Morgunblaðið - 29.10.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
246. TBL. 87. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Vopnaðir Armenar sleppa þingmönnum úr gíslingu og gefast upp
Herinn krefst afsagnar
yfírmanna löggæslunnar
Armenskir lögi-eglumenn fylgja þingmönnum úr þinghúsinu í Jerevan eftir að vopnaður hópur þjóðernis-
sinna sleppti þeim úr gíslingu í gær. Árásarmennirnir gáfust upp eftir að hafa myrt forsætisráðherra
Armeníu, forseta þingsins og sex aðra embættismenn.
Jerevan. Reuters.
VOPNAÐIR menn, sem myrtu átta
af æðstu embættismönnum Armen-
íu í þinghúsinu í Jerevan í fyrradag,
gáfust upp í gær og létu alla gísla
sína lausa. Her landsins fordæmdi
árásina, lýsti henni sem samsæri
gegn armenska ríkinu, og krafðist
afsagnar þriggja embættismanna
sem bera ábyrgð á því að haldið sé
uppi lögum og reglu.
Forseti landsins, Robert
Koeharyan, lýsti yfir þriggja daga
þjóðarsorg vegna morðanna á
tveimur af þremur æðstu embættis-
mönnum landsins - Vazgen Sarks-
yan forsætisráðherra og forseta
þingsins - og sex öðrum valdamikl-
um embættismönnum. Þeir verða
bornir til grafar á sunnudag.
Herinn gaf út harðorða yfirlýs-
ingu um árásina og krafðist afsagn-
ar ríkissaksóknara landsins, innan-
ríkisráðherrans og öryggismálaráð-
herrans. Ostaðfestar fregnir
hermdu í gærkvöldi að innanríkis-
ráðherrann, náinn bandamaður
Sarksyans, hefði boðist tO að segja
af sér vegna árásarinnar.
„Landráð hafa verið framin af
ásettu ráði,“ sagði í yfirlýsingu
hersins. „Þetta var samsæri gegn
armenska ríkinu og gegn framtíð
armensku þjóðarinnar. Við slíkar
aðstæður getur herinn ekki staðið
aðgerðalaus."
Reiðitónninn í yfirlýsingunni olli í
fyrstu vangaveltum um að herinn
hygðist grípa tú einhvers konar að-
gerða til að binda enda á pólitísku
ólguna í landinu en allt var með
kyrrum kjörum á götum armensku
höfuðborgarinnar. Svo virtist sem
yfirmenn hersins hefðu aðeins vOjað
láta í ljósi óánægju sína með að lög-
regluyfirvöld skyldu ekki hafa
verndað forsætisráðherrann.
Sarksyan var áður varnarmála-
ráðherra og var sagður í meiri met-
um hjá hernum en nokkur annar
stjómmálamaður í Armeníu.
Byssumennirnir, undir stjórn
Kommúnisti
afneitar
þjóðnýtingu
FÁTÆK kona í borginni Lviv í
vesturhluta Ukraínu gengur fram-
hjá búðarglugga skreyttum kosn-
ingaáróðri vegna forsetakosning-
anna í landinu á sunnudag. Þrátt
fyrir mikla fátækt eftir hi-un Sov-
étrikjanna er mörgum íbúum vest-
urhlutans í nöp við forsetaefni
kommúnista, Petro Symonenko,
einn helsta keppinaut Leonids
Kútsjma forseta. Symonenko sagði
í gær að úkraínskum einkafyrir-
tækjum stafaði engin hætta af
kommúnistum og þau yrðu ekki
þjóðnýtt kæmist hann til valda.
Hann kvaðst hins vegar ætla að
skera upp herör gegn spilltum
skriffinnum.
Talið er að enginn fái nógu
mikið fylgi á sunnudag til að ná
Nairis Unanyan, fyrrverandi félaga
í þjóðernissinnuðum flokki, Das-
hnak, sögðust í fyrstu ætla að
steypa stjóminni, sem þeir sökuðu
um að hafa leitt þjóðina á vOligötur.
Ákærðir fyrir hryðjuverk
Tugir gísla í þinghúsinu voru
látnir lausir snemma í gærmorgun
eftir næturlangar samningaviðræð-
ur fulltrúa forsetans við árásar-
mennina. Lesnar voru upp yfirlýs-
ingar frá forsetanum og foringja
byssumannanna áður en gíslarnir
gengu út úr þinghúsinu.
Kocharyan lofaði árásarmönnun-
um sanngjömum réttarhöldum og
AP
kjöri, þannig að kjósa þurfi á milli
tveggja efstu frambjóðendanna,
líklega Kútsjma og Symonenko, í
annarri umferð.
■ Lýðskrum og ásakanir/30
sagði að þeir yrðu ekki beittir of-
beldi. Þeir höfðu krafist trygginga
fyrir því að þeim yrði ekki gert
mein. Ríkissaksóknarinn sagði síðai'
að mennimir yrðu sóttir til saka
fyrir hryðjuverk og tOraun tO að
grafa undan ríkinu.
