Morgunblaðið - 21.03.1999, Side 33

32 SUNNUDAGUR 21. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
+
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
AÐ ER til marks um,
hversu auðugt menningarlíf
er á íslandi, að um sömu helgi
er efnt til málþings í tilefni af
því, að 50 ár eru liðin frá útgáfu
bókarinnar Hitt kynið eftir
Simone de Beauvoir, Sálu-
messa Mozarts er flutt í Lang-
holtskirkju og frumsýnd er
viðamikil sýning á leikgerð eft-
ir Sjálfstæðu fólki Halldórs
Laxness.
Það er ekki hægt að kvarta
undan áhugaleysi á þessari
menningarstarfsemi. Þegar
málþingið um Simone de
Beauvoir stóð yfir í hátíðasal
Háskólans í fyrradag var þar
troðfullt hús. Þessi mikla að-
sókn er til marks um, að gagn-
stætt því, sem oft er haldið
fram, hefur fólk áhuga á því,
sem máli skiptir. I fjölmiðla-
heimi nútímans er alltof ríkj-
andi sú stefna, að ekki þýði að
bjóða almenningi upp á alvöru-
efni. Yfírborðsleg aíþreying og
léttmeti sé það eina, sem nái til
fólks. í Bandaríkjunum eru
fréttatímar sjónvarpsstöðva
þannig á góðri leið með að
breytast í skemmtiþætti. Þetta
er auðvitað rangt og fullkomið
vanmat á áhugamálum hins al-
menna borgara. En það er
alltaf jafn ánægjulegt að fá
staðfestingu á því, að þetta mat
er rangt. Mikil aðsókn að mál-
þinginu um hina merku frönsku
skáldkonu og hugsuð er ein slík
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
staðfesting. Aðsóknin sýnir, að
það er eftirspurn eftir umræð-
um um alvarleg málefni og
mættu fjölmiðlar gjarnan veita
því eftirtekt.
Sálumessa Mozarts, sem
Söngsveitin Fílharmónía flutti í
Langholtskirkju í gær og flytur
aftur í dag er sögufrægt tón-
verk og stórvirki, um það hefur
mikið verið skrifað og margar
kenningar verið settar fram um
tilurð þess og hvernig því var
lokið. Þetta er í fjórða sinn,
sem Söngsveitin Fílharmonía
flytur þetta verk, sem er til
mikillar fyrirmyndar. Það er
ómetanlegt fyrir íslendinga að
eiga þess kost að hlýða á flutn-
ing slíkra verka hér heima og
til marks um þann kraft og
þrótt, sem einkennir íslenzkt
tónlistarlíf.
Það þarf mikla dirfsku til að
semja leikgerð upp úr Sjálf-
stæðu fólki Halldórs Laxness,
sem nú er talað um í útlöndum,
sem eina mestu skáldsögu
þessarar aldar ef ekki þá
mestu. Höfundar leikgerðar-
innar, Þjóðleikhúsið og allir
þeir, sem að sýningunni eða
öllu heldur sýningunum standa
taka mikla áhættu. Það getur
vafízt fyrir mörgum að sjá per-
sónur þessarar sögu á sviði. En
án þess að taka áhættu gerist
fátt nýtt og ekki skal Þjóðleik-
húsið gagnrýnt fyrir það. Síðar
í dag kemur í ljós, hvernig til
hefur tekizt. Ganga má út frá
því sem vísu, að hver og einn
hafí sína skoðun á því.
A málþingi nokkurra for-
ystumanna Evrópuríkja, sem
haldið var fyrir skömmu og
fjallað er um í Reykjavíkur-
bréfí Morgunblaðsins í dag var
því haldið fram, að auðugt og
öflugt menningar- og menntalíf
væri forsenda efnahagslegra
framfara. Þetta er áreiðanlega
rétt. Það er mikill misskilning-
ur, sem stundum kemur fram,
m.a. hjá ungu fólki eins og
bryddi á fyrir viku á lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins, að
það sé eitthvað rangt við það
að leggja fram fé til menning-
armála úr almannasjóðum.
Þvert á móti er frekar ástæða
til að hvetja til aukinna fram-
laga til mennta- og menningar-
mála. Þau skila sér margfald-
lega í margvíslegri atvinnu-
starfsemi. Leikfélag Akureyr-
ar á á brattann að sækja í
rekstri sínum en þetta sama
leikfélag hefur skapað miklar
tekjur fyrir flugfélög, hótel,
veitingahús og önnur ferða-
þjónustufyrirtæki vegna þess,
að fólk hefur farið til Akureyr-
ar til þess að sækja sýningar
Leikfélagsins.
