Morgunblaðið - 01.05.1999, Blaðsíða 66

66 LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Sala Aburðarverk-
smiðjunnar hf.
SALA á hlutabréfum
ríkisins í Aburðarverk-
smiðjunni hf. fór fram í
byrjun mars. Vegna
umræðna á opinberum
vettvangi um málið og á
kosningafundum að
undanförnu er ástæða
til að leiðrétta nokkum
misskilning sem þar
hefur komið fram.
Staðhæft hefur verið
að skipt hafi einhverju
máli á hvaða tíma ársins
salan fór fram. I því
sambandi hefur verið
nefnt að áburðarbirgðir
verksmiðjunnar hafi
verið miklar þegar sal-
an fór fram eða að verð-
mæti u.þ.b. 750 m.kr. Þessar vanga-
veltur hafa af mörgum verið túlkað-
ar svo að stjómvöld hafi látið plata
sig og gert mistök með því að selja á
þessum tíma og að verðið sem fékkst
fyrir verksmiðjuna hafi verið of lágt.
Einnig telja margir að nýir eigendur
hafi eignast verðmætt byggingar-
,land fyrir íbúðabyggð. Þennan mál-
flutning verður að leiðrétta og í því
sambandi vil ég benda á eftirfarandi
staðreyndir.
Selt á 1.257 m.kr.
I fyrsta lagi var verið að selja öll
hlutabréf í hlutafélagi sem ríkið átti.
Sá sem keypti hlutafélagið eignaðist
því allar eigur þess, sem og skuldir
og skuldbindingar. Áður en Áburð-
arverksmiðjan hf. var auglýst til sölu
fór fram mat á virði hennar til að
finna hugsanlegt lágmarksverð fyrir
■ hana. Það mat byggðist á því hvað
Guðmundur
Bjarnason
hægt væri að fá fyrir
verksmiðjuna með því
að leggja starfsemina
niður og selja allt sem
hægt væri að selja,
þ.m.t. allar birgðir. Þau
verðmæti sem fengjust
við þetta er hið svokall-
aða upplausnarvirði og
var það metið 1.000
m.kr. Upplausnarvirðið
var sú upphæð sem rík-
ið áskildi sem lág-
marksverð hlutabréf-
anna. Söluverð reyndist
hins vegar 1.257 m.kr.
þ.e. 257 m.kr. umfram
það sem eigandinn, rík-
ið, hefði fengið ef
rekstri hefði verið hætt,
verksmiðjunni lokað og allar eignir
seldar. Lokun var því miður yfirvof-
Einkavæðing
Upplausnarvirðið var
1.000 milljónir kr., seg-
ir Guðmundur Bjarna-
son. Söluvirðið reyndist
hins vegar 1.257 millj-
ónir.
andi ef ekki tækist að bæta rekstur-
inn.
í öðru lagi, ef reikningar verk-
smiðjunar eru skoðaðir sést að til
framleiðslunnar hefur ekki þurft að
taka afurðalán heldur hefur hún átt
fyrir útlögðum kostnaði við að fram-
leiða fyrir næstu söluvertíð. Þetta
þýðir að upplausnarvirðið hefði orðið
það sama í sumar, að því einu
breyttu að þá eru nær engar birgðir
af áburði, en í staðinn væru komnar
viðskiptakröfur og hærri peningaleg
eign. Hefði ríkið tekið þessa fjár-
muni út úr fyrirtækinu hefði það
þurft að taka lán með ærnum vaxta-
útgjöldum til að framleiða áburðinn
fyrir næsta sölutímabil. Það er því
alveg ljóst, miðað við afkomu af
áburðarframleiðslunni, að þann við-
bótarkostnað hefði verksmiðjan alls
ekki getað borið uppi og verulegur
halli hefði orðið af rekstrinum. Enda
er það fyrst og fremst sterkri eigin-
fjárstöðu fyrirtækisins að þakka að
rekstrarafkoman hefur verið
nokkurn veginn í járnum tvö síðast-
liðin ár.
I þriðja lagi er rétt að nefna að
verðmæti eða raunvirði fasteigna
verksmiðjunnar byggist annars veg-
ar á því, á hvaða verði einhver er
reiðubúinn að kaupa þær, einar og
sér, - og hins vegar á notagildi
þeirra miðað við þá starfsemi, sem
fasteignirnar hýsa og þjóna í nútíð
og framtíð.
