Morgunblaðið - 04.02.1999, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Flak flugvélarinnar fjarlægt
FLAK einkaflugvélar, sem brot-
lenti í fyrradag í einu fátækra-
hverfa Luauda, höfuðborgar
Angóla, var fjarlægt af slys-
staðnum í gær. 28 manns biðu
bana í slysinu, átta farþegar og
tuttugu íbúar hverfisins. Flug-
vélin var af gerðinni Antonov-
12 og hrapaði þegar reynt var
að lenda henni skömmu eftir
flugtak vegna tækjabilunar.
Flugriti vélarinnar hefur verið
sendur til rannsóknar í Ukra-
ínu, þar sem hann var fram-
leiddur.
Viðræður IMF og Brasilíustjórnar
Leggja drög
að stöðugleika
Sao Paulo. Reuters.
FULLTRÚAR Brasil-
íustjórnar og IMF, Al-
þjóðagjaldeyrissjóðs-
ins, lögðu í gær drög
að áætlun um stöðug-
leika í gengismálum
landsins, daginn eftir
að tilkynnt var um
skipan nýs seðlabanka-
stjóra.
Arminio Fraga, nýi
seðlabankastjórinn,
tekur raunar ekki við
formlega fyrr en eftir
rúmar þrjár vikur en
hann tók fullan þátt í
viðræðunum í gær
ásamt Stanley Fischer,
aðstoðaryfírmanni
IMF, og Pedro Malan
fjármálaráðherra.
Sögðu brasilískir fjölmiðlar í gær,
að Fraga, sem var um hríð ráðgjafi
auðjöfursins George Soros, myndi
koma á vinnufriði innan efnahags-
nefndarinnar eftir að í odda skarst
með Malan og Francisco Lopes,
sem var seðlabankastjóri í tæplega
þrjár vikur.
Sagt er, að Lopes
hafi ekki viljað fallast á
þær kröfur IMF, að
seðlabankinn gripi inn
í til að verja gengi
realsins, brasilíska
gjaldmiðilsins, og héldi
áfram að hækka vexti
til að stöðva doll-
araflóttann frá landinu.
Malan samþykkti það
hins vegar með „sem-
ingi“.
Óttast verðbólgu
Hagfræðingar segja,
að helsta verkefni
efnahagsnefndarinnar
verði að koma í veg
fyrir, að gengisfall
realsins leiði til óða-
verðbólgu í landinu en ríkisstjórnin
hefur heitið IMF að draga verulega
úr fjárlagahallanum. Er hann nú 8%
af þjóðarframleiðslu. IMF mun þá
greiða út í áfóngum þá aðstoð, sem
samþykkt var að veita Brasilíu í
nóvember sl.
ARMINIO Fraga,
nýr seðlabanka-
stjóri f Brasilíu.
Jeltsín til vinnu í rúma klukkustund
Rak helming
starfsliðsins
Moskvu. The Daily Telegraph.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
mætti öllum að óvörum til vinnu í
fyrradag og fyrir miðjan morgun
var hann búinn að reka helming
starfsliðsins. Jevgení Prímakov, for-
sætisráðherra Rússlands, ræddi í
gær við forseta þingsins um eins
konar vopnahlé fyrir kosningarnar
síðla á árinu.
Búist hafði verið við, að Jeltsín,
sem þjáist af magasári, yrði á
heilsuhæli í hálfan mánuð enn og
því kom það öllum í opna skjöldu
þegar hann kom til vinnu sinnar.
Staldraði hann ekki við nema í hálfa
aðra klukkustund en á þeim tíma
rak hann Afexsei Ogarjov, aðstoðar-
starfsmannastjóra sinn, og fjóra
nána ráðgjafa, Sergei Krasavtsjen-
ko, Emíl Pajín, Viktoríu Mítína og
Lúdmílu Píkhoja.
Mælirinn löngu fullur
Rússneskir fréttaskýrendur
segja, að hafí Jeltsín talið, að með
þessu sýndi hann hver hefði töglin
og hagldirnar, þá hafi honum
skjátlast illilega. Hjá honum sé
brottrekstrarmælirinn löngu orð-
inn fullur og hver ný uppákoma
grafi aðeins undan honum sem for-
seta.
Rússneska sjónvarpið sýndi
myndir af Jeltsín í fyrrakvöld þegar
hann fagnaði 68 ára afmæli sínu
ásamt þeim Afexei II patríarka,
Jevgení Prímakov forsætisráðherra
og Níkolaj Borjúzha, starfsmanna-
stjóra sínum, og það leyndi sér ekki,
að honum hefur hrakað mikið.
