Morgunblaðið - 21.03.1999, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 21. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 15/3 - 21/3
►VEITINGASTAÐIR geta
verið opnir allan sólar-
hringinn, samkvæmt nýrri
reglugerð um smásölu og
veitingar áfengis. Sam-
kvæmt, reglugerðinni verð-
ur einnig heimilt að hafa
áfengisútsölur frá klukkan
8 á morgnana til 23 nema á
helgidögum.
► SH HEFUR sagt Friðriki
Pálssyni, forstjóra fyrir-
tækisins, upp störfum.
Akvörðunin var tekin á
fundi stjórnarinnar á föstu-
daginn og kemur hún í
kjölfar formannsskipta í
stjórninni og nýs meiri-
hluta núverandi formanns.
Ekki hefur verið tekin
ákvörðun um hver tekur
við forstjórastarfinu en Ró-
bert Guðfinnsson, stjórnar-
formaður SH, gegnir störf-
um forstjóra til að byija
með.
► FISKIÐJU S AMLAG
Húsavíkur hf. hefur ákveð-
ið að loka rækjuverksmiðj-
unni á Kópaskeri tíma-
bundið á milli vertíða og
draga úr rækjuvinnslu á
Húsavík. Þá hefúr stjórn
samlagsins ákveðið að leita
eftir sölu frystitogarans
Húsvíkingi ÞH-1.
► I ÁLYKTUN landsfundar
Sjálfstæðisflokksins um
sjávarútvegsmál er hvatt
til þess að leitað verði opn-
um huga að lausnum, sem
auki sátt og stuðli að betri
árangri. Ennfremur að
skoðað verði hvort gera
þurfi sérstakar ráðstafanir
til að tryggja hagsmuni
viðkvæmra byggða og hlut
þjóðarinnar í afrakstri
fískistofnanna.
ÍS töpuðu
668 milljónum
ÍSLENSKAR sjávarafurðir hf. töpuðu
um 668 milljónum króna á síðasta ári og
er tapið nánast að öllu leyti rakið til erf-
iðleika í rekstri Icelandic Seafood Cor-
poration í Bandaríkjunum.
Heildarsala samstæðunnar á árinu 1998
nam 33 milljörðum króna en var 25
milljarðar árið áður. Finnbogi Jónsson,
forstjóri IS, sagðist ekki telja að þetta
tap kallaði á nánari skoðun á samvinnu
eða sameiningu IS og Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna hf.
Líður á seinnihluta
hagvaxtarskeiðsins
HORFUR eru á að uppgangurinn í ís-
lenskum þjóðarbúskap haldi áfram á
þessu ári, líkt og undanfarin þrjú ár, en
þó eru ákveðin merki um að farið sé að
síga á seinnihluta þessa mikla hagvaxt-
arskeiðs, enda líklega komið nálægt ytri
mörkum þess sem hagkerfíð annar við
núverandi aðstæður. Þetta kemur fram
í ritinu Þjóðarbúskapurinn, sem Þjóð-
hagsstofnun hefur gefið út og fjallar um
framvindu efnahagsmála og horfur á ár-
inu 1999. Þjóðhagsstofnun spáir 2,5%
verðbólgu á þessu ári, en hún hefur ver-
ið 1,7% til 1,8% síðustu tvö ár. Þá spáir
stofnunin 4,8% hagvexti á árinu 1999.
300-700 hjúkrunarfræðinga vantar
Vantar yfír 400
hjúkrimarfræðinga
ALLS vantar í um 300 stöðugildi hjúkr-
unarfræðinga á heilbrigðisstofnunum
miðað við fyrirliggjandi stöðuheimildir
en raunveruleg þörf er fyrir að allt að
425 hjúkrunarfræðinga til viðbótar, eigi
hjúkrunarstig hérlendis að vera sam-
bærilegt við það sem gerist að meðaltali
á Norðurlöndum. Þetta kemur fram í
skýrslu, sem unnin hefur verið á vegum
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
í skýrslunni kemur fram að um 400
menntaðir hjúkrunarfræðingar starfa
ekki við hjúkrun og vill félagið að gert
verði átak til að fá um 200 þeirra til
starfa að nýju.
