Morgunblaðið - 01.05.1999, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Eiginmanni íslenskrar stúlku í Banda-
ríkjunum ráðinn bani með hamri
Odæðismaður-
inn laus gegn
tryggingu
BANDARÍKJAMAÐURINN
sem lést í Bristol í Pennsylvan-
ínu á þriðjudag af völdum áverka
eftir hamarshögg hét David Al-
bert og var tuttugu og sex ára
gamall.
David starfaði sem tónlistar-
maður og var meðlimur í rokk-
hljómsveitinni Plug Ugly. Eigin-
kona hans er íslensk, Bima
Blöndal Albert, og eignuðust þau
einn son, Michael Gísla.
Ódæðismanninum sleppt
Gísli Blöndal, faðir Birnu, seg-
ir að manninum sem handtekinn
var í kjölfar þessa voðaverks og
kærður fyrir manndráp, hafi ver-
ið sleppt lausum að nýju eftir að
seinni hluti tryggingarfjár íyrir
hann var greiddur. „Tryggingar-
féð virðist ekki hafa verið hækk-
að, sem við undrumst mjög, en
svona virkar kerfið. Foreldrar
hins ákærða virðast hafa fengið
lán fyrir tryggingarfénu og sett
eitthvað að veði fyrir afgangin-
um,“ segir Gísli.
Hann segir að fundur hafi verið
haldinn með saksóknara í Bristol
í gær og megi búast við að fram-
hald málsins hafi skýrst á honum,
en þó sé Jjóst að búast megi við að
málareksturinn taki 8-12 mánuði.
„Hið opinbera mun án efa
höfða mál á hendur manninum og
trúlega mun fjölskylda Davids
höfða einkamál, enda situr Bima
eftir tekjulaus með ungt bam á
sínu framfæri. Þó er ekki verið að
hugsa um peninga í augnablikinu
og líklegt má teljast að skaða-
bótakrafa verði ekki sett fram,
heldur verði dómaranum látið eft-
ir að úrskurða hvað honum finnst
rétt að gera í þeim efiium. Málið
snýst auðvitað ekki um peninga
heldur að réttvísin nái fram að
ganga. Maðurinn er búinn að játa
og getur verið að horfa fram á
langan fangelsisdóm. Einnig þyk-
ir sannað að þessi piltur hefur
staðið fyrir ofbeldisverkum áður,
en hann hefur hins vegar ekki
hlotið dóm af þeim sökum.
Vitni era mjög glögg og skýr í
málinu og t.d. hlustaði ég á fé-
Iaga Davids rekja söguna hjá
lögfræðingi og þeir eru mjög
trúverðugir og frásögn þeirra
skýr og skilmerkileg. Þetta virð-
DAVID Albert ásamt syni
þeirra Birnu, Michael Gísla.
ist því liggja ljóst fyrir, en
klækirnir í lagaefnum hér í
Bandaríkjunum eru ótrúlegir og
erfitt að vita hvað gerist,“ segir
Gísli.
Mikil hlýja og stuðningur
Hann segir að Birna hafi feng-
ið mikinn stuðning og miklu
meiri en hann hafi gert sér vonir
um fyrirfram. „Stuðningurinn
sem hún hefur fengið hefur kom-
ið mér sérstaklega á óvart í
þessu samfélagi sem virðist gríð-
arlega ofbeldishneigt. Hann er
hreint með ólíkindum og hlýjan
mjög mikil. Ótrúlegasta fólk hef-
ur gefið sig fram til að veita
henni stuðning og þegar er hafin
söfnun sem lögfræðingur hennar
og bræður Davids halda utan
um. Því miður var David ekki
tryggður og hún stendur því
uppi alveg slypp og snauð og
með gríðarlega háan sjúkrahúss-
kostnað á herðunum, auk mikils
útfararkostnaðar. Mér finnst
mjög ólíklegt að söfnunin geti
náð að greiða allan þann kostnað
og því miður em meiri líkur en
minni á að engar skaðabætur fá-
ist frá ódæðismanninum.
