Morgunblaðið - 29.10.1999, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Morgunblaðið/Kristján
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra og Sergei Katanandov undirrita samning um aukið samstarf milli fs-
lendinga og Kareli'umanna.
„Gagnkvæmur áhugi
á að auka samstarfíð“
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra og Sergei Katanandov for-
maður ríkisstjórnar Karelíu skrif-
uðu undir samning um samstarf
rílganna á Fiðlaranum á Akureyri í
gær.
„Við höfum átt mjög ánægjulegar
viðræður og það er gagnkvæmur
áhugi á því að auka samstarf milli
landanna," sagði Halldór Asgríms-
son. Hann sagði að í framhaldi af
heimsókn sendinefndar Karelíulýð-
veldisins yrðu frekari möguleikar á
samstarfi kannaðir, en nú þegar
eiga löndin með sér samstarf á sviði
fiskveiða og fiskvinnslu. „Við höfum
áhuga á að auka það enn frekar,“
sagði Halldór. „Þá höfum við líka
áhuga á að kaupa meira af vörum
frá Karelíu."
Samningur milli
Islendinga og
Karelíumanna
Fulltrúar Karelíu hafa óskað eftir
því við íslensk stjórnvöld að tekið
verði á móti ungu fólki þaðan og því
boðið upp á starfsnám hér á landi.
„Við munum leitast við að verða við
þeirri ósk,“ sagði Halldór.
Tækifæri í auknu samstarfi
við fslendinga
Sergei Katanandov sagði það
mikilvægt Karelíumönnum að und-
irrita samning um aukið samstarf
við Islendinga. „Rússland er að
breytast, möguleikar á að taka þátt
í starfi á alþjóðavettvangi hafa auk-
ist. Við höfum stofnað til tengsla við
ýmis ný lönd og sjáum ákveðin
tækifæri í samstarfi við Islendinga,"
sagði hann.
Islendingar og Karelíumenn hafa
átt í samstarfi m.a. á sviði sjávarút-
vegs og benti Sergei á að það gæti
aukist í kjölfar samningsins. Þá
hafa þrjú þarlend skip verið endur-
byggð hér á landi og tvö til viðbótar
koma til viðgerða síðar. Marel hefur
verið í samstarfi við fyrirtæki í Kar-
elíu og sagði formaður ríkisstjómar
landsins það hafa verið afar mikil-
vægt. Þá hefur Byko keypt timbur
frá landinu og þess er vænst að við-
skipti geti hafist með pappír miili
landanna, en í Karelíu eru þrjár
stórar pappírsverksmiðjur.
Kaupstefna í Nígeríu á vegum Fiskmiðlunar Norðurlands
Ætlað að treysta og
auka viðskipti landanna
FISKMIÐLUN Norðurlands hf., í
samvinnu við utanríkisráðuneyti Is-
lands, efnir til kaupstefnu í Nígeríu
dagana 4.-9. nóvember nk. Kaupstefn-
an er liður í því að treysta viðskipti
milli landanna tveggja enn frekar.
Kaupstefnan verður haldin á Hot-
el De Ville í borginni Aba. Þátt í
kaupstefnunni af Islands hálfu taka
ýmis íslensk fyrirtæki á sviði sjávar-
útvegs og flutningaþjónustu, auk
fulltrúa frá utanríkisráðuneytinu.
Alls fer 15 manna hópur frá Islandi í
Nígeríuferðina.
Fiskmiðlun Norðurlands var stofn-
uð árið 1987. Meðal stofnenda fyrir-
tækisins voru sjómenn og fiskverk-
endur, aðallega á Norðurlandi. Fyrir-
tækið selur allar algengar sjávaraf-
urðir viða um heim en umsvifamest
hefur fyrirtækið verið í sölu skreiðar
og hausa og er langstærsta útflutn-
ingsfyrirtækið á sviði þurrkaðra
sjávarafurða frá íslandi til Nígeríu,
með um 60% markaðshlutdeild.
Tíu ár eru liðin frá því fyrirtækið
hóf viðskipti við Nígeríu. Um þessar
mundir eru liðin 10 ár frá því Norf-
ish Ltd. hóf viðskipti við fyrirtæki í
Nígeríu. Þegar í upphafi var það
stefna fyrirtækisins að veita jafnt
framleiðendum á íslandi sem við-
skiptavinum í Nígeríu góða og ör-
ugga þjónustu. Á kaupstefnunni
verða m.a. kynntar ýmsar nýjungar í
framleiðslu þurrkaðra afurða. Jafn-
framt fer fram kynning á öðrum af-
urðum sem Fiskmiðlun Norðurlands
hf. getur boðið kaupendum í Nígeríu,
svo sem frosnar og niðurlagðar sjáv-
arafurðir. Loks verður gæðaeftirlit
fyrirtækisins kynnt heimamönnum.
