Morgunblaðið - 26.01.1999, Blaðsíða 60

MOROUNBLADW, KRINGLAN I, 103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RI1STJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1999
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Islenskur vísindamaður í forystu norræns rannsóknarhóps
Bankar
Milljarður til rannsókna
á fylgikvillum sykursýki
DR. Karl Tryggvason, prófessor í læknisfræði-
legri efnafræði við Karólínska sjúkrahúsið í
Stokkhólmi, tók í gær við styrk, sem nemur
rúmlega einum milljarði íslenskra króna, úr
hendi Margrétar Þórhildar Danadrottningar.
Þetta er einn stærsti rannsóknarstyrkur sem
veittur hefur verið til læknisfræðilegra rann-
sókna í heiminum. Dr. Karl er í forystu fyrir
hópi um 100 norrænna vísindamanna sem rann-
sakar sykursýki og fylgikvilla hennar.
Þrátt fyrir miklar framfarir í meðferð sykur-
sjúkra fá margir sjúklingar alvarlega fylgi-
kvilla, eins og kransæðastíflu, heilablóðfall,
nýrnabilun, blindu og æðaþrengsl sem leitt geta
til aflimunar. Nær helmingur allra sykursjúkra
sem þurfa að taka insúlín þarfnast á endanum
meðferðar vegna fylgikvilla sjúkdómsins. Það
er talið að skemmdir í nýrum og augum verði
vegna bilana í smáæðakerfínu. Nákvæm orsök
þess vanda er ráðgáta, sem rannsóknarhópur-
inn hyggst leysa.
Ahugi á samstarfí við
islenska visindamenn
Astráður B. Hreiðarsson, yfirlæknir á göngu-
deild sykursjúkra á Landspítalanum, segir að
það sé mikill heiður fyrir Island að það skuli
vera íslenskur vísindamaður sem er í forsvari
fyrir hópnum sem tekur við þessum styrk. Hann
sagðist vita að margir færir vísindamenn hefðu
keppt um að fá styrkinn.
Astráður sagði að Karl hefði leitað eftir sam-
Morgunblaðið/Peter Eilertsen
KARL Tryggvason tekur við styrknum úr
hendi Margrétar Þórhildar Danadrottningar.
starfí við vísindamenn á íslandi sem rannsakað
hafa sykursýki. Vilji væri til þess að þarna yrði
komið á samstarfí, en frá því hefði ekki verið
gengið. Hann sagði að sykursjúkir hlyti að binda
miklar vonir við þessar rannsóknir. Bilanir í
smáæðum hefðu valdið miklu tjóni, t.d. væru um
6.000 manns blindir í Danmörku vegna afleið-
inga sykursýki.
Vísindamenn leita
að gölluðu geni
„Það, sem Karl og hans samstarfsmenn hafa
m.a. mikinn áhuga á að rannsaka, er að kanna
hvort hægt er að fínna gen sem valda því að fólk
er frekar útsett fyrir því að fá þessar smáæða-
skemmdir. Það hefur komið í ljós að u.þ.b.
þriðjungur þeirra sem eru með insúlínsykur-
sýki fá nýrnaskemmdir en hinn hlutinn ekki.
Rannsóknirnar munu m.a. ganga út á að reyna
að komast að því hvort þessi hluti er með eitt-
hvert gen sem útsetur þá fyrir skemmdirnar.
Það er hugsanlegt að íslenskir vísindamenn
komi að þessum hluta rannsóknanna," sagði
Astráður.
Hérlendis hefur tekist að halda fylgikvillum
sykursýki í lágmarki og er t.d. blinda og nýma-
bilun mun sjaldgæfari en gerist á Vesturlönd-
um, en þó hefur þetta vandamál farið vaxandi. Á
hverjum degi greinist einstaklingur með sykur-
sýki hér á landi.
■ Einn hæsti styrkur/31
lækka vexti
um næstu
mánaðamót
VEXTIR lækka hjá sparisjóðum og
viðskiptabönkum um næstu mán-
aðamót og er lækkunin á bilinu
0,10-0,25%. íslandsbanki, Búnaðar-
banki og sparisjóðirnir hafa til-
kynnt um vaxtalækkun á verð-
tryggðum inn- og útlánsvöxtum og
Landsbanki ætlar að tilkynna um
vaxtalækkun um næstu helgi.
Ástæða vaxtalækkunarinnar er
fyrst og fremst sú að ávöxtunar-
krafa verðtryggðra skuldabréfa til
langs tíma hefur lækkað á síðustu
vikum.
Islandsbanki reið á vaðið með
vaxtalækkanir og segir Björn
Bjömsson, framkvæmdastjóri hjá
bankanum, að hann sé bærilega
bjartsýnn á frekari lækkanir á ár-
inu. Undir það taka forsvarsmenn
hinna bankanna.
Fjárfestingarbanki atvinnulífsins
mun ekki lækka vexti á lánum.
