Morgunblaðið - 04.02.1999, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1999 37
UMRÆÐAN
Auglýst eftir stefnu
JÆJA, þá er réttar-
dagur Samfylkingar-
innar liðinn í aldanna
skaut og kemur von-
andi aldrei til baka.
Fjallkóngarnir sleikja
sárin og flestir eru
vonandi búnir að jafna
sig eftir réttarballið -
voru reyndar furðu-
fljótir að ryðjast út úr
hólfunum. Fjöldinn
gladdi, alþýðan sem
streymdi á kjörstað
jarðaði flokkseigend-
urna og heimtaði
Jóhönnu, minna sukk
og meiri velferð.
En nú er vonandi kominn tími
til að tala um pólitík. Það er orðið
æði brýnt eftir allt of langt og
innihaldsrýrt karp um girðingar
og hólf og flokksbönd og smala.
Að vísu var örlítið intermessó í
haust þegar einhverjum pappír
var hent í gin fjölmiðlaúlfanna en
það plagg fjallaði víst bara um ein-
hverja framtíð í hillingum og var
að sögn afar illa prófarkalesið.
Það er hins vegar eftir að svara
öllum helstu spurningum sem
brenna á okkur hér
og nú og munu
brenna á okkur fram
að kosningum. Ég
ætla að nefna þær
helstu.
Hver er stefnan?
Hver er afstaða
Samfylkingarinnar til
fiskveiðistjórnunar
og veiðileyfagjalds?
Verður þar ofan á
stefna Þjóðvaka og
'krata sem er um allar
aflaheimildir á upp-
boð innan fárra ára
eða verður vand-
ræðagangurinn í Alþýðubandalag-
inu framlengdur inn í Samfylking-
una? Verður ein stefna uppi á
Vestfjörðum, önnur á Austfjörð-
um og sú þriðja á Norðurlandi?
Hver er afstaða Samfylkingar-
innar til virkjana og stóriðju?
Verður það stefna Gísla S. Einars-
sonar sem ræður ferðinni? Eða
stefna Einars Más Sigurðssonar?
Eða Marðar Árnasonar? Vill Sam-
fylkingin fjölga álverum eða lumar
hún á einhverjum nýjum kosti í at-
Framboðsstefna
Það er eftir að svara
öllum helstu spurning-
um, segir Þröstur
Haraldsson, sem
brenna á okkur hér
og nú og munu brenna
á okkur fram að
kosningum.
vinnumálum landsbyggðarinnar?
Hver er stefna Samfylkingar-
innar í Evrópumálum? Er það
stefna Agústs Einarssonar og
flestra krata að sækja strax um
aðild að Evrópusambandinu eða
stefna Arna Þórs Sigurðssonar og
fleiri allaballa sem gengur út á að
fara sér hægt og helst ekki hreyfa
sig?
Hver er stefna Samfylkingar-
innar í landbúnaðarmálum? Er
það stefna Alþýðuflokksins sem
Þröstur Haraldsson
vill afnema allan ríkisstyrk eða sú
stefna sem Alþýðubandalagið hef-
ur lengst af fylgt og þarf sér-
fræðinga til að þekkja frá stefnu
Framsóknar?
Og af því að úrslit prófkjörsins
voru réttilega túlkuð sem krafa
um aukinn jöfnuð og öflugra vel-
ferðarkerfi - hver er stefna Sam-
fylkingarinnar í velferðarmálum?
Sígild jafnaðarstefna sem oft er
vitnað í gefur ekkert einhlítt svar
því jafnaðarmenn í Evrópu eru
sem óðast að endurskoða afstöðu
sína til hins hefðbundna velferðar-
kerfis. Hvort stendur Samíylking-
in nær hinum nýja breska Verka-
mannaflokki eða norrænum kröt-
um í þessum efnum?
Hver er stefna Samfylkingar-
innar í fjölskyldumálum? Þá á ég
við raunverulega stefnu en ekki
bara vel hljómandi orðagjálfur um
hornstein samfélagsins. Talar
Samfylkingin einum rómi um fyr-
irkomulag fæðingarorlofs? Ætlar
hún að setja peninga í það að
koma hér á raunhæfu fjölskyldu-
orlofi sem Evrópusambandið vill
senda okkur í? Hvaða skref
hyggst hún stíga í því að sveigja
atvinnulífið að fjölskyldulífinu?
Hver er stefna Samfylkingar-
innar í efnahagsmálum, pen-
ingamálum, menntamálum, heil-
brigðismálum...
Svar óskast, helst í gær
Þannig gæti ég haldið áfram að
spyrja lengi dags því þótt búið sé
að koma nokkrum framboðslistum
á koppinn er mikið starf óunnið.
Það mun verða spurt um stefnu
Samíylkingarinnar af vaxandi
þunga á næstu vikum og mánuð-
um. Það er því ljóst að nú þarf að
bretta upp ermarnar og hefjast
handa við að svara þessum spurn-
ingum bæði fljótt og vel.
