Morgunblaðið - 20.06.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1999 35
ÞETTA VAR í fyrra
þegar þeir voru að sýna
heimsmeistaramótið í
fótbolta í sjónvarpinu. A
einnar og hálfrar mín-
útu fresti flugu flugvél-
ar yfir miðborgina og
Vesturbæinn. Eg var
orðinn svo taugatrekkt-
ur að ég mældi tímann.
Meira að segja í götunni
þar sem ég bý er reynt
að hindra svona mikla
bílaumferð, og hafa þó
bflar forgang fram yfir
flest annað í þessari
borg. Nema kannski
flug?
Þetta voru svona litl-
ar flugvélarellur og hávaðinn í
þeim var svo ferlegur að þegar þær
fóru yfír þurfti ég að hækka í sjón-
varpstækinu til að greina orð
knattspyrnuþularins. A endanum
varð ég leiður á þessu og fór að at-
huga hvort ég gæti ekki stöðvað
hávaðann. Ég fletti upp númeri
Reykjavíkurflugvallar í síma-
skránni, en viti menn - það var
ekki skráð, ekki fremur en hann
væri ekki til eða hann væri ein-
hvers konar leynifélag. (Reykjavík-
urhöfn er hins vegar skilmerkilega
á sínum stað í skránni, í hana er
hægt að hringja.) Ég reyndi að
síma í flugmálastjóm, en þar svar-
aði enginn, enda laugardagur. Ég
kunni ekki við að hringja í flug-
turninn; þeir hafa líklega nóg að
gera að passa að flugvélarnar rek-
ist ekki saman í troðningnum yfir
Reykjavík. Svo datt mér í hug að
tala við lögregluna. Ég þurfti að
bíða lengi eftir að einhver ansaði.
Þegar varðstjóri kom loks í símann
svaraði hann mér með þreytulegri
þolinmæði, eins og notuð er við
kverúlanta. Honum fannst þetta
hið ómerkilegasta mál. Þá gafst ég
upp. Ég hefði auðvitað getað
hringt heim í flugmálastjóra eða
borgarstjóra eða fengið mér fall-
byssu og skotið svona eina vél nið-
ur úr loftinu. Þá hefði hávaðanum
kannski siotað smástund.
Flugfólkið heldur áfram að hnita
hringi yfir höfuðborg íslands. Ég
hef komið í margar borgir, en
aldrei neina þar sem flugvélar
hringsóla yfir. Því er borið við að
flug á íslandi, sjálf
greinin, muni bíða
mikið tjón ef flugmenn
verði gerðh- brottrækir
héðan úr miðborginni.
Framtíð flugsins sé í
húfi. Það var maður að
segja þetta í útvarpinu
um daginn og enginn
bað hann að hætta að
bulla svona mikið í út-
varpið.
Lífið leikur auðvitað
við flugmenn í Reykja-
vík; varla heyrðust
kappakstursmenn
heldur kvarta mikið ef
þeir fengju að keppa í
Hljómskálagarðinum
eða spíttbátamenn ef þeir væru að
spítta í Tjörninni.
Manni er líka sagt að lands-
byggðarfólk eigi heimtingu á að
hafa þetta svona; þetta sé nokkurs
konar raunabót sem Reykvíkingar
skuldi þeim sem lengst eru frá
verslunarfjörinu og læknavísindun-
um í bænum. Staðsetning flugvall-
arins í miðborginni er semsagt
byggðamál og þáttur í að , jafna að-
stöðumun".
Og ennfremur þarf þetta að vera
svona vegna þeirra sem fljúga mörg
hundruð sinnum á ári til og frá
Reykjavík og finnst þægilegt að ein-
ungis er þriggja mínútna akstur frá
flugvellinum að Alþingishúsinu.
Þetta eru nú röldn fyrir því að hafa
flugvöll í miðbænum í Reykjavík.
Yfir öllu þessu gifturíka flugi vak-
ir flugmálastjórn sem lætur gera
úttekt og kemst að því að flugvöll-
urinn skaffi Reykvíkingum tólf
milljarða króna á ári og séu flugvél-
amar ekki síðra metfé en gullgæsir
sem tylli sér daglega í Vatnsmýrina
og verpi. Aðra úttekt lætur flug-
málastjóm gera og kemst að því að
járnbraut til Keflavíkur kosti billjón
skilljónir. í það skipti notuðu þeir
„reiknilíkan" frá Noregi, en þar var
það haft til að mæla kostnað við að
leggja braut milli Oslóborgar og
Gardemoenflugvallarins nýja. Þess
var reyndar ekki gætt í „útreikning-
unum“ að hér lægi leiðin mestan-
part yfir óbyggðir, en í Noregi yfir
þétta og mikla byggð þar sem þurfti
að kaupa hvern metrá dýru verði.