Bjami Armannsson, forstjóri FBA,
segir að vaxtalækkun sé ekki mögu-
leg vegna eðlis þeirra lána sem
bankinn sé með í útlánasafni sínu.
Hann segir að þau lán sem bankinn
erfði við stofnun sína hafí verið í er-
lendri mynt og háð svokölluðum
LIBOR-vöxtum, sem eru breytileg-
ir millibankavextir. Því sé ekki
hægt að hækka né lækka vexti á
eldri lánum í erlendri mynt í takt
við innlenda vaxtaþróun.
■ Vextir lækka/16
Áfram snjóflóðahætta í
S-Þingeyjarsýslu
Vegurinn í
Laxárdal
" enn lokaður
ENN er viðvarandi snjóflóðahætta í
S-Þingeyjarsýslu, í Laxárdal, Ljósa-
vatnsskarði og Fnjóskadal.
Snjóruðningsmenn Vegagerðarinnar
á Húsavík hafa enn ekki ráðist til at-
lögu við flóðið sem féll í Laxárdal á
fimmtudag með þeim afleiðingum að
aldraður bóndi frá Kasthvammi lést.
Sigurður Brynjúlfsson, yfirlög-
regluþjónn á Húsavík, sagði nauð-
synlegt að meta vel hvemig staðið
yrði að snjómokstri í Laxárdalnum,
þar sem fast við flóðið sem féll á
fimmtudag væri miklu stærri fleki
laus í hlíðinni. „Þessi stóri fleki hefur
sigið um eina 10-15 em þegar flóðið
** féll og hlíðin er öll sprungin. Það þarf
því að skoða vel með hvaða hætti
staðið verður að því að opna veginn."
Reyndu að koma siyó-
fleka af stað
Félagar í Hjálparsveit skáta í Að-
aldal gerðu á laugardag tilraun til að
koma flekanum af stað með því að
skjóta öflugum flugeldum yfir ána og
upp í hlíðina en það gekk ekki. Sig-
urður sagði að snjóflóðahættan
minnkaði jafnan eftir því sem lengra
liði frá snjósöfnun en taldi ástæðu
fyrir fólk að fara að öllu með gát á
4 ferðum sínum.
Níu manna almannavarnanefnd
fyrir Suður- og Norður-Þingeyjar-
sýslur kom saman til síns fyrsta
fundar á Húsavík í gær, eftir sam-
einingu nefndanna. Sigurður sagði
að íyrst og fremst hefði verið um að
ræða kynningarfund, auk þess sem
nýjum nefndarmönnum hefði verið
9 gerð grein fyrir þeirri vinnu sem
framkvæmd hefði verið síðustu daga.
Jólapósturinn var loks boriim út á Akureyri í gær
Morgunblaðið/Kristján
JÓDÍS og Hjálmar skoða jólapóstinn sinn af áhuga.
JÓN INGI Cæsarsson var að bera út jólapóst í gærkvöld. Hér er hann
að afhenda Arnbirni Randverssyni jólapóstinn.
„SJÁÐU, hérna eru Rúnar Júl.
og Mæja með allan hópinn
sinn, börn og barnabörn,“
sagði Jódís Kristín Jósefsdóttir
við kærasta sinn, Hjálmar Júlí-
usson, en þau settu sig í hátíð-
legar stellingar síðdegis í gær
þegar þau skoðuðu jólapóstinn
sinn.
Þau búa við Norðurgötu á
Akureyri en þar og í næstu
götum voru starfsmenn ís-
landspósts í óða önn að bera út
jólapóst síðdegis í gær og fram
á kvöld. Tveir piltar höfðu tek-
ið að sér að bera út póst í
hverfinu, en starfið reyndist
þeim ofviða þannig að þeir
söfnuðu honum saman í far-
Saknaði jóla-
korta frá trygg-
um vinum
angursgeymslu bifreiðar ann-
ars þeirra, alls um 80 kfióum.
Bifvélavirki fann jólapóstinn
þegar farið var með bfiinn í
viðgerð.
Jódis og Hjálmar notuðu eft-
irmiðdaginn í gær til að skoða
jólakort, en alls fengu þau 42
jólakort nú „annan í jólum“.
„Okkur fannst vanta dálítið af
kortum, sérstaklega frá frænd-
fólki Hjálmars, utan af Dalvík
og víðar, héldum kannski að
fólkið hefði ekki hugsað sér að
senda okkur kort fyrir þessi jól,
en það er mjög gaman að þetta
skuli skila sér,“ sagði Jódís.
Auk jólakortanna fékk hún
reikning fyrir farsímanotkun,
sem greiða átti í byrjun árs, en
sagði að Islandspóstur myndi
greiða áfallna dráttarvexti. Þá
fékk hún einnig blaðið Séð og
heyrt, þijú eintök af sama
blaðinu sem Jódís hafði gerst
áskrifandi að og hafði hótað
útgefendum að segja því upp
þar sem blaðið bara kæmi alls
ekki til sín.
■ Komu póstinum undan/14