Morgunblaðið - 21.03.1999, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 21. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Erfítt að spá um útkomu fínnsku þingkosninganna í dag
Skattalækkun og kjara-
mál helstu kosningamálin
, Reuters
HOPUR finnskra bænda stóðu fyrir aðgerðum fyrir utan stjórnarskrifstofur í Helsinki í febrúar sl., þar sem
þeir mótmæltu tillögum Evrópusambandsins (ESB) um niðurskurð á bótum til bænda. Kveiktu þeir í heybögg-
um til að undirstrika kröfur sínar um að fallið verði frá tillögum ESB. Á skiltinu stendur „Munið loforð ykkar“.
Skattalækkanir
og öryggi einstaklinga á
vinnumarkaðinum virð-
ast helstu deilumálin
þegar lokaspretturinn
hefst í kosningabarátt-
unni í Finnlandi, skrifar
Lars Lundsten, frétta-
rítarí Morgunblaðsins í
Helsinki. Finnar kjósa
nýtt þjóðþing í dag.
skoðanakönnun sem birtist á
miðvikudaginn er gert ráð fyrir
því að enginn flokkur muni
Sigra í finnsku þingkosningunum í
dag. Prír helstu flokkarnir eru
með álíka mikið fylgi og munu
saman fá um tvo þriðju af þingsæt-
unum.
Kosningabaráttan hefur verið
heldur daufleg og leiðtogar allra
flokkanna vita sem er, að þeir
muni þurfa að starfa með einhverj-
um hinna að kosningum loknum.
Núverandi samsteypustjórn er
skipuð hægrimönnum, jafnaðar-
mönnum, vinstrisósíalistum, græn-
ingjum og fulltrúum sænska
minnihlutans.
Pegar lokaspretturinn hófst í
þessari viku skýrðust línurnar
kannski dálítið því að þrátt fyrir
hugmyndafræðilegan mun á Jafn-
aðarmannaflokknum og Hægri-
flokknum, virðast þeir jafnaðar-
maðurinn Paavo Lipponen forsæt-
isráðherra: og hægrimaðurinn
Sauli NiinistÖ fjármálaráðherra
vera ánægðir með samstarfíð.
Núverandi stjórnarflokkar virð-
ast ákveðnir í að kveða niður til-
lögu Miðflokksins um nýskipan í
vinnumarkaðsmálum og vinstri-
flokkarnir gagnrýna Miðflokkinn
fyrir að ráðast á stéttarfélögin.
Hægrimenn segja einfaldlega að
tillagan sé óskýr og ruglingsleg.
Það sem skiptir sköpum í þessu
sambandi er að helstu launþega-
samtökin hafa tekið mjög harða af-
stöðu gegn tillögu miðflokksmanna
en í henni er meðal annars gert
ráð fyrir samningum á hverjum
vinnustað fyrir sig.
Esko Aho, formaður Miðflokks-
ins, átti í mörgum deilum við laun-
þegasamtökin í stjórnartíð sinni á
árunum 1991-1995 en jafnaðar-
menn hafa hins vegar alltaf átt
hauk í horni þar sem stéttarfélögin
eru.
Lækkun skatta
kemur til greina
Nærri því allir flokkar vilja
lækka skattana en á hinn bóginn
hefur verið deilt um hvernig fara
eigi að því. Einnig hefur það vafist
fyrir mönnum að segja fyrir um af-
leiðingar hugsanlegrar skatta-
lækkunar. Á þessum áratug hafa
atvinnuleysi og hækkandi meðal-
aldur valdið því að hlutfall vinn-
andi manna af heildaríbúatölu hef-
ur minnkað verulega. Nú er aðeins
tæpur helmingur landsmanna úti á
vinnumarkaði en til að tryggja fé-
lagslegt öryggi aldraðra og barna
þyrfti því í raun að auka tekjur
ríkisins. Hins vegar er skatthlut-
fall í Finnlandi nú þegar hærra en
í flestum öðrum ríkjum. Pað eru
helst Svíar og Hollendingar, sem
borga hærri skatta en Finnar.
