
gerðar við ýmislegt og svo verður
áfram, en í sannleika sagt höfum við
íslendingar unnið ótrúlegt starf mið-
að við fámenni okkar að koma öllu
þessu í gegn og Ijúka því starfi. Það
er ýmislegt eftir, en miðað við stærð
stjómkerfis held ég ekki að verði
annað sagt en að embættismenn okk-
ar og aðrir hafí unnið mikið afrek.“
Stöður tengiliðs
og upplýsingafulltrúa
Þá hefur ráðuneytið varið 600 þús-
und krónum til að setja samninginn
inn á heimasíður ráðuneytisins og
stýrðu þeir Bjöm Friðfinnsson ráðu-
neytisstjóri og Pétur Gunnar Thor-
steinsson sendifulltrúi því starfí.
Samningurinn er um 25 þúsund blað-
síður í prentaðri útgáfu, sem jafn-
gildir á milli 60 og 70 þúsund blaðsíð-
um í A4 stærð. Þeir hafa skilað af sér
ritstjórninni til þýðingarmiðstöðvar
utanríkisráðuneytisins, sem mun um
leið og hún skilar af sér þýðingum til
Brussel setja þær á Netið. „Eg þori
að fullyrða að eftir þessa vinnu er
vefurinn fullkomnasta útgáfa af
samningnum sem um getur í dag,
hvort sem borið er saman við önnur
EES-ríki, Evrópusambandið eða
EFTA,“ segir Pétur.
Þá hefur ráðuneytið ákveðið að
efla viðskiptaskristofu sína til að hún
sé betur í stakk búin til að veita leið-
beiningar varðandi samninginn.
Stofnuð verður staða upplýsingafull-
trúa, sem á að vera nokkurs konar
tengiliður milli almennings, fyrir-
tæki eða samtök annars vegar og
hins vegar þeirra sem búa yfir upp-
lýsingum um möguleika á evrópska
efnahagssvæðinu.
Einnig verður einum starfsmanna
ráðuneytisins falið að annast þau mál
sem upp kunna að koma á hinum
innra markaði á EES-svæðinu og
talin eru stafa af vanþekkingu
stjórnvalda í viðkomandi ríki. Hann
yrði hluti af tengiliðaneti sem starf-
rækt er í öllum EES-ríkjunum og á
rætur að rekja til þess að hefð-
bundnar kæru- og dómsstólaleiðir
þeirra sem töldu rétt brotinn á sér
þóttu hafa of mikinn kostnað og fyr-
irhöfn í för með sér. Með Amster-
dam-samningnum árið 1997 var
ákveðið að bjóða upp á hraðvirka leið
til að leiðrétta miskilning með skjót-
um og ódýrum hætti, jafnvel sam-
dægurs, sem annars hefði tekið mán-
uði eða ár að leysa með hefðbundn-
um aðferðum.
Þá munu flóknari mál sem tryggja
þarf skjóta málsmeðferð, vera tekin
upp á reglulegum fundum háttsettra
yfírmanna samræmingarskrifstofu
ráðgjafanefndar Evi'ópusambands-
ins um málefni innri markaðs.
Sérstök fyrirtæki
1. Ein elsta billjardstofa landsins og sú þekktasta til solul strax
af sérstökum ástæðum. Selst á sérlega góðum kjörum eða í
skiptum fyrir íbúð, bíl eða önnur verðmæti.
2. Gistiheimili í Reykjavík, mjög vel staðsett og vaxandi aðsókn.
Flott húsnæði á góðum stað. Skipti á íbúð kemut til greina. Leigt
skólanemendum á veturnar.
3. Ein helsta og besta gjafa- og blómabúð borgarinnar til sölu.
Mikil aukning á sölu varð á sl. ári. Vaxandi möguleikar fyrir þá
sem vilja vinna og þéna peninga.
4. Góð og þekkt efnalaug til sölu sem er i eigin húsnæði sem einnig
er til sölu. Framtíðarfyrirtæki. Góð vinna fyrir samhent hjón.