Stjórn ríkisins er nú í höndum Jev-
genís Prímakovs forsætisráðherra
og í skoðanakönnunum er stuðning-
ur við forsetann ekki mælanlegur.
Þess í stað er hann hafður að háði.
og spotti meðal landa sinna.
„V opnahlésviðræður"
Prímakov átti í gær viðræður við
Gennadí Seleznjov, forseta
Dúmunnar úr flokki kommúnista,
um eins konar vopnahlé á milli
þings og stjórnar fyrir þingkosning-
amar, sem verða í desember, og
forsetakosningarnar um mitt næsta
ár. Tók Seleznjov því ekki ólíklega
en setti það skilyrði, að Jeltsín segði
fyrst af sér sem forseti.
Prímakov segist ekki ætla að
bjóða sig fram í forsetakosningun-
um og ber við háum aldri en ýmsir
telja, að með „vopnahléinu" vaki það
fyrir honum að treysta stöðu sína ef
Jeltsín skyldi nú detta í hug að reka
hann eins og hann gerði með tvo for-
sætisráðherra á síðasta ári.
Niðurstöður rannsóknar
verða opinberaðar
Kuala Lumpur. Morgunblaðið.
MAHATMAR Mohamad, forsætis-
ráðheira Malasíu, hefur lýst yfir að
niðurstöður sjálfstæðrar rannsókna-
nefndar, sem skipuð var til að rann-
saka meint ofbeldi malasísku lög-
reglunnar gagnvart Anwar Ibrahim,
fyrrverandi forsætisráðherra lands-
ins, yrðu opinberaðar. Anwar sagði í
samtali við blaðamenn í gær að slík
rannsókn væri tilgangslaus yrðu nið-
urstöður hennar ekki birtar opinber-
lega.
Forsætisráðheira sagði að bið
gæti orðið á því að rannsóknin hæfíst
þar sem meðlimir rannsóknanefnd-
arinnar hefðu nýlega verið skipaðir.
í henni sitja tveir fyrrverandi hæsta-
réttardómarar, læknir og fynver-
andi saksóknari.
Malasíska dagblaðið New Straits
Times greinir frá því í gær að ýmsir
hafi dregið trúverðugleika nefndar-
innar í efa þar sem formaður hennar,
Abu Talib Othman, hafi komið að
rannsókn málsins á fyrri stigum. Þá
er bent á að læknirinn í nefndinni,
Yeoh Poh Hong, vinni í sjúkrahúsi
sem sé í eigu sonar forsætisráðherr-
ans. Forsætisráðherrann hefur vísað
þessum ásökunum á bug og sagt að
stjórnarandstaðan neyti alla bragða
til að gera skipun nefndarinnar tor-
tryggilega.
Niðurstaða norskrar rannsóknar á hjartasjúkdómum
Erfðir stærsti áhættu-
þátturinn hjá konum
ERFÐIR hafa afgerandi áhríf á
það hvort konur fá hjartasjúk-
dóma en það sama á ekki við um
karlmenn. Þetta er niðurstaða
könnunar sem norskir læknai- við
Ullevál-sjúkrahúsið í Ósló hafa
gert og birtist í læknatímaritun-
um Hjerteforum og Cardiology.
„Rannsókn okkar bendir til þess
að erfðir séu nánast forsenda
þess að konur verði hjartveikar,"
segir Ingrid Os yfirlæknir í sam-
tali við Aftenposten.
Könnunin leiddi í ljós að hjart-
veiki foreldra eða systkina
kvenna eykur líkurnai' umtals-
vert á því að þær fái sjálfar
hjartasjúkdóm. Tvær af hverjum
þremur hjartveikum konum
reyndust eiga náskylda ættingja
sem voru með hjartasjúkdóma
en samsvarandi tölur fyrir karl-
menn voru aðeins 3%.
Það eru engin ný sannindi að
erfðir hafi áhrif á hjartasjúk-
dóma en það sem er nýtt í þess-
ari könnun er hve miklu meiri
áhrif erfðir hafa á konur en
karla. „Það kom okkur mjög á
óvart hve mikil áhrif erfðirnar
hafa,“ segir Os. Hún segir að nið-
urstöðurnar þýði að konum sem
eiga foreldra eða systkini sem
eru hjartveik beri að fara sér-
staklega variega. Þær verði að
gæta þess að halda kólesteról-
hlutfalli lágu, auk þess sem þær
verði að huga að öðrum áhættu-
þáttum, svo sem reykingum,
offitu og hreyfingarleysi.