Sýning Þjóðleikhússins á
leikgerðinni úr Sjálfstæðu fólki
mun hafa sömu áhrif hér á höf-
uðborgarsvæðinu á þessum
vetri og vori. Tónlistarhúsið,
sem verður byggt í Reykjavík
mun hafa sömu áhrif þegar þar
að kemur og jafnframt ýta und-
ir heimsóknir erlendra ferða-
manna til Islands. Tónlistar-
húsið, sem risið hefur í Kópa-
vogi hefur þegar aukið veg þess
bæjarfélags mjög og skapað
tekjur hjá fyrirtækjum í bæjar-
félaginu, sem ella hefðu ekki
orðið til.
Öflugt menningarlíf og blóm-
legt viðskiptalíf fara saman.
Hið fyrra ýtir undir hið síðara.
En aðalatriðið er þó það, að
auðugt menningarlíf á Islandi
um þessar mundir veldur því,
að Island er ekki bara verstöð
norður í hafi og er með þeim
orðum ekki gert lítið úr ver-
stöðvum.
AUÐUGT
MENNIN G ARLÍF
9En hvert skyldi
•þá höfundur vera
að fara með Hrafnkels
sögu? Hvert er ætlun- ’
arverk hans? Höfund-
ar þurfa að vísu ekki
að vera að fara eitt né
neitt með sögum sínum. Þeir þurfa
ekki endilega að hafa nein stór
áform á prjónunum. Þeir vilja ein-
ungis segja sögu og það dugar
þeim. Halldór Laxness hefur ekki
sízt lagt áherzlu á þennan mikilvæg-
asta þátt allrar sagnagerðar. Og
höfundar vilja þá ekki síður flétta
sögur sínar inní eins listræna heild
og þeim er unnt. Því má þá ekki
gleyma að persónur og efni sagna
lifir í stflnum, en deyja að öðrum
kosti. Skiptir þá engu, hvort sagan
fjallar um mikla atburði og óvenju-
lega eða hversdagsleg smáatriði,
sem hverjum manni eru kunn.
En höfundur Hrafnkels sögu ætl-
ar henni þó augsýnilega ákveðið
hlutverk og hefur að minni hyggju
samið hana í þeim tilgangi einum að
sýna fram á hvemig óverk og ill-
virki leiða af vondum átrúnaði. Hin-
ir beztu menn einsog Hrafnkell goði
fara ekki varhluta af því. Sagan er
sem sagt ódulbúið áróðursrit og
eins konar vamarorð gegn skurð-
goðadýrkun; hún er ábending um að
ánetjast ekki illum öflum. Og hún
rís hæst í skilgreiningu höfundar á
þeirri illsku og þeim glæpum sem
ást á heiðnum goðum getur haft í
fór með sér.
Hrafnkels saga er eins kon-
•ar átök milli listar og áróð-
Urs. I þessu tilfelli nærist listin á
áróðrinum. í honum rís hún hæst.
Það er harla sjaldgæft í bókmennta-
sögunni en því áhrifa-
meira að sjá hvemig
listin nær undirtökum
í þessari glímu milli
hennar og boðskapar-
ins. Það er engin til-
viljun að Hrafnkels
saga er skrifuð á öld þegar listræn
stói-virki rísa úr blóðugum átökum
sem eiga meira skylt við heiðna arf-
leifð en kristna siðfræði. Við höfum
séð hvemig sovézkir höfundar hafa
skrifað hvert snilldarverkið öðru
rismeira uppúr gúlaginu, ef svo
mætti segja - og höfðu þeir þó ekk-
ert dálæti á því eða því trúarkerfi
sem leiddi til þess.
Ef lýsa á hugarfari krist-
•inna sturlungaaldar-manna í
fáum orðum væri lærdómsríkt að
líta í aðra sögu Sturlunga-safnsins,
Sturlu sögu Þórðarsonar eða sögu
Hvamms-Sturlu, og rifja upp um-
mæli Þorbjargar, konu Páls i Reyk-
holti, en hún hljóp að Sturlu og
hafði hníf í hendi og lagði til hans og
stefndi í augað og mælti: „Hví skal
eg eigi gera þig þeim líkastan, erþú
vilt líkastur vera, - en það er Oð-
inn?“
Þessum orðum hyggst höfundur
Hrafnkötlu koma til skila. Hann er
að gera upp við eigin öld, grimmd
hennar og ofbeldi, og notar til þess
gamla arfsögu aftan úr heiðni ef að
líkum lætur.