Vinstrimenn vilja hækka skatta
á fjármagnstekjum en núverandi
skattur er 28 prósent. Vilja þeir
hækka hann upp í 30% en hægri-
menn benda hins vegar á að hóf-
legur skattur á fjármagnstekjur
hefur valdið því að fyrirtæki kjósa
að fjárfesta í Finnlandi fremur en
til dæmis í Svíþjóð. Undanfarin ár
hafa þó nokkur sænsk og finnsk
stórfyrirtæki runnið saman og. í
öllum tilvikum hefur lögheimili
hins nýja fyrirtækis orðið í Finn-
landi.
Um launaskattinn er einnig deilt
og virðast flestir flokkar styðja
einhverja hugmynd um lækkun
hans. Hins vegar eru menn ósam-
mála um þáð hverjir eigi að njóta
hennar. Vinstrimenn vilja aðeins
lækka launaskatt láglaunafólksins
en hægrimenn telja rétt að lækka
skatta allra launþega. Þá eru menn
ekki á einu máli um áhrif lækkun-
arinnar. Á hægra kantinum er
talið, að hún muni efla tekjustofna
ríkisins og aðrir segja, að lægi'i
skattar geti örvað atvinnulífið og
minnkað atvinnuleysið.
Jafn sterkir flokkar,
jafn sterkir formenn
Kosningarnar í dag snúast helst
um það hver flokksformannanna
þriggja verði næsti forsætisráð-
herra. Sauli Niinistö fjármálaráð-
herra er vinsælastur sem næsti
forsætisráðherra. Paavo Lipponen.
núverandi forsætisráðherra, er
formaður Jafnaðarmannaflokksins
en flokkurinn tapar líklega fylgi
um fimm prósentustigum frá síð-
ustu kosningum. Esko Aho, for-
maður Miðflokksins, er samkvæmt
skoðanakönnunum einnig talinn
líklegur til að geta staðið sig vel í
embættinu en hans vandamál er að
samsteypa krata og hægrimanna
virðist standa á mjög traustum
grunni.
Hægi'iflokkurinn hefur nú setið
samfellt í stjóm síðan 1987 og hefur
fylgi hans aukist stöðugt þrátt fyrir
kreppu og niðurskurð í ríkisfjármál-
um. Miðflokkurinn og Jafnaðar-
mannaflokkurinn hafa ýmist verið
með forsætisráðherra eða lent í
stjórnarandstöðu á þessum tólf ár-
um. I tveim síðustu kosningunum
hefur stjórnarandstöðuflokknum
tekist að vinna stórsigur. Árið 1991
sigraði Miðflokkurinn með yfirburð-
um. Fyrir fjórum árum sigruðu
jafnaðai-menn og fengu rúmlega 28
prósenta fylgi. Það þykir þess
vegna eftirtektarvert, að stuðningur
við Miðflokkinn skuli ekki hafa vax-
ið mikið á þeim fjórum árum sem
hann hefur verið í stjórnarandstöðu.
Finnska
flokka-
kerfíð
skiptist
í þrennt
Ilclsinki. Morgunblaðið.
Flokkakerfi Finna er nokkuð
frábragðið því sem menn
þekkja frá öðram Norðurlönd-
um. Helsti munurinn er sá, að
enginn einn flokkur hefur haft
yfirburðastöðu eins og Sjálf-
stæðisflokkurinn á íslandi eða
jafnaðarmannaflokkar á hin-
um Norðurlöndunum.
Stóru flokkarnir með
20-30% fylgi
Það má skipta flokkakerfi
Finna í þrjá riðla. Stóra flokk-
arnir fá yfirleitt milli 20 og 30
prósent af atkvæðum. Meðal-
stói'u flokkarnir geta fengið
um 10 prósent en smáflokk-
amir aðeins nokkur prósent.