Heimsókn til
höfuðborgarinnar
I tengslum við kaupstefnuna
munu fulltrúar utanríkisráðuneytis
Islands, þeir Sverrir Haukur Gunn-
laugsson, ráðuneytisstjóri og Bene-
dikt Höskuldsson, forstöðumaður
viðskiptastofu utanríkisráðuneytis-
ins, ásamt hluta hópsins, heimsækja
höfuðborg landsins, Abuja, og hitta
embættismenn og forsvarsmenn úr
viðskiptalífi Nígeríu að máli. Einnig
mun hluti hópsins fara til Lagos og
kynna þar nýjungar í framleiðslunni
og hitta kaupendur að máli.
Bind miklar vonir
við Nígeríuferðina
„Markmið okkar hjá Fiskmiðlun
Norðuriands með því að efna til
þessarar ferðar er ekki síst það að
framleiðendur hér heima kynnist
markaðinum í Nígeríu að eigin raun.
Þess vegna buðum við þeim að slást í
hópinn með okkur og fjölmargir
þeirra þekktust boðið. Það er mjög
ánægjulegt og örugglega gagnlegt
fyrir alla aðila málsins,“ segir Hilm-
ar Daníelsson, stjórnarformaður
Fiskmiðlunar Norðurlands. Hann
segir forsvarsmenn Fiskmiðlunar
Norðurlands þakkláta utanríkisráðu-
neytinu fyrir það hversu vel það tók
beiðni fyrirtækisins um að standa að
kaupstefnunni með því. „Eg hygg að
viðbrögð ráðuneytisins sýni betur en
margt annað hversu mikilvæg þessi
viðskipti eru fyrir íslenskan sjávar-
útveg og þar með þjóðarbúið í heild
sinni.“
Hilmar segist binda miklar vonir
við að heimsóknin muni leiða til þess
að viðskipti Islands við Nígeríu og
samskipti landanna á öðrum sviðum
aukist til muna á komandi árum.
Selja lif-
andi fisk
JAPANSKA fyrirtækið Osak-
ana Kikaku og Yamato tran-
sport hyggst nú færa út kví-
arnar og hefja sölu á lifandi
fiski. Þetta er stærsta heim-
sendingarfyrirtæki Japans og
leggur það áherzlu á sölu á lif-
andi fiski til hótela og veitinga-
staða en hver og einn getur
fengið fiskinn sendan heim.
Stálnál er stungið í hausinn á
fiskinum, en við það lamast
hann. Honum er síðan pakkað
í sérhannaðar pakkningar með
kælingu og svolitlu af sjó. Við
þessar aðstæður hreyfir fisk-
urinn sig ekki og lifir í um hálf-
an sólarhring. þetta mun vera í
fyrsta sinn í heiminum, sem í
boði er þjónustu af þessu tagi.
Reuters
Skothríð hryðjuverkamannanna í þingsalnum í Jerevan í fyrradag
náðist á myndband. Þingmenn sjást hér liggja á gólfinu bak við borð
sína er byssumaður hleypir skolum af vélbyssu.
Stjórnmálaástandið í Armeníu
Þj óðernishyggja,
fátækt og um-
botaviðieitni
Sá áratugur sem liðinn er frá því Armenar
lýstu yfír sjálfstæði frá Sovétríkjunum
hefur verið mjög stormasamur í lífí þessar-
ar Kákasusþjóðar. Auðunn Arnórs-
son stiklar hér á stóru um stjórnmála-
ástandið í Armeníu og Suður-Kákasus.
EINS og umheimurinn varð var við
er byssumenn myrtu forsætisráð-
herra Armeníu í ræðustól á þingi
landsins í fyrradag er mikil ólga í
armenskum stjómmálum.
Fljótlega eftir að byssumennirnir
höfðu ráðizt inn í þinghúsið varð
ljóst að aðgerðir þeirra tengdust
fréttum af því hvaða stefnu viðræður
um lausn hinnar römmu deilu sem
Armenar hafa átt í við Asera um
fjallahéraðið Nagornó-Karabakh,
sem að mestu er byggt Armenum en
tilheyrir Aserbaídsjan, en deilan hef-
ur eitrað samskipti grannþjóðanna
sl. 11 ár.
Um 35.000 manns létu lífið í stríð-
inu sem háð var um héraðið, með
hléum, frá 1988 til 1994. Mörg hund-
mð þúsund Aserar sem bjuggu í hér-
aðinu flúðu það í átökunum. Armen-
ar hafa haft héraðið á valdi sínu frá
því að vopnahlé var samið vorið
1994, en allar tilraunir sem gerðar
hafa verið fram að þessu til friðar-
samninga hafa farið út um þúfur.
