Morgunblaðið - 25.04.1999, Page 26

26 SUNNUDAGUR 25. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
DAGUR UMHVERFISINS
Dagur umhverfisins
DAGUR umhverfísins er í dag, 25. apríl. Þegar
ríkisstjórnin kynnti í janúar ákvörðun sína um
Dag umhverfísins kom fram að hann er hugsað-
ur sem hvatning til skólafólks og almennings að
kynna sér betur samskipti manns og náttúru og
tækifæri fyrir stjórnvöld, félagasamtök og fjöl-
miðla til að efla opinbera umræðu um umhverf-
ismál.
Víða um land ætla einstaklingar, félagasam-
tök og stofnanir að leggja sitt af mörkum í dag,
hvort sem það er að efna til myndlistarsam-
keppni meðal grunnskólabarna, skipuleggja
gönguferðir, hvetja fólk til að skilja bílinn eftir
heima, skokka, veiða, horfa á náttúrulífskvik-
myndir eða funda um hálendið.
Fimm ára umhverfisáætiun í Hvalfirði
Sambýli
stóriðju,
manns og
náttúru
UMHVERFISSAMTOKI
N Sól í Hvalfirði eru að
leggja lokahönd á drög
að fimm ára umhverfisá-
ætlun, í samvinnu við Norðurál, Is-
lenska jámblendifélagið á Grund-
artanga og sveitarfélögin umhverf-
is Hvalfjörð. „Við höfum sett okkur
ákveðin markmið í umhverfismál-
um. Samvinna af þessu tagi er nýj-
ung á Islandi og við bindum miklar
vonir við framhaldið," segir Olafur
M. Magnússon, formaður Sólar í
Hvalfirði.
Sól í Hvalfirði var ekki sátt við
þá ákvörðun að byggð yrði álverk-
smiðja í Hvalfirði, við hlið verk-
smiðju Islenska jámblendifélags-
ins á Grundartanga. Fyrir um ári
gengu samtökin hins vegar til liðs
við forsvarsmenn verksmiðjanna
og sveitarfélögin um umhverfis-
áætlun, sem kynnt verður á næst-
unni. „Þetta er afrakstur af því
samstarfi sem við réðumst í og
sýnir að samvinna ólíkra aðila, með
ólíkar áherslur, getur skilað ár-
angri sem er sigur fyrir umhverf-
ið,“ segir Ólafur.
Verksmiðjurnar falli
inn í umhverfið
Helstu atriði umhverfisáætlunar-
innar eru að svæðið í kringum álver
Norðuráls og verksmiðju Jám-
blendifélagsins verður fegrað og
snyrt og lögð verður áhersla á að
verksmiðjumar tvær falli eins mikið
inn í umhverfið og hægt er. „Við
ætlum að gera þetta þannig að það
verði öðrum til fyrirmyndar. Að auki
ætla umhverfissamtökin, sveitarfé-
Morgunblaðið/Þorkell
SVÆÐIÐ í kringum álver Norðuráls, sem hér sést, og verksmiðju Járnblendiféiagsins verður fegrað og
snyrt og lögð verður áhersla á að verksmiðjurnar tvær falli eins mikið inn í umhverfið og hægt er.
lögin og verksmiðjumar að vinna
saman að gerð koi'ts af Hvalfirði,
þar sem allar gönguleiðir, söguminj-
ar og söguslóðir verða merktar.
Þetta verður því útivistar- og
göngukort af svæðinu. Auk þessa
eru ýmis fleiri umhverfis- og nátt-
úruvemdarverkefni í farvatninu."
Ólafur segir að verksmiðjumar
tvær hafi, samkvæmt þeim drögum
að umhverfisáætlun sem nú liggja
íyrir, samþykkt að beita sér fyrh’
ýmsum úrbótum, sem þær séu ekki
skyldugar til að gera samkvæmt
starfsleyfi þeirra og eftirlitsskylda
stjómvalda nái ekki til. „Verksmiðj-
umar em tilbúnar til að ganga
lengra en þeim er skylt. Okkar
markmið er að menn geti litið til
Hvalfjarðar og séð hvemig eigi að
standa að rekstri stóriðju og sam-
býli manns og náttúru í svo mikilli
nálægð við slíka starfsemi, eins og
frekast er kostur. Við erum ekki
þar með að segja að við viljum endi-
lega að hér rísi stóriðjuver í hverj-
um firði, en við verðum að vinna úr
þeim aðstæðum sem við búum við.
Alþingi samþykkti á lýðræðislegan
hátt að hér mætti reisa þessar verk-
smiðjur, fyrst verksmiðju Jám-
blendifélagsins og síðar álver Norð-
uráls. Við ætlum ekki að berja höfð-
inu við steininn, heldur virða þessar
lýðræðislegu niðurstöður."
Drögin að umhverfisáætluninni
eru nú til meðferðar hjá Sól, sveit-
arfélögum og verksmiðjunum
tveimur. Aðeins er eftir að reka
smiðshöggið á verldð og má því bú-
ast við að áætlunin verði kynnt á
næstu dögum.
Umhverfi á upplýsingaöld
Gagnvirkur ís-
lenskur vefur um
umhverfismál
UMHVERFISVEFURIN
N er öllum opinn á Net-
inu, enda er honum ætlað
að vera upplýsingamið-
stöð um umhverfismál. Vefurinn var
formlega opnaður í febrúar og telst
vera fyrsti efnisflokkaði og gagn-
virki vefurinn á íslensku, að sögn
Huga Ólafssonar, deildarstjóra í
umhverfisráðuneytinu. Hugi á sæti
í umhverfisfræðsluráði, sem setti
vefinn á laggimar. Slóðin á vefinn
er www.umvefur.is.