Umræðan í þjóðfélaginu og þar
með lýðræðið í landinu hefur liðið
fyrir vandræðaganginn í aðstand-
endum Samfylkingarinnar að und-
anförnu því meðan allt var upp í
loft í framboðsmálunum mátti eng-
inn opna munninn um eitt né neitt,
þá var hætta á að allt færi í bál og
brand. Afleiðingin varð löng og
pínleg þögn um allt sem máli
skipti. Ríkisstjórnin notaði
svigrúmið afar vel og hefur sloppið
allt of billega frá fjölmörgum mál-
um sem hefðu reynst henni þyngri
í skauti ef stjórnarandstaðan hefði
ekki verið upptekin við eitthvað
allt annað en alvörupólitík.
Nú ætti að vera óhætt að tala
um málin og fá svörin á hreint. Að
öðrum kosti vinnast engar kosn-
ingar í vor. Það er alveg á hreinu.
Höfundur er blaðamaður.
ver
Síðustu dagar útsölunnar
UNLIMITED
LAUGAVEGI 95-97, SIMI 552 1844
KRINGLUNNI, SIMI 581 1944
Ár aldraðra
Jenna Jensdóttir
„Máttarvöld ein vita
skil á löggjöf sinni“
LÍFIÐ er skemmtilega slungið. Ef andleg heilsa leyfir opn-
ast mörgum öldruðum æ fleiri hólf skynjunar, sem að öll-
um óvörum senda ýmis boð til vitundarinnar sem samein-
ar þau lífsreynsluþáttum er tíminn hefm- leitt í ljós að eru
á rökum byggðir.
Eitt er það sem virðist í flestu óvéfengjanlegt og raunar staðfest
af fjölmörgum öldruðum sem höfðu að lífsstarfi að uppfræða æsku
landsins, að unglingar eru dásamlegt fólk, saklaust og hreinskiptið
í eðli sínu. Þeir standa á mörkum þess að hverfa frá bernsku sinni í
hinn viðsjála heim fullorðinna. Vilja af alefli berjast móti ranglæti
og spillingu og nota þá, í ungæði sínu, mismunandi aðferðir, stund-
um þær er finnast í dökkum veruleika fullorðinna. Unglingar eru
eins og viðkvæm blóm í fyrstu hretviðrum vorsins og yfirleitt eru
þeir auðsærðari en aðrir aldurshópar.
Einnig er það að unglingar eiga mikinn yl í framkomu og skiln-
ing að gefa öldruðum ef sest er að samræðum við þá hvar sem er,
með einlægri virðingu fyrir þeim og trausti til þeirra.
Það er dýrmæt lífsreynsla að hafa á rúmlega 40 ára ferli með
unglingum alla vetur kynnst vel þessum eiginleikum þeirra. Vita
ekki hafa brugðið útaf í samskiptum, nema eigin blindni hafi ráðið
gerðum - heimur fullorðinna hafi komist í spilið.
Mörgum mun finnast hér djarflega mælt og kannski byggt á
þeim rökum að ein af gjöfum _________________________
hins óþekkta í tilverunni er að
muna fremur hið besta. En
svo er ekki í þessu tilfelli, svo
margir aldraðir hafa vitnað
um slíka samveru með ung-
lingum.
Við íslendingar erum yfir
okkur hrifnh* af miklum fram-
gangi vísinda nútímans, ekki
síst framlagi okkai- sjálfra, þai' sem heilaorka og vitsmunir
þroskast hratt til gífurlegra átaka. í þessu sem öðru erum við þó
háð lögmálum þess óþekkta að nokkru.
Eflaust hljóta kenningar hins þýska vísindamanns Oswald Spen-
gler (1888-1936) að verða umhugsunarefni á okkar tímum. í bók
sinni Der Untergang des Abendlandes spáir hann endalokum
vestrænnar menningar. Hann bendir á þær menningaröldur sem
risið hafa og hnigið víðs vegar um veröld frá því sagnir hófust.
Hann lýsir þeirri tómhyggju andans sem eykst þótt raunvísindi
blómgist og eflist. Trú og siðgæði sem áður virtust eðlisbundin
verða að úrlausnarefnum á vísindalegum grundvelli. Mannfólkið
tekur að leita lífsþæginda sem felast í nautnum, tísku og hégóma.
Lífsþægindagræðgi samfara sýndarmenningu tekur völdin. Andinn
kulnar, efnishyggjan vex. Þetta verður vandamál Vesturlanda.
Vegna þessara lífsstefnu sem virðist að nokkru fylgja eftir spádóm-
um Spengler hafa unglingar orðið einna harðast úti. Það er ekki úr
vegi að virða löngun flestra heilsugóðra aldraðra til samveru við þá
í trúnaði og vináttu, til að geta miðlað þeim af lífsreynslu sinni.
Á öllum tímum sjá stjómvöld og uppalendur hvert stefnir. Þjóð-
skipulag okkar lýtur í ýmsu alheimsframferði ásamt óskýrðum lög-
málum byggðum á torráðnum forsendum.
Kannski eru Vesturlönd að komast í þá menningarlegu lægð sem
Oswald Spengler spáði þeim - og feyskin tré verði hlutskipti and-
legrar hnignunar á því sviði? Hins vegar hafa aldraðir vitað fram-
vindu taka breytta stefnu og það yrði óskin best til ungu kynslóðar-
A öllum tímum sjá stjórn-
völd og uppalendur hvert
stefnir. Þjóðskipulag okkar
lýtur í ýmsu alheimsfram-
ferði ásamt óskýrðum lög-
málum byggðum á torráðn-
um forsendum.