Hermann Pálsson segir að
•Hrafnkatla sé dæmisaga.
Það má vel til sanns vegar færa, en
það mætti einnig segja um flestar
Islendinga sögur með nokkrum
sanni. Grettla er þá dæmisaga um
ógæfu, svo og Laxdæla og Gísla
saga, en þær eru einnig dæmisögur
um ást og afbrýði, ásamt Gunnlaugs
sögu og Bjarnar sögu Hítdæla-
kappa, svo að dæmi séu nefnd. En
þessar sögur eru fyrst og síðast
bókmenntaverk, saman settar um
örlög fólks og átök; eðli mannsins
og örlög. Með nokkrum rétti mætti
einnig segja, að Njála og Egla væru
fléttaðar saman úr mörgum smá-
sögum og þá einnig allhastarlegum
dæmisögum. En þær eru þó fyrst
og síðast sögur úr lífinu sjálfu. Þær
eru sjálft lífið. Þær eru jafn mikil-
fenglegar og vatnsmikið fljót í tign-
arlegri umgjörð mikilla gljúfra.
Annaðhvort er Brandur
•Jónsson höfundur Hrafn-
kels sögu eða þá hún er lykilsaga
einsog Hermann Pálsson telur og
þá samin af einhverjum öðrum en
virðulegasta fulltrúa Svínfellinga.
Hvorttveggja kemur ekki heim og
saman. En það mætti einnig hugsa
sér, að sagan sé hvorki lykilróman
né eftir Brand byskup. Væri þá all-
ur málatilbúnaður Hennanns Páls-
sonar fallinn.
Ef Brandur Jónsson er ekki höf-
undur Hrafnkötlu mætti velta því
fyrir sér, hvort lykillinn að Svínfell-
inga sögu gæti lokið upp leyndar-
dómi Hrafnkels sögu. Ég hallast að
því með Hermanni Pálssyni að
Brandur hafi skrifað Hrafnkötlu og
væri það þá ærið afrek af hendi
Hermanns að hafa kallað höfund
sögunnar fram í dagsljósið, svo
merk sem hún er og sérstæð, en að
öðru leyti sé ég ótal meinbugi á
kenningum hans og samanburðar-
fræðum.
M.
HELGI
spjall
SUNNUDAGUR 21. MARZ 1999 33
REYKJAVIKURBRÉF
Laugardagur 20. marz
UMRÆÐUR á málþingi á
vegum COEUR
(Council on European
Responsibilities), ný-
legra samtaka er láta
sig málefni Evrópu
varða, voru til umfjöll-
unar í Reykjavíkurbréfi fyrir tveimur vik-
um. Þar voru raktar umræður um þau
miklu umskipti sem framundan eru með
væntanlegri aðild ríkja frá Mið- og Austur-
Evrópu að Evrópusambandinu og greint
frá sjónarmiðum nokkurra fulltrúa ríkja úr
austurhluta álfunnar, er fluttu framsögu á
málþinginu.
A síðari hluta málþingsins voru mál vest-
urhluta álfunn'ar og álfunnar í heild til um-
ræðu, ekki síst sú spuming hvert bindiefni
Evrópusamstarfsins væri og hvort fram-
kvæmanlegt væri að efla menningarlega
samkennd meðal þjóða Evrópu. Var þeirri
spurningu varpað fram hvað gera þyrfti til
að Evrópa gæti orðið samstíga hinu lifandi
menningar-, mennta- og vísindalífi Banda-
ríkjanna er væri grunnur hins efnahags-
lega þróttar Bandaríkjanna. Hvernig
mætti hverfa frá þeim sögulegu og menn-
ingarlegu forsendum er lægju til grund-
vallar utanríkisstefnu einstakra ríkja
þannig að í staðinn kæmi stefna er tæki
mið af þörfum og skyldum Evrópu sem
heildar? Mengun, hryðjuverk og innflytj-
endamál væru dæmi um málaflokka er
taka yrði á sameiginlega til að árangur
myndi nást.
Spurt var hvort hægt væri að víkka sjón-
deildarhring Evrópubúa út fyrir landa-
mæri heimalandsins og hvort grundvöllur
væri fyrir fjölmiðlun er næði til Evrópu
allrar. Evrópu væri sem stendur stjórnað
af sameiginlegum reglum án þess að sam-
eiginleg gildi og pólitísk menning lægju til
grundvallar.