Stjórnkerfiskreppa
Evrópusambandsins
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins (ESB) sagði af sér sem
heild á örlagaríkum fundi aðfaranótt
þriðjudags. Voru tildrög þess birting
skýrslu óháðrar nefndar sérfræðinga
þar sem hörðum orðum var farið um
stjórnarhætti framkvæmdastjórnar-
innar undir forsæti Jacques Santers.
Leiðtogar ESB-ríkja hafa lagt allt
kapp á að finna lausn á því óvissuá-
standi sem skapast hefur. Hafa með-
limir framkvæmdastjórnarinnar lýst
því yfir að þeir muni ekki taka fleiri
pólitískar ákvarðanir og hvöttu þeir til
þess að ný stjóm yrði mynduð án taf-
ar. Ágreiningur hefur verið uppi um
hver eigi að taka sæti Santers í nýrri
stjórn. Hafa ýmis nöfn verið nefnd,
þ.á m., Romanos Prodis, forsætisráð-
herra Italíu, og Wims Koks, forsætis-
ráðherra Hollands.
Ófriðarblikur. á
lofti í Kosovo
FULLTRÚAR Kosovo-Albana undir-
rituðu á fímmtudag bráðabirgðasam-
komulag það sem tengslahópur
NATO-ríkja og Rússlands hafði gert
að forsendu fyrir friði í Kosovo. Ser-
bar hafa hins vegar þráast við að und-
irrita samkomulagið og er talið að
þeim verði gefinn lokafrestur þar til
um miðja næstu viku. Ágreiningur
milli NATO-ríkjanna og Rússlands í
málinu er talinn vera auðsær. Kostir
NATO í stöðunni nú eru taldir þröng-
ir. Á föstudagskvöld yfirgáfu eftirlits-
aðilar Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu (ÓSE) Kosovo. Ái'ásir og liðs-
safnaður Serba í Kosovo hefur haldið
áfram og hafa þúsundir innfæddra Al-
bana flúið heimili sín.
erlent
► TVÖ morð á Norður-ír-
landi í vikunni og óeirðir í
bænum Portadown á mið-
vikudagskvöld eru til
marks um ógöngur friðar-
umleitana í héraðinu. Ótt-
ast menn að ódæðisverkum
muni fjölga á næstunni
nema lausn náist á deilum
um afvopnun öfgahópa og
myndun heimastjórnar á N-
írlandi fyrir páska.
►LOFTBELGSFARARNIR,
sem ætluðu sér að setja
nýtt heimsmet í hnattflugi,
voru á fóstudag á góðri
siglingu yfir Atlantshafið á
leið sinni til austurstrandar
Afríku. Takmark Svisslend-
ingsins Bertrands Piccards
og Bretans Brians Jones
markar merk tímamót í
sögu flugferða.
►MIKIL ólga liefur verið á
þingi Tyrklands og örygg-
isviðbúnaður aukinn í kjöl-
far hrinu sprengjutilræða í
Istanbúl. Reyndi Bulent
Ecevit á þriðjudag að veij-
ast atlögu að stjórninni á
þinginu og tryggja að efnt
verði til kosninga í apríl.
► ÍRÖSK stjórnvöld huns-
uðu á miðvikudag flugbann
vesturveldanna þegar þau
sendu flugvél fulla af
múslímum áleiðis til Sádi-
Arabíu. Söfnuðust um
18.000 Irakar saman við
landamæri ríkjanna vegna
synjunar SÞ við því að
greiða fyrir ferðirnar með
fé því sem Irökum hefur
verið gert að greiða fyrir
matvæli og lyf.
FRÉTTIR
Flúðasveppir
gefa rotmassa
til landgræðslu
Hrunamannahreppi. Morgunblaðið.
RAGNAR Kristinsson, eigandi Flúðasveppa ehf., hefur
ákveðið að gefa Landgi'æðslunni og Landsvirkjun um
3900 rúmmetra af rotmassa sem áburð og jarðvegsefni
til uppgræðslu. Um þetta leiti eru 15 ár síðan Ragnar
hóf að senda sveppi á markað frá ræktunarstöð sinni á
Flúðum.