Því það er hugsjón flugmálastjómar
- og aðalmarkmiðið með starfi
hennar - að flugvöllur skuli vera
inni í miðri Reykjavík.
Frekar skuli miðjan í Reykjavík
færð en flugvöllurinn.
Það er regla á Islandi að sam-
gönguráðherrar komi úr dreifbýlis-
kjördæmum; það er löngu komin
venja á að í pólitík sinni hafi sam-
gönguráðherrar að leiðarljósi hrepp-
aríg og þvergirðing í garð borgar-
búa. Þetta þykir sjálfsagt og verður
varla breyting þar á þótt ráðherrann
heiti kannski eitthvað annað næst.
Samgönguráðherrann núverandi
hefur reyndar búið hémmbil alla
sína tíð í Reykjavík, en hefur atvinnu
í stjómmálum af að látast vera
Akureyringur. Hann er sá pólitíkus
íslenskur sem þrengstar hugmyndir
hefur um tilgang stjómmála. Mæli-
stikan í allri hans pólitík er Stór-
Akureyrarsvæðið; „stóm“ málin í
kosningabaráttu hans vora göng
Auðvitað á borgar-
stjórn að segja, einum
rómi, þvert á alla
flokkapólitík, segir
Egill Helgason: Við
viljum flugvöllinn burt!
milli Ólafsfjarðar og Siglufjarðai- og
flugminjasafn á Akureyri sem hann
sagði svo brýnt mál að það þyldi
enga bið. Um daginn var ráðherrann
spurður um flugvöllinn í Reykjavík -
þetta mikla flugminjasafn okkar
Reykvíkinga. Það gerði blaðamaður
á DV sem hafði komist að því að
aldrei hefði verið gerð nein hollustu-
athugun á flugvellinum. Samgöngu-
ráðherranum fannst þetta erindi
mannsins hlægilegt. Hann svaraði
með bjánaskap og útúrsnúningum,
eins og hann gerir oftast þegar hann
talar við fólk sem ekki er úr kjör-
dæmi hans eða flokki. Blaðamaður-
inn spurði hvort ekki væri rétt að
gera svona hollustuathugun, þótt
seint væri. Þá hló ráðherrann.
Já, þá hló marbendill.
Flokkarnir sem sitja í borgar-
stjóm í Reykjavík em sammála ráð-
herranum. I kosningunum í fyrra
forðuðust þeir báðir að nefna flug-
völlinn; það er ólundarleg skoðun
þeirra að „hann sé ekki á dagskrá“.
Þetta er síendurtekið viðkvæði
hinna kjömu fulltrúa. Ekki á dag-
skrá! Má ekki tala um það!
Hver skyldi nú ákveða hvenær
mál er „á dagskrá"? Hvaða yfirvald
er það?
Við fólkið sem eigum heima
héma í borginni, og sérstaklega við
sem búum í vesturhluta hennar, er-
um sýknt og heilagt að taia um
þennan flugvöll - og öragglega ekki
okkur til skemmtunar. Er málið þá
ekki á dagskrá? Nýleg skoðana-
könnun sýnir að meira en tveir
þriðjuhlutar íslendinga (ég árétta:
ekki bara Reykvíkinga, heldur allra
íslendinga) vilja flugvöllinn burt.
Meira að segja Bill Clinton fyllist
eldmóði þegar hann finnur að því-
líkur meirihluti er á sömu skoðun.
Skipulag Reykjavíkur og ná-
grannabæja er hörmulegt og fer
versnandi. Sundabraut mun enn
staðfesta ömurðina. Reykjavík ber
svosem nokkur merki þess að hafa
verið byggð af dugnaði, en að sama
skapi hefur vitið ekki verið mikið.
Hliðstæður við skipulag Reykjavíkur
má finna á stöðum þar sem er lakleg;
astur og ijótastur borgarbragur: í
Ameríku þar sem mannlífið fer fram
í ógurlegum verslunarkjörgörðum
sem hrúgað er upp, ekki vegna þess
að þar inni sé svo gott eða gaman að
vera, heldur til að halda úti glæpa-
lýðnum sem hefur lagt undir sig göt-
ur borganna. í borgum þar sem þyk-
ir geðbilun að hreyfa sig milli húsa
nema á bíl. Og í gömlu kommúnista-
ríkjunum í austurblokkinni þar sem
stjómvöldum þótti ráð að hafa mikdð
af opnum svæðum milli húsa af því
þannig var auðvelt að hafa auga með
fólld og lemja það og skjóta ef það
var með uppsteyt.