Dæmigert fyrir smáflokkana
er að þeir eru sjaldan langlífir.
Stóru flokkamir eru þrír,
þ.e. Jafnaðarmannaflokkur-
inn, Miðflokkurinn og Hægi’i-
flokkurinn.
Á meðan Sovétríkin voru og
hétu töldust einnig kommún-
istar til þessa hóps. Nú efii
arftakar kommúnista kallaðir
Vinstrabandalagið. Þeir njóta
u.þ.b. 10 prósenta stuðnings
enda flökkast þéir í miðriðil-
inn.
Græningjar hafa fengið að-
eins lakari tölur en vinstri-
menn en vandamál þeirra hef-
ur verið að stuðningsmenn
þeirra hafa oft sleppt því að
kjósa. Oft mælist stuðningur
græningia hátt í tíu prósent í
skoðanakönnunum en þegar
til kastanna kemur tekst þeim
illa að fá sitt fólk á kjörstað.
Smáflokkar koma
og fara
'•aj'":
Tála smáflokkanna er sífellt
að breytast. Þeii- klofna úr
stærri flokkum eða komast á
þing vegna óánægju ákveðins
þjóðfélagshóps. Nú telst arf-
taki Landsbyggðarflokksins,
þ.e. flokkur Sannra Finna
(Perassuomalaiset), til smá-
flokka. Fyrir þrjátíu áram var
Landsbyggðarflokkurinn mik-
ilvægur mótmælaflokkur og
líktu menn gjarnan Veikko
Vennamo, formanni flokksins,
við Mogens Glistrap.
Flokkur með sérstöðu
Sænski þjóðarflokkurinn er
að mörgu leyti flokkur út af
fyrir sig. Hann hefur stöðugt
5-6 prósenta fylgi enda er
markmið hans að tryggja kjör
sænskumælandi Finna.
FerðahandbéBfín
1999 os 9000
Finnar kjósa um menn
en ekki flokka
Lykill að góðu ferðalagi, sem nýtist þér
vel og kynnir þér ný frábær ferðatækifæri
á góðu verði, t.d. allt utn siglingar.
Mundu 28» mars - heimsent til þín
með MORGUNBLAÐINU*

FERÐASKRIFSTOFAN
PlWVtl
HEIMSKLÚBBUR INGÓLFS
Austurstrati 17, 4. hæð 101 Reykjawík. sími 56 20 400, lax 562 6564
Helsinki. Morgunblaðiö.
í FINNLANDI kjósa menn ekki
flokkslista. Kjósandinn greiðir
einum ákveðnum frambjóðanda
atkvæði sitt og sá, sem fær
flest atkvæði á si'num flokks-
lista, lendir svo efst á listanum.
Kosningakerfíð flnnska hefur
valdið því, að allir flokkar
keppast um að hafa sem flestar
stjörnur á sinum snærum.
Flokkurinn reiknar með því að
fegurðardísir, tónlistarfólk og
leikarar höfði til þeirra sem
hafa takinarkaðan áhuga á
pólitík.
Það er heildaratkvæðafjöldi
hvers lista sem ræður úrslituin
varðandi tölu þingmanna. Því
verða flokkarnir að vera dug-
legir við smölunina og stjörn-
unum er ætlað að ná til lausa-
fylgisins. Alvöru stjórnmála-
mennirnir reikna með því að
komast í efstu sætin á sínum
lista en geta samt hagnast á
vinsældum stjarnanna, sem
tekst raunar stundum að kom-
ast á þing þótt þær viti varla
sjálfar hvaða erindi þær eigi
þangað.
í kosningunum í dag reynir
Miðflokkurinn að nema land í
höfuðborginni með því að bjóða
fram Esko Aho, formann
flokksins. Vonast miðflokks-
menn til að fá tvö þingsæti í
mikilvægasta kjördæminu en
þar hafa þeir aldrei fengið
nema einn mann kjörinn.

1