Umhverfisfræðsluráð var stofnað
í samræmi við ákvæði í fram-
kvæmdaáætlun um sjálfbæra þróun
í íslensku samfélagi, sem samþykkt
var í ríkisstjóm og á sérstöku um-
hverfisþingi sem haldið var í nóv-
ember 1996. Atta aðilar tilnefna
fulltrúa í ráðið, umhverfisráðuneyt-
ið, menntamálaráðuneytið, Sam-
band íslenskra sveitarfélaga, Náms-
gagnastofnun, ASÍ, VSÞVMSÍ,
Neytendasamtökin og umhverfis-
vemdarsamtök.
„Umhverfisvefurinn er fyrsta
verkefni umhverfisfræðsluráðs og
við erum ánægð með hvemig til hef-
ur tekist," segir Hugi Olafsson.
„Vefurinn var opnaður formlega í
húsnæði Fjölbrautaskólans í Ár-
múla, sem var táknrænt af því að
hann er gott tæki til fræðslu. Núna
em 116 tengingar í 32 flokkum á
vefnum.“
Þar sem vefurinn er gagnvirkur
geta allir þeir, sem vilja skrá vefsíð-
ur inn á vefinn, gert það. í upphafi
voru 85 tengingar á vefnum, en 31
hefur bæst við. „Við höfum fengið
góðar ábendingar um efni, en að
sjálfsögðu er þess gætt að upplýs-
ingarnar séu áreiðanlegar. Við vilj-
um að Umhverfisvefurinn gefi rétta
mynd af umræðunni um umhverfis-
mál,“ segir Hugi Ólafsson.
Hugi segir að það hafi komið sér
á óvart hve mikið efni er til á ís-
lensku á Netinu um umhverfismál.
„Þetta er mjög fjölbreyttur mála-
flokkur og því full þörf á slíkum
vegvísi, sem Umhverfisvefurinn er.
Við höfum lagt sérstaka áherslu á
að kynna vefinn í skólum, enda get-
ur hann nýst vel til kennslu og rit-
gerðasmíða. Vefurinn nýtist þó ekki
eingöngu skólafólki, því allt áhuga-
fólk um umhverfismál ætti að geta
fundið eitthvað við sitt hæfi.“
Frá alþjóðasamningum tll
umhverfishagfræði
Á Umhverfísvefnum er hægt að
leita eftir efnisflokkum eða nota
leitarmöguleika til að finna ákveðið
efni. Hægt er að senda inn eigið
efni, koma á framfæri tillögum að
breytingum, kalla nýjasta efnið á
vefnum upp á skjáinn eða fá yfirlit
yfir vinsælasta efnið á hverjum
tíma, þ.e. það efni sem flestir fletta
upp á. Ef smellt er á hnappinn
„óvænt efni“ sér vefurinn um að
velja úr safni þeirra tengla, sem í
boði eru.
Efnisflokkarnir á Umhverfisvefn-
um eru 32 talsins og af fjölbreyti-
legasta tagi. Þarna er að finna um-
fjöllun um alþjóðasamninga, and-
rúmsloftið, dýravernd, endur-
vinnslu og sorp, ferðaþjónustu, fisk-
veiðar, gróðurhúsaáhrif, land-
græðslu, mengun hafsins, náttúru-
fræði, náttúruvernd, skógrækt, um-
hverfisverndarsamtök og umhverf-
ishagfræði, svo fátt eitt sé nefnt.
Sem dæmi um notkun vefjarins
má nefna, að ef valinn er efnisflokk-
urinn „Andrúmsloftið" koma upp
fjórir tenglar. Sá íyrsti vísar til
Veðurstofu íslands, annar til upp-
lýsinga frá Hollustuvemd um vökt-
un loftgæða og niðurstöður meng-
unarmælinga, sá þriðji geymir
nokkrar vefsíður, m.a. um álverið á
Grundartanga og almennar upplýs-
ingar um loftmengun og orkunotk-
un og sá fjórði vísar til upplýsinga
frá Hollustuvernd um ósónlagið og
vemdun þess.
Flestir tenglar em að baki efnis-
flokkunum Atvinnulíf og umhverfis-
mál og Náttúmvernd, eða 9 að baki
hvomm, en á hæla þeirra koma efn-
isflokkarnir landgræðsla, mengun
hafsins, náttúrufræði og umhverfis-
fræðsla, þar sem 6 tenglar liggja að
baki hverjum flokki.
Sorpa og selveiðar
Þegar farið var inn á Umhverf-
isvefinn fösfudaginn 23. apríl og
kallað eftir vinsælasta efninu, þ.e.
því sem mest var skoðað, birtist
fjölbreyttur listi. Fyrst skal nefna
heimasíðu Sorpu, þá heimasíðu
Keiko-samtakanna á Islandi og síðu
High North Alliance, sem eru regn-
hlífarsamtök sem stunda áróður og
kynningarstarf fyrir aðildarfélög
sín, sem eru hagsmunahópar hval-
veiði-, selveiði- og fiskimanna í
Færeyjum, Grænlandi, Islandi,
Kanda og Noregi, að því er fram
kemur á vefnum.
Vefútgáfa af hálendisbæklingi
ríkisstjómarinnar er einnig mikið
lesin, sem og framkvæmdaáætlun
Islands til að koma á sjálfbærri þró-
un og loks má svo nefna umhverfis-
stefnu Reykjavíkurborgar.