Flestar fasteignir í eigu verk-
smiðjunnar eru sérhæfðar bygging-
ar fyrir áburðarframleiðslu og hafa
margar hverjar eingöngu notagildi
sem slíkar. Verðmæti þeirra er því
háð því, hvort áburðarframleiðslu
verður haldið áfram. Þegar keypt
eru hlutabréf í fyrirtæki, sem ætlað
er að halda áfram í rekstri, eru ein-
stakar eignir sjaldnast metnar til
verðs, heldur er svokallað tekjuvirði
fjárfestingarinnar lagt til grundvall-
ar kaupverði, þ.e. hvaða hagnaði
Ellert B. Schram
forseti ÍSÍ
„ Verstur er þó hlutur öryrkj-
anna, sem aldrei hafa beðið
um sína örorku en eru háðir
þeim smánarskammti sem
hrekkurafborðum allsnægt-
arinnar."
Október 1998.
o
X
„Aðeins lítið brot af öllum þeim milljörðum sem ríkissjóður hefur bætt
við sig í skatttekjum á þessu ári og því næsta myndi duga til að gera
hér nauðsynlegar úrbætur."
Desember 1998.
Úr forystugrein Morgunblaðsins:
„í Ijósi réttsýni og sanngirni ertímabært, að ekki sé fastar að orði
kveðið, að endurskoða stöðu öryrkja, sérstaklega þeirra
sem urðu öryrkjar ungir."
Desember 1998.
• • A
Oryrkjabandolag Islands
gert er ráð fyrir, að fjárfestingin
skili í framtíðinni.
Ekki eignarlóðir
I fjórða lagi fylgdi kaupunum að-
eins lóðarleigusamningur við
Reykjavíkurhöfn, ríkið seldi ekki
landið. I samningnum segir: „Lóðin
er leigð til þess að reisa á henni og
reka verksmiðju til vinnslu áburðar,
áburðargeymslu og annarrar starf-
semi leigutaka, að meðtalinni versl-
un með tilbúinn áburð.“ Breyting á
nýtingu lóðar utan þessa ramma er
háð samþykki lóðareiganda, þ.e.
Reykjavíkurhafnar, og er bundin
hafnsækinni starfsemi, sem útilokar
m.a. íbúðabyggð. Lóðarleigusamn-
ingurinn er tímabundinn og gildir til
ársins 2019 og því ljóst að í söluverð-
mætinu voru ekki innifaldar verð-
mætar lóðir svo sem haldið hefur
verið fram.
532 m.kr. hærra verð
Ef þessar staðreyndir málsins eru
skoðaðar er ég þess fullviss að fleiri
eru mér sammála um að gott verð
fékkst fyrir Áburðarverksmiðjuna
hf., minnugir þess að fyrir um tveim-
ur árum var reynt að selja verk-
smiðjuna. Komu þá í hana tvö tilboð,
617 og 725 m.kr., sem að sjálfsögðu
var hafnað þar sem verðmætið var
talið um 1.000 m.kr., þá eins og nú.
Verðið sem nú fékkst er því 532
m.kr. hærra en þá var boðið. Það
verð sem hún var seld á gefur einnig
til kynna að nýir eigendur telja
rekstrai'grundvöll fyrir áburðar-
framleiðslu hér á landi og er það út
af fyrir sig ánægjuefni. Eg hef verið
þeirrar skoðunar að það beri að
tryggja framleiðslu áburðar á Is-
landi eins og frekast er kostur, en
með ríkið sem eiganda var ekki nein
trygging fyrir því að svo yrði um
ókomna tíð frekar en ef verksmiðjan
væri í eigu einkaaðila. Einkaréttur
Áburðarverksmiðjunnar hf. til
áburðarframleiðslu og sölu hefur
verið afnuminn og innflutningur á
áburði því frjáls. Ríkið getur ekki
frekar en einkaaðilar rekið verk-
smiðjuna með tapi og eytt þannig
upp hennar eigin fé. Telja verður að
einkaaðilar geti ekki síður en ríkið,
ef ekki enn frekar, tryggt áfram-
haldandi rekstur verksmiðjunnar.
Að lokum vil ég fullyrða að allur
undirbúningur og vinna við sölu
verksmiðjunnar var vönduð og sam-
viskusamlega unnin. Sjö aðilar
sýndu áhuga á að skoða gögn um söl-
una og þrír þeirra lögðu inn bindandi
tilboð. Hæsta tilboði var tekið og
kaupverð hlutabréfanna staðgreitt.
Það er því velkomið að láta fara fram
opinbera rannsókn á þessu söluferli
svo sem formaður Frjálslynda
flokksins, Sverrir Hermannsson,
hefur talið nauðsynlegt.