Evrópu
skortir sjálfs-
traust
ROMANO Prodi,
fyrrum forsætisráð-
herra Italíu, sagði
mikilvægt að leysa
þau vandamál sem
væru til staðar án
þess að það yrði til þess að hin félagslega
uppbygging álfunnar rofnaði. Hann taldi
heimaland sitt hafa haft mikinn hag af
hinni evrópsku samvinnu. Er Italir gengu í
Evrópusambandið hefðu þjóðartekjur á
mann samsvarað 38% af þjóðartekjum
Svisslendinga. Nú væru þjóðartekjur Itala
hins vegar 77% af þjóðartekjum Svisslend-
inga. „Þetta er Evrópu að þakka,“ sagði
Prodi en tók fram að taka hefði þurft erfið-
ar ákvarðanir til að ná þessum árangri.
Hann gerði efnahagskreppuna í Asíu að
umtalsefni og sagði að við þær aðstæður
sem ríktu í Evrópu áður en hinn efnahags-
legi og peningalegi samruni ESB-ríkjanna
hófst hefðu afleiðingar af völdum Asíu-
kreppunnar orðið mun alvarlegri. Hver
einstakur gjaldmiðill Evrópuríkjanna hefði
við fyrri kringumstæður orðið skotspónn
peningamarkaða.
Þá velti hann fyrir sér hinni evrópsku
samkennd eða ímynd. Vissulega styddi
hann hugmyndir um Evrópu fjölbreytileik-
ans. Það mætti hins vegar spyrja hvort
Evrópa ætti að einhverju leyti að búa við
sameiginlegt fréttamat eða hvort taka ætti
allt slíkt upp hrátt frá Bandaríkjunum.
Eins og stæði kæmu flest gildi þaðan.
„Okkur skortir einhvers konar sameigin-
lega sjálfsmynd. Álfan hefur ekkert sjálfs-
traust,“ sagði forsætisráðherrann fyi'i'ver-
andi.
EMU róttæk-
asta breyt-
ingin
ALEXANDRE
Lamfalussy, fyn'um
yfírmaður Evrópsku
peningamálastofnun-
arinnar, EMI, for-
vera Evrópska seðla-
bankans, fjallaði mikið um hinn peninga-
lega samruna og sagði sameiginlegan
gjaldmiðil vera róttæka breytingu á Evr-
ópusamstarfinu. Vissulega hefðu áður ver-
ið gerðar breytingar en í þessu tilviki væri
um heljarstökk að ræða. Með stofnun Evr-
ópska seðlabankans hefði fyrstu sam-
bandsstofnuninni verið komið á laggirnar,
þar sem ákvarðanir væru teknar með ein-
földum meirihluta. „Þetta er þar að auki að
gerast á sviði peningamála sem til þessa
hafa verið tákn fullveldis þjóðanna," sagði
Lamfalussy.
Með upptöku sameiginlegrar myntar
gæti fólk treyst stöðugleikanum og nauð-
syn baráttunnar gegn verðbólgu hefði ver-
ið skráð í stofnsáttmála sambandsins.
„Nær öll ríki Evrópu hafa háð baráttu við
verðbólguna á undanfómum 75 árum. Ég
held að við sjáum nú fram á endalok þess
tímabils og ég tel það jákvæða þróun. Á
hverju einasta verðbólguskeiði sögunnar
eru það hinir minnimáttar sem hafa orðið
að bera kostnaðinn. Hinir ríku og valda-
miklu hafa getað varið hagsmuni sína og
jafnvel hagnast á ástandinu."
Lamfalussy sagði innri markaðinn nú
vera fullmótaðan og með sameiginlegum
gjaldmiðli hefði síðustu hindruninni verið
rutt úr vegi. Verðmyndun yrði gegnsæ í
Evrópusambandinu öllu. „Aukin sam-
keppni tryggir ekki auðveldara líf en hún
tryggir góða lokaniðurstöðu," sagði Lam-
falussy og vitnaði í orð Josephs Schumpet-
ers um uppbyggilega eyðileggingu. Þetta
myndi leiða til andstöðu við sameiginlega
gjaldmiðilinn og vekja upp spurningar sem
Bandaríkjamenn könnuðust vel við. Spáði
hann því meðal annars að evrópska banka-
kerfíð tæki algjörum stakkaskiptum á
næstu tveimur árum og að það yrðu not-
endur bankaþjónustu sem myndu hagnast
á því.
