Morgunblaðið - 21.02.1999, Blaðsíða 40

jO SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Ilana nú! Við erum búin með
öll heimaverkefnin þín ...
Ég kann vel að það gleður
meta það, stóri mig ...
bróðir...
Ég skal sjá til þess að nafns
þíns verði getið ...

BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Nauðgun glæpur
eða glens?
Frá Þórunni Þóraiinsdóttur:
HINN 7. febrúar síðastliðinn birtist
grein í Morgunblaðinu eftir Pál
Þórhallsson blaðamann og lögfræð-
ing. I þeirri grein fjallar hann um
tvo nýfallna dóma í kynferðisaf-
brotamálum. Það er af hinu góða að
blaðamenn fylgist með og fjalli um
alvarleg mál eins og kynferðisglæpi.
Því ein af leiðunum til að berjast
gegn þessum skelfilegu málum er
að tala um þau .
I blaðagreininni gerir Páll m.a. að
umtalsefni að dómar í kynferðisaf-
brotamálum séu nú þyngri en áður
og líka hvort dómstólar séu að snúa
sönnunarbyrðinni við í kynferðisaf-
brotamálum. Hann spyr einnig
hvort dómstólar hafi orðið fyrir
áhrifum af gagnrýni vegna of vægra
dóma í kynferðisafbrotamálum.
Ekki ætla ég mér að reyna að svara
fyrir dómstólana, en að sjálfsögðu
ber að fagna því að hlustað sé á
réttmæta gagnrýni. I greininni
kemur fram ótti hjá Páli við að kon-
ur misnoti dómskerfið í þágu eigin
hagsmuna. Páll gefur í skyn að
stundum kæri konur karla af ein-
hverskonar hefnigimi og/eða karla-
hatri. Það er á Páli að skilja að hann
telji þetta til einhverskonar stríðs á
milli karla og kvenna. Ég er viss um
að ef Páll hugsar sig vel um áttar
hann sig á því að svo er ekki. Ekki
veit ég hversu vel Páll þekkir til af-
leiðinga nauðgunar eða annarra
kynferðislegra glæpa, en ég geri
ráð fyrir af lestri greinarinnar að
þekking hans sé ekki mikil. Ég ætla
að benda á nokkra þætti sem teljast
til afleiðinga nauðgunar.
Eitt af því sem verður að vera al-
veg á hreinu er að nauðgun er glæp-
ur, hvort sem þolandinn er 16 ára
gömul stúlka, 40 ára gömul kona
eða 20 ára gamall karlmaður. Hvort
sem þolandi var drukkinn eða fór
heim með viðkomandi. Það er ekk-
ert sem réttlætir nauðgun.
Það getur tekið langan tíma að
byggja sig upp eftir þá skelfingu að
lenda í nauðgun. Nær er að tala um
ár en mánuði í því sambandi. Ottinn
og niðurlægingin sem fólk upplifir
er hræðilegri en orð fá lýst. Sjálfs-
traustið er brotið niður og í stað ör-
yggis er kominn kvíði, svefntruflan-
ir, félagsleg einangrun, sjálfsvígs-
hugsanir og sjálfsvígstilraunir.
Skömmin og sektarkenndin er
einnig mikil. Það er ekki hægt nema
að litlu leyti að gera sér í hugarlund
hvaða áhrif þetta hefur á daglegt líf
manneskju. Það að framkvæma
hversdagslegustu hluti getur orðið
erfitt. T.d. að komast á milli vinnu
og heimilis getur orðið skelfilegt.
Fólk þorir ekki að vera einsamalt
eina stund, heima eða heiman. Eðli-
legt líf breytist í martröð.
Það er alveg merkilegt að í
nauðgunarmálum er oft verið að
reyna að draga þolandann til
ábyrgðar.
Það að viðkomandi hafi verið
drukkinn, viljað fara með nauðgar-
anum, ekki kallað á hjálp, gerir
glæpinn ekkert minni. Maður sem
nauðgar er alltaf ábyrgur fyrir því
sem hann gerir, það er hann sem
velur fórnarlambið og enginn ann-
ar. Nauðgarinn er oftast búinn að
skipuleggja nauðgunina áður. Hvort
sem um er að ræða 5 klukkustundir
eða 5 mínútur. Nauðgarinn veit að
hann er að fremja glæp, ef um
stundaræði væri að ræða þá myndu
menn missa stjóm á sér innan um
annað fólk. En það gerist aldrei!!
Engum dettur í hug að reyna að
draga brifreiðareiganda til ábyrgð-
ar ef unnin eru skemmdarverk á
bflnum hans!! Það hvarflar ekki að
nokkrum að ásaka skartgripasala
um að hafa gullið í glugganum ef
það er brotist inn hjá honum!! Eng-
um dytti í hug að finna sök hjá gam-
alli konu sem er ráðist á!!
Hvaðan koma þessir fordómar og
þessar efasemdir í garð nauðgunar-
þolenda? Er skýringinguna kannski
að finna í samfélagsgerðinni?
Finnst okkur í lagi að sumir glæpa-
menn fái að sleppa? Ég held að fólk
ætti að hugsa aðeins um þessi mál,
þetta er alvarlegt og kemur öllum
við.
Það að halda að manneskja kæri
nauðgun sér til dægrastyttingar
eins og gefið var í skyn af Páli Þór-
hallssyni er fásinna.
Páll segir ennfremur í greininni
að menn verði að „beita öðrum að-
ferðum en hótunum til að fá konur
til fylgilags". Ekki skil ég alveg
hvað hann er að fara, kannski er
hann að reyna að vera fyndinn? Ég
held að flest heilbrigt fólk kæri sig
ekki um að beita rekkjunauta sína
hótunum.
Kynlíf er ástarleikur sem fólk
stundar þegar báðir vilja.
Nauðgun er ekki kynlíf. Nauðgun
er ofbeldisverk.
Að lokum vil ég benda á það að
starfskonur Stígamóta eru tilbúnar
til þess að fræða um afleiðingar
kynferðisofbeldis, þurfa viðkomandi
þá að hafa samband við skrifstofuna
sem er opin frá 09-19 alla virka
daga.
ÞÓRUNN ÞÓRARINSDÓTTIR,
starfskona Stígamóta.
Konan úr Kópavoginum
Frá Haraldi Blöndal:
í DAG, fimmtudaginn 18. febrúar,
les ég það í Morgunblaðinu, að
borgarritari er varamaður í stjórn
Miðbæjarsamtakanna. Fátt hef ég
séð vitlausara.
Borgarritari er næstæðsti emb-
ættismaður borgarinnar, og hefur
verið mulið undir hana eins og hægt
er, síðan hún tók við embætti.
Stjórnin á Reykjavík er hins vegar
með þeim hætti, að borgarritari hef-
ur enn ekki treyst sér til þess að
búa í Reykjavík, heldur býr hún í
Kópavogi. Ætli það sé ekki eins-
dæmi, að svo háttsettur embættis-
maður búi utan þess sveitarfélags,
sem hann þjónar og þiggur laun af.
í fullri einlægni: Hvað hefur kona,-
sem er uppalin í Kópavogi og býr
þar, að gera í stjórn Miðbæjarsam-
takanna?
HARALDUR BLÖNDAL,
fæddm- og uppalinn á Laugaveginum.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.