Fyrirtæki
Höfum mikið úrval af öllum tegundum af fyrirtækjum, litlum sem
stórum. Komið og hafið samband og lítið á skránna hjá okkur. Það
gæti borgað sig. Framleiðslufyrirtæki, litlar heildsölur og önnur smá-
fyrirtæki fyrir hvern sem er.
Kaupendur
Höfum sterka kaupendur að arðbærum fyrirtækjum, litlum sem stór-
um á margvíslegum sviðum. Hafið samband, öll okkar mál eru trú-
naðarmál. Sérstaklega vantar meðalstórar og stærri heildverslanir.
UpplýGingar afeins á skrifstofunni.
F.YRIRTÆKIASALAN
SUÐURVE Rl
SlMAR 581 2040 OG 581 4755, REYNIR ÞORGRÍMSSON.
MORGUNBLAÐIÐ
íslensk þýðing stýrikerfísins Windows
98 mælist vel fyrir hjá tölvumönnum
„Fögnum þessu
*
sem Islendingar“
Forsvarsmenn þeirra fyrirtækja sem
Morgunblaðið ræddi við vegna fregna af
samningi ríkisins og Microsoft um íslensk-
un á Windows 98-stýrikerfínu og Internet
Explorer-vafranum, segjast fagna þessu
framtaki. Mikilvægt sé að íslenskan skjóti
rótum í heimi upplýsingatækninnar.
„VIÐ fögnum þessu sem íslending-
ar og erum ánægðir með þetta
framtak,“ segir Bjarni Akason, for-
stjóri Aco hf., sem er umboðsaðili
fyrir Apple-tölvur, aðspurður um
nýgerðan samning við Microsoft.
Stýrikerfí á íslensku hefur verið til
fyrir Apple-tölvur í um tólf ár, auk
þess sem ritvinnsla, töflm’eiknir,
gagnagrunnur og ýmis önnur forrit
fyrir þær eru á íslensku. Hann tel-
ur hins vegar fáránlegt að þurft
hafí sérstaka íhlutun stjórnvalda til
að Microsoft ákvað að þýða hug-
búnað sinn á íslensku. „Apple-
stýrikerfíð er þýtt, menn hafa verið
að þýða Linux-stýrikerfíð, og ég sé
ekki að yfírvöld eigi að vera að elt-
ast við einn framleiðanda hugbún-
aðar. Framkvæðið hlýtur að eiga
að koma innan frá. En það getur
verið að Microsoft hafi ekki nægi-
lega góðan umboðsmann hérlendis
fyrst að ekki er búið að þýða þetta
áður, og án tilhlutunar íslenskra
stjórnvalda," segir Bjarni.
Staða íslands í röðinni óviss?
Bjarni kveðst ekki líta svo á að
íslenskun Windows 98 þrengi að
sölu hugbúnaðar frá Apple-fyrir-
tækinu og hann dragi í efa að
markaðshlutdeild Microsoft aukist
til muna þó svo að Windows 98
komi í íslenskri útgáfu. Það stýri-
kerfi sé auk þess ráðandi á mark-
aði í dag.
„Eg er ánægður með framtakið
en set þó spurningarmerki við
hversu langt Microsoft-menn fara
á stýrikerfinu einu saman, því ekki
er búið að semja um Office-forrita-
vöndulinn, auk þess sem spuming
er hvar ísland verður í röðinni þeg-
ar nýjar útgáfur koma á markað-
inn. Sumir gera því skóna að það
muni taka um ár að ganga frá þýð-
ingarmálum og ennþá era þessi
mál öll fremur óljós.“
Viggó H. Viggósson, fram-
kvæmdastjóri Computer 2000 á ís-
landi, segir að tíðindi af samningi
ríkisins og Microsoft séu fagnaðar-
efni, þótt segja megi að aðdragandi
málsins geri það fremur fréttnæmt
en samningurinn sjálfur. „Ég hefði
viljað ganga út frá því sem sjálf-
sögðum hlut að þessi stýrikerfi
yrðu íslenskuð fyrr eða síðar,“ seg-
ir Viggó.