Hann sagði eina helstu ástæðu þess að
bandarískir fjárfestingarbankar hefðu yfir-
burðastöðu á heimsmarkaði að innan
Bandaríkjanna væri gífurlegt fjármagns-
flæði á innanlandsmarkaði. Évrópskur
markaður fyrir ríkisskuldabréf gæti breytt
þessu Evrópu í hag.
Varpaði Lamfalussy loks fram þeirri
spurningu hvort hægt yrði að halda áft-am
á núverandi braut án þess að til pólitísks
samruna kæmi. Taldi hann það hægt til
skamms tíma litið en ekki þegai- horft væri
lengra fram í tímann. Peningalegur og
pólitískur samruni hefðu ávallt verið sam-
tvinnaðir í sögulegu samhengi. „Ég vil líta
á þetta mál á raunsæjan hátt. Þetta er
sögulega einstakt verkefni. Við förum
ótroðnar slóðir. Vandinn er ekki hvort við
þurfum pólitískan samruna heldur hversu
mikinn, hvenær og hvernig." Pólitískur
samruni væri Evrópusambandinu nauð-
synlegur en sá samruni gæti tekið á sig
ýmsar myndir.
Lamfalussy var spurður hvort hann teldi
ríki utan evrusvæðisins, t.d. í austurhluta
Evrópu, geta tekið upp evruna sem gjald-
miðil. Hann taldi það ekki útilokað, t.d.
mætti koma á fyrirkomulagi á borð við
myntráð. Ætlaði ríki hins vegar að gera
slíka tilraun yi'ði það að vera vel í stakk bú-
ið og t.d. með öflugt bankakerfi er gæti
starfað í umhverfi þar sem verðbólga væri
engin. Óvíst væri hvernig slíkt myndi
ganga.
BRESKI kvik-
Baráttan við myndaframleiðand-
inn David Puttnam
Hollywood gerði menningarlega
stöðu Evi'ópu að um-
talsefni og þá ekki síst hverjar framtíðar-
horfur álfunnar væru í ljósi gífurlegra yfir-
burða bandarísku kýikmyndafyrii-tækj-
anna í Hollywood á markaðnum. Puttnam
er líklega þekktastur fyi'ir kvikmyndirnar
Chariots of Fire, Killing Fields og The
Mission en hann hefur einnig verið virkur í
breskum stjórnmálum. Hann starfaði með
miðjuflokknum SDP á síðasta áratug, sem
var klofningsflokkur úr Verkamanna-
flokknum en hefur á síðustu árum átt náið
samstarf við forsætisráðherrann Tony Bla-
ir, m.a. í menntamálum, og var á síðasta ári
veitt sæti í lávarðadeildinni.
Puttnam sagðist vera þeirrar skoðunar
að Evrópa gæti byggt upp sína eigin menn-
ingu með hjálp kvikmynda, sjónvarps og
prentmiðla. Hann sagði bandarískar kvik-
Morgunblaðið/Rax
HORFT TIL KEILIS
myndir gjarnan hafa verið gagnrýnar á
bandarískt þjóðfélag en jafnframt hefðu
þær átt þátt í að renna stoðum undir einn
af grundvallarþáttum bandaríski-ar menn-
ingar, nefnilega hamingjuleitina. Þeim
rétti einstaklinga til að reyna að öðlast sem
mesta lífshamingju og þeim boðskap að
hver væri sinnar gæfu smiður hefði verið
komið á framfæri í gegnum kvikmyndir.
Hann tók dæmi af Woodrow Wilson, sem
var forseti Bandai'íkjanna fyrr á öldinni og
sagði hann hafa gert sér grein fyrir mögu-
leikum kvikmyndaiðnaðarins og þeim tæki-
færum er hann byði upp á og ákveðið að
styðja við bakið á honum. Þetta hefði leitt
til að bandarískum gildum var dreift um
alla veröld í gegnum kvikmyndirnar. Jafn-
framt hefði þetta hjálpað stórum hópum
innflytjenda að laga sig að nýju samfélagi.
Með kvikmyndum hefði þeim verið miðlað
upplýsingum um eðli og lögmál þess sam-
félags sem þeir byggju nú í.
Flestar þær myndir er væru framleiddar
í dag legðu hins vegar ekkert slíkt til
gi'undvallar, þess í stað væru þær undir-
seldar „harðstjórn hagnaðarins".