Höfundur er landbúnaðarráðherra.
Mikilvægustu kosn-
ingar í sögu vinstri-
hreyfingarinnar
SAMFYLKINGIN
er sameiginlegt fram-
boð þúsunda einstak-
linga á vinstri væng ís-
lenskra stjómmála.
Draumur okkar allra er
að Samfylkingin verði
að tæki, sem dugi ís-
lenskum vinstrimönn-
um jafnvel til að hrinda
sínum áherslum í fram-
kvæmd og Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur dugað
hægrimönnum. Við er-
um að reyna að skapa
nýtt heilbrigt lýðræðis-
legt mótvægi við hinn
stóra hægriflokk, sem
ráðið hefur í íslensku
þjóðlífi langt umfram
kjörfylgi sitt. Ástæðan er fyrst og
fremst sundrung vinstriaflanna í
marga flokka.
Draumur okkar sem stöndum að
Samfylkingunni er ekki sá að skapa
nýjan fjórflokk, með örlítið breyttum
hlutfóllum, heldur sá að Samfylking-
in sé það nýja afl sem allir vinstri-
menn geti notað með jafngóðum ár-
angri og hægrimenn hafa notað
Sjálfstæðisflokkinn. Samfylkingin er
breiðfylking fólks um félagsleg lífs-
gildi með sama hætti og Sjálfstæðis-
flokkurinn er breiðfylking þeirra
sem aðhyllast sérhyggju.
Sígildar hugsjónir -
ný forgangsröð
Samfylkingin snýst
ekki einungis um hug-
sjónir og lífsgildi, hún
snýst einnig um hags-
muni. Það segir sig
sjálft að stór flokkur
þarf að taka tillit til
margvíslegra hags-
muna, atvinnurekenda,
menntafólks, aldraðra,
öryrkja, fjölskyldna,
barnafjölskyldna. Við
viljum að saman fari
frelsi einstaklingsins og
Jóhanna félagsleg samábyrgð.
Sigurðardóttir Það þýðir að við viljum
nýja forgangsröð þar
sem manneskjan er í öndvegi.
Það er kosið um hugsjónir og það
er kosið um hagsmuni. Við sem höf-
um verið lengi í stjómmálum þekkj-
umst af verkum okkar. Og það þarf
enginn að velkjast í vafa um fyrir
hvaða lífsgildi við stöndum, - lífsgildi
jafnaðar, frelsis og félagslegs rétt-
lætis.
SÍÐUSTU DAGAR ÚTSÖLUNNAR
Enn meiri verðlækkun
Dæmi um verð:
— Rúm Legaflex 100x200 ..............kr. 3.000
— Skrifborðsstólar barna.............kr. 500
— Borðstofustóll Hwang dökk eik......kr. 8.000
— Sófasett frá..............................kr. 90.000
— Eldhússtólar frá...................kr. 2.500
— Standlampar frá....................kr. 5.000
10% afsláttur af öllum vörum sem ekki eru á útsölu.
Lokað 1. maí.
W
V$s^: 30ji£^ V
Opið:
IVlán.—fös. kl. 10- -18,
fimmtudag kl. 10- -20,
iaugardag ki. 11- -16,
sunnudag kl. 13- -16.
Kosningar
Oft var þörf á samstöðu
vinstrimanna, segir Jó-
hanna Sigurðardóttir,
en nú er nauðsyn.
Þær kosningai- sem nú fara í hönd
gætu orðið þær mikilvægustu í sögu
íslenskrar vinstrihreyfingar frá því
að fyrstu jafnaðarmennirnir vom
kosnir á þing. Við höfum tækifæri til
að brjóta upp fjórflokkakerfið, sem
hefur verið vinstrimönnum afar
þungt í skauti alla öldina. Við höfum
tækifæri til að búa til nýtt aíl ís-
lenskra vinstrimanna sem berst fyrir
jöfnuði og réttlæti á Islandi.
Við höfum tækifæri til að brjóta
niður einveldi Sjálfstæðisflokksins í
íslenskum stjórnmálum. Það verður
aðeins ef vinstrimenn bera gæfu til
að leggja Samfylkingunni lið í einvígi
hennar við Sjálfstæðisflokkinn. Oft
var þörf á samstöðu vinstrimanna en
nú er nauðsyn. Það tækifæri sem við
höfum, hinn áttunda maí næstkom-
andi, kemur kannski aldrei aftur.
Höfundur er oddviti Samfylkingar-
innar í Reykjavík.