Verður þessi lífræni áburður notaður til margvíslegra
uppgræðsluverkefna við Búrfelsstöð, Sultartanga og
Hrauneyjarfoss auk fleiri staða og nota á áburðinn til
tilrauna við mismunandi aðstæður svo sem að binda
jarðveg á örfoka landi, græða upp rofabörð og strand-
línur lóna. Kannað verður hvernig rotmasinn virkar á
náttúrulegann gróður og uppgi'æðslu við mismunandi
aðstæður á svæðinu. Á næsta ári mun verða gerð ýtar-
leg úttekt á árangri rotmassans á gróður í samstarfi við
RALA og Flúðasveppi.
Rotmassi verður þannig til að bygghálmi og
kjúklingaskít, sem fellur til í landbúnaði á Suðurlandi,
er blandað saman, við það verður til blanda af lífrænu
hráefni. Er blandan látinn gerjast í nokkrar vikur þar
til hún er sett í ræktunarklefana og upp vaxa sveppir
sem þykja lostæti. Eftir hverja uppskeru er rotmassinn
tekinn úr klefunum, þá sem frjór áburður, fremur laus
salli og eftir nokkra mánuði er þetta farið að líkjast
svartri mold.
Flúðasveppir nota t.d. árlega um 4000 rúllur af bygg-
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
YFIRMENN svepparæktunarstöðvarinnar Ragnar
Kristinn Kristjánsson eigandi, Eiríkur Ágústsson
framleiðslu og ræktunarstjóri og Skúli Guðmunds-
son sem sér um rotmassagerðina.
hálmi sem fellur til við kornræktina hér sunnanlands.
Ragnar segir að rækta og græða upp sé mikið áhuga-
mál hjá sér og þetta felli vel að þeirri grænu umhverfis-
stefnu sem við þurfum að hafa að leiðarljósi. Þessi
áburður hefur allnokkuð verið notaður á Flúðum við
trjárækt í garðrækt. Ragnar hóf svepparækt fyrir 15
árum, sem áður getur, þá í smáum stíl, voru framleidd
um 500 kg. á viku og fáir í vinnu hjá honum. Nú eru
framleidd 7 til 8 tonn á viku og 25 manns er á launaskrá,
fleiri á sumrin. Áður komu sveppir óreglulega inn á
markaðinn enda ekki búið að ná fullkomnu öryggi við
framleiðsluna en þetta er afar vandasöm ræktun.
Nú eru tíndir ferskir svepir flesta daga ársins og
framleiðslan er orðin jöfn og segist Ragnar hafa að leið-
arljósi að framleiða fallega og góða vöru.
Berglind Stefánsdóttir skólastjóri Vesturhlíðarskóla
Vísar gagnrýni á nám
heyrnarlausra á bug
BERGLIND Stefánsdóttir, skóla-
stjóri Vesturhlíðarskóla, er mjög
ósátt við ummæli Gylfa Baldursson-
ar, deildarstjóra Heyrnar- og tal-
meinastöðvar Islands, í Morgun-
blaðinu í gær, þar sem m.a. kemur
fram gagnrýni á skólann. Berglind
segir Gylfa greinilega ekkert fylgj-
ast með því starfi sem fram fari inn-
an veggja skólans.
Gylfi segir m.a. að eftir að sveit-
arfélögin tóku við rekstri grunn-
skólanna hafi ráðgjafarþjónusta í
Vesturhlíðarskóla lagst af, en Berg-
lind segir svo ekki vera. „Börn á
aldrinum 0-6 ára eru ekki á okkar
ábyrgð, heldur á Heyrnar- og tal-
meinastöð að veita þeim börnum og
foreldrum þeirra ráðgjöf. Ráðgjaf-
arþjónustan hér í Vesturhlíðarskóla
á að hugsa um heyrnarskerta nem-
endur úti í grunnskólunum. Hún
hefur ekki verið lögð niður, en
reyndar höfum við átt í vandræðum
í vetur vegna þess að sá sem sá um
þessa þjónustu áður fyrr þurfti að
fara í almenna kennslu þar sem
okkur vantaði kennara."