Hefur þetta ástand tekið mikinn toll
af efnahagslífi Armeníu, sem ekki
var beysið fyrir, þar sem deilan hef-
ur lokað mikilvægum sögulegum við-
skiptaleiðum í gegn um hið olíuauð-
uga Aserbaídsjan og Tyrkland.
Lykilhlutverk Karabakli í
armenskum stjórnmálum
Levon Ter-Petrossian, fyrrver-
andi forseti, var neyddur til að segja
af sér á síðasta ári vegna harðrar
gagnrýni þjóðernissinna á borð við
Kocharyan, núverandi forseta, um
að hann hefði gerzt sekur um of
mikla undanlátssemi í samningavið-
ræðum við Asera.
í forsetatíð sinni kom Ter-
Petrossian slæmu orði á eigin stjórn
er hann sendi skriðdreka út á götur
höfuðborgarinnar, lét smala saman
tugum stjómarandstæðinga og
banna starf nokkurra stjórnmála-
flokka, eftir að hafa verið endurkjör-
inn í embætti í atkvæðagreiðslu sem
margt þótti athugavert við fram-
kvæmdina á. Þegar arftakinn, Ro-
bert Kocharyan - sem er fyrrver-
andi leiðtogi Armena í Karabakh-
héraði - tók við völdum, gerði hann
að helzta forgangsverkefni sínu að
knýja í gegn róttækar markaðsum-
bætur. Lífskjör almennings hafa þó
ekki batnað. Þjóðartekjur á mann
mælast nú um 600 Bandaríkjadalir á
ári.
Almenn óánægja með þær umbæt-
ur sem Kocharyan hefur reynt að
koma í framkvæmd átti mestan þátt
í því að Einingarhreyfing Sarksyans
og Demirchians fékk mest fylgi í
þingkosningum í vor. Sarksyan hét
því að milda áhrif umbótaáformanna
á lífskjör almennings.
Þjóðernissinninn Koeharyan hefur
reyndar náð mestum árangri í leit-
inni að lausn á Karabakh-deilunni
eftir að hafa átt beinar viðræður við
Haidar Alíjev, forseta Aserbaídsj-
ans. Erlendir stjórnarerindrekar
telja að grannríkin hafi aldrei verið
nær því að ná samkomulagi um lausn
deilunnar.
Sótzt eftir samvinnu
Bæði Armenía og Aserbaídsjan,
sem og grannríki þeirra, eiga það
sameiginlegt að sækjast eftir nánari
tengslum við helztu stofnanir evr-
ópskrar samvinnu.
Stjórnvöld í Aserbaídsjan kusu að
taka ekki þátt í öryggismálasam-
vinnu Samveldis sjálfstæðra ríkja
(CIS - sem stofnað var til í kjölfar
upplausnar Sovétríkjanna) og vilja
þess í stað að styrkja tengslin við
Atlantshafsbandalagið. Að sögn Vafa
Gúlúzade, utanríkismálaráðgjafa
Alíjevs forseta, vinnur það beinlínis
gegn hagsmunum Aserbaídsjan að
taka þátt í öryggissamstarfi CIS, en
stjórnin hefur á stefnuskránni að
sækja um aðild að NATO. Aserar
hafa löngum sakað Rússa um að
draga taum Armena í Karabakh-
deilunni.
Hernaðarafskipti NATO af
Kosovo-deilunni og annað sem á síð-
ustu misserum hefur gefið tilefni til
að ætla að NATO sé að breyta um
áherzlur hefur vakið nýjar vonir í
Suður-Kákasus og ýtt undir vissa
þróun þar. Þótt ástandið í átakahér-
uðunum Abkasíu og Nagornó-Kara-
bakh réttlæti ekki bein afskipti
NATO, þá tóku sérstaklega Aserar
og Georgíumenn að gera sér vonir
um að Vesturlönd myndu, að loknu
Kosovo-stríðinu, snúa sér að því að
stuðla að varanlegum lausnum í
Kákasus.
Bæði Aserbaídsjan og Georgía
hafa NATO-aðild á langtímastefnu-
skránni. Þessi ríki eru ásamt Úkra-
ínu, Úsbekistan og Moldavíu í eins
konar öryggismálabandalagi sem
sækist eftir nánari tengslum við
NATO. Þar með eru ríkin sem áður
voru í Sovétríkjunum hvað öryggis-
málastefnu snertir klofin í tvær her-
búðir. Armenar hafa haldið sig við að
efla tengslin við Rússa.