Morgunblaðið - 01.05.1999, Side 67

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1999 67 ,.
Mývatn,
Mývetningar og
Steingrímur
ÉG HLUSTAÐI á framboðsfund
frá VMA um daginn. Meðal umræðu-
efna þar var framtíð Kísiliðjunnar
við Mývatn enda ekki óeðlilegt, þar
sem einn aðalframbjóðandinn, Stein-
grímur J. Sigfússon, hafði þá nýskeð
lýst því yfir að dagar Kísiliðjunnar
væru taldir. I umræðum á fundinum
voru rökin fyrir sannfæringu Stein-
gríms og umræður um afleiðingar
hennar ansi losaraleg.
fólki. Það er ekki gott að skítablettur
komi á grænu byggðastefnuna með
því að flæma 200 manns úr dreifbýl-
inu. Hins vegar fylgir kröfunni um
„eitthvað" ekki ein einasta hugmynd.
Og nú er óhægt um vik. Umhverfis-
landverðimii- vilja alls ekki fleiri
ferðamenn í Mývatnssveit, enda er
ferðamannaþjónusta mest sumar-
vinna skólafólks í tíu vikur og ekki
margir sem lifað geta af túrisma ein-
göngu í Mývatnssveit.
Búskap má ekki auka.
Það er sama hversu
mikið sauðfénu fækkar,
alltaf eykst moldrokið á
afréttinni og allir eiga að
halda að það sé svo til
eingöngu kindinni að
kenna að landið blæs
upp. Ekki er augljóst að
nein iðnaðarframleiðsla
eigi vel heima í Mý-
vatnssveit sem óneitan-
lega er fjarri öllum
mörkuðum fyrir utan
það að flestar iðngreinar
menga á einhvem hátt.
Svo hræða dæmin af
öðrum iðnfyrirtækjum á
landsbyggðinni sem far-
ið hafa á höfúðið á undanfömum ár-
um.
Rannsóknir munu væntanlega
dragast mikið saman
þegar Kisiliðjan hættir
að borga eftir að hafa
verið dæmd sek og lögð
niður. Nokkrir sérfræð-
ingar, að vísu að sunn-
an, munu missa vinnu
sem þeir hafa sumir
hverjh' haft í allt að tutt>
ugu ár. Fjölskyldur
þeirra og vinir munu
áreiðanlega sakna góðra
sumaríría í sveitinni.
Einstaka aukaverk við
rannsóknir og aðstoðar-
mennska hafa líka fært
Mývetningum svolitlar
tekjur.
Atvinnuvegurinn
„eitthvað" er ansi
ótryggur og léttur í pyngju. Það hlýt>
ur að vera þeirra sem vilja Kísiliðjuna
feiga að benda á hvað koma eigi í
staðinn, ekki síður en hinna sem vilja
að hún haldi áfram.
Lokaorð
Ég hef talið mig kunnugan Stein- ,
grími frá Gunnarsstöðum, gott ef við
emm ekki lítið eitt skyldir. Hann hef-
ur yfirleitt verið trúr sínum skoðun-
um svona eftir því sem hægt er í póli-
tík. Það urðu mér því mikil vonbrigði
að hann skyldi ganga fram fyrir
skjöldu með því að vega að undir-
stöðu byggðar í Mývatnssveit. Það
stendur í stefnuyflrlýsingu U-listans
að fjölbreytt atvinnulíf sé undirstaða
lífvænlegrai' byggðar og að brýnt sé
að bregðast við fólksflótta frá lands- j
byggðinni. Lokun Kísiliðjunnar er
ekki ráð til þess. Heggur nú sá er
hlífa skyldi.
Höfundur er frumkvæmdiLstjóri
Þróunarsamvinnustofnunarinnar og
gamall Mývetningur.
Bjöm
Dagbjartsson
Mývatn - tilraunaverkefni
Einu sinni á fundinum spurði
Steingrímur með þjósti: Ætlar þú að
gera Mývatn að tilraunaverkefni?
Mývatn hefur verið tilraunaverkefni
Kísiliðjan
Það urðu mér mikil
vonbrigði, segir Björn
Dagbjartsson, að Stein-
grímur skyldi ganga
fram fyrir skjöldu með
því að vega að undir-
stöðu byggðar
í Mývatnssveit.
fyrir votvinnslu kísilgúrs í 30 ár. Og
tilraunin hefur tekist vel. Efhahags-
leg afkoma þessarar vinnslu hefur
alla tíð verið ágæt og áreiðanlega fá
fyrirtæki sem geta státað af svo jafn-
góðri afkomu í 30 ár. Gæði afurðanna
em meiri en víðast hvar í heiminum.