Upplýsingabyltinguna taldi hann hafa
ákveðnar hættur í för með sér. Myndir
væru áhrifameiri en orð og með því að sýna
fólki myndir væri verið að blanda sér í líf
fólks. Eftir því sem upplýsingaflæðið yrði
meira yrði áhuginn á þeim jafnfi'amt minni.
Því væri gripið til þess ráðs að sýna ein-
ungis þær myndir er væni líklegastar til að
ögra. Fjölmiðlar hefðu mestan áhuga á
æsifréttamennsku þar sem „ótti seldi
blöð“. Slíkt gæti að mati Puttnams ekki
verið hollt fyrir lýðræðið og afleiðingin
hlyti að vera sú að fólk yrði stöðugt minna
upplýst. Hætta væri á eins konar for-
heimskun samfélagsins á upplýsingaöld.
Þó væri tækifæri til að snúa þessu við og
flestir væru vart farnir að gera sér grein
fyrir þeim ótrúlegu möguleikum er tæknin
byði upp á til að koma upplýsingum og lær-
dómi á framfæri. Tæknin ætti eftir að gjör-
bylta menntakerfinu. f upplýsingatækninni
fælust ekki einungis viðskiptatækifæri
heldur ætti hún eftir að gjörbylta samfé-
laginu öllu. „Við verðum að nýta þau tæki-
færi sem tæknin býður upp á. Ef sama þró-
un á sér stað varðandi menntun og hefur
átt sér stað varðandi kvikmyndir, hvað
verður þá eftir af hinni menningarlegu
sjálfsmynd okkar?“
Puttnam sagði að hægt væri að fram-
leiða „drasl, ómerkilegheit og æsing“ með
ótrúlega litlum tilkostnaði. Gæði væru
tímafrekari og dýrari. „Ég trúi á lögmálið
um orsök og afleiðingu," sagði Puttnam og
bætti við að það væri okkar að ákveða
hvers konar samfélag við létum af hendi til
næstu kynslóða.
Óhjákvæmi-
legir yfir-
burðir ensk-
unnar
ián, sem er forstjóri
SPÁNVERJINN
Juan Luis Cebrián
gerði framtíðarum-
hverfi fjölmiðlunar
og framtíð evrópskr-
ar menningar einnig
að umtalsefni. Cebr-
Prisa-samsteypunnar,
er meðal annars gefur út blaðið E1 Pais, og
var áður ritstjóri þess blaðs, sagði að á
næstu árum myndi samsetning íbúa Evrópu
taka verulegum stakkaskiptum og væri það
eitt alvarlegasta vandamálið er álfan stæði
frammi fyrir. Milljónir og aftur milljónir
inníý+jenda myndu streyma til Evrópu fi-á
Afríku, ekki síst norðurhluta álfunnar.
Afleiðingin yrði sú að evrópskum og kristn-
um Evrópubúum myndi fækka verulega.
Evrópu stafaði mun meiii hætta, menning-
ai'lega séð, af norður-afrískum innflytjend-
um en innflytjendum frá Austur-Evrópu.
Það væri jafnfi-amt erfitt að finna fjöl-
miðil í Evrópu er reyndi að vera „evrópsk-
ur“, raunar vissi hann einungis um eitt
dagblað er hefði það að markmiði og það
væri bandaríska blaðið International Her-
ald Tribune. Að sama skapi væri í Evrópu
einungis að finna eina evrópska sjónvarps-
stöð, í þeim skilningi að hægt væri að ná
útsendingum hennar um álfuna alla, og það
væri bandaríska sjónvarpsstöðin CNN.
„Tungan, vopn og fjármagn eru þau tæki
er best hafa reynst til að samhæfa þjóðir í
gegnum söguna,“ sagði Cebrián og spáði
því að yfirburðir enskunnar í hinu rafræna
samfélagi framtíðarinnar yrðu algjörir.
Enskukunnátta yrði öllum þeim nauðsyn-
leg er hygðust nota Netið í eigin þágu. Út-
þensla enskunnai' sem hins algilda heims-
máls, lingua franca, væri óumflýjanleg.
„Niðurstaðan hlýtur því að vera sú að flest-
ir Evrópubúar verði að ráða við tvö til þrjú
tungumál ef við hyggjumst byggja upp
evrópska samkennd," sagði Cebrián.
„Við verðum að
nýta þau tækifæri
sem tæknin býður
upp á. Ef sama
þróun á sér stað
varðandi menntun
og hefur átt sér
stað varðandi
kvikmyndir, hvað
verður þá eftir af
hinni menningar-
legu sjálfsmynd
okkar?“