Erfðir yfirvinni
náttúrulegar varnir
Os segir að varast beri að
draga of miklar ályktanir af nið-
urstöðunum meðan aðeins sé um
eina könnun að ræða. I fyrsta
lagi séu spurningalistarnir send-
ir út til fólks eftir að það hafi
veikst og í öðru lagi kunni konur
að hafa betri yfirsýn yfir heilsu-
far ættingja sinna en karlmenn.
Os segist ekki hafa skýringu á
muninum á körlum og konum
hvað erfðirnar varði. „Ef til vill
þarf jafn sterkan áhættuþátt og
erfðir til að yfirvinna þær nátt-
úrulegu varnir sem við vitum að
konur búa yfir,“ segir Os. En
þrátt fyrir að vitað sé að konur
hafi öflugri vöm gegn hjarta-
sjúkdómum en karlar er ekki vit-
að hvers vegna. Os telur að kven-
hormónin kunni að skipta máli.
Sú staði-eynd að það dregur úr
mun á tíðni hjartasjúkdóma milli
karla og kvenna með aldrinum
styður þetta.
Þá útiloka vísindamennirnir
ekki að kólesteról hafi minni
áhrif á konur en karla, konur hafi
að jafnaði lægra hlutfall þess og
fitu í blóði. Hjá þeim konum sem
fá hjartasjúkdóma reynast að
jafnaði mun fleiri áhættuþættir
til staðar en hjá körlum, þar sem
einn nægi. Hjartveikar konur
hafi oft of hátt kólesterólhlutfall,
séu of þungar og reyki. Rann-
sókn Os og félaga staðfestir að
reykingar hafa mikil áhrif á
hjartasjúkdóma, því þær konur
sem reyktu, veiktust að jafnaði
átta árum fyrr en þær sem ekki
reyktu.
Um 200 hjartasjúklingar tóku
þátt í rannsókninni, sem gerð var
til að kanna muninn á tíðni
hjartasjúkdóma milli kynja en
tveir af hverjum þremur hjarta-
sjúklingum eru karlar og þeir
veikjast að jafnaði tíu árum fyrr
en konur.
ísraelar höfða til kristinna pflagríma
Jerúsalem. The Daily Telegraph.
FERÐAFÓLKI í ísrael mun gef-
ast kostur á því í haust að feta í
fótspor Jesú Krists og ganga á
vatni. I því skyni verður smíðað-
ur um 60 metra langur pallur út í
Galileuvatn og verður hann um
fimm sm undir vatnsborðinu.
Pallurinn verður í Kfar Nahum
þar sem kraftaverkið á að hafa
átt sér stað fyrir um 2.000 árum
og munu allt að 300 manns geta
líkt eftir því samtímis. Hafa
ferðamálayfirvöld í Israel fallist
á þessa fyrirætlan en þau búast
við íjórum milljónum gesta og
pflagríma þegar fagnað verður
nýju árþúsundi.
Hugmyndina að pallinum á
Ron Major, ísraelskur Iögfræð-
„Gengið á
vatni“ fyr-
ir 200 kr.
ingur, en hann segist hafa fengið
hana er hann var einu sinni að
aka meðfram vatninu. Leggur
hann á það mikla áherslu, að til-
gangurinn með þessu sé ekki að
græða peninga, heldur að höfða
til kristinna pflagríma. „Þetta
mun hjálpa fólki að skilja hvern-
ig Jesú leið er hann gekk á vatn-
inu. Við ætlum ekki að reyna að
líkja eftir hinu guðdómlega
kraftaverki, þetta verður ekkert
Disney-land. Ef það verður eitt-
hvert gjald, þá verður það um 10
siklar (tæpar 200 ísl. kr.) bara
vegna viðhalds,“ segir Major.
Israelar segja, að hugmyndinni
hafi verið vel tekið af kristnum
mönnum en ekki eru allir jafn
hrifnir. Dómínikanamunkurinn
Jerome Murphy-O’Connor, kunn-
ur Nýja testamentisfræðingur,
segir, að hún sé fáránleg. „Þetta
er einstaklega ómerkilegt uppá-
tæki. Það getur vel verið, að ein-
hverjir vilji láta taka mynd af sér
gangandi á vatninu en hvers kon-
ar pflagrímur myndi taka þátt í
kjánaskap af þessu tagi?“