Þá þurfti fjölskyldan að ráða
mann til starfa, nokkurs konar
einkaspæjara, til að hafa uppi á
öllum hugsanlegum vitnum og
ná í eins miklar upplýsingar og
hægt er. Lögreglan gerir slíkt
hið sama, en lögfræðingum fjöl-
skyldunnar finnst vissara að
gera þetta einnig, sagði Gísli.“
Samfylking í sókn
í Vesturbænum
Samfylkingin í sókn í Vesturbænum á mánudaginn.
Frambjóðendur eru á ferð um Vesturbæinn
mánudaginn 3. maí.
Minnum á litla kaffihúsið okkar
Við sama borð við Kirkjutorg, opió frá kl. 14.
Kosningamiðstöð Ármúla 23, sími 588 4350
Samfylkingin
í Reykjavík
W"
FRÉTTIR
SIGLFIRÐINGAR og þeir sem komu að uppbyggingu verksmiðjunnar skoðuðu hana í gær. Hér útskýrir Krist-
björn Bjarnason verksmiðjustjóri framleiðsluferlið. Frá vinstri: Róbert Guðfinnsson, stjórnarformaður Þormóðs
ramma-Sæbergs, Kristbjörn, Bjami Armannsson, forstjóri FBA, og Jóhannes Gíslason, framkvæmdasljóri Genís.
Kítín-verksmiðja tekin
í notkun á Siglufirði
KÍTÍN-VERKSMIÐJA á Siglufirði í
eigu Þormóðs ramma-Sæbergs, SR-
mjöls og Genís var formlega tekin í
notkun í gær. Verksmiðjan framleið-
ir kítósan, sem unnið er úr rækju-
skel, en það er verðmæt afurð sem
notuð er í matvælaiðnaði, snyrtivör-
ur og margt fleira. Gæði kítíns sem
þegar hefur verið framleitt era meiri
en reiknað var með í áætlunum, en
þau ráða mjög miklu um verðmætið.
Hægt er að framleiða 250 tonn af
kítósan á ári, en auðvelt er að
stækka verksmiðjuna upp í 500 tonn
síðar. Verksmiðjan vinnur úr átta
tonnum af rækjuskel í einu og tekur
framleiðsluferiUinn fjóra klukku-
tíma. Samtals getur verksmiðjan af-
kastað 15.000 tonnum af rækjuskel á
ári, en það jafngildir 45.000 tonnum
af rækju á ári, sem er u.þ.b. það sem
veiðist af rækju við Island í dag. Að
sögn Unnars Þórs Péturssonar, fjár-
málastjóra Þormóðs ramma, en það
fyrirtæki hefur annast fram-
kvæmdastjórn fýrir Kítín ehf., er sá
kostur inni í myndinni að flytja inn
rækjuskel, en til að byrja með verði
einwgöngu unnin skel frá Þormóði
ramma og rækjuverksmiðjum í ná-
grenni við Siglufjörð.
Hugmyndin að byggingu kítín-
verksmiðju á íslandi er komin frá
Agústi Sveinbjörnssyni, efnaverk-
fræðingi hjá Genís í Bandaríkjunum.
Tæknin til að vinna kítósan er fengin
frá fyrirtækinu Vanson í Bandaríkj-
unum, en of mikil áhætta var talin
fylgja því að treysta eingöngu á
þekkingu og tækni sem Genís hafði
aflað sér. Róbert Guðfinnsson,
stjórnarformaður Þormóðs ramma,
sagði frá því við opnun verksmiðj-
unnar í gær, að búið væri að aðlaga
þessa tækni íslenskum aðstæðum og
nýta þá þekkingu sem væri fyrir
hendi í rækjuiðnaðinum á íslandi og
hjá Genís. Forráðawmenn Vanson
hefðu lýst yfir mikilli ánægju með
verksmiðjuna og sýnt áhuga á að
kaupa þá útfærslu sem Kítín ehf.
hefði þróað. Róbert sagðist hafa
svarað Vanson því að hann væri til-
búinn til að selja þessa tækni á sama
verði og Kítín keypti hina upphaf-
legu tækni af fyi-irtækinu.
Gordon Sargent, einn af stjórn-
endum Vanson, var á Siglufirði í
wgær og staðfesti orð Róberts.
Hann sagðist vera afar hrifinn af
nýju verksmiðjunni, sem væri ein sú
fullkomnasta sem til væri í heimin-
um. Sú tækni sem notuð væri við
gæðaeftirlit og upplýsingasöfnun
væri sú besta sem hann vissi um.