Stjórnmálamennimir vilja bíða.
Það á að endurbyggja flugvöllinn og
sjá svo til eftir nokkra áratugi. En
eftir hverju bíða menn? Að borgin
þenjist enn lengra út í buskann? Að
hún verði enn tætingslegri og ljót-
ari? Að þurfi að byggja enn rosa-
legri samgöngumannvirki til að
tengja fjarlæga borgarhluta sem
liggja meðfram þjóðveginum eins
og pláss í villta vestrinu?
Reykjavíkurlistinn vill byggja í
hlíðum Esjunnar, Sjálfstæðisflokk-
urinn uppi í Heiðmörk. Þessháttar
er ágreiningurinn um skipulagsmál
milli flokkanna í borgarstjóm.
Fallegt er og kristilegt að hafa
feikilegar áhyggjur af hvaða skaða
vinnuvélar geti valdið á hálendinu.
Að raskað verði ró heiðagæsa eða
blesgæsa í fágætlega ósnortnum
fjallasölum, öræfum þangað sem við
allflest komum víst aldrei. Verndun
hálendisins er að sönnu áleitin hug-
sjón, enda er hún líklega í aðra
röndina vakt um þennan litla skika
af óspjölluðu landslagi sem eftir er í
sálinni í okkur. En kannski ættum
við aðeins að líta okkur nær í allri
umhverfisvakningunni. Hugsa ekki
bai-a um fugla á heiðum, heldur hka
um fólk og staði sem við höfum fyrir
augunum hvern dag. Láta til að
mynda ekki bara endalaust yfir sig
ganga óþægindin og óhagræðið sem
Reykjavíkurflugvöllur veldur - ljót-
leikann og menningarleysið og há-
vaðann sem honum fylgir.
Auðvitað á borgarstjóm að segja,
einum rómi, þvert á alla flokkapóli-
tík: Við viljum flugvöllinn burt! Eft-
ir fimm ár lendir ekki framar flug-
vél í Reykjavík! Þetta er eiginlega
ekki okkar vandamál, en við getum
svosem hjálpað ríkinu að finna nýj-
an stað fyrir flugvöll.
Hugsanlega er Keflavík skyn-
samlegasti kosturinn. Og það er
ljótt í Kapelluhrauni og varla neitt
betra að gera þar. Kannski er snið:
ugt að fylla upp í Skerjafjörð. í
rauninni er mér alveg sama. Þetta
er eiginlega ekki mitt próblem held-
ur. Ég er búinn að leggja mitt af
mörkum til flugs á íslandi með því
að búa í sama hverfi og þessi flug-
völlur í marga áratugi.
En pólitíkusamir virðast ófærir
um að aðhafast. Að vanda svarar
Reykjavíkurlistinn umkvörtunum
vegna flugvallarins kerfislega; sú
stjómmálahreyfing virðist vera að
tapa sér endanlega í kerfis-
mennsku. í Sjálfstæðisflokknum
hafa nokkrir ungliðar stokkið á
flugvallarmálið í von um að skora
póhtískt mark; maður finnur glöggt
að þeir hafa enga velþóknun flokks-
foringjanna. Kannski er eina úrræð-
ið að efna til framboðs fyrir næstu
kosningar - eftir þrjú ár - sem hefði
það baráttumál aðeins eitt að loka
flugvehinum og setja þar fólk í stað-
inn; vinna þó ekki væri nema eitt
sæti í borgarstjóm - kannski fleiri -
vera í oddaaðstöðu og hafa svo öU
ráð um hverjir stjóma borginni.
Með slíkt yfir höfði sér myndu
flokkamir kannski hrökkva upp.
Höfundur er blaðamaður.
I HOFUÐBORG FLUGSINS
Egill
Helgason
* íilij]] 5S i
Arsfundur
Séreignarlífeyrissjóðsins
Stjórn Séreignarlífeyrissjóðsins boðar til almenns
sjóðfélagafundar 28. júní 1999 kl. 16.00.
Fundurinn verður haldinn að Hafnarstræti 5, 4. hæð.
Dagskrá fundarins er svohljóðandi:
1. Fundarsetning.
2. Skýrsla stjórnar.
3. Ársreikningur fyrir liðið starfsár lagður fram.
4. Fjárfestingarstefna sjóðsins.
5. Tillögur um breytingar á reglugerð
-nýjar samþykktir sjóðsins.
6. Önnur mál.
Stjórn Séreignarlífeyrissjóðsins hvetur
sjóðfélaga tii að mæta á fundinn.
)/ BllNAÐARBANKlNN
V VERÐBRÉF
- byggir á trausti