Gylfi sagði það skjóta skökku við
að skóli, „sem í rauninni byggir til-
veru sína á því að nemendur skól-
ans era vanhæfir til þess að temja
sér tal og mál vegna skerðingar
ákveðins skynfæris skuli ekki leng-
ur, eins og verið hefur í vetur, vera
með neina beina talkennslu". Berg-
lind svarar þessu ákveðið: „Þetta er
bara bull. Það er skortur á talkenn-
urum, eins og allir vita sem koma
nálægt þessum málum, en það hefur
verið talkennari hér hjá okkur síðan
í janúar. Gylfi fylgist ekkert með því
starfi sem fram fer í skólanum og
veit því ekkert um það hvað við er-
um að gera hér. Hér eru tveir bekk-
ir fyrir heymarskert börn og þar er
eingöngu notað tal inni í tímum; það
er auðvitað hluti af talkennslu. Svo
er líka notað tal hér frammi á göng-
um. Hann er því að tala um eitthvað
sem hann veit ekkert um.“
Vel staðið að málum af hálfu
Fræðslumiðstöðvar
Berglind telur virkilega vel að
málum staðið af hálfu Fræðslumið-
stöðvar Reykjavíkur varðandi Vest-
urhlíðarskóla. „Þar er mjög mark-
visst starf unnið í tengslum við okk-
ar málefni. Þeir hafa sýnt málefnum
heyrnarlausra og heyrnarskertra
mikinn áhuga og því er ekki hægt
að segja að allt hafi farið forgörðum
við flutninginn. Þá erum við að tala
um 6-16 ára nemendur, ekki þá
yngri, en auðvitað vantar starfs-
mann í ráðgjafarþjónustuna, það er
ekki ráðgjöf fyrir heyrnarskerta
nemendur úti í almennum skóla og
við erum auðvitað að reyna að leysa
þau mál eins vel og við getum.“
Berglind segir markmið Vestur-
hlíðarskóla að mennta heyrnarlausa
nemendur; það sé auðvitað mark-
mið hans eins og annarra grunn-
skóla að mennta nemendur sína.
„Við erum að búa þá undir lífið.
Heyrnar- og talmeinastöð hefur
hins vegar forðast að taka þá
abyi'gð sem hvílir á henni, sem er að
þjónusta börn 0-6 ára. Þessi stofn-
un er í raun orðin úrelt, þeir fylgj-
ast ekki með tímanum."
Hún segir ekki einungis greiningu
nauðsynlega fyrir heyrnarskerta eða
heymarlausa: „Það er svo miklu,
miklu meira sem þarf að fylgja á eft-
ir; þjálfun, upplýsingar um bestu
leiðir í samskiptum og heilmiklai'
aðrar upplýsingar til að bam geti
þroskast eðlilega. Heyi'nar- og tal-
meinastöð hefur einungis upplýsing-
ar um hve margir eru heyrnarlausir
og heymarskertir á landinu og það
uppfyllir engan veginn skyldur
stofnunarinnai',“ segir Berglind.
Til skoðunar að tengja skólann
venjulegu grunnskólanámi
Arthúr Morthens, forstöðumaður
þjónustusviðs Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkurborgar, segir Gylfa
einnig fara með rangt mál. „Við er-
um með tilraunaverkefni á Sólborg
[sem er leikskóli fyi'ir heyrnarlaus
og heyrnarskert börn] í fullum
gangi í samvinnu við fræðsluyfir-
völd í Reykjavík í því skyni að
styrkja hugmyndir um blöndun tals
og táknmáls."
Arthúr segir það hafa gefist vel
og verið sé að skoða breytingar á
Vesturhlíðarskóla og að hann teng-
ist venjulegum grunnskóla. „Við
höfum átt í viðræðum vegna þess og
því er talsvert verið að vinna í þess-
um málum.“ Hann vildi taka fram
að Heyrnar- og talmeinastöð ís-
lands hefði ekkert samband haft
vegna þess máls og vert væri að
geta þess að faglegur ágreiningur
væri einmitt um það, hvert hlutverk
hennar ætti að vera.“
Atlas oq alfræði í sonn
heims
atlas
„Heimsatlasinn er einstaklega
skýr, fræðandi og þægilegur í
notkun. Kortin í bókinni eru
unnin eftir gervihnattamyndum
með stafrænum aðferðum sem
gerir þau einstaklega lifandi.
Samanbrotin kort sýna stærri
landsvæði. Hér er komin
landabréfabók 21. aldarinnar. “
Ari Trausti Guðmundsson
jarðfræðingur
jianÞA

Mál og menning
Laugavegi 18 • Sími 515 2500 • Síðumúla 7 • Sími 510 2500