Ái'ásin olli miklum óhug meðal
Armena sem gátu fylgst með dráp-
unum á átta af helstu valdamönn-
um landsins í beinni sjónvarpsút-
sendingu. Fimm þingmenn og
einkavæðingarráðherra landsins
voru enn á sjúkrahúsi vegna
skotsára í gær.
Ekki var Ijóst hvað vakti fyr-
ir árásarmönnunum. Armenskir
stjórnmálamenn töldu að árásin
hefði ekki verið gerð af pólitískum
ástæðum. „Það var engin pólitík á
bak við árásina, þetta vora bara
geðklofar sem komu í þinghúsið og
frömdu þennan siðlausa glæp,“
sagði einn þingmannanna.
Sameinuðu þjóðirnar og ráða-
menn út um allan heim fordæmdu
árásina. Rússar sögðust hafa
áhyggjur af því að árásin gæti tor-
veldað tilraunir þeiiTa til að leysa
deilu Armena og Asera um héraðið
Nagomo-Karabakh, sem er í
Aserbajdsan en byggt Armenum.
■ Þjóðernishyggja/26
Kosovo
Arás á
Serba
fordæmd
Pristina, Haag. Reuters, AP.
SERBNESK yfirvöld fordæmdu í
gær árás Kosovo-Albana á 155
Serba sem vora á fiótta frá Kosovo
og áttu að njóta verndar friðar-
gæsluliða undir stjórn Atlantshafs-
bandalagsins.
Klaus Reinhardt, yfirmaður
friðargæsluliðsins, sagði að árásin
hefði verið „heimskuleg" og her-
menn hans myndu gera allt sem í
þeirra valdi stæði til að hafa hend-
ur í hári árásarmannanna. Hann
lofaði ennfremur að gera ráðstaf-
anir til þess að auka öryggi
serbneskra flóttamanna í hérað-
inu.
Að minnsta kosti átján Serbar
særðust í átökunum, sem hófust
síðdegis í fyrradag og stóðu fram
eftir kvöldi í bænum Pec. Kveikt
var í nítján bílum, þar af einum í
eigu Flóttamannastofnunar Sam-
einuðu þjóðanna sem skipulagði
flóttann.
Talsmaður flokks Slobodans
Milosevic, forseta Júgóslavíu, sak-
aði friðargæsluliðið um að láta hjá
líða að vernda serbneska Kosovo-
búa. „Ef hermenn Sameinuðu þjóð-
anna og leiðtogarnir í héraðinu
geta ekki verndað alla íbúana eiga
þeir að viðurkenna það opinber-
lega. Öllum í heiminum er ljóst að
vandamálið í Iíosovo ... hefur
alltaf verið hi-yðjuverk og aðskiln-
aðarstefna Albana.“
Fleiri ákærur
á hendur Milosevic?
Aðalsaksóknari stríðsglæpa-
dómstólsins í Haag skýrði frá því í
gær að hann kynni að bæta við
ákærum á hendur Milosevic, sem
hefur verið ákærður fyrir glæpi
serbneskra öryggissveita í Kosovo
í átján mánaða herferð þeirra
gegn albönskum aðskilnaðarsinn-
um. Að sögn saksóknarans íhugar
dómstóllinn nú að ákæra Milosevic
einnig fyrir stríðsglæpi í Króatíu
og Bosníu.
Reuters
„Við viljum ekki stríð en Frakk-
ar hafa rangt fyrir sór“ var fyr-
irsögnin í breska síðdegisblað-
inu Sun í gær og nieira að segja
á frönsku.
mótmæla við franska sendiráðið í
London en franski sendiherrann,
Daniel Bernard, gerði sitt til að
lægja öldurnar með því að blanda
sér í hópinn og þiggja bita af grill-
uðu, bresku nautakjöti.
„Kjötdeilan“ milli Breta og Frakka
Auknar vonir
um samninga
dnn. liriKsnl Rpntprs
London, Brussel. Reuters.
VAXANDI líkur eru á, að unnt verði
að leysa „kjötdeiluná1 milli Breta og
Frakka með samningum enda er hún
verulega farin að skaða hagsmuni
beggja þjóðanna. Vísindanefnd Evr-
ópusambandsins kom saman í Bruss-
el í gær til að meta röksemdir
Frakka fyrir þvi að banna innflutn-
ing á bresku nautakjöti og er búist
við áliti frá henni í dag.
Neil Kinnock, varaforseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins, sagði í gær, að færu Bretar með
deiluna fyrir dómstóla, gæti það tek-
ið mörg ár að fá endanlega niður-
stöðu í málinu. Spáði hann því, að
framkvæmdastjórnin myndi beita
sér fyrii' sáttum milli Breta og
Frakka, jafnvel þótt vísindanefndin
kæmist að þeirri niðurstöðu, að
Frakkar hefðu rangt fyrir sér. Undir
þetta tók talsmaður Tony Blairs, for-
sætisráðherra Bretlands, í gær.
Jean Glavany, landbúnaðarráð-
herra Frakklands, sagði í gær, að
innflutningsbanninu yrði ekki aflétt
íyrr en franskir vísindamenn teldu
það ráðlegt. Hann bætti síðan við, að
leysa mætti deiluna með strangara
eftirliti og nákvæmari vörumerking-
um.
Breskir bændur efndu í gær til