Kísiliðjan ein stendur undir 200
manna samfélagi. Félagslíf og mann-
líf allt í Mývatnssveit er fjölbreyttara
og viðburðaríkara en ella. Og síðast
en ekki síst: Engar sannanir em fyr-
ir óæskilegum áhrifum af kísilgúr-
námi á lífríki vatnsins eða umhverfís
þess. Engar sannanir liggja fyrir um
að auknar sveiflur í viðgangi
mýflugna og þar með anda og silungs
séu tengdar kísilnáminu. Þvert á
móti væm stórir hlutar Ytri-flóa nú
orðnir að illa lyktandi foraði ef ekki
hefði komið til dýpkun. Og Stein-
grímur hefur fylgst ánægður með
þessu tilraunaverkefni a.m.k. í 16 ár
stundum sem ráðherra.
Rauð-græn litblinda
Steingrímur hefur átt býsna marga
pólitíska stuðningsmenn í Mývatns-
sveit. Mikill vandi fyrir hann hefur
verið að þeir hafa skipst í tvö hom,
ýmist svamir andstæðingar eða ein-
dregnir stuðningsmenn Kísiliðjunnar.
Steingrímur hefur ömgglega þurft að
beita nokkuð öðm tungutaki í viðræð-
um við Starra heitinn í Garði og Sig-
urð Rúnar fyrrverandi sveitarstjóra.
Og svo að passa sig að slá nógu mikið
úr og í þegar málið bar á góma opin-
berlega. „Hann talaði og malaði og
hjalaði og falaði" segir í ljóðinu um
kaupmanninn á hominu.
En hvað er nú breytt hjá Stein-
grími? Jú sumir harðir stuðnings-
menn hans og Kísiliðjunnar em farn-
ir eða styðja Samfylkinguna nema
hvorttveggja sé. Það gera hins vegar
ekki gömlu bændakommarnii' suður í
sveit. Meira að segja er von í nokkr-
um framsóknaratkvæðum og jafnvel
einu og einu frá sjálfstæðismönnum
til talsmanns þess að sveitin yrði
hreinsuð af kísiliðjustarfsmönnum.
Litblindir menn sjá nefnilega grænan
lit við hliðina á rauðu þó að aðiir sjái
þar grátt eða blágrátt.
Atvinnuvegurinn „eitthvað"
En Steingrímur flýtti sér þó að
taka fram að hann vildi ekki láta
flæma starfsmenn Kísiliðjunnar úr
sveitinni. Stjómvöld ættu að finna
eitthvað handa þeim að gera. Þessu
verður sjálfsagt haldið fram eftir
kosningar nema ef Steingrímur fer í
ríkisstjóm. Þá verða eflaust búnir til
styrkir og byggðalán handa þessu
Við ætlum að vinna fyrir þig
Bætt Iffskjör
10-15
milljarðar
Með skynsamlegri hagstjórn
og skipulagðri stefnu í
atvinnumálum getum við skilað
3-4% hagvexti á ári. Þannig
getum við haldið áfram að
bæta Iffsgæði og lífskjör
þjóðarinnar.
Vímuef navandi
* með
soiume
€1!
I w
Við viljum ráðstafa 1.000
milljónum króna til viðbótar þvf
sem nú er gert til baráttunnar
gegn vímuefnum.
Menntun
Lykill að
(jffs
æðum
Við viljum ráðstafa 2.000
milljónum króna til viðbótar
við það sem nú er gert til
menntamála.
Fólk í fyrirrúmi
Fjöiskyldan
er hornsteinn
Velferð
Þiónusta
ífremstu
Við viljum ráðstafa 4.000-5.000
milljónum króna til viðbótar við
það sem nú er gert til
Iffskjarajöfnunar til að tryggja
réttlátari tekjuskiptingu
í þjóðfélaginu.
Við viljum ráðstafa 2.000-3.000
milljónum krónatil viðbótarvið það
sem nú er gert til heilbrigðis-,
trygginga- og annarra
velferðarmála.
fyrirrumi