Mikið notað í megrunarfæði
Framleiðsluferlið gengur út á að
einangra kítín úr rækjuskelinni.
Hráefninu er dælt úr einum tank í
annan þar sem prótein, kalk og fleira
er fjarlægt úr hráefninu. Þessar
aukaafurðir er hægt að nota m.a. j
rækjuverksmiðju Þormóðs-ramma. I
lokavinnslunni er kítínið þuirkað og
loks breytt í kítósan. Að sögn Jó-
hannesar Gíslasonar, framkvæmda-
KÍTÍN er notað í snyrtivörur,
hreinsivörur, megninarvörur
og fleira.
stjóra Genís, era miklir möguleikar á
ýmiss konar framhaldsvinnslu úr
kítósani hér á Iandi. Ef vel tækist til
gæti þessi verksmiðja því verið
fyrsta skrefið í frekari framleiðslu á
þessu sviði.
Jóhannes sagði að notkun á
kítósani væri sífellt að aukast. Und-
anfarið hefði aukningin verið mest í
matvælaiðnaði, einkum í megranar-
vörum af ýmsu tagi, en kítósan hefur
þann kost að það getur dregið til sín
meira en fimmfalda þyngd sína af
fitu. Hann sagði að efnið væri einnig
notað í lyfjagerð, snyrtivörur,
hreinsiefni, landbúnað, pappírsiðnað
og fleira. Auk þess væri það notað
við læknisaðgerðir, s.s. að búa til
húð.
Kostar 300 milijónir
Að sögn Þorsteins Húnbogasonai-,
stjórnarformanns Kítíns ehf., verður
framleiðslan seld í gegnum Vanson.
Samningur hefði verið gerður til
þriggja ára um sölu á framleiðslunni
á föstu verði gegn sölu á tæknibún-
aði.
Kostnaður við verksmiðjuna er
um 300 milljónir króna. Hluthafar
lögðu fram 100 milljónir, en Fjár-
festingarbanki atvinnulífsins lánaði
200 milljónir til verkefnisins. Að
sögn Þórðar Valdimarssonar, hjá
fyrirtækjaþjónustu . FBA, hefur
kostnaðaráætlun staðist en Iengri
tíma hefði tekið að ljúka uppbygg-
ingu verksmiðjunnar en gert var ráð
fyrir í upphafi.
Fjármögnun verksmiðjunnar er
svokölluð verkefnafjármögnun, sem
er hliðstæð leið og farin var við upp-
byggingu Norðuráls hf. á Grundar-
tanga. Bjami Armannsson, forstjón
FBA, sagði að bankinn hefði séð um
að meta áhættu við alla þætti málsins,
þ.e. markaðsáhættu, byggingará-
hættu, rekstraráhættu o.sirv. Hann
sagðist vera mjög ánægður með
hvemig til hefði tekist. Sérstaka at-
hygli vekti að hvað vel hefði tekist til
við framleiðsluna sjálfa. Gæði vörunn-
ar væra meiri en reiknað hefði verið
með í áætlunum. Verðmæti kítíns
ræðst fyrst og fremst af gæðunum og
sagði Bjami að verðmæti eins punds
af kítíni sveiflaðist frá 5-32 dollurum
eftir gæðum framleiðslunnai-.
Nýja verksmiðjan er í gömlu húsi í
eigu SR-mjöls sem á sér sérkennilega
sögu. Það var reist árið 1937 og átti
að nota það til að kæla síld. Árangui’-
inn var ekki í samræmi við vonir og
var það aðeins notað á einni vertíð.
Um þetta hús urðu harðar pólitískar
deilur á Siglufii’ði og fékk það fljót-
lega wnafnið Síbería. Bjami sagði að
húsið hefði hentað ótrúlega vel undir
kítín-verksmiðjuna og kostnaður við
að endurbæta það og breyta í sam-
ræmi við þarfír verksmiðjunnar hefði
ekki verið mjög mikill.
Tíu menn koma til með að starfa
við verksmiðjuna á tveimur vöktum.
Þormóður rammi á 40% í Kítím
ehf., SR-mjöl 40% og Genís um 20%.
Rekstrarstjóri verksmiðjunnar er
Kristbjörn Bjai-nason.