„Þetta er gleðilegt íyrir allan
markaðinn og hugsanlega munum
við fá samræmt tungutak sem nýt-
ist í íslenskri hugbúnaðargerð. Því
er mikilvægt að vel takist til um
þýðinguna, þó svo að óvíst sé að
svo verði þannig að allir verði sam-
mála. í menningarlegum skilningi
er það auðvitað stórmál að íslensk
tunga öðlist rætur í upplýsinga-
tækninni, og rótin er ósjálfrátt
Windows, vegna þess að það og
önnur forrit frá Microsoft ervinnu-
umhverfi talsvert margra Islend-
inga,“ segir Viggó.
„En það era áreiðanlega Mka til
þeir sem munu segja að ekkert sé
gott við þetta verkefni, þar sem
það sé óhentugt að íslendingar
læri eingöngu á íslenskt Windows
og kunni því ekkert á erlendar út-
gáfur stýrikerfisins þegar þeir
starfa ytra. Þetta er þó ekki alls
kostar rétt, því menn geta ekki
gengið út frá því að allar þjóðir
noti enskt Windows, þannig að sá
sem hafí lært á Windows á ensku
geti unnið á Windows í Frakklandi
án erfiðleika."
Stjórnendur sæti ábyrgð?
Viggó kveðst ekki halda að not-
endum Windows muni fjölga til
muna þótt íslensk útgáfa komi á
markað, en öðra máli kunni að
gegna um íslenska útgáfu á Inter-
net Explorer-vafranum, því margii'
kunni að freistast til að notast við
íslenska útgáfu þegar haldið er inn
á Netið. Islenska útgáfan gæti
styrkt stöðu hans veralega hér-
lendis. „Þó er ákveðin hætta á að
menn lendi í erfíðleikum þegar
vafranum sleppir og heimasíður á
ensku taki við, með leiðbeiningum
og skipunum á þeirri tungu. Við
verðum þó aldrei verra sett en aðr-
ar þjóðir í því sambandi," segir
hann.
Hann kveðst jafnframt ímynda
sér að auðveldara verði að hafa
eftirlit með sölu leyfa fyrir hug-
búnaðinn og notkun eftir að búið
er að íslenska stýrikerfið. Hins
vegar sé hálf neyðarlegt að ráðast
þurfi í íslenskun hugbúnaðarins til
að fá fram átak gegn notkun ólög-
mæts hugbúnaðar. „Það er samt
sem áður jákvætt að ríkið ætlar að
taka til heima hjá sér með þeim
aðferðum sem það hefur tiltækar
og vísar menntamálaráðherra til
ríkisendurskoðanda hvað það
varðar. Hins vegar vaknar sú
spurning hvort stjórnendur hjá
ríkinu verði gerðir ábyi-gir fyrir
því að hafa sín mál á hreinu og
hversu langt verður gengið í þeim
efnum,“ segir Viggó.
Frosti Sigurjónsson, forstjóri
Nýherja, kveðst fagna samningi
ríldsins og Microsoft og hann sjái
ekki neina neikvæða þætti samfara
því að stýrikerfið og vafrinn verði á
íslensku. Hann hafi að vísu heyrt af
áhyggjum um að skólabörn muni
ekki læra nægilega vel ensk hug-
tök sem notuð era í upplýsinga-
tækninni, en hann hafi svo mikla
trú á skólabörnunum að hann telji
það engu skipta.
„Ég er fylgjandi valkostum og
tel að fólk eigi að geta valið sér
tungumál. Það ætti ekki að há
neinum, miðað við reynslu annarra
þjóða,“ segir hann.
Verði ekki skylda
Frosti bendir á að samfara þessu
verkefni er mikill kostnaður. „Ég
er á móti því að skattborgarar
þurfi að bera hann og tel því ágætt
að Microsoft axli þennan kostnað.
Ég vona einnig að fyrirtæki eða
stofnanir verði ekki neyddar til að
kaupa endilega þessa útgáfu af
hugbúnaðinum, og þess í stað verði
boðið upp á hana sem valkost sem
stjómendur fyrirtækja og stofnana
geta annaðhvort tekið inn eða
sleppt. Markaðurinn verður að fá
að ráða,“ segir Frosti.